«Ο Γκίκας εμφανίζεται ως διπλός άνθρωπος», σημείωνε το 1934 ο Κριστιάν Ζερβός. «Ο ένας είναι ο μεθοδικός και λογοκρατούμενος, ο άλλος είναι εκείνος που το αίσθημα τον επαναφέρει στο κέντρο της ανθρώπινης ζωής και τον ωθεί να αναμείξει τις τόσο ασαφείς αναπαραστάσεις του έργου του με μία ασαφή έκφραση, κάτι ανάμεσα στο άγχος και την ελπίδα».

Το «διπλό» άνθρωπο, το μεγάλο καλλιτέχνη της σύγχρονης ελληνικής τέχνης, τον Νίκο Χατζηκυριάκο - Γκίκα, έρχεται να φωτίσει η έκθεση που παρουσιάζεται έως τις 12 του Δεκέμβρη στο Μουσείο Μπενάκη. Τα αγαπημένα του πινέλα και τα χρώματα, τα καβαλέτα, τα βάζα με τα λουλούδια, τα τραπεζάκια και οι καρέκλες, τα φωτιστικά, αναπόσπαστα στοιχεία των έργων του, ζωντανεύουν στην ενδιαφέρουσα αυτή εικαστική παρουσίαση. Με τίτλο «Ν. Χατζηκυριάκος - Γκίκας. Τα εργαστήρια του καλλιτέχνη», εκτίθενται έργα του μεγάλου δημιουργού, τα οποία προέρχονται κυρίως από το Μουσείο Μπενάκη - Πινακοθήκη Γκίκα, αλλά και από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.

Στην έκθεση παρουσιάζονται τα ατελιέ του ζωγράφου στους τόπους που έζησε και εργάστηκε: Στο Παρίσι, όπου άρχισε τη σταδιοδρομία του στη δεκαετία του '20 έως την Αθήνα της δεκαετίας του '90, με ενδιάμεσους σταθμούς την Υδρα, το Λονδίνο και την Κέρκυρα. Τις ελαιογραφίες, τις ακουαρέλες και τα σχέδια, πλαισιώνουν φωτογραφίες γνωστών φωτογράφων, όπως του J.F. Bonhomme, του Cecil Beaton και του Φίλιππου Μπούκα, που αποτύπωσαν κατά καιρούς τους χώρους εργασίας του καλλιτέχνη, αλλά και τον ίδιο τον Χατζηκυριάκο - Γκίκα την ώρα της δημιουργίας του.

Μ' αυτόν τον τρόπο, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει πώς τα εσωτερικά, οι γενικές απόψεις ή οι λεπτομέρειες των ατελιέ, μεταπλάθονται σε έργα τέχνης μιας συγκεκριμένης θεματογραφίας, που αγαπούσε ιδιαίτερα ο Γκίκας. Ενα τμήμα της έκθεσης είναι αφιερωμένο στην ανασύνθεση μέρους του εργαστηρίου της οδού Κριεζώτου και περιλαμβάνει προσωπικά αντικείμενα, καβαλέτα και σύνεργα ζωγραφικής του καλλιτέχνη. Το εργαστήριο του καλλιτέχνη στην οδό Κριεζώτου 3, ήταν και είναι μία προέκταση των πινάκων του ζωγράφου. Παραχωρήθηκε από τον Ν. Χατζηκυριάκο - Γκίκα στο Μουσείο Μπενάκη το 1991 και από τότε έως σήμερα, αποτελεί μια φιλόξενη γωνιά για τους μαθητές - μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα που πραγματοποιούνται - για τους ερευνητές της σύγχρονης τέχνης, αλλά και τους «εραστές» της εικαστικής δημιουργίας του καλλιτέχνη. Μάλιστα, όπως ανέφερε ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη Αγγελος Δεληβοριάς, το πολυώροφο ακίνητο του Γκίκα θα μετατραπεί σε κέντρο αφιερωμένο στη σύγχρονη τέχνη - με παράλληλη διατήρηση του ατελιέ, της πινακοθήκης και της οικίας Γκίκα. Το πρόγραμμα της ανακαίνισης, δημιουργίας βιβλιοθήκης και εκθεσιακών χώρων θα έχει ολοκληρωθεί σε τρία χρόνια.

Η έκθεση συνοδεύεται από το ομότιτλο βιβλίο με πλήθος φωτογραφιών και κείμενα του ίδιου του καλλιτέχνη και των: Ιωάννας Κριτσέλη - Προβίδη, Αλέξη Παπαγεωργίου, Διονύση Φωτόπουλου, Τζον Κράξτον, Ντόρας Ηλιοπούλου - Ρογκάν και Τζον Λίθαμ. Επίσης, στη διάρκεια της έκθεσης, θα προβάλλεται στο μικρό αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη το ντοκιμαντέρ του Πάνου Ζενέλη «Ν. Χατζηκυριάκος - Γκίκας: Η ζωή και το έργο του», το οποίο παρήγαγε το Μουσείο Μπενάκη. Στην ταινία, που κινηματογραφήθηκε σε χώρους όπου έζησε και δούλεψε ο καλλιτέχνης, παρουσιάζονται έργα ζωγραφικής και γλυπτικής, φωτογραφικό υλικό, καθώς και κείμενα του Ν. Χατζηκυριάκου - Γκίκα, προβάλλοντας το σύνολο σχεδόν των αντικειμένων που κληροδοτήθηκαν στο Μουσείο Μπενάκη από τον ίδιο το δημιουργό και στεγάζονται σήμερα στην Πινακοθήκη της οδού Κριεζώτου. Το υλικό συμπληρώνουν επιστολές των: Χ. Μίλερ, Ν. Καζαντζάκη, Οδ. Ελύτη, Δ. Πικιώνη κ.ά. από το αρχείο της Πινακοθήκης Γκίκα. Περιλαμβάνονται επίσης διηγήσεις του καλλιτέχνη και συνεντεύξεις ανθρώπων του πνεύματος. Η μουσική επένδυση αποτελεί επιλογή από την προσωπική δισκοθήκη του Ν. Χατζηκυριάκου - Γκίκα.

Τέλος, το Μουσείο Μπενάκη, πιστό στην πολύχρονη πρακτική του, πλαισιώνει και αυτήν την έκθεση με εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολικές ομάδες.