«Πάγια τακτική του Ισραήλ και των ΗΠΑ είναι η αναβολή και η καθυστέρηση της εφαρμογής των υπαρχουσών συμφωνιών και των αποφάσεων του ΟΗΕ. Αυτό έκαναν με το Οσλο, αυτό κάνουν και τώρα», υπογράμμιζε ο Σαλχί Μπάσαμ, μέλος του ΠΓ του Κόμματος του Λαού της Παλαιστίνης. Ο Σ. Μπάσαμ, μιλώντας στο «Ρ», εκτιμά ότι «ο ισραηλινός στρατός θα μείνει για καιρό στη Δ. Οχθη» και αναγνωρίζει ότι η Π. Αρχή χρειάζεται μεταρρυθμίσεις και εκλογές «αλλά αυτές που θέλουν οι Παλαιστίνιοι, όχι αυτές που συμφέρουν τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, που επιδιώκουν απλώς να αναδείξουν μια δοτή ηγεσία, για να κατοχυρώσουν τα συμφέροντά τους. Μόνο ο παλαιστινιακός λαός θα αποφασίσει για το μέλλον του».

-- Τώρα που μιλάμε βρίσκεται σε εξέλιξη επιχείρηση ολικής ανακατάληψης των παλαιστινιακών εδαφών από τον ισραηλινό στρατό. Βλέπετε, μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα, να υπάρχουν κάποιες αλλαγές ή η κατάσταση θα παραμείνει σχεδόν ίδια;

-- Πιστεύουμε ότι οι ισραηλινές δυνάμεις θα επιβάλουν διά της στρατιωτικής βίας τα σχέδια της ισραηλινής ηγεσίας, και θεωρούμε ότι το επίκεντρο αυτών των σχεδίων είναι ο διαχωρισμός ανάμεσα στις δύο πλευρές, μέσα από το τείχος που ανεγείρεται τώρα ανάμεσα στο Ισραήλ και στη Δ. Οχθη. Επίσης, είναι ξεκάθαρο ότι αξιοποιείται στο μέγιστο δυνατό η παράταση των όποιων συνομιλιών ή προσπαθειών ειρήνευσης επί μακρόν.

Για μακρόχρονο «πλάνο» μιλά η ισραηλινή ηγεσία, για μακρόχρονο «πλάνο» μιλούν και οι ΗΠΑ. Επιπλέον, άξονας όλων των αποφάσεων, σχεδίων και κινήσεων είναι η ισραηλινή ασφάλεια. Μια αντίληψη για την ασφάλεια που μοιράζεται η ισραηλινή και η αμερικανική ηγεσία, και που για να εφαρμοστεί πιέζουν σε συνεργασία με παλαιστινιακές δυνάμεις.

Είχαμε ύφεση για περίπου 23 ημέρες, στα παλαιστινιακά εδάφη, αλλά δε νομίζω ότι αυτό έπαιξε κάποιο ρόλο στις ισραηλινές αποφάσεις. Υπήρχε το σχέδιο ανακατάληψης και άρχισε η εφαρμογή του. Γι' αυτό δε βλέπω μεγάλες αλλαγές στην κατάσταση στο άμεσο μέλλον.

-- Δηλαδή, εκτιμάτε ότι ο ισραηλινός στρατός «ήρθε για να μείνει» στη Δ. Οχθη;

-- Ναι, νομίζουμε ότι θα μείνουν. Η εξέλιξη ήταν αναμενόμενη. Η ισραηλινή ηγεσία ήταν αποφασισμένη να υλοποιήσει, με κάθε τρόπο, τα σχέδιά της, και μέσα στους τρόπους υλοποίησης είναι και η ανακατάληψη της Δ. Οχθης.

-- Συγκεκριμένα, ποια νομίζετε ότι είναι τα σχέδια αυτά; Είναι και μια νέα επ' αόριστον κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών;

-- Δεν αποκλείεται να επαναληφθεί μια μακρόχρονη κατοχή. Μέχρι να εφαρμόσουν το διαχωρισμό που θέλουν, να δημιουργήσουν περισσότερα δεδομένα στο έδαφος και να κάνουν ακόμη δυσκολότερη την παλαιστινιακή ανεξαρτησία, μπορούν να διατηρούν υπό την κατοχή τους τη Δ. Οχθη. Είναι ένας τρόπος να ελέγχουν πλήρως τα πράγματα.

