«Μοναδικό όπλο οι αγώνες μας»
Κυριακή 17 Δεκέμβρη 2000

Ο Ιμπραχίμ Ντοάν και ο Σάμπαντ Τόντα ανάμεσα σε συντρόφους τους, στην Ελλάδα πια, μεταφέρουν στο «Ρ» την εμπειρία τους
Και οι δύο συνελήφθησαν για τις ιδέες και τη στάση ζωής τους, για τους αγώνες που έκαναν για ελευθερία και δημοκρατία στη χώρα τους. Και οι δύο ήταν πολιτικοί κρατούμενοι, καταδικασμένοι σε πολλά χρόνια φυλάκισης. Και οι δύο είχαν πάρει μέρος στην απεργία πείνας μέχρι θανάτου, που είχε γίνει το 1996 στη γειτονική Τουρκία, με αφορμή - και τότε - το ζήτημα των «λευκών κελιών». Αποφυλακίστηκαν, και οι δύο, για λόγους υγείας και πέρασαν στην Ελλάδα, όπου και ζουν τους τελευταίους μήνες. Η μόνη διαφορά τους είναι ότι ο ένας στην τότε απεργία πείνας συμμετείχε μόλις για πέντε μέρες - συμβολικά - ενώ ο άλλος έφτασε τις 69 ημέρες, προκαλώντας χρόνιες βλάβες στον οργανισμό του! Διαφορετική και η καταγωγή τους: Τουρκικής ο πρώτος, κουρδικής ο άλλος...

Ο Ιμπραχίμ Ντοάν είναι σήμερα 28 χρόνων κι ας δείχνει τουλάχιστον δέκα χρόνια μεγαλύτερος. Σκαμμένο το πρόσωπό του, ρουφηγμένο, αδύνατο έως και εξουθενωμένο το κορμί του, χαμηλή κι αδύναμη ακούγεται η φωνή του, ενώ τα χέρια του είναι καταδικασμένα πλέον εσαεί να μην μπορούν να παραμείνουν σταθερά. Ηταν πολύ νέος ακόμα, ούτε 18 δεν ήταν, όταν αστυνομικοί εισέβαλαν στα γραφεία του Κόμματος και συνέλαβαν όσους βρίσκονταν εκεί την ώρα εκείνη. Ανάμεσά τους και ο Ιμπραχίμ.

Μετά τα «προκαταρκτικά» - ασφάλεια, ξύλο και πίεση να μαρτυρήσει συντρόφους του - ο Ιμπραχίμ καταδικάστηκε σε 28 χρόνια φυλάκιση και μεταφέρθηκε στις φυλακές της Μπούτζα. Εμεινε εκεί 7 χρόνια και δέκα μήνες. Χρόνοι και μήνες μετρημένοι, μία - μία τη μέρα. Κι αυτές να περνούν τόσο ίδιες, αλλά και τόσο απρόβλεπτα διαφορετικές...

Κάθε πρωί - περιγράφει ο Κούρδος αγωνιστής - ξυπνούσαν στις έξι. Το καθιερωμένο πρόγραμμα (πρωινό, γυμναστική, περίπατος στο προαύλιο, γεύμα κλπ.) συνήθως ανατρεπόταν καθημερινά από γεγονότα. «Ολο και κάποιον απ' τους κρατούμενους θα τον περνούσαν από "ειδική" μεταχείριση. Απομόνωση, βασανιστήρια, ξυλοκόπημα μέχρι να χάσεις τις αισθήσεις σου, καψώνια καθημερινά. Η μόνη όαση μες στις φυλακές ήταν το απόγευμα, όταν μας επιτρέπανε να διαβάζουμε και να κάνουμε μεταξύ μας μάθημα πολιτικής», επισημαίνει ο 28χρονος. Ωσπου την άνοιξη του 1996 έφτασε στην Μπούτζα η είδηση πως σε δύο φυλακές του Κουρδιστάν (Εζ Ρουμ και Ελάζε) ξεκίνησε η εφαρμογή και λειτουργία των λεγόμενων «λευκών κελιών». «Αυτό που μας βοήθαγε να μη χάσουμε το μυαλό μας ήταν η μεταξύ μας επαφή. Μια κουβέντα, ένα χαμόγελο, ένα άγγιγμα, δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο πολύτιμο είναι για ένα φυλακισμένο. "Τώρα προσπαθούν να μας τα στερήσουν κι αυτά", σκεφτήκαμε κι αντιδράσαμε άμεσα», αφηγείται ο Ιμπραχίμ.

