Το ΠΑΣΟΚ πήρε τη σκυτάλη. Εκτός από τη γενίκευση της αύξησης του ορίου ηλικίας στα 65 χρόνια και το άνοιγμα του δρόμου για τα 67 χρόνια, εκτός από τη μείωση των συντάξεων, προωθεί τις ενοποιήσεις των Ταμείων στην κατεύθυνση της υποβάθμισης των παροχών, την προς τα κάτω εξίσωση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων. Ταυτόχρονα, έχει αρχίσει ήδη η δημιουργία των επαγγελματικών ταμείων που αποτελεί χαρακτηριστική επιλογή ιδιωτικοποίησης της Κοινωνικής Ασφάλισης.

Βρισκόμαστε σε περίοδο κλιμάκωσης της επίθεσης και υλοποίησης ακόμα πιο βαθιών αντιασφαλιστικών αλλαγών.

Η προσπάθεια που κάνει η κυβέρνηση, για να αποπροσανατολίσει και να εφησυχάσει τους εργαζόμενους δεν πρέπει να περάσει.

Η επίθεση έχει σαφέστατη κατεύθυνση. Αυτό μπορεί να το διαπιστώσει ο καθένας, παρακολουθώντας τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τις τοποθετήσεις των εκπροσώπων του κεφαλαίου, τις δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών.

- Το Συμβούλιο κορυφής της Λισαβόνας το 2000 μιλάει για μέτρα που θα επιτρέψουν «να διασφαλιστεί η μακροχρόνια βιωσιμότητα των ασφαλιστικών συστημάτων».

Η βιωσιμότητα είναι ο «δούρειος ίππος».

Θα επεκτείνεται η μερική απασχόληση και ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων δε θα μπορεί να καταβάλλει ή θα καταβάλλει ελάχιστες ασφαλιστικές εισφορές. Ταυτόχροναη θα μειώνεται συνεχώς το μερίδιο των ασφαλιστικών εισφορών της εργοδοσίας και το κράτος θα περιορίζει τις δαπάνες για την Κοινωνική Ασφάλιση.

Το κυνήγι της βιωσιμότητας των Ταμείων θα είναι μια διαδικασία που θα σημαδεύεται από σφοδρές, διαδοχικές επιθέσεις για τη μείωση των ασφαλιστικών - υγειονομικών παροχών, για την επιδείνωση των όρων συνταξιοδότησης. Αυτός ο φαύλος κύκλος επιβεβαιώνεται και από τη μέχρι τώρα πείρα, αφού όλες οι αντιασφαλιστικές αλλαγές (από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ) έχουν γίνει στο όνομα της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος.

- Το Συμβούλιο της Στοκχόλμης το 2001, επιμένει στην ανάγκη των αντιλαϊκών αλλαγών. Γι' αυτό λέει:

«Ο αριθμός των συνταξιούχων γυναικών και ανδρών θα αυξηθεί ταχέως, ενώ το τμήμα του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας θα αρχίσει να φθίνει μετά το 2010. Αυτό -αναφέρει - θα δημιουργήσει σημαντική πίεση στα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας, και ειδικότερα στα συνταξιοδοτικά συστήματα και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και μέριμνας για τους ηλικιωμένους».

- To Συμβούλιο του Λάακεν το 2001 υιοθέτησε τη λεγόμενη ανοιχτή μέθοδο Συντονισμού, η οποία, παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζει το δικαίωμα των κρατών - μελών στη χάραξη εθνικής πολιτικής, δίνει βάρος στη συντονισμένη δράση των κρατών - μελών της ΕΕ για την εφαρμογή των αποφάσεων των κοινοτικών οργάνων. Η ανοιχτή μέθοδος συντονισμού έθεσε τρεις (κοινά συμφωνημένους) στόχους πάνω στους οποίους θα γίνουν οι αλλαγές των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Οι τρεις στόχοι είναι:

1) Επάρκεια των συντάξεων, με γνώμονα τον έλεγχο της φτώχειας και όχι βέβαια την ικανοποίηση των πραγματικών αναγκών.

2) Οικονομική βιωσιμότητα του συστήματος μέσα από την αύξηση των υποχρεώσεων των εργαζομένων και την περικοπή των παροχών.

3) Ανταπόκριση στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς εργασίας και της κοινωνικής πραγματικότητας, ώστε τα συνταξιοδοτικά συστήματα να προσαρμοστούν στην κατάσταση που δημιουργεί η επέκταση της μερικής απασχόλησης.