-- Η ισραηλινή ηγεσία, όπως είθισται, χρησιμοποίησε ως έναυσμα για την έναρξη της ανακατάληψης τις δύο τελευταίες αιματηρές επιθέσεις αυτοκτονίας. Από την άλλη πλευρά, τόσο ο Παλαιστίνιος ηγέτης όσο και σειρά γνωστών προσωπικοτήτων της παλαιστινιακής κοινωνίας απηύθυναν εκ νέου έκκληση να τερματιστούν αυτές οι επιθέσεις, έκκληση που απέρριψαν αμέσως οι ισλαμιστικές οργανώσεις «Χαμάς» - «Τζιχάντ». Ποια είναι η αντίδραση των απλών Παλαιστινίων; Ποια είναι η δική σας άποψη;

-- Εμείς ως Κόμμα του Παλαιστινιακού Λαού έχουμε ξεκάθαρη θέση: Οι αθώοι πολίτες δε θα πρέπει να εμπλέκονται στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύρραξη, είτε είναι Παλαιστίνιοι είτε είναι Ισραηλινοί. Συγχρόνως, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η παρατεινόμενη και σκληρή ισραηλινή κατοχή ωθεί τον παλαιστινιακό λαό σε τέτοια απελπισία και σε τέτοια απόγνωση, που καλλιεργούνται οι προϋποθέσεις για τέτοιες ενέργειες.

Η καταδίκη για τέτοιες πράξεις, θα πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να έχει ξεκάθαρο αποδέκτη:θα πρέπει να απευθύνεται στον πραγματικό θύτη και όχι στο θύμα. Και στην προκειμένη περίπτωση, ο θύτης είναι η ισραηλινή ηγεσία και η επιλογή της για τη συνεχιζόμενη κατοχή, για τον παρατεινόμενο εξευτελισμό και για την εντεινόμενη απόγνωση του παλαιστινιακού λαού.

Το δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού να αντισταθεί ενάντια στην ισραηλινή κατοχή είναι ένα αναφαίρετο δικαίωμα όχι μόνο των Παλαιστινίων, αλλά και κάθε άλλου λαού που βιώνει μια ανάλογη κατάσταση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ προσπάθησαν και προσπαθούν ακατάπαυστα να συνθλίψουν κάθε νόμιμο και αυτονόητο μέσο αντίστασης, κάθε μέσο αντικατοχικής δράσης, όπως είναι οι διαδηλώσεις της Ιντιφάντα. Αυτό δε θα πρέπει να το παραβλέπουμε, αν θέλουμε να βλέπουμε την πραγματικότητα στις πραγματικές της διαστάσεις.

-- Αναμένουμε, πιθανώς ακόμη και εντός των προσεχών ωρών, το μήνυμα Μπους, στο οποίο, σύμφωνα με διαρροές, θα αναφέρεται στην πιθανότητα ίδρυσης προσωρινού παλαιστινιακού κράτους. Το ενδεχόμενο έχουν απορρίψει αρκετές αραβικές ηγεσίες, όπως Ιορδανία και Αίγυπτος, που ζητούν κυρίαρχο και μόνιμο παλαιστινιακό κράτος, αν και ο Γιάσερ Αραφάτ, με δηλώσεις του, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να δεχτεί την πρόταση Μπους. Ποια είναι η γνώμη του Κόμματος του Παλαιστινιακού Λαού για όλα αυτά;

-- Κατά τη γνώμη μας, μια πρόταση προσωρινού κράτους δεν είναι παρά άλλη μια έκφραση της τακτικής καθυστέρησης που ακολουθούν τόσο το Ισραήλ όσο και οι ΗΠΑ και φυσικά εμείς είμαστε κάθετα αντίθετοι με κάθε τέτοια προσπάθεια. Ουσιαστικά, ακόμη και μια τέτοια πρόταση από τον Μπους, δεν αλλάζει τίποτε από τη διαμορφωθείσα κατάσταση, διότι αναφέρεται στα εδάφη που, ήδη, υποτίθεται ότι βρίσκονται υπό παλαιστινιακή αυτονομία.

