Οι εκλογές τέλειωσαν και η κυβέρνηση πλέον νιώθει «ελεύθερη» να προχωρήσει με εντατικούς ρυθμούς στην εφαρμογή της αντιλαϊκής πολιτικής της. Μια από τις πρώτες και άμεσες προτεραιότητές της, για την οποία έχει αναλάβει δεσμεύσεις απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά και σε διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, είναι η «επώδυνη μεταρρύθμιση», η ανατροπή του κοινωνικού δημόσιου και υποχρεωτικού χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος.

Από αυτή την άποψη δεν είναι τυχαία, η τοποθέτηση από τον πρωθυπουργό στη θέση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, του «συμβούλου» Τ. Γιαννίτση, ο οποίος ήταν ένας από τους συντάκτες της περιβόητης έκθεσης Σπράου. Η επιλογή αυτή δίνει το στίγμα της επιτάχυνσης στην υλοποίηση των προαποφασισμένων ανατροπών στο ασφαλιστικό. Οπως προηγούμενα η τοποθέτηση του άλλου «πρωθυπουργικού φίλου» Μ. Νεκτάριου, στη θέση του διοικητή του ΙΚΑ, ο οποίος ήδη έχει ξεκινήσει το αντιασφαλιστικό του «έργο».

Οι αποφάσεις και οι δεσμεύσεις έχουν ήδη ληφθεί και στοχεύουν όχι απλώς στην αφαίρεση δικαιωμάτων, αλλά στα ίδια τα θεμέλια της κοινωνικής ασφάλισης. Ολοι, ΟΟΣΑ, ΔΝΤ, Κομισιόν, ΣΕΒ και ευρωπαϊκές πολυεθνικές, έχουν διατυπώσει ξεκάθαρα τις επιδιώξεις τους και οι οποίες είναι το λιγότερο τρομακτικές. Το νέο σύστημα που «οραματίζονται», βασίζεται στους λεγόμενους «τρεις πυλώνες» και έχει σαν πρότυπο το αντιασφαλιστικό μοντέλο που εφάρμοσε πρώτος στη Χιλή, ο δικτάτορας Πινοτσέτ.

Διάφορες παραλλαγές έχουν διατυπωθεί όσον αφορά το σύστημα των «τριών πυλώνων», οι οποίες συγκλίνουν στις κατευθυντήριες γραμμές, με πιο αποκαλυπτική την έκθεση Σπράου, στην κατάρτιση της οποίας συνέβαλε ο νέος υπουργός. Οι «τρεις πυλώνες» αφορούν:

• Ο πρώτος, μια «εθνική σύνταξη», που θα έχει τη μορφή προνοιακού βοηθήματος τύπου ΕΚΑΣ και θα είναι με συμμετοχή του κρατικού προϋπολογισμού. Αυτός ο άξονας προδιαγράφει κατάργηση του θεσμού των κατώτερων συντάξεων, που είναι από τους θεμέλιους λίθους της κοινωνικής ασφάλισης. Το «ροκάνισμα» του θεσμού έχει ξεκινήσει με τους τρεις αντιασφαλιστικούς νόμους της ΝΔ, που εφάρμοσε το ΠΑΣΟΚ, με τους οποίους έγινε η αποσύνδεση των κατώτερων συντάξεων από τα 20 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρωθυπουργός αρνήθηκε επίμονα την επανασύνδεση των κατώτερων συντάξεων, που πρακτικά σήμερα θα σήμαινε αναπροσαρμογή τους στις 135.000 δρχ., ενώ ταυτόχρονα μοίραζε προεκλογικές υποσχέσεις για κατώτερες συντάξεις πάνω από 150.000 δρχ.
• Ο δεύτερος άξονας θα αποτελείται από την «κύρια σύνταξη» - στην έκθεση Σπράου χαρακτηρίζεται ξεπερασμένο σύστημα - σε ανταποδοτική βάση και δραστικά μειωμένη. Η μείωση κατά 40% (σύμφωνα με Σπράου) ή 50% (σύμφωνα με Νεκτάριο), θα επιτευχθεί με την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της σύνταξης. Σήμερα υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές της τελευταίας πενταετίας πριν τη συνταξιοδότηση και σχεδιάζεται να αυξηθεί στη δεκαετία ή δεκαπενταετία ή και σε ολόκληρο τον ασφαλιστικό βίο. Επίσης σχεδιάζεται αύξηση του ορίου ηλικίας για συνταξιοδότηση στα 65 χρόνια για όλους και κατάργηση του θεσμού των βαρέων και ανθυγιεινών, που θα σημάνει για εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους αύξηση του ορίου μέχρι και οκτώ χρόνια. Επιπλέον αυστηροποίηση των αναπηρικών συντάξεων, κατάργηση ή παραπέρα δραστική μείωση των συντάξεων χηρείας και κυρίως μείωση των εργοδοτικών εισφορών.Το σύστημα της «κύριας σύνταξης» θα βασίζεται πλήρως ή εν μέρει στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Εδώ ο Μ. Νεκτάριος έχει επιδείξει «έργο» με το παίξιμο όλων των αποθεματικών του ΙΚΑ στο Χρηματιστήριο. Με τη δημιουργία ανώνυμης εταιρίας που διαχειρίζεται όλη την κινητή περιουσία του Ιδρύματος, παράδειγμα, που ακολουθήθηκε και από άλλα Ταμεία. Επίσης με την εκχώρηση των απαιτήσεων από ασφαλιστικές εισφορές σε ιδιωτική εταιρία (ήδη έχει ολοκληρωθεί ο σχετικός διαγωνισμός και είναι σε εξέλιξη η διαδικασία).
• Ο τρίτος πυλώνας αποτελείται από πλήρως κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής σύνταξης, δηλαδή η χορήγηση της σύνταξης θα εξαρτάται από τις διακυμάνσεις του Χρηματιστηρίου. Αυτός ο... πυλώνας θα βασίζεται άμεσα ή έμμεσα στην ιδιωτική ασφάλιση.

Το «όραμα» είναι η επιβολή ενός κοινωνικού εφιάλτη. Ωστόσο, ούτε νομοτελειακή είναι η υλοποίησή του, ούτε παντοδύναμοι κεφάλαιο, Ευρωπαϊκή Ενωση και κυβέρνηση. Το πόσο εύκολα ή δύσκολα, το αν θα προχωρήσουν όλα ή ένα μέρος τους, θα εξαρτηθεί από την αντίδραση, την αντίσταση, τους αγώνες που θα αναπτύξουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι και τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα που είναι οι αποδέκτες. Η συσπείρωση γύρω από τα ταξικά συνδικάτα, από το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο, η δημιουργία ενός πλατιού μετώπου αντίστασης, προβάλλουν σήμερα περισσότερο αναγκαία από ποτέ.