Μετά την καταιγίδα η ηρεμία. Εξαιρετικά εύθραυστες παραμένουν οι ισορροπίες στα παλαιστινιακά εδάφη λίγα εικοσιτετράωρα μετά την πρωτοφανή για τα παλαιστινιακά δεδομένα κλιμάκωση της βίας μεταξύ των οργανώσεων «Φατάχ» και «Χαμάς», των ενόπλων που ελέγχουν, αλλά και των υπηρεσιών ασφαλείας που υπάγονται σε αυτές. Η τελευταία απόπειρα συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός φαίνεται, σταδιακά, να φέρνει κάποια αποτελέσματα, αν και όλοι επισημαίνουν ότι τα πνεύματα είναι τόσο οξυμένα, που μία νέα αφορμή θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερη «έκρηξη».

Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών στα παλαιστινιακά εδάφη αποτελούν το λογικό αποτέλεσμα της ενδοπαλαιστινιακής έντασης που σοβεί από τις αρχές του χρόνου, μετά τη νίκη της «Χαμάς» στις βουλευτικές εκλογές. Ηδη από τότε, πολλοί αναλυτές είχαν επισημάνει τον κίνδυνο αντιπαράθεσης που ελλόχευε στην εμφανή διαρχία στης Παλαιστινιακής Αρχής. Πόσο μάλλον που ήταν ξεκάθαρο ότι η ισραηλινή ηγεσία θα αξιοποιούσε με τον μέγιστο δυνατό τρόπο προς όφελός της τις όποιες διαφωνίες.

Εντούτοις, δεδομένης της ιστορίας του αγώνα του παλαιστινιακού λαού, κανείς δε θα μπορούσε να προβλέψει ότι η κατάσταση θα έφθανε σε τόσο ακραία σημεία. Κι όμως, αρκετά έγκαιρα, Παλαιστίνιοι επιστήμονες είχαν επισημάνει έναν κομβικό παράγοντα: Αυτόν της σταδιακής κατάρρευσης της παλαιστινιακής κοινωνίας υπό τη μορφή των θεσμών, των αρχών, των αξιών. Κι αυτό, λόγω της συνεχιζόμενης κατοχής και όλων των συνεπειών της.

Από το 1994 και μετά, ο παλαιστινιακός λαός άρχισε να ζει με την ελπίδα της ανεξαρτησίας. Σε καθημερινό επίπεδο, λόγω των συμφωνιών του Οσλο, καλλιεργήθηκε η ψευδαίσθηση της ελευθερίας. Η ισραηλινή κατοχή, όμως, ήταν πάντα παρούσα και, όπως όλα δείχνουν σήμερα, πολύ καταστροφικότερη για τους Παλαιστινίους. Οι αλλεπάλληλες υπαναχωρήσεις σε διπλωματικό επίπεδο, οι διαρκείς αποκλεισμοί, οι συνεχιζόμενες αιματηρές επιδρομές, οι δολοφονίες, οι φυλακίσεις μετέτρεψαν απλώς τα παλαιστινιακά εδάφη από εντελώς κατεχόμενα σε μεγάλες ασφυκτικά σφραγισμένες φυλακές.

Ιδιαίτερα μετά το 2000 και το ξέσπασμα της δεύτερης Ιντιφάντα, ως συνέπεια της σθεναρούς άρνησης του Ισραήλ να προχωρήσει σε οποιοδήποτε ουσιαστικό βήμα παρά τα διπλωματικά και λεκτικά «περιτυλίγματα», κατέρρευσε κάθε ελπίδα και ψευδαίσθηση. Η ζωή του παλαιστινιακού λαού, πολλές φορές, έγινε χειρότερη από ό,τι ήταν επί εμφανούς ισραηλινής κατοχής. Ακόμη και το βιοτικό επίπεδο, το μέσο εισόδημα, παρουσίασε κατακόρυφη πτώση. Ο ισραηλινός στρατός διέλυε μεθοδικά κάθε προσπάθεια οικονομικής ανάπτυξης και φυσιολογικής ζωής. Εχοντας, όμως, εγκαταλείψει τη θέση της επίσημης κατοχικής δύναμης, δεν έφερε, τυπικά, και ευθύνη για το τι μέλλει γενέσθαι στα «αυτόνομα» κελιά των παλαιστινιακών πόλεων.