- Το Συμβούλιο της Βαρκελώνης το 2002 καλεί για επίσπευση της μεταρρύθμισης των συνταξιοδοτικών συστημάτων.

Θέτει το θέμα της αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης, προσπαθώντας να το παρουσιάσει αυτό ως «εκούσια παραμονή των ηλικιωμένων εργαζομένων σε ενεργό δραστηριότητα, ως απάντηση στην πρόκληση της γήρανσης του πληθυσμού».

Ανοίγει το δρόμο για τη «σταδιακή - ευέλικτη συνταξιοδότηση», που σημαίνει μερική απασχόληση, μερική σύνταξη.

Προτρέπει, επίσης, για τον περιορισμό της πρόωρης συνταξιοδότησης.

- Η Εκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύτηκε το Δεκέμβρη του 2002, επαναλαμβάνει το στόχο της αύξησης του ποσοστού απασχόλησης (υποαπασχόλησης), δίνει βάρος στην αυτονόμηση (!) των συνταξιοδοτικών, αλλά και των υγειονομικών συστημάτων, από το δημόσιο τομέα και καλεί για την ταχύτερη μείωση των δημόσιων δαπανών των κρατών - μελών.

Οι αντεργατικές αλλαγές που συγκεκριμενοποιούν τις παραπάνω κατευθύνσεις αφορούν:

• Στην αύξηση των ορίων ηλικίας στην προοπτική να αυξηθεί ο μέσος όρος εγκατάλειψης της αγοράς εργασίας κατά πέντε έτη έως το 2010.
• Στη μείωση των συντάξεων, μέσα από τη μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης, δηλαδή της σχέσης της σύνταξης, με το μισθό.
• Στην αύξηση των εισφορών των ασφαλισμένων.
• Στη μείωση της κρατικής επιχορήγησης των συντάξεων.

Η έκθεση της επιτροπής συγκεντρώνει την προσοχή της στην πορεία ιδιωτικοποίησης της Κοινωνικής Ασφάλισης και προτρέπει: «Να αυξηθεί η συμμετοχή στα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά συστήματα, ώστε τα συστήματα αυτά να καθιερωθούν με συλλογικές συμβάσεις, που πολλές φορές καλύπτουν ολόκληρους κλάδους».

Στο πνεύμα αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) κατά τη διάρκεια της συζήτησης όπου εξετάστηκε το πρόγραμμα σταθερότητας για την ελληνική οικονομία (8/1/03) συνέστησε στην κυβέρνηση «να προχωρήσει ταχύτατα σε νέες παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό σύστημα και ειδικότερα στο συνταξιοδοτικό για την ταχύτερη αποκλιμάκωση του εξωτερικού χρέους και του ελλείμματος».

- Το Συμβούλιο των Βρυξελλών, το Μάρτη του 2003, προτρέπει τα κράτη - μέλη «να μεριμνήσουν για την υλοποίηση περαιτέρω μεταρρυθμίσεων των συνταξιοδοτικών συστημάτων, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η αύξηση της απασχόλησης ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας» και δυναμώνει τον έλεγχο, ζητώντας την ανάπτυξη δεικτών που «να καλύπτουν την επάρκεια, τη χρηματοοικονομική βιωσιμότητα και τον εκσυγχρονισμό των συνταξιοδοτικών συστημάτων».

Στο ίδιο πνεύμα ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών (δελτίο του ΣΕΒ Μάρτης - Απρίλης 2002 διά του προέδρου του αναφέρει ότι «οι στρατηγικές αναδιοργάνωσης δεν πρέπει να επικεντρώνονται μόνο στα συνταξιοδοτικά συστήματα του πρώτου πυλώνα (δηλαδή στο δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα), εφόσον και οι άλλοι δύο πυλώνες καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην επίτευξη του γενικού στόχου των συνταξιοδοτικών συστημάτων (...) και διευκρινίζει ότι η ανάπτυξη των επαγγελματικών ταμείων (2ος πυλώνας), αλλά και η ανάπτυξη ειδικών προγραμμάτων από ασφαλιστικές επιχειρήσεις η άλλους αποταμιευτικούς οργανισμούς (3ος πυλώνας) είναι απαραίτητες για τη συμπλήρωση των συνταξιοδοτικών συστημάτων και ότι το κράτος δεν μπορεί να είναι ο μόνος υπεύθυνος για τη χορήγηση σύνταξης».

