ΚΥΠΕΛΛΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ EURO - ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ
Η ιδεολογική τους εκμετάλλευση και το φαινόμενο του εθνικισμού
Κυριακή 19 Σεπτέμβρη 2004

Β. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, ως παγκόσμια αθλητική διοργάνωση, με το ιστορικό φορτίο που κουβαλούν και τις αξίες με τις οποίες έχουν συνδεθεί, είναι φυσικό να συγκινούν έντονα τις μάζες και ιδιαίτερα τον ελληνικό λαό, αφού είναι γέννημα - θρέμμα της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Επιπλέον, η συγκυρία το έφερε να προηγηθεί η μεγάλη επιτυχία της Εθνικής με την κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου (EURO). Λίγο πριν είχε αρχίσει να ζεσταίνεται η ατμόσφαιρα με τον Σάκις στη Γιουροβίζιον...

Και, φυσικά, η άρχουσα τάξη της χώρας δεν έχασε την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί προπαγανδιστικά τα γεγονότα αυτά, για να εξυπηρετήσει τους πολιτικούς στόχους και τις επιδιώξεις της. Σημειώνουμε ότι η ίδια η άρχουσα τάξη - όχι δι' εκπροσώπων της - έχει αναλάβει αυτοπροσώπως τη διοίκηση των ΠΑΕ (π.χ. Κόκκαλης, Βαρδινογιάννης) και του «Αθήνα 2004» (Γιάννα Αγγελοπούλου). Το γεγονός αυτό δείχνει τη μεγάλη σημασία που αποδίδουν οι κυρίαρχοι κύκλοι στον αθλητισμό και το ποδόσφαιρο για τον έλεγχο των μαζών.

Ο Πατριάρχης υποδέχτηκε ο ίδιος τον Σάκις στο Πατριαρχείο, ο κ. Χριστόδουλος ήταν ενεργά παρών στις εκδηλώσεις για το Κύπελλο, ο κ. Καραμανλής και ο κ. Παπανδρέου πανηγύριζαν μαζί με τους φιλάθλους στον τελικό στην Πορτογαλία.

Με τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων, πέρα από τους γνωστούς στόχους που προωθούν οι κυρίαρχοι κύκλοι (μεγαλύτερη ενσωμάτωση της χώρας στο σύστημα «προστασίας» του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ και της ΕΕ, στήσιμο συστημάτων παρακολούθησης της ιδιωτικής ζωής και του λαϊκού κινήματος, οικονομικά οφέλη των πολυεθνικών και των κατασκευαστικών εταιριών, υπονόμευση των εργασιακών σχέσεων κ.ά.), πρέπει να σταθούμε ιδιαίτερα στην ιδεολογική επέμβαση που έχει συντελεστεί στη συνείδηση των μαζών, αλλά και τι αυθόρμητα εκδηλώθηκε από την πλευρά των μαζών, από ένα μέρος του ελληνικού λαού και της νεολαίας.

Παραθέτουμε δηλώσεις από τον Τύπο έγκριτων δημοσιολόγων, αλλά και του πρωθυπουργού:

Με τους Ολυμπιακούς Αγώνες εκδηλώθηκε «εθελοντική συμμόρφωση του λαού στους εθνικούς στόχους» και «πειθαρχία του λαού στα μέτρα ασφάλειας», δηλαδή του ΝΑΤΟ κυρίως και των ΗΠΑ, «αρετές της ελληνικής κοινωνίας η συλλογική αυτοπειθαρχία στους εθνικούς στόχους», «με τις θυσίες οι Ελληνες έκαναν πραγματικότητα τους αγώνες αυτούς» - Κ. Καραμανλής, «να αποδείξουμε ότι το μεγάλο ελληνικό καλοκαίρι δεν είναι παρένθεση, είναι ορόσημο της νέας εποχής» - Κ. Καραμανλής ή «η Ελλάδα θέτει και επιτυγχάνει μεγάλους στόχους», «οι Ελληνες ενωμένοι μεγαλουργούν».

Tα περί «εθνικών στόχων»

Είναι φανερό από τα παραπάνω - και όχι μόνο - ότι αυτό που ενδιαφέρει τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ και όλο το «κατεστημένο» είναι να αποδεχτεί ο λαός με τη θέλησή του τους «εθνικούς» στόχους, να τους θεωρήσει αναγκαίους για την πρόοδο, να εργαστεί εθελοντικά για την επιτυχία τους και να δεχτεί πρόθυμα νέες θυσίες που ετοιμάζονται. Οι «εθνικοί» στόχοι, που ευνοούν την «Ισχυρή Ελλάδα» και «Σύγκλιση», να υλοποιούνται όχι μόνο με την επιβολή των νόμων και τη δύναμη του κράτους, αλλά και με την ενεργό στήριξη του λαού και της νεολαίας.