Και ακριβώς, αυτές οι αλλεπάλληλες αναβολές, καθυστερήσεις και η άρνηση του Ισραήλ να προχωρήσει σε εφαρμογή και των υπολοίπων συμφωνιών που μιλούσαν για την παραχώρηση περαιτέρω εδαφών στους Παλαιστινίους, ήταν οι λόγοι που οδήγησαν στην έναρξη της δεύτερης Ιντιφάντα. Γίνεται, λοιπόν, σαφές ότι δεν υφίσταται τίποτε νέο στην πρόταση Μπους.

Ολες αυτές οι συζητήσεις, για εμάς, είναι συνέχεια της τακτικής που άρχισε με τη συμφωνία του Οσλο. Είναι μια τακτική που στους Παλαιστινίους δίνει λόγια και υποσχέσεις, αλλά δεν έχει κανένα πρακτικό αντίκρισμα όσον αφορά στα δικαιώματά τους, στα εδάφη τους, στο κράτος τους. Είναι μια τακτική που βασίζεται στη λογική του διαχωρισμού των κατοίκων από τα εδάφη, δηλαδή αναγνωρίζει τους Παλαιστινίους ως Παλαιστινίους, αλλά δεν τους αναγνωρίζει τα εδάφη για το κράτος στο οποίο υποτίθεται ότι θα είναι πολίτες. Είναι σαν οι δύο έννοιες, κάτοικοι και εδάφη, να είναι πλήρως ασύμβατες.

Μην ξεχνάτε, άλλωστε, ότι στην πολυσυζητημένη Σύνοδο του Καμπ Ντέιβιντ, που προηγήθηκε της έναρξης της δεύτερης Ιντιφάντα, το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν ακριβώς αυτό. Η Π. Αρχή αρνήθηκε να δεχτεί ένα κράτος, στα λόγια ή στα χαρτιά. Ζήτησε συγκεκριμένα ενιαία εδάφη που θα αποτελέσουν το ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος και, επίσης, την υιοθέτηση ενός ξεκάθαρου και σαφώς προσδιορισμένου χρονοδιαγράμματος και μηχανισμού για την εφαρμογή όλων των αποφάσεων που οδηγούν σε βιώσιμο, κυρίαρχο, ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.

-- Ο Αριέλ Σαρόν έχει ξεκάθαρα ταχθεί υπέρ της περιθωριοποίησης του Γιάσερ Αραφάτ και της ανάδειξης μιας «άλλης ηγεσίας». Φαίνεται ότι τη θέση αυτή θα υιοθετήσει και ο Αμερικανός Πρόεδρος στο μήνυμά του. Ταυτόχρονα, εντός παλαιστινιακών εδαφών, υπάρχουν πολλές σημαντικές προσωπικότητες που κατηγορούν τον Παλαιστίνιο ηγέτη ότι δεν προέβη σε πραγματικές μεταρρυθμίσεις και σε πραγματικό εκδημοκρατισμό της διοίκησης. Ποια είναι η θέση του Κόμματος του Παλαιστινιακού Λαού γι' αυτά;

-- Εδώ και καιρό ο παλαιστινιακός λαός ζητά τη δημιουργία μιας νέας κυβέρνησης, μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας, στην οποία θα εκπροσωπείται πιο άμεσα, πιο αποτελεσματικά, πιο δίκαια, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται και ο καλύτερος δυνατός σχεδιασμός της αντίστασης απέναντι στον κοινό εχθρό όλων των Παλαιστινίων, απέναντι στην ισραηλινή κατοχή. Εμείς πιστεύουμε ότι για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος οι μεταρρυθμίσεις είναι κομβικό σημείο όχι μόνο για να σχεδιάσουμε μια ισχυρότερη αντίσταση, αλλά και για να πετύχουμε την καλύτερη, πλατύτερη και πιο αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση στη διακυβέρνηση των λαϊκών μαζών, της πλειοψηφίας του παλαιστινιακού λαού, πάνω στην οποία, ουσιαστικά, πέφτει και το μεγαλύτερο βάρος της ισραηλινής κατοχής.