«Η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος -συνεχίζει ο ΣΕΒ - έχει επιπτώσεις σε κρίσιμα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, όπως στην ανταγωνιστικότητα, στην ανάπτυξη, στην απασχόληση, μεγέθη τα οποία με τη σειρά τους καθορίζουν και τις δυνατότητες του ίδιου του ασφαλιστικού συστήματος».

Και καταλήγει: «Ο ΣΕΒ τάσσεται υπέρ ενός ευέλικτου συστήματος που θα δίνει τη δυνατότητα (!) στους εργαζόμενους να συνταξιοδοτούνται μεταξύ 60 - 67 ετών, με βάση ένα σύστημα κινήτρων και αντικινήτρων», ενώ για τα Βαρέα -Ανθυγιεινά υποστηρίζει την επανεξέταση της συμμετοχής ορισμένων κατηγοριών ασφαλισμένων, με βάση τις νέες συνθήκες λειτουργίας των επαγγελμάτων.

Από την ίδια σκοπιά ο διοικητής του ΙΚΑ και ένας από τους αρχιτέκτονες των αντιασφαλιστικών αλλαγών Μ. Νεκτάριος σε σχετική ομιλία (διεθνές συνέδριο με θέμα: Ο εκσυγχρονισμός του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου - πολιτικές και εργαλεία της ΕΕ, Μάης 2003) αναφέρεται στην πίεση που θα ασκηθεί στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα, εξαιτίας των ανώτατων ορίων στα ελλείμματα, που θέτει η ΟΝΕ και παραδέχεται την τάση της επέκτασης της φτώχειας, λέγοντας ότι «είναι πιθανόν να υπάρχει σημαντική μειοψηφία (;) ηλικιωμένων, για τους οποίους η πολιτική συντάξεων, και κυρίως η λειτουργία τους ως διχτύου προστασίας, θα είναι καθοριστικής σημασίας».

Ο διοικητής του ΙΚΑ βάζει ένα καίριο ζήτημα:

«Η λειτουργία του Ευρωπαϊκού Συντάγματος θα συμβάλει στην πολιτική ενοποίηση της ΕΕ (...) και σταδιακά θα διαμορφωθούν οι συνθήκες για την ανάμειξη της κεντρικής κυβέρνησης της ΕΕ στον πρώτο πυλώνα των συντάξεων: την εξασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου συνταξιοδοτικού εισοδήματος σε όσους δεν έχουν καθόλου ή έχουν ανεπαρκές ιστορικό ασφάλισης.

Ο δεύτερος και ο τρίτος «πυλώνας θα παραμείνουν στην ευθύνη των κρατών - μελών»!

Ωμά και απροκάλυπτα ο διοικητής του ΙΚΑ υποστηρίζει ότι «εκτός των άλλων μια τέτοια εξέλιξη θα περιορίσει την πολιτική ριζοσπαστικοποίησης (!) που νομοτελειακά θα προκύψει, λόγω της έντασης των φαινομένων ανεργίας, ανισοκατανομής εισοδήματος και εξαθλίωσης, που προκαλεί η λειτουργία των ελεύθερων αγορών, όταν δεν υπάρχει δυνατότητα κεντρικής κυβερνητικής παρέμβασης».

Σήμερα, οι εργαζόμενοι βρίσκονται αντιμέτωποι με το λεγόμενο «Μίνι» νομοσχέδιο, το οποίο δε χωράει καμιά υποτίμηση. Πολλές διατάξεις του νέου νομοσχεδίου καταργούν δικαιώματα, ρυθμίζουν θέματα σε αντεργατική κατεύθυνση.

Σύντομα μπορούμε να σημειώσουμε ότι:

- Αυξάνονται οι εισφορές των εργαζομένων στο Δημόσιο για το ταμείο επικουρικής ασφάλισης και επιβάλλεται πρόσθετο χαράτσι 2%.

- Για τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ, αυξάνεται ο χρόνος που απαιτείται για το δικαίωμα της επικουρικής ασφάλισης από τις 4.050 ημέρες εργασίας στις 4.500.

- Ανοίγει ο δρόμος για την αύξηση της εισφοράς των αγροτών, οι οποίες προβλέπεται να καθορίζονται με Υπουργική Απόφαση.

- Μισθωτοί εργάτες γης, αντί για το ΙΚΑ, θα ασφαλίζονται στον ΟΓΑ σε μια προσπάθεια υποβάθμισης των ασφαλιστικών δικαιωμάτων και απαλλαγής των εργοδοτών από την υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών.