Τους ενδιαφέρει να πάρουν με το μέρος τους και την «ψυχή» του λαού, να γίνει ο λαός άμορφη μάζα, χωρίς ταξική συνείδηση, χωρίς αυτοτελείς από την άρχουσα τάξη στόχους, χωρίς αντιστάσεις - να λέει «ναι στις θυσίες».

Απαιτούν απλά ...εθελοντική συμμόρφωση στους εθνικούς στόχους!

Είναι βέβαια γνωστό ότι η άρχουσα τάξη για να εξαπατά το λαό βαφτίζει τους δικούς της ταξικούς στόχους, π.χ. τη «Μεγάλη Ιδέα» προπολεμικά, το «ανήκομεν εις την Δύσιν» μεταπολιτευτικά, το 1992 την ΟΝΕ και τώρα την Ισχυρή Ελλάδα και τη Σύγκλιση, εθνικούς. Ταυτίζει τα δικά της στενά ταξικά συμφέροντα με τα συμφέροντα του έθνους, για να ενσωματώσει στην πολιτική της το λαό με την εκμετάλλευση του εθνικού αισθήματος.

Απαιτούν επίσης «πειθαρχία του λαού στα μέτρα ασφάλειας», δηλαδή πειθαρχία στην ολοένα και μεγαλύτερη ένταξη της χώρας στο λεγόμενο αντιτρομοκρατικό αγώνα των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ και ΕΕ και στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους (Αφγανιστάν, Βαλκάνια, Ιράκ και αλλού). Και πειθαρχία στην ασφυκτική αστυνόμευση της ιδιωτικής ζωής και στην καταστολή των αγώνων και του λαϊκού κινήματος.

Με την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη ΝΔ, βρισκόμαστε μπροστά σε μια ιδεολογική επίθεση, η οποία έχει ενταθεί με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η ΝΔ έχει κάνει προεκλογικά και μετεκλογικά κεντρικό σύνθημα ότι ασκεί ...αταξική πολιτική, δηλαδή για όλους τους Ελληνες, για την Ελλάδα, για όλη την κοινωνία, ότι το κράτος θα υπηρετεί όλους τους πολίτες και κλίνει τις λέξεις «έθνος», «εθνικός», «Ελλάδα», «Ελληνες» σε όλες τις πτώσεις, όταν αναφέρεται στην πολιτική της. Το δε «Ισχυρή Ελλάδα» συνειρμικά έχει σχέση με το «Μεγάλη Ελλάδα».

Σε όλα αυτά συμφωνεί το ΠΑΣΟΚ - το «Ισχυρή Ελλάδα - Σύγκλιση» δικά του είναι - ενώ και τα δυο κόμματα και ο ΣΥΝ, όταν αναφέρονται σε θέματα της «καθημερινότητας», όπως λένε, χρησιμοποιούν τον αταξικό όρο πολίτες. Από τη μια Ελληνες από την άλλη πολίτες, λες και η ελληνική κοινωνία δεν είναι ταξική - ανταγωνιστική, λες και ο πολίτης Κόκκαλης ή Βαρδινογιάννης είναι το ίδιο με τους πολίτες εργάτες, υπαλλήλους, ανέργους και επαγγελματίες.

Φυσικά, παραμένει για την άρχουσα τάξη ως η πρώτη ιδεολογική προτεραιότητα η γραμμή του ευρωπαϊκού - και όχι μόνο -κοσμοπολιτισμού. Εξάλλου ο κοσμοπολιτισμός του κεφαλαίου πήγαινε πάντοτε μαζί με τον εθνικισμό, είναι οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος.

Τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά, γιατί σε μια περίοδο ανεργίας, ακρίβειας, απολύσεων, υποαπασχόλησης και ενώ υπάρχει μεγάλη κερδοφορία του κεφαλαίου καλούν την εργατική τάξη και το λαό σε νέες θυσίες: Να πληρώσει τα σπασμένα των Ολυμπιακών Αγώνων, να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου για να διεισδύσει στα Βαλκάνια και να προωθηθεί στις παρευξείνιες χώρες, στην Εγγύς και Μέση Ανατολή. Παράλληλα και συνάμα να δεχτεί θυσίες για την υλοποίηση των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής της Λισαβόνας (Ατζέντα 2010), για να γίνει η Ευρωπαϊκή Ενωση η πιο ανταγωνιστική δύναμη στον κόσμο ως το 2010.