Είναι, όντως, ανάγκη η βελτίωση στον τομέα του σεβασμού των ατομικών ελευθεριών, της ελεύθερης έκφρασης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως επίσης είναι αναγκαίος και ο διαχωρισμός των εξουσιών: της εκτελεστικής, της νομοθετικής και της δικαστικής. Αυτά ζητούν και οι περισσότεροι από τις προσωπικότητες που αναφέρατε.

Αυτές τις μεταρρυθμίσεις ζητά ο παλαιστινιακός λαός. Οι μεταρρυθμίσεις που ζητούν οι ΗΠΑ και το Ισραήλ κινούνται σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Ασχέτως λόγων, στην ουσία ζητούν από τον παλαιστινιακό λαό να απεμπολήσει όλα τα εθνικά του δικαιώματα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία του. Χρησιμοποιούν ως πρόσχημα την ανάγκη εκδημοκρατισμού, την ίδια στιγμή που τον καταπατούν βάναυσα, ζητώντας την απομάκρυνση της υπάρχουσας παλαιστινιακής ηγεσίας, προκειμένου να επιβάλλουν κάποιους δικούς τους εκλεκτούς, που θα τους βοηθήσουν να προωθήσουν τα σχέδιά τους. Και φυσικά ουδένα ενδιαφέρον έχουν για τα συμφέροντα του παλαιστινιακού λαού και για τα δικαιώματά του.

Κανένας Παλαιστίνιος, ούτε εμείς φυσικά, δε θα μπορούσε να συμφωνήσει με τις μεταρρυθμίσεις που προτείνουν οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, γιατί δεν έχουν καμία σχέση με τα αιτήματα, τις επιθυμίες και τα συμφέροντα του παλαιστινιακού λαού, ενώ παράλληλα διαδραματίζουν και διασπαστικό ρόλο στην εθνική μας ενότητα. Η δική μας πρόταση ήταν και είναι να γίνουν, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, εκλογές, να υιοθετηθεί συγκεκριμένος μηχανισμός προώθησης των μεταρρυθμίσεων και να αρχίσει μια δημιουργική ανταλλαγή απόψεων και προτάσεων ανάμεσα στις παλαιστινιακές πολιτικές δυνάμεις, τους φορείς και στις προσωπικότητες της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Βέβαια, για να γίνουν αυτά θα πρέπει να μην υπάρχουν συνθήκες σκληρής και ολικής κατοχής, όπως συμβαίνει σήμερα.

Ο Πρόεδρος Αραφάτ έχει αποδεχτεί τις περισσότερες από αυτές τις προτάσεις. Εμείς, από την πλευρά μας, δεν μπορούμε να πούμε ότι είμαστε ικανοποιημένοι από τα βήματα που έχουν γίνει μέχρι σήμερα στην κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων. Εντούτοις, θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας και αντιδρώντας αισιόδοξα και θετικά, θεωρούμε ότι είναι, τουλάχιστον, μια καλή αρχή αυτές οι πρώτες κινήσεις της Π. Αρχής. Εξαιρετικά θετική είναι η ανακοίνωση διενέργειας εκλογών, στις οποίες εννοείται ότι θα συμμετάσχουμε με τους υποψηφίους μας.

-- Πιστεύετε ότι αυτή η εντεινόμενη απόγνωση του παλαιστινιακού λαού από την παρατεινόμενη κατοχή, σε συνδυασμό με το αίτημά του για μεταρρυθμίσεις και αλλαγές στην Π. Αρχή, θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από Ισραήλ και ΗΠΑ, προκειμένου να προωθήσουν τους «ηγέτες» που επιθυμούν και να διαμορφώσουν μια νέα κατάσταση θετική για τα συμφέροντά τους;

-- Ο παλαιστινιακός λαός γνωρίζει πολύ καλά τις «καλές προθέσεις, το αγνό ενδιαφέρον» και τους στόχους των Ηνωμένων Πολιτειών. Της ισραηλινής ηγεσίας, δε, οι επιθυμίες είναι εντελώς σαφείς. Γι' αυτό και θα επιμείνει στον αγώνα του και στην αντίστασή του μέχρι την τελική απελευθέρωση και τη νίκη. Θα αποφασίσει μόνος του για την ηγεσία του, θα αποφασίσει μόνος του για όσα θέλει να αλλάξει στην Π. Αρχή και θα συνεχίσει να παλεύει για την ανεξαρτησία και την αξιοπρέπειά του.