- Η δημαγωγία που αναπτύσσεται για τη διαδοχική ασφάλιση πρέπει να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά. Γιατί η διαδοχική ασφάλιση υπολογίζεται πάνω σε πολύ χαμηλές κύριες συντάξεις και όπως διαπιστώνεται, οι κυβερνητικές θέσεις διαιωνίζουν το καθεστώς των απωλειών που έχουν οι εργαζόμενοι, οι οποίοι ασφαλίστηκαν σε περισσότερα του ενός ασφαλιστικά ταμεία.

Το νομοσχέδιο αυτό είναι προεόρτιο για ακόμα πιο αντεργατικές αλλαγές. Αυτό επιβεβαιώνεται από τους σχεδιασμούς του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, όπως φαίνεται από τις δηλώσεις του αρμόδιου υφυπουργού Ρ. Σπυρόπουλου.

Τι δηλώνει;

Δηλώνει ότι πρέπει να μειωθεί το μη μισθολογικό κόστος (κυρίως οι εργοδοτικές εισφορές) κατά 30% και ταυτόχρονα η κυβέρνηση το κάνει αυτό πράξη μέσα από ένα πλήθος ρυθμίσεων που απαλλάσσει την εργοδοσία από τις ασφαλιστικές εισφορές.

Μιλάει, επίσης, για μετάβαση από το ισχύον σύστημα Ασφάλισης, το οποίο βασίζεται στις μέρες εργασίας, στο σύστημα Ασφάλισης βάσει των μισθών των εργαζομένων.

Αυτό σημαίνει ότι ο υπολογισμός της σύνταξης θα γίνεται με βάση το μέσο όρο των μισθών που έχει λάβει ο εργαζόμενος σε όλη τη διάρκεια του εργασιακού του βίου. Στην πράξη οδηγούμαστε σε μεγάλη μείωση των συντάξεων. Γιατί, είναι άλλο να υπολογίζεται η σύνταξη π.χ στο 80% του τελευταίου μισθού, είναι άλλο να υπολογίζεται στη βάση των μισθών της τελευταίας 5ετίας και άλλο με βάση τους μισθούς που έλαβε ο εργαζόμενος από την πρώτη μέχρι την τελευταία μέρα του εργασιακού του βίου. Παράλληλα, με αυτή την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης θα μειώνεται το ποσοστό της αναπλήρωσης, δηλαδή η σχέση του μισθού με τη σύνταξη π.χ. από το 80% στο 70%, που προωθείται ήδη για τους εργαζόμενους στο Δημόσιο και τις πρώην ΔΕΚΟ.

Δεν είναι μόνο αυτό. Οταν τα κυβερνητικά στελέχη μιλούν για την εφαρμογή του σουηδικού μοντέλου, βεβαίως προσπαθούν να καλλιεργήσουν αυταπάτες και ψεύτικες προσδοκίες στους εργαζομένους - για κάτι καλύτερο, αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι. Γιατί σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες έχουν ανατραπεί και ανατρέπονται ασφαλιστικά δικαιώματα.

Οι αλλαγές αυτές αφορούν βασικά ζητήματα.

Αφορούν π.χ. την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος και στην κύρια σύνταξη. Δηλαδή, ένα μέρος των εισφορών θα χρησιμοποιούνται σαν κεφάλαιο που θα επενδύεται π.χ. στο χρηματιστήριο και η (κύρια) σύνταξη θα εξαρτάται από την απόδοση της επένδυσης!

Η κυβέρνηση διαμορφώνει το έδαφος, προχωράει σταδιακά με συγκεκριμένο σχέδιο, με προσήλωση στο στόχο της. Για την ανατροπή των κοινωνικών - ασφαλιστικών δικαιωμάτων και το φόρτωμα μεγαλύτερων βαρών στους εργαζόμενους, για την οικοδόμηση ενός συστήματος Ασφάλισης που θα επεκτείνει την ιδιωτική επιχειρηματική δραστηριότητα και θα αξιοποιείται από το κεφάλαιο για την αύξηση της κερδοφορίας του.

Η αναγκαιότητα της πάλης για τα κοινωνικά ασφαλιστικά δικαιώματα είναι διαρκής και συνδέεται με την καταδίκη της αντιλαϊκής πολιτικής, την αποδυνάμωση των φορέων της, του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ και την ενίσχυση του ΚΚΕ.

Γιατί, αυτό αποτελεί προϋπόθεση για την οργάνωση της αντίστασης και τη διεκδίκηση αιτημάτων, που ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των εργαζομένων.