Η Κύπρος, όπως είναι σήμερα, θυμίζει τράπουλα. Μια τράπουλα, που χέρια την ανακάτεψαν με τέτοιον τρόπο, ώστε όσες φορές κι αν τη στρώσεις στο τραπέζι, αδύνατον, δεν πρόκειται να βγει η πασιέντζα. Η Κύπρος είναι ο πιο ογκώδης φάκελος των Ηνωμένων Εθνών, πιο παχύς κι απ' αυτόν της Παλαιστίνης που τόσο αίμα έχει χυθεί και χύνεται στα εδάφη της. Την Κύπρο μπορείς ανεπιφύλακτα να την παρομοιάσεις με «κατά παρεξήγηση» βεντέτα, με φόνο που έκανε ξένος στο παρελθόν και καταλογίστηκε σε συγγενή, αφήνοντας δυο σόγια να σφαχτούν, να μισηθούν, να μη θέλει ο ένας να ζήσει με τον άλλον. Μάλιστα, αυτός ο ξένος μετά το φόνο χρίστηκε διαιτητής, οικειοποιήθηκε και των δύο την περιουσία και κατέλαβε τα σημεία εκείνα της έκτασης που διαθέτουν φυσικούς όρμους - λιμάνια, για να μπορεί να βολεύει και κανένα καραβάκι εκτός απ' τα αεροπλανάκια του. Η Κύπρος την άνοιξη μυρίζει ακόμα έλατο, μάραθο και θυμάρι κι η αλμύρα απ' το δάκρυ της σ' αγκαλιάζει απ' άκρο σ' άκρο. Στο μαρτυρικό νησί της ευημερίας, όσα χιλιόμετρά του κι αν διανύσεις δεν πρόκειται να βρεις άνθρωπο να σου απλώσει το χέρι για φιλανθρωπία, όπως δεν υπάρχει περίπτωση να μην πέσεις πάνω σε φυλάκια και φαντάρους της Εθνικής Φρουράς, σε βάσεις και πάνοπλους Βρετανούς έμμισθους στρατιώτες, που προσδίδουν στον τόπο άρωμα ευνουχισμού και αποικιοκρατίας...
Οι κάτοικοι στη Λάρνακα βλέπουν καθημερινά, από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στο Ιράκ, δεκάδες αεροπλάνα να προσγειώνονται στο αεροδρόμιό τους κι απορούν: «Μα καλά, πού είναι οι τουρίστες; Αδεια έρχονται;». Τα μαγαζιά τους ίσα που κινούνται, οι καφετερίες με ηλικιωμένους πελάτες, κυρίως Αγγλοσάξονες, διανύουν τη χειρότερη ίσως περίοδό τους και τα μεγάλα ξενοδοχεία ήδη απειλούν το προσωπικό με απολύσεις, αφού φέτος «ο πόλεμος φαίνεται πως θα μας καταστρέψει». Τα αεροπλάνα, ωστόσο, προσγειώνονται και ξαναφεύγουν και ξανάρχονται. Κι όλοι απορούν, ασχέτως αν οι ψίθυροι στο νησί αποκτούν πλέον χρειά βεβαιότητας: Το αεροδρόμιό τους, το Διεθνές Αεροδρόμιο της Λάρνακας, χρησιμοποιείται κι αυτό για τις ανάγκες του άδικου πολέμου στο Ιράκ...
Απολύτως εξακριβωμένη πηγή μάς διαβεβαίωσε ότι τα τσάρτερ της αμερικανικής αεροπορικής εταιρίας «ΑΤΑ», μεταφέρουν Αμερικανούς στρατιώτες στη Μεσοποταμία και ανεφοδιάζονται με τρόφιμα και καύσιμα στο αεροδρόμιο της Λάρνακας. Είναι κάτι που το γνωρίζουν οι εργαζόμενοι του συγκεκριμένου αεροδρομίου - και πολλοί άλλοι φυσικά - κανείς ωστόσο δε θέλει να το επιβεβαιώσει επίσημα. Πάντως, οι πτήσεις - αφίξεις κι αναχωρήσεις - των επιβατηγών αεροσκαφών απ' το αεροδρόμιο της Λάρνακας τουλάχιστον τις πρώτες δέκα μέρες του πολέμου συρρικνώθηκαν στο μίνιμουμ, για να μπορούν οι αεροδιάδρομοι να 'ναι ελεύθεροι για τους Αμερικάνους!
