Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία για την ΕΕ, 5.580 «ατυχήματα» που έγιναν σε χώρους δουλειάς το 2007 ήταν θανατηφόρα, ενώ το 2,9% του εργατικού δυναμικού είχε έναν τραυματισμό στη δουλειά και απουσίασε για περισσότερες από 3 μέρες. Επιπλέον, περίπου 23 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν ένα πρόβλημα υγείας, το οποίο είτε προκλήθηκε, είτε επιδεινώθηκε από την εργασία, σε διάρκεια 12 μηνών. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας υπολογίζει ότι:

• Κάθε χρόνο, σε παγκόσμιο επίπεδο, 2,3 εκατ. άνδρες και γυναίκες πεθαίνουν από εργατικά ατυχήματα (360.000) και επαγγελματικές ασθένειες (1.950.000).
• Οι επικίνδυνες ουσίες προκαλούν περίπου 651.000 θανάτους - κυρίως στο λεγόμενο «αναπτυσσόμενο» κόσμο, αλλά όχι μόνο. Αυτός ο αριθμός είναι πολύ υποτιμημένος, αφού σε πολλές χώρες τα συστήματα υποβολής στοιχείων και αναγγελίας είναι ανεπαρκή.
• Οι επαγγελματικές ασθένειες των πνευμόνων, στα μεταλλεία και στις σχετικές βιομηχανίες, οι οποίες προκύπτουν από την έκθεση σε αμίαντο, άνθρακα και πυρίτιο, αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους σε όλες τις χώρες.

Το κεφάλαιο αντιλαμβάνεται σαν «κόστος» την υγιεινή και την ασφάλεια στην εργασία. Από τη μια, διαπιστώνει ότι «οι δαπάνες των επαγγελματικών τραυματισμών και ασθενειών μπορεί να είναι ουσιαστικές», όπως σημειώνει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία, στη μελέτη για τον «Υπολογισμό του κόστους των ατυχημάτων και των ασθενειών στην εργασία» (Estimating the cost of accidents and ill health at work, 2013)».

Με άλλα λόγια, θεωρεί πως μπορεί και πρέπει να περιοριστούν τα εργατικά ατυχήματα και οι επαγγελματικές ασθένειες, προκειμένου να μειωθεί το κόστος που προκύπτει για το κράτος, για τα ασφαλιστικά Ταμεία, για τις επιχειρήσεις και για τον ίδιο τον εργαζόμενο. Την ίδια ώρα, όμως, σαν κόστος λογαριάζονται και τα μέτρα προστασίας της Υγείας και της Ασφάλειας στην εργασία.

Επομένως, οι καπιταλιστικοί επιχειρηματικοί όμιλοι -πέρα από ένα στάνταρ επίπεδο προστασίας που έχει κατακτηθεί με το πέρασμα των χρόνων, την εξέλιξη της τεχνολογίας και της επιστήμης- βάζουν στη ζυγαριά ποιο «κόστος» τους συμφέρει να επωμιστούν κάθε φορά: Αυτό που συνεπάγεται η λήψη ακόμα και στοιχειωδών μέτρων ασφάλειας, ή αυτό που συνεπάγεται η αποκατάσταση, η αντικατάσταση ή η αποζημίωση μιας «ζημιάς» που προκύπτει από εργατικά ατυχήματα ή επαγγελματικές ασθένειες;

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που βαραίνει δεν είναι η υγεία και η ασφάλεια του εργάτη, ακόμα και η ζωή του, αλλά το τι βάζει και τι βγάζει από την τσέπη του ο καπιταλιστής... Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι μειώνονται οι προϋπολογισμοί των κρατών για την πρόληψη, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και την Κοινωνική Ασφάλιση, αυξάνουν τους κινδύνους στην εργασία.

Ταυτόχρονα, στο όνομα της μεγαλύτερης κερδοφορίας του κεφαλαίου, παίρνονται πίσω κατακτήσεις και δικαιώματα που σχετίζονται με την προστασία της Υγείας και της Ασφάλειας των εργαζομένων (π.χ. για τη νυχτερινή εργασία, για την εργασία σε βάρδιες, για τις γυναίκες).

Το ίδιο ισχύει και με άλλους παράγοντες κρίσιμους για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, που όμως επιδεινώνουν τις συνθήκες δουλειάς και πολλαπλασιάζουν τη φθορά της ανθρώπινης Υγείας. Τέτοιοι είναι η γενίκευση των ελαστικών μορφών εργασίας (π.χ. εργολαβικά συνεργεία σε βιομηχανικές μονάδες), η εντατικοποίηση της εργασίας λόγω μείωσης του προσωπικού, οι υπερωρίες, τα άστατα ωράρια, η εργασιακή ανασφάλεια.

Σ' αυτά προστίθενται και νέοι επαγγελματικοί κίνδυνοι για την υγεία των εργαζομένων, όπως είναι το εργασιακό άγχος, το οποίο είναι το δεύτερο σε συχνότητα αναφερόμενο πρόβλημα υγείας και επηρεάζει το 22% των εργαζομένων στην ΕΕ των 27 (στοιχεία 2005) σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία.

Πίσω, λοιπόν, από τα ευχολόγια για μείωση των ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών, η ΕΕ κρύβει ότι αυτά είναι φυσικό επακόλουθο του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, όπου όλες οι ανθρώπινες ανάγκες αποτελούν κόστος και εμπόρευμα. Η πραγματικότητα αυτή αντανακλάται στην υποχώρηση των κρατικών ελέγχων, στη σταδιακή κατάργηση της νομοθεσίας που ρυθμίζει κανόνες ασφάλειας και προστατεύει τον εργαζόμενο, στην περικοπή κρατικών δαπανών για περίθαλψη, για σύνταξη μετά από «ατύχημα» ή επαγγελματική ασθένεια και άλλα.

Αποκορύφωμα όλων αυτών, είναι οι προτάσεις που περιέχονται στο κοινό ψήφισμα των πολιτικών ομάδων του Ευρωκοινοβουλίου, που καλούν τους καπιταλιστές να εφαρμόσουν την «εταιρική κοινωνική ευθύνη» στην Υγεία κι Ασφάλεια της Εργασίας, δηλαδή να «ελέγχουν» οι ίδιοι τον εαυτό τους! (Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στο Στρασβούργο, στη συζήτηση σχετικά με «Συνθήκες εργασίας και πρότυπα υγείας και ασφάλειας μετά τις πρόσφατες πυρκαγιές σε εργοστάσια και την κατάρρευση κτιρίου στο Μπαγκλαντές», Μάης 2013).