Το ιστορικό, πλέον, ναυάγιο του «ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ» ήρθε να επιβεβαιώσει με τον πιο οδυνηρό τρόπο τις προειδοποιήσεις νησιωτών και ναυτεργατών, κυρίως στη διάρκεια του καλοκαιριού. Νησιώτες και ναυτεργάτες είχαν δει ότι τα όσα διαδραματίζονταν στο χώρο της ακτοπλοΐας - με το γιγαντισμό τριών ακτοπλοϊκών εταιριών (Μινωικές Γραμμές, Επιχειρήσεις Αττικής και ΑΝΕΚ)- απειλούσαν ευθέως την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα υποβαθμίζοντας ταυτόχρονα τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες. Ο γιγαντισμός των εταιριών αυτών έχει αρχίσει με αργούς ρυθμούς ουσιαστικά από το 1998, κορυφώθηκε το 1999, ενώ το 2000 αποτέλεσε το έτος που οι κάτοικοι των νησιών, συνολικά το επιβατικό κοινό και τα πληρώματα των ακτοπλοϊκών πλοίων άρχισαν να «γεύονται» τους πικρούς καρπούς της ασύδοτης δράσης του εφοπλιστικού κεφαλαίου, που μπροστά στο κέρδος δεν υπολογίζει ζωές.

Το 2000 οι κάτοικοι των νησιών βρέθηκαν προ τετελεσμένων γεγονότων. Η κυριαρχία των τριών μεγαλοεταιριών, άρχισε να κάνει τη ζωή δύσκολη σε νησιώτες, συνολικά του επιβατικού κοινού και των ναυτεργατών, από το δεύτερο κιόλας μήνα του 2000. Για παράδειγμα, οι Κυκλάδες, που οι γραμμές τους εκτελούνταν από πλοία της MFD, το Μάη του 2000 εξυπηρετούνταν από 10 πλοία, ενώ το ίδιο διάστημα του 1999 από 17, τα οποία ανήκαν σε 4 διαφορετικές εταιρίες! Ακόμα, η σύνδεση Παροναξίας με την Ιο και τη Θήρα γινόταν με τουλάχιστον 3 πλοία λιγότερα. Ιδια ήταν η κατάσταση και με τα νησιά Σίκινο και Φολέγανδρο, καθώς βρέθηκαν να εξυπηρετούνται - αυτό ισχύει ακόμα και σήμερα - με ένα δρομολόγιο τη βδομάδα από τρία που ήταν πέρσι. Ακόμα, διακόπηκε η σύνδεση με Κρήτη, Θεσσαλονίκη, Δωδεκάνησα. Από τους πρώτους μήνες του 2000 άρχισε να καταγράφεται επίσης, εκτός από τη μείωση των δρομολογουμένων πλοίων και των εκτελούμενων δρομολογίων, αύξηση της διάρκειας των ταξιδιών λόγω εξοικονόμησης καυσίμων από τις εταιρίες, αλλαγή και συγχώνευση δρομολογίων για λόγους οικονομίας, μη εκτέλεση δρομολογίων αμέσως μετά την άρση απαγορευτικού, αύξηση κατά 20% του αριθμού που ορίζει το πρωτόκολλο μεταφοράς επιβατών!

Από το Μάη του 2000 οι νησιώτες άρχισαν να ξεσηκώνονται. Την αυλαία των κινητοποιήσεων ανοίγουν στις 9 αυτού του μήνα οι κάτοικοι της Σαντορίνης αποκλείοντας το λιμάνι Αθηνιό του νησιού, απαγορεύοντας την προσέγγιση στο πλοίο της γραμμής «ΑΠΟΛΛΩΝ ΕΞΠΡΕΣ» της MFD και σε «δελφίνια», ενώ ακολουθούν οι κάτοικοι νησιών του Αργοσαρωνικού και αποστέλλεται προς το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας πλήθος διαμαρτυριών. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, για να «κλείσει τα στόματα», αποφασίζει, στη διάρκεια συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου, 21 έκτακτα δρομολόγια, τα οποία ανακοινώνει στις 29 Μάη ο υπουργός Χρ. Παπουτσής. Η απόφαση αυτή όχι μόνο ήταν, ουσιαστικά, ομολογία ευθυνών από την πλευρά της κυβέρνησης για την κατάσταση στην ακτοπλοΐα, αλλά, αποτέλεσε έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα των γεγονότων που οδήγησαν στο ναυάγιο του «ΣΑΜΙΝΑ». Για την εκτέλεση των 21 εκτάκτων δρομολογίων, τα οποία είχαν προγραμματιστεί μέχρι την 31η Οκτώβρη, επιβαρύνθηκαν με παραπάνω δρομολόγια τα ήδη καταπονημένα και γέρικα ακτοπλοϊκά πλοία. Για παράδειγμα, το 34χρονο «ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ» μέχρι και τη νύχτα του ναυαγίου, εκτελούσε «ταξίδια εξπρές», δηλαδή χωρίς σταματημό! Είναι δε ενδεικτικό ότι τη μοιραία νύχτα απέπλευσε από το λιμάνι του Πειραιά με προορισμό 6 άλλα λιμάνια! Βέβαια, η «επιστράτευση» πλοίων που ήταν σαπάκια δεν επέλυσε και τα προβλήματα, καθώς τη σκυτάλη των κινητοποιήσεων πήραν στη διάρκεια του καλοκαιριού οι κάτοικοι των νησιών Χίου, Σύρου, Ιου, Πάρου, Ικαρίας και άλλων.

