Μια κόκκινη πεταλούδα που πασχίζει να ξεφύγει από ένα γκρι τοπίο. Αυτό το παλλόμενο φτερούγισμα ζωής, λευτεριάς, ελπίδας αποτυπώνει το πνεύμα, την ουσία της νέας δισκογραφικής δουλιάς του Χρίστου Τσιαμούλη και της Λιζέτας Καλημέρη «Αφύλαχτη Σκοπιά», που κυκλοφόρησε από τη «Libra». Ενας δίσκος με δεκατέσσερα όμορφα, «χειροποίητα» τραγούδια του Χρ. Τσιαμούλη, ερμηνευμένα από την Λ. Καλημέρη, αλλά και από τον Μανόλη Λιδάκη (συμμετέχει σε τρία τραγούδια). Ενας δίσκος, που συνιστά μια ξεχωριστή μελωδική πρόταση, που θέλει τον ακροατή συνοδοιπόρο και όχι καταναλωτή. Μπαλάντες με ανατολίτικο και παραδοσιακό άρωμα, τραγούδια που βαδίζουν σε δρόμους λαϊκούς, ερμηνείες που αναδεικνύουν την ουσία, την ομορφιά του λόγου και της μουσικής... Οι στίχοι φέρουν την υπογραφή, εκτός από του συνθέτη και της ερμηνεύτριας, των Ηλία Κατσούλη, Αρ. Αποστολόπουλου, Ελ. Περινού, Σ. Θωμοπούλου και Γ. Τσουρούλα. Με αφορμή το δίσκο και η κουβέντα μας με τον Χρ. Τσιαμούλη και την Λ. Καλημέρη.

«Ο δίσκος είναι μια ανθολογία τραγουδιών που έγραψα την τελευταία επταετία, τα οποία για πρώτη φορά θέλησα να μην τα τραγουδήσω ο ίδιος αλλά να τα δώσω σε κάποιον που νιώθω ότι η φωνή του με εκφράζει» λέει ο Χρ. Τσιαμούλης. «Είχαμε παίξει στις "Σειρήνες" μαζί με τη Μαριώ το '97 και από τότε είχαμε κατά καιρούς επαφές. Η Λιζέτα μου έδωσε κάποιους στίχους της και μαζί κάποιοι άλλοι φίλοι που γράφουν. Τους στίχους τους διάλεξα με κριτήριο την αυθεντικότητα. Με την έννοια ότι ήταν η άποψη της ζωής τους, ότι μέσα από τα συγκεκριμένα τραγούδια φανερωνόταν ο εαυτός τους. Ετσι έγινε η "Αφύλαχτη Σκοπιά". Βρέθηκε η εταιρία, η "Libra", γιατί παίζει ρόλο να συμπορεύεται και η εταιρία με το όραμα των δημιουργών και τελικά φτιάξαμε εκεί το δίσκο».

-- Υπάρχει δυστοκία από πλευράς μεγαλύτερων εταιριών να ενδιαφερθούν για τέτοιου τύπου υλικό;

Χρ. Τσιαμούλης: «Βλέπω ότι τα θέλουν έτοιμα. Μπορεί να έχουν κάτι πολύ καλό, αλλά δεν κάθονται μαζί με το δημιουργό να το συνδημιουργήσουν, να το ονειρευτούν, να το βοηθήσουν. Οι παλιοί παραγωγοί στις εταιρίες αγαπούσαν πολύ το τραγούδι και γράφανε και μουσική και στίχους. Είχανε φοβερό ψώνιο με το τραγούδι και γι' αυτό ήταν και σ' αυτή τη θέση. Το τραγούδι δεν είναι μόνο εμπορικό προϊόν. Δεν είναι μόνο η εμπορικότητά του. Είναι καταρχήν ο λόγος για τον οποίο γράφεται - κάτι πολύ σημαντικό. Ακόμα και ο μάνατζερ (ας θυμηθούμε τον μάνατζερ των "Μπιτλς") πρέπει να ονειρευτεί, να έχει μια ξεκάθαρη εικόνα για το τι είναι καλό και τι όχι».

