Πρόδρομα φαινόμενα, που οι πρωταγωνιστές τους επιδιώκουν να οδηγήσουν σε διευθετήσεις στο Αιγαίο τέτοιες που θα διευκολύνουν την εύρυθμη λειτουργία του ΝΑΤΟ και θα δημιουργούν ένα καθεστώς ελληνοτουρκικής συνδιαχείρισης σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και της άμυνας της χώρας, αποτελούν οι τελευταίες τουρκικές προκλήσεις.

Αυτό που στην πραγματικότητα επιχειρείται, είναι η επιτάχυνση των εξελίξεων για ΝΑΤΟικού χαρακτήρα ρυθμίσεις στο Αιγαίο, καθώς εδραιώνεται μια συνολική αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και προωθούνται τα σχέδια για «αποστρατιωτικοποίηση» των ελληνικών νησιών και διχοτόμησης του Αιγαίου με ΝΑΤΟική βούλα.

Το πλαίσιο αυτό της ΝΑΤΟικών προδιαγραφών αποστρατιωτικοποίησης του Αιγαίου, επιβεβαιώνεται και με όσα είπε την Παρασκευή στις Βρυξέλλες ο Τούρκος υπουργός αρμόδιος για θέματα της ΕΕ, Εγκεμέν Μπαγίς, μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους της χώρας του, προανήγγειλε «θεαματικά αποτελέσματα» κατά τη διάρκεια της συνάντησης των δυο πρωθυπουργών στα τέλη Μάη - αρχές Ιούνη και έσπευσε να χαιρετίσει την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης «να αποκλείσει από τις στρατιωτικές παρελάσεις τα άρματα μάχης και τα βαρέα όπλα» συνδέοντας την πρωτοβουλία αυτή με την αποστρατιωτικοποίηση του Αιγαίου! «Αποκλεισμός - είπε - των βαρέων όπλων πρέπει να γίνει και στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο γιατί είναι περιοχές ειρήνης».

Είχε προηγηθεί τις προηγούμενες μέρες, την Τρίτη μέχρι και τα ξημερώματα της Τετάρτης, η πορεία της τουρκικής κορβέτες «Bafra», στο Αιγαίο, που έπλευσε έως τη Μακρόνησο και το Σούνιο, προβαίνοντας μάλιστα στην πρωτοφανή πρόκληση να ασκήσει εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων έλεγχο σε διερχόμενο ελληνικό εμπορικό πλοίο.

Οι κινήσεις αυτές των τουρκικών πολεμικών πλοίων έχουν όπως δείχνουν τα πράγματα τριπλή στόχευση:

-- Η πρώτη σχετίζεται με την πάγια επιδίωξη της Αγκυρας για σταδιακή αποδυνάμωση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο θαλάσσιο και στον εναέριο χώρο του Αιγαίου, αλλά και επί των ελληνικών νησιών και νησίδων. Αυτό επιδιώκεται μέσω των θεωριών περί «γκρίζων ζωνών» και «αποστρατιωτικοποίησης» των νησιών, με απώτερο στόχο την προώθηση των αναθεωρητικών της σχεδίων, που οδηγούν μέχρι την αλλαγή συνόρων. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η συμφωνία του Ελσίνκι στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ το 1999 κάνει λόγο για «συνοριακές διαφορές» που πρέπει να επιλυθούν.

- Δεύτερη, είναι η στόχευση σε τακτικό - διπλωματικό επίπεδο. Με την είσοδο τουρκικών πολεμικών πλοίων μέχρι τα εσωτερικά ελληνικά χωρικά ύδατα, σε απόσταση βολής από την Αθήνα, η τουρκική πλευρά θέτει επί τάπητος και πιεστικά το όλο ζήτημα του επιχειρησιακού ελέγχου στο σύνολο του αιγιακού χώρου. Με τις τελευταίες προκλήσεις της, η τουρκική πλευρά στέλνει μήνυμα, πως όλο το Αιγαίο μέχρι τις ανατολικές ακτές της Εύβοιας, της Αττικής και της Πελοποννήσου τελεί υπό αμφισβήτηση. Επιδιώκει έτσι διαπραγμάτευση, βλέποντας στο βάθος τον 25ο Μεσημβρινό, τη νοητή γραμμή που διασχίζει στο μέσον το Αιγαίο, από Βορά προς Νότο, η οποία έχει οριστεί αυθαίρετα από την τουρκική πλευρά σαν γραμμή διχοτόμησης του Αιγαίου. Ανατολικά της γραμμής αυτής και εντός περιοχής ευθύνης της Τουρκίας θα βρίσκονται τα ελληνικά νησιά Λέσβος, Χίος, Σάμος, Ικαρία, Δωδεκάνησα κλπ., τα οποία θα είναι εγκλωβισμένα εντός τουρκικού χώρου ευθύνης. Εδώ να θυμίσουμε τη συμφωνία της Μαδρίτης, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, τον Ιούλη του 1997, όπου η Ελλάδα αναγνώριζε τα «νόμιμα ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα» της Τουρκίας στο Αιγαίο.