Την ίδια ώρα, ανοιχτά της Δεκέλειας (βορειοανατολικά της Λάρνακας) - εκεί που υπάρχει μια απ' τις μεγαλύτερες βάσεις των Βρετανών στο νησί - τρία με τέσσερα πολεμικά πλοία των συμμάχων βρίσκονται καθημερινά σε... θέση μάχης. Οσο για την άλλη βρετανική βάση στο Ακρωτήρι, είναι κάτι παραπάνω από πασιφανές ότι χρησιμοποιείται με όποιον τρόπο μπορεί κανείς να φανταστεί. Μάλιστα, τις πρώτες μέρες, μετά την έναρξη του πολέμου στο Ιράκ, δύο βρετανικά βομβαρδιστικά αεροσκάφη απογειώθηκαν από κει για να επιστρέψουν λίγες ώρες αργότερα, λόγω μηχανικής βλάβης που παρουσίασαν. Επειδή, όμως, η προσγείωση αυτών των αεροσκαφών απαιτεί να έχουν απαλλαγεί απ' τα «βάρη» τους, στη χερσόνησο του Ακρωτηρίου συντελέστηκε αυτό που έγινε και στα ανοιχτά της Κέρκυρας κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία. Τα δύο συγκεκριμένα αεροσκάφη άδειασαν στον κόλπο της Μεσογείου τις βόμβες τους και μετά προσγειώθηκαν! Οι περισσότεροι ζωντανοί οργανισμοί στην περιοχή πιθανόν να είναι ήδη νεκροί, ενώ η απειλή μιας τρομακτικής οικολογικής καταστροφής για το νησί είναι κάτι παραπάνω από ορατή. Στην Κύπρο, βέβαια, ελάχιστοι είναι αυτοί που πλέον ζουν απ' το ψάρεμα. Στην Κέρκυρα, ωστόσο, και δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό, οι ψαράδες ακόμα φωνάζουν με απόγνωση για τα ψάρια που χάθηκαν ως διά μαγείας απ' τις πεντακάθαρες άλλοτε θάλασσές τους, μετά τις βόμβες που άδειασε τότε το ΝΑΤΟ εκεί.
Οι δύο αυτές κυρίαρχες βρετανικές βάσεις χρονολογούνται απ' το τέλος της εποχής της αποικιοκρατίας στο νησί, δηλαδή απ' το 1960. Θεωρούνται βρετανικό έδαφος και δεν αποτελούν μέρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα όριά τους λέγεται ότι χαράχτηκαν, ώστε να βρίσκονται όσο πιο μακριά γίνεται από κέντρα με κυπριακό πληθυσμό, κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν ισχύει σε καμιά περίπτωση, τουλάχιστον για τη βάση της Δεκέλειας. Εξάλλου, το 57% των 250 τετραγωνικών χιλιομέτρων που καταλαμβάνουν οι βάσεις της Δεκέλειας και του Ακρωτηρίου ήταν κάποτε ιδιωτική ιδιοκτησία.
Εκτός απ' αυτές τις βάσεις, η Βρετανία διαθέτει ακόμα 15 «μισθωμένες περιοχές», στις οποίες περιλαμβάνεται κι ένας σταθμός ραντάρ στην κορυφή του όρους Ολυμπος (το πιο υψηλό σημείο του νησιού με 1.952 μέτρα). Πρόκειται για έναν τεράστιο λευκό θόλο που ανήκει σε μια βρετανική στρατιωτική εγκατάσταση ραντάρ, η οποία περιβάλλεται από περίφραξη ασφαλείας. Πιο κάτω ένα οχυρό της Κυπριακής Εθνοφρουράς, ένα πυροσβεστικό παρατηρητήριο και οι ερυθρόλευκες κεραίες ενός τηλεοπτικού αναμεταδότη, συμπληρώνουν μια ζοφερή εικόνα που καταστρέφει την άλλοτε γραφική όψη της κορυφής του βουνού. Στην πραγματικότητα, αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει περιοχή στην «ελεύθερη» Κύπρο, που να μη συναντάς την ασφυξία που προκαλεί στο νησί η βρετανική μπότα.
