Οι δέκα μεταβυζαντινές εικόνες που επαναπατρίστηκαν πριν λίγες μέρες από την Ολλανδία παρουσιάστηκαν χτες στο Βυζαντινό Μουσείο από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΤ, η οποία χρησιμοποιεί τέτοια γεγονότα σαν προπαγανδιστικό «αντίβαρο» της πολιτικής διάλυσης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Ο υπουργός, Π. Γερουλάνος, είπε ότι οι συχνοί, τα τελευταία χρόνια, επαναπατρισμοί κλεμμένων αρχαιοτήτων δεν είναι αποτέλεσμα τύχης, προσθέτοντας: «Ας σκύψει κάποιος πάνω στους ανθρώπους που δουλεύουν πάνω σε αυτά τα θέματα, να δει τον αγώνα και τις προσπάθειές τους»! Μάλλον, κυνική φράση, καθώς αυτή την περίοδο η Αρχαιολογική Υπηρεσία χάνει το 10% των αρχαιολόγων της, λόγω «εφεδρείας»...

Οι επαναπατρισμένες εικόνες είναι οι εξής: 1) «Ζωοδόχος Πηγή» (18ος αι.) 2) «Μυστικός Δείπνος» (18ος - 19ος αι.) 3) «Περιτομή του Χριστού» (18ος - 19ος αι.) 4) «Εγερση του Λαζάρου» (18ος - 19ος αι.). Και οι τέσσερις κλάπηκαν από το Ναό Κοίμησης της Θεοτόκου Κουκουλίου, Δήμου Ζαγορίου, Νομού Ιωαννίνων το 2009 και εντοπίστηκαν στον δικτυακό κατάλογο του αρχαιοπώλη H. W. C Dullaert με έδρα το Αμστερνταμ. 5) «Αγιος Γεώργιος» (18ος αι.), κλάπηκε από το Ναό Αγίου Αθανασίου, στην Κοινότητα Σαμαρίνας, Νομού Γρεβενών και βρέθηκε στα χέρια του παραπάνω αρχαιοπώλη. 6) «Αγιος Δημήτριος» (18ος αι.), όπως και η προηγούμενη. 7) «Εις Αδου Κάθοδος» (1700), κλάπηκε από το Ναό Κοίμησης της Θεοτόκου Κουκουλίου, Δήμου Ζαγορίου, Νομού Ιωαννίνων και εντοπίστηκε στην ιστοσελίδα της Zoetmulder Gallery με έδρα το Delft στην Ολλανδία. 8) «Προφήτης Ηλίας», σπάραγμα τοιχογραφίας, έργο του αγιογράφου Μιχαήλ Χωματζά το 1734 που κλάπηκε από το βυζαντινό ναό της Παναγίας Κρήνας στη Χίο το 1981 (η κλοπή διαπιστώθηκε στις 18.05.1981). Επιστρέφεται στην Ελλάδα από το ολλανδικό ερευνητικό κέντρο «Odigia Foundation». 9) «Αγιος Ανδρέας Κρήτης», σπάραγμα τοιχογραφίας, έργο του αγιογράφου Μιχαήλ Χωματζά το 1734 που κλάπηκε επίσης από το βυζαντινό ναό της Παναγίας Κρήνας στη Χίο το 1981.

Στις 30/11/2011 επαναπατρίσθηκε η βυζαντινή εικόνα του Αγίου Προκοπίου, που κλάπηκε από τον ομώνυμο ναό της Βέροιας (1968 - 1975). Πρόκειται για εξαίρετο δείγμα της λεγόμενης Μακεδονικής σχολής της Παλαιολόγειας Τέχνης, χρονολογείται στο 14ο αιώνα και αρχικά ήταν επιζωγραφισμένη. Η εικόνα εμφανίστηκε το 1980 στη δημοσίευση του Michel van Rijin «Icons and East Christian Works of Art» με την απομάκρυνση όμως των επιζωγραφίσεων και ταυτίστηκε με την κλαπείσα από το ναό της Βέροιας από τον αρχαιολόγο Θανάση Παπαζώτο. Τη δεκαετία του '80 αποκτήθηκε από ιδιώτη συλλέκτη, ο οποίος «αποφάσισε να τη δωρίσει στο ελληνικό δημόσιο μόλις πληροφορήθηκε την προέλευσή της».

Το υπουργείο εκτιμά ότι η επιστροφή αυτής της εικόνας «θα συντελέσει στην υπόθεση διεκδίκησης της εικόνας του Αγίου Πέτρου, επίσης κλεμμένη από το ναό της Βέροιας, η οποία βρίσκεται στο Μουσείο του Dumbarton Oaks στις ΗΠΑ».