Οι διαπιστώσεις αυτές, στο έδαφος των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών που οξύνονται και των συνεπειών του πολέμου στην παγκόσμια οικονομία, που επίσης μεγαλώνουν, δίνουν μια άλλη διάσταση στις «αβεβαιότητες» και στις «προκλήσεις για τη σταθερότητα» με τις οποίες βρίσκεται και θα βρεθεί αντιμέτωπο το παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, στη νέα φάση που διανύουμε μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η ίδια έκθεση σημειώνει άλλωστε ότι οι εξελίξεις «αυξάνουν την πιθανότητα ευρύτερων κοινωνικών εντάσεων», με επίκεντρο την ακρίβεια στα τρόφιμα και στην Ενέργεια, προδίδοντας την ανησυχία τους όχι για τις συνθήκες διαβίωσης της μεγάλης λαϊκής πλειοψηφίας και τη βελτίωσή τους, αλλά για την «κοινωνική συνοχή» ως όρο για τη σταθερότητα του συστήματος απέναντι στους σημερινούς και στους επερχόμενους κλυδωνισμούς.
Αυτή είναι και η βάση του ανταγωνισμού στη χώρα μας ανάμεσα στη ΝΔ, στον ΣΥΡΙΖΑ και στα άλλα αστικά κόμματα για το ποιος μπορεί σ' αυτήν τη νέα φάση να διαχειριστεί πιο αποτελεσματικά τη λαϊκή δυσαρέσκεια που θα μεγαλώνει, ποιος είναι ο ικανότερος να διασφαλίσει την «κοινωνική συνοχή», δηλαδή τη μεγαλύτερη δυνατή στοίχιση των εργαζομένων και του λαού με τους στόχους και τα συμφέροντα του κεφαλαίου.
Καθόλου τυχαία, το ΔΝΤ κάνει λόγο στην έκθεσή του για «τεκτονικές μετατοπίσεις» και προκλήσεις που εμφανίζονται «στους κανόνες των διεθνών οικονομικών σχέσεων» τα τελευταία 75 χρόνια, φωτογραφίζοντας μεταξύ άλλων τις «αναταράξεις» στις συμφωνίες και τους κανονισμούς για το παγκόσμιο εμπόριο, τη δασμολογική πολιτική, τις ξένες επενδύσεις κ.ο.κ.
Οι διαπιστώσεις αυτές και οι ανησυχίες αποτελούν αντανάκλαση της αμφισβήτησης που δέχεται η πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ο νέος συσχετισμός δυνάμεων που προβάλλει με την άνοδο της Κίνας, αλλά και την ισχυροποίηση του ρόλου της Ρωσίας, είναι αυτός που προκαλεί τις «τεκτονικές αναταράξεις» και θέτει υπό αναθεώρηση τις μέχρι τώρα παγκόσμιες συμφωνίες και τους συμβιβασμούς.
Μόνο που αυτό γίνεται πλέον ολοένα και πιο δύσκολο να αποτυπωθεί χωρίς να μεσολαβήσει η ισχύς των όπλων, όπως έδειξε και ο πόλεμος στην Ουκρανία, όπου συγκρούονται ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσία για τα συμφέροντά τους.
Το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι «η οικονομική ζημιά από τη σύγκρουση στην Ουκρανία θα προκαλέσει σημαντική επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης το 2022» και σ' αυτό το φόντο καταγράφει την «υψηλή αβεβαιότητα» που χαρακτηρίζει όλες τις προβλέψεις, καθώς «κυριαρχούν οι καθοδικοί κίνδυνοι για τις παγκόσμιες προοπτικές».
Οι σημαντικότεροι παράγοντες που θα επιδράσουν στην εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας είναι, σύμφωνα με το ΔΝΤ, η πιθανή επιδείνωση του πολέμου, η κλιμάκωση των κυρώσεων στη Ρωσία, μια πιο έντονη από την αναμενόμενη επιβράδυνση στην Κίνα, αλλά και νέα έξαρση της πανδημίας αν εμφανιστεί ένα νέο, πιο επιθετικό στέλεχος.
