Οταν οι αρχαίοι Ελληνες έβαζαν το στερητικό α πριν από τη λέξη λήθη, σχηματίζοντας τη λέξη αλήθεια, θέλησαν να δείξουν την άρρηκτη σχέση της αλήθειας με τη μνήμη. Η μνήμη είναι οδηγός της αλήθειας, αυτής που οφείλει να αναζητά και να υπερασπίζεται κάθε γενιά. Η Μακρόνησος έχει αλήθεια. Είναι το κολαστήριο όπου μαρτύρησαν δεκάδες χιλιάδες κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές. Είναι συνάμα ο φάρος της υπέρτατης θυσίας και της πίστης σε υψηλά ιδανικά, της αξιοπρέπειας, της περηφάνιας. Η Μακρόνησος έχει μνήμη. Αναβλύζει μέσα από αιματοβαμμένα χώματα και τις πέτρες της, μέσα από τις χαράδρες των εκτελέσεων, μέσα από τα βουβά ερείπια των ταγμάτων του μαρτυρίου. Αυτά, που το ελληνικό κράτος επί δεκαετίες έκανε τα αδύνατα δυνατά για να τα αφήσει έρμαια, βορά στο χρόνο, στα αιγοπρόβατα, στην ασυδοσία.

Η Μακρόνησος έχει μνήμη. Είναι η μνήμη όσων δοκιμάστηκαν στο θανατονήσι. Είναι αυτή που σφράγισε τα έργα μεγάλων δημιουργών. Είναι η μνήμη που κουβαλά η ποίηση του Ρίτσου, του Λειβαδίτη, του Λουντέμη και πολλών, πολλών άλλων διανοουμένων και καλλιτεχνών που υπήρξαν εκεί δεσμώτες. Είναι η μνήμη που μετουσιώθηκε σε τραγούδια από τον Μίκη Θεοδωράκη, πολλά από τα οποία ερμήνευσαν στις συναυλίες στη Μακρόνησο οι Μαρία Σουλτάτου, Γιάννης Μπέζος, Δημήτρης Μπάσης, Παντελής Θεοχαρίδης και ο ίδιος ο συνθέτης (το βράδυ του περασμένου Σαββάτου). Αυτές οι μουσικές δημιουργίες που γεννήθηκαν από τη συνάντηση του Μ. Θεοδωράκη με τη μεγάλη, με την αληθινή ποίηση, όπως τη γευτήκαμε και μέσα από τις απαγγελίες του Γιάννη Φέρτη και της Κάκιας Ιγερινού, είναι κομμάτι της μνήμης και της αλήθειας του λαϊκού κινήματος της χώρας μας. Εκείνου, που πάλεψε με νύχια και με δόντια και με τίμημα ακόμα και την ίδια του τη ζωή για να πάρουν τα όνειρα εκδίκηση.

Αυτά τα όνειρα που παραμένουν ανεκπλήρωτα, όσο και αν κάποιοι προσπαθούν να ισχυριστούν το αντίθετο. Η πρόθεση της κυβέρνησης να παρουσιάσει τις συναυλίες της ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης» στη Μακρόνησο ως δικαίωση της θυσίας των Μακρονησιωτών δεν πείθει. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, που προεκλογικά θυμήθηκε τη Μακρόνησο με στόχο να την κάνει «κολυμπήθρα» της αντιλαϊκής πολιτικής της, είναι αυτή που με την πολιτική της αντιμάχεται τις ίδιες τις μνήμες, τις αξίες, τα ιδανικά που αναβλύζουν από τα τραγούδια του Ρίτσου, του Λειβαδίτη, του Θεοδωράκη. Μπορεί να μην τόλμησαν τελικά να κάνουν το Μακρονήσι πασαρέλα για τον πρωθυπουργό και τον πρόεδρο της ΝΔ. Οι συναυλίες όμως έγιναν το ντεκόρ της προεκλογικής εμφάνισης πολλών κυβερνητικών στελεχών, που κατέφθασαν στο νησί με τα ιδιωτικά τους κότερα και με σκάφη του Λιμενικού και όχι με το φεριμπότ των «πληβείων». Τι κοινό όμως έχει η υπέρτατη θυσία για κοινωνική δικαιοσύνη, εθνική ανεξαρτησία, σοσιαλισμό με τα χαμόγελα του Γιάννου Παπαντωνίου, του Χριστοδουλάκη, του Λυκουρέζου, του Κοντογιαννόπουλου;

Πώς μπορεί η κυβέρνηση να μιλά για υπεράσπιση της μνήμης και της αλήθειας, τη στιγμή που η κηρυγμένη ως ιστορικός τόπος Μακρόνησος βρίθει περιττωμάτων, σκουπιδιών, αυθαιρέτων; Πώς δεν ωχριούν οι κυβερνώντες μπροστά στην εικόνα των στάβλων, που σήμερα παρουσιάζουν χτεσινοί τόποι μαρτυρίου; Πώς έχουν το θράσος να μιλούν για ιστορική αλήθεια τη στιγμή που δεν ανοίγουν το φάκελο της Μακρονήσου; Τη στιγμή που κάνουν τα μέγιστα για τον «αποχρωματισμό» της Μακρονήσου, αρνούμενοι ακόμα και να ψελλίσουν τη λέξη κομμουνιστής όταν αναφέρονται στους αγωνιστές που μαρτύρησαν στο νησί. Φαίνεται πως ακόμα και η λέξη τούς ενοχλεί.

Δεν τους ενόχλησαν όμως ούτε τα σουβλάκια Κέας, ούτε το μέλι Μακρονήσου, που πωλούνταν μαζί με άλλα «καλούδια» μπροστά από το θέατρο του Β' Τάγματος, όπου έγιναν οι συναυλίες. Οπως και τα καπελάκια με τη λέξη «Μακρόνησος» πάνω από το γείσο, που φορούσαν οι υπάλληλοι στις καντίνες... Εκεί που τα ερείπια συνεχίζουν ακόμα να βογκάνε...

ΡΕΠΟΡΤΑΖ:

Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ

Γεράσιμος ΧΟΛΕΒΑΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:

Μανόλης ΠΑΚΙΑΣ