Στην Μπούτζα υπήρχαν 370 κρατούμενοι, όλοι για πολιτικούς λόγους. Οι περισσότεροι απ' αυτούς, όταν έγινε γνωστή η είδηση, ξεκίνησαν απεργία πείνας. Ο αγώνας παράλληλα γινόταν και σε άλλες φυλακές της χώρας. Κοινή απόφαση των «στασιαστών» ήταν η απεργία τους να γίνει μέχρι θανάτου. Αρκετοί προχώρησαν σ' αυτή τη μορφή κινητοποίησης. Ανάμεσά τους και ο 28χρονος Κούρδος. «Κράτησα 69 μέρες. Είχα φτάσει σε απελπιστικό σημείο. Δεν είχα καμία επαφή με το περιβάλλον. Χάσαμε σ' αυτή την απεργία 12 συντρόφους», λέει.

Η άσχημη κατάσταση της υγείας του, απαιτούσε την άμεση αποφυλάκισή του. Κάτι ωστόσο που δε συνέβη. «Παρέμεινα φυλακισμένος σχεδόν τρία χρόνια, σ' αυτή την κατάσταση. Με άφησαν τον Δεκέμβρη του 1999...».

Βρίσκεται στην Ελλάδα εδώ και δύο μήνες. Η κατάσταση της υγείας του είναι άσχημη. Εχει έντονα προβλήματα μνήμης, περπατά με δυσκολία (πριν λίγο καιρό αυτό ήταν ακατόρθωτο), ενώ τα χέρια του τρέμουν λόγω πάρκινσον. Κι όταν τον ρωτάς για το μέλλον του απαντά σταθερά: «Να δω την υγεία μου πρώτα και μετά βλέπουμε»...

Δίπλα του στέκει ο συναγωνιστής του, ο 30χρονος Σάμπαντ Τόντα. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη, αλλά από πολύ νωρίς βρέθηκε απέναντι στο φασιστικό καθεστώς της χώρας του. Συνελήφθη ένα βράδυ σπίτι του, όταν μπήκαν μέσα αστυφύλακες, έκαναν το χώρο του άνω - κάτω, πήραν τα βιβλία του και βάσει αυτών στοιχειοθέτησαν κατηγορητήριο. Καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκιση και οδηγήθηκε στις φυλακές Μπαϊράμ Πασά. Ηταν μόλις στον 4ο μήνα της «θητείας» του, όταν ξεκίνησε το 1996 η απεργία πείνας μέχρι θανάτου σε πολλές φυλακές της χώρας. Πήρε συμβολικά μέρος, κάνοντας απεργία «για 5 - 6 μέρες». Τα σοβαρά προβλήματα υγείας που είχε από πολύ νέος, δεν του επέτρεπαν κάτι παραπάνω. «Θα ήταν βέβαιος ο θάνατός μου. Και οι ίδιοι οι σύντροφοί μου μου απαγόρεψαν να κάνω κάτι παραπάνω», λέει ο Σάμπαντ.

Στη δική του φυλακή, ήταν 720 πολιτικοί κρατούμενοι, άνδρες και γυναίκες. «Τα βασανιστήρια, το ξύλο, τα πάντα ήταν ίδια για όλους. Οι δεσμοφύλακές μας δεν έκαναν ποτέ διακρίσεις... φύλου. Ο,τι περνάγαμε μαζί το περνούσαμε», συνεχίζει. Βρίσκεται στην Ελλάδα ένα εξάμηνο τώρα. Τι του έχει μείνει απ' όλα αυτά; «Επιβεβαιώθηκα γι' αυτό που πίστευα τόσα χρόνια: Πως με τους αγώνες σου κερδίζεις το δικαίωμά σου σ' έναν καλύτερο κόσμο. Πως μόνο οι αγώνες σου μπορούν να φτιάξουν μια καλύτερη ζωή»...

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Ανέστειλαν την απεργία πείνας (2014-07-03 00:00:00.0)
Αυτοπυρπολήθηκαν τρεις κρατούμενοι (2001-09-19 00:00:00.0)
Η βάρβαρη επίθεση στις φυλακές της Τουρκίας (2000-12-24 00:00:00.0)
Το φονικό στις τουρκικές φυλακές (2000-12-24 00:00:00.0)
Εκρυθμη η κατάσταση στις τουρκικές φυλακές (1996-11-13 00:00:00.0)
Η ΕΕ στηρίζει την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία (1996-08-18 00:00:00.0)