Κατά τη χρονική αυτή περίοδο, αφήνουν την τελευταία τους πνοή ο Γιάσερ Αραφάτ, ηγέτης της ΟΑΠ, αλλά αντιληπτός ως ηγέτης όλων των Παλαιστινίων και ο πνευματικός ηγέτης της «Χαμάς», Σεΐκ Αχμάντ Γιασίν, σύμβολο αντίστασης κατά της ισραηλινής κατοχής, αλλά γνωστός και για τις μετριοπαθείς απόψεις του και την επιμονή του στην εθνική ενότητα. Ο Αραφάτ πεθαίνει στο Παρίσι εξαιτίας ασθένειας που τα ακριβή της αίτια δεν έχουν ακόμη διασαφηνιστεί. Ο Γιασίν δολοφονείται σε ισραηλινή πυραυλική επιδρομή.

Αποκορύφωμα της μεθοδικής αυτής ισραηλινής προσπάθειας ήταν οι επιχειρήσεις, του καλοκαιριού, στη Λωρίδα της Γάζας, όπου επλήγησαν συνειδητά όλες οι νευραλγικές για την επιβίωση του πληθυσμού εγκαταστάσεις, όπως είναι τα κέντρα παραγωγής ενέργειας. Παράλληλα, από την άνοδο της «Χαμάς» στην εξουσία, στον ισραηλινό οικονομικό κλοιό, ήρθε να προστεθεί ο διεθνής οικονομικός στραγγαλισμός μέσα από τον εκβιαστικό αποκλεισμό των παλαιστινιακών εδαφών από τη χορήγηση βοήθειας και κονδυλίων από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, που εναρμονίστηκαν με την ισραηλινή επιχειρηματολογία. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι είναι κοινώς παραδεκτό πως οι παλαιστινιακές εκλογές ήταν άκρως δημοκρατικές και διαφανείς και ότι το αποτέλεσμά τους ήταν μάλλον αναμενόμενο ακριβώς λόγω της ισραηλινής πολιτικής που εξωθούσε σε ακραίες θέσεις την παλαιστινιακή κοινή γνώμη.

«Οταν αυτό που βλέπεις είναι να επικρατεί το δίκιο του ισχυρότερου στρατιωτικά, όταν κανείς διεθνώς δεν αντιδρά στην προφανή αδικία, αλλά αντίθετα σε βάζει μονίμως στη θέση του κατηγορουμένου, όταν η καθημερινότητά σου έχει γίνει κόλαση χάνοντας σταγόνα σταγόνα κάθε έννοια αξιοπρέπειας, όταν το μόνο που βιώνεις είναι ο πόνος, η μιζέρια και η ατιμωρησία για όλα αυτά, είναι κατανοητό ότι ο ίδιος ο κοινωνικός ιστός αρχίζει να διαρρηγνύεται. Οταν μεγαλώνεις μέσα σε μια κατάσταση που κανείς δε θέτει όρια σε έναν θύτη, τότε σταδιακά χάνεις και τα δικά σου όρια». Αυτά διαπίστωναν το Σεπτέμβρη του 2002, Παλαιστίνιοι επιστήμονες σε συνέδριο δημοσιογράφων στη Λωρίδα της Γάζας, προειδοποιώντας ότι η μορφή που έχει λάβει πλέον η ισραηλινή κατοχή, με την ανοχή αν όχι τη συνενοχή των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, είναι απείρως καταστροφικότερη για τον παλαιστινιακό λαό από ό,τι παλαιότερα.

Οι δυσοίωνες αυτές επισημάνσεις μοιάζουν να επιβεβαιώνονται μερικά χρόνια αργότερα. Για πρώτη φορά, οι Παλαιστίνιοι σηκώνουν όπλα ο ένας απέναντι στον άλλο, κάτι που δεν είχε γίνει ποτέ παλαιότερα, παρά τα δεινά της προσφυγιάς και παρά τις μεγάλες πολιτικές διαφωνίες. Από την αρχή του 2006 μέχρι σήμερα, δεκάδες Παλαιστίνιοι, σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς ξεπερνούν τους 300, έχουν σκοτωθεί σε ενδο-παλαιστινιακές συγκρούσεις.