Σε όλες τις κινητοποιήσεις οι νησιώτες, παράλληλα με αίτημα της απρόσκοπτης συγκοινωνιακής σύνθεσης των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα, συνολικά την τήρηση του θεσμικού πλαισίου της ακτοπλοΐας, που είχαν μετατρέψει σε κουρέλι οι τρεις επικυρίαρχοι, πρόβαλαν και την προστασία της ασφάλειας της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα. Είχε γίνει πλέον αντιληπτό ότι τα πλοία δεν άντεχαν. Αυτό μαρτυρούσαν οι απανωτές βλάβες τους που άρχισαν από το καλοκαίρι και συνεχίζονται ακόμα και τώρα. Από τον Ιούνη μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει μέρα που να μη καταγραφεί βλάβη σε ακτοπλοϊκό πλοίο. Για παράδειγμα από τις 24 Ιούνη μέχρι τις 27, πέντε ακτοπλοϊκά πλοία βγήκαν «εκτός» από βλάβες. Μόνο το «ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑ» έμεινε περίπου 4 φορές! Επιπλέον, αποτελεί κοινό μυστικό ότι τα ακτοπλοϊκά πλοία δεν είναι μόνο γέρικα, αλλά, κακοσυντηρημένα, με φθαρμένες λαμαρίνες και προβληματικά μηχανοστάσια, καθώς οι πλοιοκτήτες κυνηγώντας το υπερκέρδος περιορίζουν τις δαπάνες για τη συντήρησή τους. Η MFD, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που η ίδια έχει δώσει στη δημοσιότητα, στην επισκευή του πλοίου της «ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ» δαπάνησε ελάχιστα για να καταστεί αυτό ασφαλές, ενώ έδωσε περίπου 1 δισ. δραχμές για την επέκταση των χώρων υποδοχής επιβατών! Και είναι κυριολεκτικά φρικιαστικό ότι το «ΣΑΜΙΝΑ», που τώρα βρίσκεται στο βυθό της Πάρου, αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της συντριπτικής πλειοψηφίας των ακτοπλοϊκών πλοίων, που ακόμα και τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές βρίσκονται εν πλω μεταφέροντας χιλιάδες ανθρώπινες ζωές. Για να γίνει η εικόνα πιο ανάγλυφη αξίζει να αναφερθούν τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας σύμφωνα με τα οποία από τα 551 επιβατηγά πλοία τα 167, δηλαδή το 30,3%, είναι άνω των 30 ετών! Μέχρι 29 ετών είναι 83 πλοία, ενώ μέχρι 4 ετών είναι 84!

Οι εξελίξεις που διαδραματίζονται σήμερα στο χώρο της ακτοπλοΐας και ήδη στοίχισαν τη ζωή 81 ανθρώπων, ήταν αναμενόμενες από το 1992, οπότε η κυβέρνηση της ΝΔ με την επικρότηση του ΠΑΣΟΚ υπέγραφε τον Κανονισμό 3577/92 της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ο Κανονισμός προβλέπει το «σπάσιμο» του αποκλειστικού δικαιώματος της Ελλάδας να δρομολογεί πλοία στα εσωτερικά της ύδατα με ελληνικά πληρώματα και ελληνική σημαία, να παρεμβαίνει για την απρόσκοπτη συγκοινωνιακή σύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική χώρα, προστατεύοντας ταυτόχρονα την εδαφική της συνοχή, τα κυριαρχικά της δικαιώματα και την εθνική της άμυνα. Προβλέπει τη μετατροπή, δηλαδή, των εσωτερικών θαλασσών σε πεδίο ανεξέλεγκτης δράσης του πολυεθνικού - εφοπλιστικού κεφαλαίου. Στο όνομα αυτού του Κανονισμού, για να αντεπεξέλθουν δηλαδή στον ανταγωνισμό με τις ξένες εταιρίες που θα εισβάλουν στις ελληνικές θάλασσες, θέριεψαν οι τρεις ακτοπλοϊκές εταιρίες, σκορπίζοντας ταυτόχρονα το θάνατο.