Σε ό,τι αφορά τις συγκεκριμένες προβλέψεις για τους δείκτες της ανάπτυξης, η παγκόσμια μεγέθυνση του ΑΕΠ αναμένεται σύμφωνα με το ΔΝΤ στο 3,6% για το 2022 (έναντι πρόβλεψης 4,4% τον Γενάρη φέτος και 4,9% τον Οκτώβρη του 2021). Για το 2023 προβλέπεται 3,6% (από 3,8% τον Γενάρη). Ειδικότερα, οι προβλεπόμενοι ρυθμοί μεγέθυνσης του ΑΕΠ για το 2022 και το 2023 διαμορφώνονται ως εξής: Ευρωζώνη: 2,8%, 2,3%. Γερμανία: 2,1%, 2,7%. Γαλλία: 2,9%, 1,4%. Ιταλία: 2,3%, 1,7%. Ισπανία: 4,8%, 3,3%. HΠΑ: 3,7%, 2,3%. Kίνα: 4,4%, 5,1%. Ηνωμένο Βασίλειο: 3,7%, 1,2%.
Στη Ρωσία προβλέπεται υποχώρηση 8,5% το 2022 και 2,3% το 2023. Στην Ουκρανία η προβλεπόμενη κατρακύλα το 2022 φτάνει στο 35%, ενώ για το 2023 δεν υπάρχει πρόβλεψη. Την ίδια ώρα, ο πληθωρισμός σε επίπεδο Ευρωζώνης από 2,6% το 2021 αναμένεται να απογειωθεί στο 5,5% φέτος, και να καταγράψει σχετική αποκλιμάκωση στο 2,7% το 2023.
Μία ακόμα έκθεση («Fiscal Monitor») του ίδιου ιμπεριαλιστικού οργανισμού διαπιστώνει εξάλλου ότι «οι δημοσιονομικές προοπτικές υπόκεινται σε αυξημένη αβεβαιότητα, καθώς οι πλήρεις συνέπειες του πολέμου είναι άγνωστες και θα διαφέρουν από χώρα σε χώρα». Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται, «ακριβώς τη στιγμή που η αβεβαιότητα σχετικά με την πανδημία υποχωρούσε, η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Η αβεβαιότητα παρέμεινε στη μετάβαση από την πανδημία στον πόλεμο».
Αυτό που περιγράφει στην πραγματικότητα η έκθεση είναι η κανονικότητα που χαρακτηρίζει το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα την τελευταία τουλάχιστον 15ετία, όπου η μία συγχρονισμένη οικονομική κρίση διαδέχεται την άλλη, με μικρές αναλαμπές αναιμικής ανάπτυξης, ενώ οξύνονται οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη και ιμπεριαλιστικά κέντρα. Αποτέλεσμα αυτής της όξυνσης είναι και ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι συνέπειες του οποίου διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για το επόμενο βήμα κλιμάκωσης των ανταγωνισμών και γενίκευσης της ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης.
Σε κάθε περίπτωση, τα σπασμένα φορτώνονται στις πλάτες των λαών, καθώς τα επόμενα χρόνια θα πληρώσουν το μάρμαρο για τα κάθε είδους δημοσιονομικά μέτρα που ξετυλίγουν οι κυβερνήσεις, πρώτα και κύρια για τη στήριξη των επιχειρηματικών ομίλων, αλλά και για την πολεμική προπαρασκευή. Το ΔΝΤ υπογραμμίζει ότι τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τα κρατικά χρέη μειώνονται από τα επίπεδα - ρεκόρ που έφτασαν το 2020, αλλά αυτό οφείλεται στον «προσωρινό θετικό αντίκτυπο από την αύξηση του πληθωρισμού, ενώ οι κίνδυνοι παραμένουν υπερβολικά μεγάλοι».
Σε αυτό το πλαίσιο, το παγκόσμιο κρατικό χρέος αναμένεται να μειωθεί το 2022 και στη συνέχεια να σταθεροποιηθεί περί το 95% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, 11 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα. Την ίδια ώρα, όπως λένε, η νομισματική πολιτική γίνεται πιο σφιχτή για να περιορίσει τον πληθωρισμό, ενώ το κόστος δανεισμού των κρατών θα αυξάνεται.
Ενδεικτικές είναι και οι προγνώσεις του ΔΝΤ για τις δημοσιονομικές εξελίξεις στην Ευρωζώνη. Συγκεκριμένα, τα πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 1% του ΑΕΠ στους κρατικούς προϋπολογισμούς μέχρι το 2019 μετατράπηκαν σε ελλείμματα ύψους 5,9% το 2020. Σε αυτό το φόντο, από το 2023 αναμένεται επιτάχυνση της μείωσης των ελλειμμάτων, που βέβαια για μια ακόμα φορά θα φορτωθεί στις πλάτες των λαών. Σημειωτέον, η εξειδίκευση αυτής της πολιτικής για την Ευρωζώνη θα γίνει στους προσεχείς μήνες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Γιούρογκρουπ.