Αναφερόμενος στον τίτλο «Αφύλαχτη σκοπιά» ο Χρ. Τσιαμούλης μας παραπέμπει στην εικόνα του εξωφύλλου. «Είναι ένα γκρι τοπίο στο κάτω μέρος και πάνω είναι μια πεταλούδα κόκκινη η οποία φαίνεται σαν να ξεφεύγει και να πετάει. Δείχνει ότι έτσι όπως πάμε να δημιουργήσουμε το τοπίο μας στο τέλος θα μείνουν αποκαϊδια. Σαν να φεύγει η ζωή από αυτό το στιλ ζωής, που προσπαθούμε να δημιουργήσουμε. Σαν να είναι αφύλαχτη η σκοπιά και να συμβαίνει το κακό, αλλά κάποιοι από εμάς να προσπαθούμε να ζήσουμε. Γι' αυτό είναι και κόκκινη η πεταλούδα και παλλόμενη. Δηλαδή ζωντανή ψυχή, ζωντανή μορφή. Η πεταλούδα - σύμβολο, που προσπαθεί να πετάξει και να πάει εκεί που είναι η ζωή».

Εχοντας διανύσει μια μακρά, γόνιμη δημιουργική πορεία, από τις «Δυνάμεις του Αιγαίου» μέχρι σήμερα, η οποία αντλεί έμπνευση από τη μουσική μας παράδοση, ο Χρ. Τσιαμούλης λέει: «Παράδοση είναι αυτό που κάποιος παραδίδει και εσύ το παίρνεις και το κάνεις ό,τι θέλεις. Δεν είναι δηλαδή μόνο κάτι δεδομένο, που πρέπει να το κρατήσεις - σαφέστατα είναι και αυτό. Είναι σαν κληρονομείς ένα σπίτι και να λες θα το φτιάξω λίγο διαφορετικό, γιατί έτσι μου αρέσει, έτσι είναι η εποχή μου. Αλλά η ουσία, το βάθος παραμένει το ίδιο. Πιστεύω, πως η ελληνική μουσική κουβαλάει πολλά αρχέτυπα, είτε ρυθμικά, είτε σαν ήχους, πολλά στιλ μουσικής, πολύ συγκεκριμένο ήθος, το οποίο περνάει μέσα σε όλα τα είδη της. Ακόμα και το ρεμπέτικο πια έχει γίνει ένα παραδοσιακό είδος. Ακόμα και το λαϊκό έγινε παραδοσιακό κομμάτι. Ολα αυτά ενώνονται και φτιάχνουν μια ιστορία ανθρώπων, οι οποίοι στις μέρες τους ήταν σαν κι εμάς. Και αυτοί προσπαθούσαν να είναι σύγχρονοι. Απλώς αυτό που κληρονομείται δεν ξεφεύγει από την ελληνικότητά του, από τις εμπειρίες αυτού του τόπου. Συνεχίζει ουσιαστικά το ίδιο πράγμα με άλλη μορφή. Δε μας ενδιαφέρει αν τα όργανα είναι ηλεκτρικές κιθάρες ή τύμπανα ή μπάσα ή πιάνα. Η ουσία παραμένει ή ίδια. Η μορφή, το ρούχο αλλάζει ανάλογα με την εποχή».