Δεν είναι τυχαία, λοιπόν, η άγρια εκμετάλλευση των Ολυμπιακών Αγώνων και του ευρωπαϊκού κυπέλλου και η ιδεολογική επέμβαση στη συνείδηση του λαού και της νεολαίας με την καλλιέργεια ενός είδους εθνικισμού και πατριδοκαπηλίας, που έχει και ρατσιστική απόχρωση.

Επίσης από ένα μέρος του λαού και της νεολαίας εκδηλώνεται και αυθόρμητα ο εθνικισμός, όχι ακόμα σχηματοποιημένος, ο οποίος έχει σχέση με το όραμα «Ισχυρή Ελλάδα - Σύγκλιση» και την υποτιμητική στάση απέναντι στους μετανάστες και σε λαούς των Βαλκανίων. Από τη σύσταση του ελληνικού κράτους η κυρίαρχη ιδεολογία προβαλλόταν με το «να φτάσουμε τους Ευρωπαίους», «να συμβαδίσουμε με τα αναπτυγμένα κράτη της Δύσης». Υστερα προβλήθηκε η «Μεγάλη Ελλάδα», που κατέληξε στη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922.

Εθνικισμός και κοσμοπολιτισμός

Μετά τη μεταπολίτευση του 1974 στο πλαίσιο της τότε διεθνούς κατάστασης στα Βαλκάνια (ΕΣΣΔ, σοσιαλιστικές χώρες) ο εθνικισμός υποχώρησε. Στις μέρες μας η βαθιά κρίση που περνούν οι χώρες των Βαλκανίων μετά την παλινόρθωση του καπιταλισμού, φαίνεται ότι δημιούργησε σε ένα μέρος του ελληνικού λαού ένα αίσθημα υπεροχής απέναντι στους άλλους βαλκανικούς λαούς, το οποίο καλλιεργείται και από την άρχουσα τάξη (Βαλκάνια, η ενδοχώρα της Ελλάδας, Θεσσαλονίκη Μητρόπολη των Βαλκανίων). Επίσης λειτουργεί και η αυταπάτη, που προπαγανδίζεται έντονα, ότι με την Ισχυρή Ελλάδα - Σύγκλιση θα βρουν λύση τα προβλήματα του λαού.

Απέναντι στη διεθνοποίηση του κεφαλαίου και τον κοσμοπολιτισμό, τη λεγόμενη Παγκοσμιοποίηση, φαίνεται ότι προκαλείται ανακλαστικά μια στρεβλή αντίδραση, που εκφράζεται με εθνικιστική αναδίπλωση. Το ίδιο ανακλαστικά προκαλείται ο εθνικισμός εξαιτίας του ότι υπάρχει και σε ορισμένες βαλκανικές χώρες.

Τα τραγικά επεισόδια που σημειώθηκαν μετά τον αγώνα της Εθνικής Ελλάδας και Αλβανίας επιβεβαιώνουν αυτό τον εθνικισμό, ο οποίος συνδέεται με ρατσιστικές αντιλήψεις και αποτελεί συνέχεια του εθνικισμού που εκδηλώθηκε στη διάρκεια του EURO και των Ολυμπιακών Αγώνων.

Με δυο λόγια, στις μέρες μας εκδηλώνεται ένας εθνικισμός που ήταν απωθημένος και ο οποίος τροφοδοτείται και διευκολύνεται από τη διεθνή συγκυρία και καλλιεργείται από την άρχουσα τάξη σε σχέση με την Ισχυρή Ελλάδα - Σύγκλιση.

Για την περίπτωση παραθέτουμε ορισμένα που ειπώθηκαν ή έγιναν στη διάρκεια του EURO και των Ολυμπιακών Αγώνων: Γράφτηκε από αναγνώστρια εφημερίδας «...πάρτε το όπως θέλετε, αλλά εμένα οι νίκες των απλών παιδιών (EURO) μου ανόρθωσαν μια καταπιεσμένη περηφάνια, μου ξανάδωσαν το παλιό εθνικό μεγαλείο που το μάθαινα αδιάφορα στο σχολείο... μπορούμε να νικήσουμε και σήμερα άλλες ομάδες μεγάλων χωρών, να σταθούμε ισάξιοι».

«Ιτε παίδες Ελλήνων», «Εμπρός του Οτο παιδιά» - τίτλοι εφημερίδων. «Ηθελα να δείξω σε όλους πως οι Ελληνες πρέπει να είναι μόνο ψηλά και όπως πριν από χιλιάδες χρόνια έτσι και τώρα αξίζουμε την κορυφή. Μας ταιριάζουν αυτά και είμαστε γεννημένοι να πρωταγωνιστούμε, είναι μέσα στα κύτταρά μας», Φανή Χαλκιά, ολυμπιονίκης.