Η πιο προκλητική απ' όλες είναι η περίπτωση της χερσονήσου του Ακάμαντα (βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Κύπρου) και τα όσα συμβαίνουν εκεί επί δεκαετίες. Συγκεκριμένα, στο δυτικό μισό της χερσονήσου το πυροβολικό των βρετανικών στρατευμάτων πραγματοποιεί ασκήσεις με πραγματικά πυρά! Υπήρξαν αντιδράσεις, με αποτέλεσμα το 2000 να γίνει μια συμφωνία μεταξύ της Κύπρου και της Βρετανίας, η οποία και προέβλεπε το τέλος των ασκήσεων, υπό τον όρο ότι θα εξασφαλιστούν ικανοποιητικές εναλλακτικές λύσεις στα ελληνοκυπριακά πεδία βολής. Η κατάσταση, τρία χρόνια μετά απ' αυτή τη συμφωνία, δεν έχει ακόμα ξεκαθαριστεί, με αποτέλεσμα στη χερσόνησο να ανεμίζουν κόκκινες σημαίες (που σημαίνει «μην πλησιάζετε»). Επίσης, επικίνδυνο θεωρείται για όσους κάνουν εκεί κοντά τουρισμό να αγγίζουν τα πυρομαχικά, που είναι διάσπαρτα, γιατί υπάρχει η πιθανότητα να εκραγούν. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη συγκεκριμένη χερσόνησο ζουν γύρω στα 530 είδη φυτών - το 1/3 δηλαδή του συνόλου των φυτών του νησιού - καθώς και 168 είδη πουλιών και διάφορα είδη πεταλούδας. Πολλοί Κύπριοι μιλούν για οικολογική καταστροφή που έχει ήδη προξενηθεί απ' τις βρετανικές ασκήσεις...
Εκτός απ' τις βάσεις, τις μισθωμένες περιοχές κι ό,τι τέλος πάντων φαίνεται με το μάτι, κανείς εδώ δεν μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά πως οι Βρετανοί δεν έχουν σκάψει την Κύπρο, για να δημιουργήσουν κι άλλους, «κρυφούς» στρατιωτικούς χώρους. Αλλωστε, κανείς στο νησί δεν μπορεί να ξεχάσει πως τα περίτεχνα ψηφιδωτά της Πάφου ανακαλύφθηκαν το 1942 από Βρετανούς στρατιώτες, που έσκαβαν για να κατασκευάσουν αντιαεροπορικά καταφύγια! Κι αν τότε συνέβαιναν αυτά, μπορεί να φανταστεί κανείς τι έχει συμβεί μέχρι σήμερα, τι συμβαίνει τώρα.
Εξάλλου, οι Βρετανοί εδώ είναι κυρίαρχοι και δεν μπορεί ουδείς να το αμφισβητήσει. Ακόμα και τα σπίτια των Βρετανών αξιωματικών βρίσκονται σε μια απ' τις πιο προνομιούχες περιοχές του νησιού, στην Επισκοπή. Πρόκειται για ένα «κρυμμένο» σχετικά καταυλισμό - στον παλιό δρόμο Λεμεσού - Πάφου - όπου αποτελεί τον κύριο συνοικισμό όσων «εργάζονται» στις βρετανικές βάσεις. Θυμίζει σαφώς αγγλικό προάστιο και εκεί το στρατιωτικό προσωπικό και οι οικογένειές τους έχουν, εκτός από πολυτελή σπίτια, δικά τους καταστήματα, εκκλησίες, τράπεζες, αθλητικές εγκαταστάσεις, ακόμα και δικό τους νοσοκομείο! Η είσοδος ακόμα και στη γειτονιά τους είναι δύσκολη (υπάρχουν αστυνομικά σημεία ελέγχου στις εισόδους), ενώ ολόκληρο το προάστιο περιβάλλεται από καμουφλαρισμένα συρματοπλέγματα, αγγλικά φυλάκια και η φωτογράφιση (και εδώ) απαγορεύεται αυστηρά.
Πολύ κοντά στο συγκεκριμένο συνοικισμό βρίσκεται το Ιερό του Απόλλωνα Υλάτη, ένα μνημείο μοναδικό στη Μεσόγειο, σ' έναν πραγματικά κατάλληλο τόπο, αφού ο θεός λατρευόταν εδώ ως προστάτης των δασών. Τις μέρες που βρεθήκαμε εκεί τα παιδιά των Αγγλων στρατιωτικών, με τις κολεγιακές ενδυμασίες και τους δασκάλους τους, έβγαζαν τις αναμνηστικές φωτογραφίες της χρονιάς. Τραγική ειρωνεία ή η γυμνή αλήθεια των νιάτων, ακόμα και τα παιδιά των στρατιωτικών σχημάτισαν, εκεί στα θεμέλια του Ιερού, με πετρούλες το σύμβολο της ειρήνης. Μια βαθιά ανάσα σε έναν τόπο, που όσο τον γυρίζεις, όσο τον γνωρίζεις, όλο και πιο πολύ τον αγαπάς, όλο και περισσότερο σε πονά και σε «πνίγει»...