Δεκαπέντε χρόνια στο τραγούδι μετρά η Λιζέτα Καλημέρη, φωνή που έχει δώσει πνοή σε όμορφα τραγούδια σημαντικών δημιουργών (Θανάση Παπακωνσταντίνου, Λουδοβίκου των Ανωγείων, Γιώργου Καζαντζή, Μιχάλη Χανιώτη). Η «Αφύλαχτη σκοπιά», λέει, «είναι ένα απόσταγμα μιας πολύ ζεστής, ανθρώπινης, δημιουργικής σχέσης με τον Χρ. Τσιαμούλη. Προέκυψε από μια διαδικασία όπου μετέχουν δυο φίλοι, οι οποίοι μοιράζονται τις κοινές τους ανησυχίες. Αυτό καταφέραμε και το κάναμε μουσική, τραγούδια. Κοινές ανησυχίες για όλα: για τη ζωή, για τη δημιουργία, για το φλέγον θέμα του έρωτα, αλλά και γενικότερα για την πορεία ζωής του ανθρώπου. Θεωρώ ότι η σημερινή είναι μια περίοδος, η οποία θα χαρακτηριζόταν με μια λέξη που έχει μπροστά το συνθετικό "μετά". Είναι μια "μετά" περίοδος αυτή: μεταρομαντική, μεταμοντέρνα; Αυτό από μόνο του κάνει τα πράγματα δύσκολα στο να βάλει κανείς το δεύτερο συνθετικό. Οταν θα λείψει το πρώτο, όταν θα πάψει να είναι "μετά" και πατήσει στα πόδια του αυτό το πράγμα, τότε θα δούμε τι είναι. Υπάρχει οπωσδήποτε μια ρευστή και αμήχανη κατάσταση σε όλα τα επίπεδα κοινωνικής ζωής, που έχει να κάνει με το ότι έχουμε φύγει από κάπου και δεν έχουμε φτάσει κάπου αλλού. Είναι περίοδος κίνησης, μετακίνησης. Δε θέλω να δώσω απόχρωση σκούρα ή ανοιχτόχρωμη. Είμαι από τους ανθρώπους που περιμένουν να δουν πού πάει το πράγμα».

Χαρακτηρίζοντας τη δημιουργία «αναπνοή» δηλώνει πως «είναι τύχη που μπορούμε και βιοποριζόμαστε με αυτό το πράγμα καθώς είναι επάγγελμά μας, αλλά και να μην ήταν πάλι με αυτό θα ασχολούμασταν».

«Το χρώμα του δίσκου, η μουσική του φαίνεται ότι έχει σχέση με την παράδοση, αντλείται από εκεί, ωστόσο δε θα τον χαρακτήριζα παραδοσιακό» λέει. «Πιστεύω ότι έχει όλη την ανησυχία του δημιουργού και των μουσικών, των στιχουργών, όλων των συντελεστών να μιλήσουμε μια σύγχρονη γλώσσα, χρησιμοποιώντας στοιχεία παλιά». Αναφερόμενη στο πρόσφατο τριήμερο παρουσίασης του δίσκου - μια γιορτή ελληνικού τραγουδιού με «συνοδοιπόρους» την Δ. Σαμίου, τον Γ. Χαρούλη, τον Ν. Δημητράτο και την Αρ. Κετιμέ - η Λ. Καλημέρη σημειώνει: «Οι άνθρωποι που συμμετείχαν έχουν εμφανίσει μια συνέπεια σ' αυτό που λέμε ελληνικό τραγούδι. Ολα αυτά τα πρόσωπα μου δίνουν την αίσθηση συμπαγών προσωπικοτήτων. Δεν παρουσιάζουν το φαινόμενο που συχνά βλέπουμε σήμερα. Που ξέρουμε κάποιον, δηλαδή, ο οποίος είναι έτσι και μετά από λίγο τον βλέπουμε να είναι αλλιώς, δημιουργώντας μας μια σύγχυση. Λες, τελικά αυτός έτσι είναι ή αλλιώς; Αυτοί οι άνθρωποι ξέρουμε πως είναι. Αυτό είναι συνέπεια και μ' αρέσει γιατί πατάει πάνω σε επιλογές και αξίες».

Για την ίδια εξάλλου το νόημα της «Αφύλαχτης σκοπιάς» της δίνει «ένα αίσθημα εμπιστοσύνης. Για ν' αφήσει κανείς τη σκοπιά του αφύλαχτη πρέπει να αισθάνεται εμπιστοσύνη, ησυχία. Ενα τέτοιο μήνυμα μου φέρνει στο νου ο τίτλος. Και βεβαίως ελευθερίας, ανοιχτωσιάς - όχι σύνορα». Κι αν βρισκόμαστε σε μια περίοδο που κάποιοι ορθώνουν ολοένα και μεγαλύτερα σύνορα, η Λ. Καλημέρη λέει πως «η καρδιά μας είναι ανοιχτή. Αυτή ξέρει. Δε χρειάζεται τόσο μεγάλη επιφύλαξη, τόσο μεγάλο κράτημα. Αλλωστε, τα λάθη μας ζυμώνουν και μας πάνε πάρα κάτω».