Προσθέτουμε τις περικεφαλαίες, τις χλαμύδες, τη στολή του τσολιά, τις σημαίες που κατέκλυσαν αυτοκίνητα, σπίτια, μπαράκια και στέκια, το δωδεκάθεο, τις Θερμοπύλες και τη Σαλαμίνα...

Τα δύο έθνη και το ταξικό κράτος

Από τη δική μας πλευρά απέναντι στο φαινόμενο του εθνικισμού χρειάζεται αντεπίθεση όχι μόνο πολιτική, αλλά και ιδεολογική. Να προβάλουμε την άποψη του Λένιν: «Μέσα σε κάθε έθνος υπάρχουν δυο έθνη, το έθνος των εκμεταλλευτών και καταπιεστών και το έθνος των εκμεταλλευόμενων και καταπιεζόμενων». Οτι η εργατική τάξη και ο λαός έχουν διαμετρικά αντίθετα και ανταγωνιστικά συμφέροντα με την αστική τάξη και τα μονοπώλια, ότι δεν μπορεί να υπάρξει καλή πολιτική για όλους, για όλη την κοινωνία, για την αστική και την εργατική τάξη.

Οτι το κράτος είναι ταξικό, όργανο επικυριαρχίας και υπηρετεί το κεφάλαιο ενάντια στο λαό. Οτι οι «Ελληνες» καπιταλιστές δεν έχουν πατρίδα, όπως και όλοι οι καπιταλιστές του κόσμου. Αγάπη για την πατρίδα έχει μόνο ο λαός που είναι δεμένος με τον τόπο και την Ιστορία και παράγει τον κοινωνικό πλούτο, ενώ ταυτόχρονα είναι διεθνιστικά αλληλέγγυος με τους άλλους λαούς στην κοινή τους πάλη για την ανατροπή του καπιταλισμού και την κατάργηση της εκμετάλλευσης. Για το κεφάλαιο η ελληνική σημαία είναι ένα πανί μόνο, γιατί σημαία του έχει μόνο το κέρδος σε όποια χώρα κι αν το βγάζει. Την πατρίδα την έχουν μόνο ως ορμητήριο και στήριγμα για οικονομικές επενδύσεις.

Οτι οι λαοί της Ελλάδας και των Βαλκανίων δεν έχουν τίποτε να μοιράσουν, έχουν κοινή μοίρα και έναν κοινό αντίπαλο, τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό. Και χρειάζεται ανάμεσα στους λαούς ν' αναπτυχθεί η ταξική - διεθνιστική αλληλεγγύη. Ελληνες και Αλβανοί εργάτες ενωμένοι και συναδελφωμένοι ν' αγωνιστούν για τα δικαιώματά τους.

Οτι εμείς είμαστε με την Ελλάδα της εργασίας, της αντίστασης, της ειρήνης και της συναδέλφωσης με τους άλλους λαούς - όχι με την Ελλάδα του ΝΑΤΟ, της ΕΕ των μονοπωλίων και της ταξικής καταπίεσης.

Τέλος, ότι η εργατική τάξη της χώρας μας είναι ενιαία και σ' αυτήν ανήκουν όλοι οι εργάτες, όλη η μισθωτική εξαρτημένη εργασία ανεξάρτητα από φυλή, χρώμα, θρησκεία, εθνικότητα. Ολοι οι μετανάστες πρέπει να νομιμοποιηθούν χωρίς προϋποθέσεις και να κατοχυρωθούν γι' αυτούς πλήρη δικαιώματα στην εργασία, ασφάλιση, εκπαίδευση, υγεία και στέγη.

Οσο για την Ισχυρή Ελλάδα - Σύγκλιση είναι όραμα των μονοπωλίων, γιατί ισχυρή είναι ...η ανεργία, η φτώχεια, τα βιοτικά προβλήματα, η καταπάτηση εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων, η πολιτιστική μιζέρια, η οικολογική καταστροφή και η κακοποίηση του τοπίου των πόλεων.


Βασίλης ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
ΚΟΒ Εκπαιδευτικών της ΚΟΘ του ΚΚΕ

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Το δικαίωμα στη Μνήμη (2023-05-19 00:00:00.0)
ΟΧΙ στη συμφωνία και τους ευρωατλαντικούς σχεδιασμούς - ΝΑΙ στη φιλία, ειρήνη, αλληλεγγύη των λαών (2019-01-25 00:00:00.0)
Μύθοι και αλήθειες για τη ΝΑΤΟική συμφωνία (2019-01-24 00:00:00.0)
Με τη σφραγίδα των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών ΝΑΤΟ - ΕΕ και το «σπέρμα» του αλυτρωτισμού (2018-06-15 00:00:00.0)
Στην υποδαύλιση των ιμπεριαλιστών απαντάμε: Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε! (2008-04-13 00:00:00.0)