- Η τρίτη στόχευση της τουρκικής πλευράς, είναι σε επιχειρησιακό επίπεδο. Με τα «ταξίδια» τους αυτά τα τουρκικά πολεμικά πλοία συγκεντρώνουν και μια σειρά χρήσιμα για τους τουρκικούς στρατιωτικούς σχεδιασμούς στοιχεία. Δοκιμάζουν τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, αποκομίζουν στοιχεία για τα ελληνικά ραντάρ ελέγχου του θαλάσσιου χώρου στην εσωτερική γραμμή άμυνας του ελλαδικού χώρου που είναι η ηπειρωτική Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι το πέρασμα του Καφηρέα, το στενό μεταξύ νότιας Εύβοιας και Ανδρου είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους. Το πέρασμα αυτό έχει στρατηγική σημασία για την έξοδο του ελληνικού στόλου προς το κεντρικό και το βόρειο Αιγαίο, τόσο για τα πλοία επιφανείας όσο και για τα υποβρύχια. Αποτελεί περιοχή υψηλού ενδιαφέροντος για τα τουρκικά υποβρύχια και έτσι δεν αποκλείεται τα τουρκικά πλοία σε αυτές τις «βόλτες» να συνοδεύονται και από υποβρύχια. Κατά το παρελθόν, στη διάρκεια των Παγκόσμιων Πολέμων, το στενό του Καφηρέα ήταν το θέατρο δράσης υποβρυχίων και πολεμικών πλοίων των εμπολέμων.

Να σημειωθεί ότι ο έλεγχος που επιχείρησε να κάνει εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων σε ελληνικό εμπορικό πλοίο, για τα ΝΑΤΟικά δεδομένα είναι μια καθημερινότητα στο πλαίσιο της δράσης των «συμμαχικών» δυνάμεων στον ενιαίο χώρο δράσης που κινούνται. Με βάση τη ΝΑΤΟική λογική, δεν μπορεί να θεωρηθεί πρόκληση, αφού το πλοίο κινούνταν στον ενιαίο επιχειρησιακά χώρο, όπου αναπτύσσονται οι ΝΑΤΟικές επιχειρήσεις «αντιτρομοκρατικού πολέμου».

Επρόκειτο για μια επιχείρηση κατά τα πρότυπα των νηοψιών που κάνουν τα ΝΑΤΟικά πλοία, από κοινού ελληνικά και τουρκικά, στα πλαίσια της επιχείρησης «καταπολέμησης της τρομοκρατίας». Το τουρκικό πολεμικό πλοίο ζήτησε από το εμπορικό πλοίο στοιχεία δρομολογίου (λιμένα κατάπλου, απόπλου, όνομα), δηλαδή όλα όσα προηγούνται μιας νηοψίας.

Το ζήτημα του επιχειρησιακού ελέγχου του Αιγαίου, ουσιαστικά του δικαιώματος άμυνας, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟικού καταμερισμού έχει μετατραπεί σε εργαλείο του αποχρωματισμού του και έχει δύο διαστάσεις, σε αέρα και σε θάλασσα.

-- Οι διευθετήσεις που αφορούν στον έλεγχο του εναέριου χώρου έχουν δρομολογηθεί με την εφαρμογή της νέας δομής του ΝΑΤΟ, όπου δεν αναγνωρίζονται εθνικά σύνορα, παρά μόνο ένας ενιαίος συμμαχικός χώρος ευθύνης, που για το Αιγαίο την ευθύνη την έχει το αεροπορικό στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη του οποίου ο διοικητής είναι Αμερικανός και ο υποδιοικητής και επιτελάρχης Τούρκος, από εκεί και πέρα είναι τα Κέντρα Αεροπορικών Επιχειρήσεων σε Λάρισα (CAOC-7) και Εσκί Σεχίρ (CAOC-6) που βρίσκονται σε σχετική εκκρεμότητα οι επιμέρους ρυθμίσεις που αφορούν τη λειτουργία τους.

-- Η άλλη διάσταση του επιχειρησιακού ελέγχου αφορά στη θάλασσα και εδώ τα πράγματα είναι ακόμα πιο συγκεχυμένα. Οι ελληνικές κυβερνήσεις πέραν των χωρικών υδάτων, δηλαδή της στενής αυτής ζώνης των 6 ν. μιλίων δεν έχουν προχωρήσει στην κατοχύρωση, με βάση τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, κανενός δικαιώματος και καμίας αρμοδιότητας. Δεν είναι μόνο τα δικαιώματα που αφορούν στην οικονομική εκμετάλλευση του βυθού (υφαλοκρηπίδα) και συνολικά του θαλάσσιου χώρου που εκτείνεται πέρα από τα εθνικά ύδατα (ορισμός Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης) αλλά είναι και ζωτικής σημασίας ζητήματα που έχουν να κάνουν με την άμυνα της χώρας, όπως:

ΚΕΙΜΕΝΑ: Κυριάκος ΖΗΛΑΚΟΣ