Το κυνηγητό του υπερκέρδους από τις τρεις ακτοπλοϊκές μεγαλοεταιρίες που εκμεταλλεύονται το χρυσωρυχείο της ακτοπλοϊας και η τυφλή υποταγή της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ στα εφοπλιστικά συμφέροντα, ήταν οι βασικές αιτίες που το σαπιοκάραβο «ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ» βρέθηκε στο βυθό. Στο όνομα του υπερκέρδους είδαν οι νησιώτες και οι ναυτεργάτες όλο αυτό το χρόνο τους εφοπλιστές να καταπατούν κανόνες ασφαλείας και να υποβαθμίζουν γενικότερα τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες. Η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου της ακτοπλοΐας που προωθεί η κυβέρνηση, αποτελεί εγγύηση αποθράσυνσης της φονικής εφοπλιστικής ασυδοσίας.

Απέναντι στο σκηνικό που στήνουν κυβέρνηση και εφοπλιστές στην ακτοπλοΐα, το ΚΚΕ καταθέτει τη δική του πρόταση για σύσταση Εθνικού Οργανισμού Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (ΕΟΑΣ). Και το συνεπές ταξικό ναυτεργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, παλεύοντας για τα οξυμένα προβλήματα των ναυτεργατών, βλέπει σ' αυτή την πρόταση τη μόνη διέξοδο προς όφελος των ναυτεργατών, αλλά και των λαϊκών ανθρώπων που εξαρτώνται από την ακτοπλοΐα, γι' αυτό και την υιοθετεί. Γιατί είναι πρόταση καλά επεξεργασμένη και τεκμηριωμένη που έρχεται σε σύγκρουση με τη γενεσιουργό αιτία των ακτοπλοϊκών προβλημάτων. Είναι προσανατολισμένη στην υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας της χώρας, στην προστασία της παραγωγικής βάσης και στη διεύρυνση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της. Ο ΕΟΑΣ αφορά ένα δημόσιο οργανισμό, με σκοπό την ολόπλευρη εξυπηρέτηση των θαλάσσιων μεταφορικών αναγκών, την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών, τη βελτίωση της κατάστασης των ναυτεργατών, την προστασία της ανθρώπινης ζωής και του περιβάλλοντος.

Στην πρόταση, μεταξύ άλλων, προβλέπεται:

- Εξασφάλιση της μεταφοράς, καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, επιβατών και εμπορευμάτων.

- Ανανέωση του στόλου σε ελληνικά ναυπηγεία ή αγορά μικρής ηλικίας πλοίων, που θα ενταχθεί σε πρόγραμμα δημιουργίας στόλου ομοειδών σκαφών, ανάλογα με τη θαλάσσια περιοχή.

- Ενιαίος ναυπηγικός φορέας που θα εξασφαλίσει πρωτίστως τις ανάγκες σε ναυπηγήσεις μέσα από ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ναυπηγικής δραστηριότητας, προσανατολισμένο στην κάλυψη των εσωτερικών θαλάσσιων μεταφορών.

- Αποτελεσματική οργάνωση με διαφανή διαχείριση που θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις χαμηλού λειτουργικού κόστους και καθορισμού προσιτής για τους εργαζόμενους τιμής εισιτηρίων.

- Αναμόρφωση των λιμενικών εγκαταστάσεων και λήψη οργανωτικών μέτρων για την εύρυθμη λειτουργία τους, με βάση την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της χώρας και όχι ιδιωτικοποίηση, η οποία σε συνδυασμό με την άρση του καμποτάζ θα μετατρέψει τα λιμάνια σε γκέτο των πολυεθνικών.

