Αρνητική «ανάπτυξη» (μείωση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος κατά 0,1%) παρουσίασε η ιαπωνική οικονομία και κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2004. Το στοιχείο αυτό ερμηνεύτηκε, από αναλυτές των διεθνών οικονομικών εξελίξεων, ως ένδειξη εισόδου σε νέο στάδιο ύφεσης. Αν η ερμηνεία αυτή αποδειχθεί αληθής, τότε η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου πέφτει σε ύφεση για τέταρτη φορά μέσα στην τελευταία δεκαετία!

Σύμφωνα με τις κρατούσες αντιλήψεις, η οικονομία μιας χώρας βρίσκεται σε ύφεση, αν επί τρία συνεχή τρίμηνα παρουσιάζει μείωση του παραγόμενου Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ). Αυτό συμβαίνει με την ιαπωνική οικονομία, η οποία παρουσιάζει διαρκή συρρίκνωση από τον Απρίλη του 2004.

Σημειώνεται ότι η οικονομία της «χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου» είχε καταφέρει να ξεπεράσει την προηγούμενη κρίση της πριν από δύο χρόνια.

Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στη μείωση του ρυθμού των εξαγωγών, αλλά και στη συνεχιζόμενη πτώση της εσωτερικής κατανάλωσης.

Οπως και να 'χει, η υπερδεκαετής κρίση, με ελάχιστα διαστήματα ανάκαμψης, της ιαπωνικής οικονομίας, δείχνει τις ανήκεστες βλάβες του καπιταλιστικού συστήματος. Υπογραμμίζει, ακόμη, τη χρεοκοπία των πολιτικών και των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των κρίσεων.

Τις συνέπειες αυτών των εξελίξεων πληρώνουν, πρώτοι απ' όλους, οι εργαζόμενοι.

Μπορεί στην Ιαπωνία το επίσημο ποσοστό ανεργίας να εμφανίζεται μικρό (γύρω στο 4,5%), όμως η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική.

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία (Δεκέμβρης 2004) από την αγορά εργασίας, σχεδόν ένας στους τρεις εργαζόμενους στην Ιαπωνία δουλεύει πλέον με μικρή αμοιβή, ελάχιστη ασφάλεια και χωρίς προοπτικές μελλοντικής εξέλιξης. Αιτία, οι αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στις εργασιακές σχέσεις, μεταξύ των οποίων η καθιέρωση της μερικής απασχόλησης σε μεγάλη κλίμακα.

Από το 1997 μέχρι το 2004, το ποσοστό των εργαζομένων μερικής και προσωρινής απασχόλησης και των συμβασιούχων, στο σύνολο του εργατικού δυναμικού, έχει διπλασιαστεί από 15% σε 29%.

Συγκεκριμένα, ο αριθμός των εργαζομένων μερικής απασχόλησης στην Ιαπωνία εκτοξεύτηκε από το 1,7 εκατομμύριο στα 12,1 εκατομμύρια, ενώ οι εργαζόμενοι με προσωρινή σύμβαση έργου αυξήθηκαν από 966.000 στα 2,5 εκατομμύρια. Την ίδια περίοδο, ο αριθμός των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης μειώθηκε περισσότερο από 4 εκατομμύρια, στα 34,6 εκατομμύρια.

Σύμφωνα με τους νόμους και τις συμβάσεις, οι αμοιβές των εργαζομένων μερικής απασχόλησης είναι κατά 60% χαμηλότερες σε σχέση με τις κανονικές. Ισως αυτό εξηγεί γιατί οι μεν επιχειρήσεις παρουσιάζουν, μέσα σ' αυτές τις συνθήκες, σημαντική αύξηση των κερδών τους, ενώ ο μέσος όρος των μισθών μειώθηκε.

Ενδεικτικά, στο β` τρίμηνο του 2004, οι αμοιβές των εργαζομένων υποχώρησαν κατά 1,1%. Το 2004 ήταν ο έβδομος συνεχόμενος χρόνος μείωσης των μισθών στην Ιαπωνία.