Για πρώτη φορά, στα παλαιστινιακά εδάφη έχουμε δολοφονίες «ξεκαθαρίσματος λογαριασμών», απαγωγές αξιωματούχων και ξένων υπηκόων και γενικότερα περιστατικά που τείνουν να ομοιάσουν με πράξεις του κοινού ποινικού δικαίου παρά με το οτιδήποτε άλλο. Και αυτό είναι ένα εντελώς νέο φαινόμενο για τον παλαιστινιακό λαό, αφού μέχρι πρότινος ήταν γνωστό σε όλους ότι στους παλαιστινιακούς δρόμους ο μόνος κίνδυνος ήταν τα ισραηλινά πυρά.

Οι εκκλήσεις αυτοσυγκράτησης δε φαντάζουν απαραίτητα ικανές να σταματήσουν το αίμα, αφού γίνεται ολοένα και εμφανέστερο πως οι ηγεσίες των εμπλεκομένων οργανώσεων δεν ελέγχουν όλους τους ενόπλους που κυκλοφορούν στα παλαιστινιακά εδάφη. Παράλληλα, δε θα πρέπει να παραγνωρίζεται ότι ο ισραηλινός στρατός συνεχίζει τις «κατοχικές» του δραστηριότητες όπως επιθέσεις, επιδρομές, κατασχέσεις γης, ισοπεδώσεις περιουσιών και σπιτιών, αποκλεισμούς και εξευτελισμούς, αλλά και τις μυστικές επιχειρήσεις εντός των παλαιστινιακών πόλεων με τη συμμετοχή ειδικών δυνάμεων ή συνεργατών.

Κι όλα αυτά, ενώ ο πολυσυζητημένος «διεθνής παράγοντας», δηλαδή οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις επί της ουσίας ενθαρρύνουν την ισραηλινή ηγεσία να συνεχίσει το καταστροφικό της έργο, απαιτώντας από το θύμα να κάνει παραχωρήσεις και να αναλάβει υποχρεώσεις απέναντι στο θύτη. Υποχρεώνοντας σε λιμοκτονία τον παλαιστινιακό λαό, εκβιάζοντάς τον να αποποιηθεί του δικαιώματος της ελεύθερης επιλογής διαμόρφωσης της πολιτικής του.

Υπό αυτό το πρίσμα, είναι ηλίου φαεινότερο ότι οι επόμενες ημέρες και εβδομάδες είναι εξαιρετικά κρίσιμες για τις εξελίξεις στα παλαιστινιακά εδάφη. Αισιόδοξο μήνυμα είναι το γεγονός ότι οι απλοί πολίτες της Λωρίδας της Γάζας, κατά τη διάρκεια των τελευταίων και χειρότερων συγκρούσεων μεταξύ «Χαμάς» και «Φατάχ», εξέφρασαν με τη στάση τους τη βαθιά αγανάκτησή τους για τις συγκρούσεις και την πεισματική τους άρνηση να πέσουν μέσα στην, εδώ και πολλά χρόνια δουλεμένη, καλοστημένη παγίδα του εμφυλίου.

Συγκεκριμένα, σε αντίθεση με κάθε ισραηλινή επιχείρηση, οι πολίτες δεν ανταποκρίθηκαν στις εκκλήσεις για αίμα για τους εκατέρωθεν τραυματίες. Επίσης σε αρκετές περιπτώσεις σχηματίστηκαν ανθρώπινες αλυσίδες γύρω από γραφεία και κτίρια των εμπλεκομένων οργανώσεων, έτσι ώστε να αποτραπούν επιθέσεις, άρα και η περαιτέρω κλιμάκωση.

Είτε πραγματοποιηθούν είτε όχι οι πρόωρες εκλογές που προκήρυξε ο Πρόεδρος Αμπάς, το πλέον κομβικό είναι οι παλαιστινιακές πολιτικές δυνάμεις και οι ηγεσίες τους να επιδείξουν τη δέουσα σοβαρότητα, να αξιοποιήσουν την πολυετή πείρα του αγώνα του λαού τους και την ωριμότητα που φαίνεται να δείχνει και τώρα και να αντιμετωπίσουν τη γενεσιουργό αιτία των δεινών: Την ισραηλινή κατοχή και όσους την υποστηρίζουν.