Με την πρόταση αυτή δίνεται ταυτόχρονα απάντηση και στο πρόβλημα της ανεργίας, της βιομηχανικής συρρίκνωσης. Η πρόταση αυτή προϋποθέτει ρήξη με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των εντολοδόχων της. «Αποτελεί - όπως αναφέρεται σε κείμενο της Κομματικής Οργάνωσης Ναυτεργατών του ΚΚΕ - πόλο αγωνιστικής συσπείρωσης και κοινής δράσης των ναυτεργατών, των λιμενεργατών, των μεταλλεργατών, των λαϊκών στρωμάτων των νησιών μας, των εργαζομένων, γενικότερα του εργατικού και λαϊκού κινήματος. Ο αγώνας αυτός μπορεί και επιβάλλεται να οδηγήσει στη συγκρότηση του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου Πάλης».

Η κυβέρνηση αποφάσισε να επιταχύνει την πορεία της ...«απελευθέρωσης» της ακτοπλοΐας - πορεία που πλήρωσαν με τη ζωή τους δεκάδες επιβάτες του σάπιου «ΣΑΜΙΝΑ». Η «απελευθέρωση» προβλέπεται από τον Κοινοτικό κανονισμό 3577/92, ο οποίος αίρει το καμποτάζ και είναι κομμένος και ραμμένος στα μέτρα των εφοπλιστών. Αν και η ημερομηνία εφαρμογής του κανονισμού είχε καθοριστεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση η 1η Γενάρη 2004 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, πατώντας στα πτώματα του «ΣΑΜΙΝΑ», αποφάσισε την εφαρμογή του κανονισμού το 2002 επειδή... λέει η «απελευθέρωση» και ο «υγιής ανταγωνισμός» θα φέρουν σύγχρονα πλοία!

Το νομοσχέδιο που εναρμονίζει το τερατούργημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την ελληνική νομοθεσία αλλάζοντας το θεσμικό πλαίσιο της ακτοπλοΐας, είναι έτοιμο και αναμένεται μετά τις γιορτές να κατατεθεί στη Βουλή. Επιγραμματικά προβλέπεται: Η πρόσκληση ενδιαφέροντος για όλες τις ακτοπλοϊκές γραμμές της χώρας και για δρομολόγηση ετήσιας διάρκειας με δυνατότητα παράτασης. Οποιαδήποτε κοινοτική εταιρία με πλοία υπό σημαία Κράτους - Μέλους μπορεί να εκδηλώσει ελεύθερα το ενδιαφέρον. Η ελεύθερη διαμόρφωση του ναύλου, χωρίς οποιαδήποτε κρατική παρέμβαση! Οι κρατήσεις υπέρ τρίτων καταργούνται, όπου είναι εφικτό, ενώ τα τέλη ενσωματώνονται στην τιμή του εισιτηρίου. Οι γραμμές που δε θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον χαρακτηρίζονται ως γραμμές «δημοσίων υπηρεσιών» και προβλέπεται προκήρυξη «δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού» δηλαδή μιλάμε μέχρι και πλοία με σημαία.. Ζιμπάμπουε. Σε περίπτωση που ο διαγωνισμός κριθεί άγονος θα διενεργείται καινούριος, ενώ η γραμμή θα επιδοτείται. Μάλιστα θα παράσχονται και επιπλέον κίνητρα στους εφοπλιστές που θα δρομολογούν πλοία στις «άγονες γραμμές», όπως φθηνότερη προμήθεια των καυσίμων, απαλλαγή των εφοπλιστών από εισφορές στο ΝΑΤ και λιμενικά τέλη! Οσο για το ποιος θα ελέγχει τα πλοία με τις σημαίες ευκαιρίας, που θα αρμενίζουν νόμιμα στις ελληνικές θάλασσες, για αξιοπλοΐα ή από ποιους θα αναζητούνται ευθύνες σε περίπτωση ακόμα και ναυαγίου αυτό δεν απασχόλησε τους συντάκτες του νομοσχεδίου...

Είναι φανερό ότι εκτός από νόμιμα ναυάγια, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προσφέρει το έδαφος και για παραπέρα ανταγωνισμό μεταξύ των εταιριών. Αλλωστε, ήδη τα τρία μεγαθήρια που έμειναν στην ακτοπλοΐα τώρα πια «τρώγονται» μεταξύ τους. Πρόκειται για εξελίξεις που έφερε ξεκάθαρα στην επιφάνεια και ο θάνατος του Π. Σφηνιά μεγαλοαφεντικού της MFD, τον περασμένο Νοέμβρη.