Επερώτηση στη Βουλή για τα εργατικά ατυχήματα, τις επαγγελματικές ασθένειες και συνολικότερα την απουσία μέτρων για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, κατέθεσε στη Βουλή σύσσωμη η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ, με επικεφαλής την ΓΓ της ΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα. Η Επερώτηση απευθύνεται στους υπουργούς Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών και Υγείας και έχει ως εξής:

«Τα στοιχεία των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών αποτελούν την αδιάψευστη απόδειξη για το τι συμβαίνει στον τομέα της προστασίας της Υγείας και Ασφάλειας (Υ και Α) των εργαζομένων στη χώρα μας. Παρά τα προβλήματα στην καταγραφή των εργατικών ατυχημάτων, είναι ενδεικτικό ότι μόνο στο διάστημα 2000-2005 από τα δελτία εργατικών ατυχημάτων του ΙΚΑ προκύπτει ότι συνέβησαν 78.894 εργατικά ατυχήματα από τα οποία τα 574 ήταν θανατηφόρα. Επιπλέον το 2007 καταγράφηκαν άλλα 113 θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα.

Τα ελάχιστα κρούσματα επαγγελματικών ασθενειών που έχουν καταγραφεί επισήμως στην Ελλάδα δεν αντικατοπτρίζουν βέβαια την πραγματική κατάσταση, αλλά το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία διαδικασία διάγνωσης, αναγνώρισης και καταγραφής τους και κατά συνέπεια χιλιάδες επαγγελματικές ασθένειες βαφτίζονται "κοινή νόσος". Είναι χαρακτηριστικό ότι το Παγκόσμιο Γραφείο Εργασίας (ILO), για ένα μόνο έτος (2000), εκτίμησε ότι ο αριθμός θανάτων που αποδίδονται στην επαγγελματική νοσηρότητα στη χώρα μας ανέρχονται στους 2.792. Το ΙΚΑ όμως καταγράφει μονοψήφιο αριθμό επαγγελματικών ασθενειών κάθε χρόνο, ενώ σε άλλα ασφαλιστικά ταμεία δεν υπάρχει ούτε καν η έννοια του εργατικού ατυχήματος, και της επαγγελματικής ασθένειας».

«Η προκλητική απουσία ουσιαστικών μέτρων Υγείας και Ασφάλειας στους χώρους εργασίας συνδυάζεται με την αντιλαϊκή πολιτική που ασκείται χρόνια τώρα από τις εναλλασσόμενες κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, ενάντια στα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων, που έχει στόχο τη μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης για την αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων.

Η επέκταση των ελαστικών μορφών "απασχόλησης", η κατάργηση του δώρου και η διευθέτηση του χρόνου εργασίας, η απελευθέρωση των απολύσεων, η εντατικοποίηση της εργασίας, η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης, η προσπάθεια κατάργησης των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων, αποτελούν στρατηγικό στόχο του κεφαλαίου και της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) και σε συνδυασμό με τη μη λήψη μέτρων Υγείας και Ασφάλειας, από την εργοδοσία, έχουν σαν αποτέλεσμα την επιδείνωση των συνθηκών εργασίας. Η προώθηση της ευαλφάλειας από την ΕΕ ενισχύει τις αντιδραστικές αλλαγές (αναδιαρθρώσεις). Οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη φθορά της εργατικής δύναμης και της υγείας των εργαζομένων, στην εμφάνιση νέων ασθενειών, περισσότερο σύνθετων κινδύνων για την υγεία και την ασφάλειά τους.

Οι εργοδότες δε λαμβάνουν ούτε και τα πιο υποτυπώδη μέτρα για την πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου, εφόσον κανείς δεν τους υποχρεώνει. Αντιμετωπίζουν τη λήψη μέτρων Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας (προληπτικά τεχνικά μέτρα, επαρκής αριθμός εκπαιδευμένου προσωπικού, ρυθμοί και ωράρια εργασίας κλπ.) με κριτήριο την επίδραση που θα έχουν αυτά στην κερδοφορία τους.

Στην κατάσταση αυτή συμβάλλει η ανυπαρξία στην ουσία ελέγχων από τους κρατικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των κανόνων Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας, τα ελάχιστα πρόστιμα που επιβάλλονται για τη μη εφαρμογή τους, αλλά και η προσπάθεια στην πλειοψηφία των περιπτώσεων (π.χ. μετά από εργατικό ατύχημα) μετατόπισης της εργοδοτικής ευθύνης στους εργαζόμενους, στον τεχνικό Ασφάλειας, στον επιβλέποντα μηχανικό κλπ. Με αυτόν τον τρόπο η πλειοψηφία των εργοδοτών διαφεύγει ατιμώρητη ή με μικρά χρηματικά πρόστιμα ακόμα και σε θανατηφόρα εργατικά "ατυχήματα"».

«Στην ίδια κατεύθυνση, δεν αναπτύχθηκαν ποτέ υπηρεσίες και εργαστηριακές υποδομές για την Υγεία και Ασφάλεια των εργαζομένων, στο δημόσιο σύστημα υγείας. Αντιθέτως, ενισχύθηκε με κάθε τρόπο η δραστηριότητα και η κερδοφορία των ιδιωτικών Υπηρεσιών (Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης - ΕΞΥΠΠ). Οι επιχειρήσεις αυτές παρέχουν ψευδεπίγραφες υπηρεσίες για να καλύπτουν απλά τις νομικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων. Πωλούν εικονικές υπηρεσίες σε βάρος της Υγείας και Ασφάλειας των εργαζομένων, αλλά και των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων του επιστημονικού προσωπικού που απασχολούν. Την ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στον τομέα των υπηρεσιών Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας προωθεί και το πρόσφατο νομοσχέδιο για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.

Επιπλέον, η ίδια πολιτική εξυπηρέτηση των συμφερόντων των εργοδοτών έχει οδηγήσει στο να υπάρχουν ελάχιστοι ειδικευμένοι Ιατροί Εργασίας (ΙΕ), ενώ οι θέσεις για ειδικότητα Ιατρικής της Εργασίας παραμένουν σε απαράδεκτα χαμηλό αριθμό. Στο όνομα αυτής της έλλειψης, επιτρέπουν καθήκοντα Ιατρού Εργασίας να ασκούν γιατροί κάθε ειδικότητας ή και ανειδίκευτοι. Με βάση το νόμο 3144/03 περίπου 400 ιατροί έκαναν αίτηση να ειδικευτούν στην Ιατρική της Εργασίας και να την ασκούν παραιτούμενοι από την άσκηση της πρώτης τους ειδικότητας. Από το 2003 όμως έως σήμερα δεν οργανώθηκε ποτέ η εκπαίδευσή τους και η κυβέρνηση σήμερα νομοθετεί την παράταση αυτή της μεταβατικής περιόδου που διαιωνίζει την υποβάθμιση της ειδικότητας με τρόπο που δεν έχει αντίστοιχο προηγούμενο για καμία άλλη ιατρική ειδικότητα.

Αντίστοιχα, η εκπαίδευση των Τεχνικών Ασφαλείας (ΤΑ) δεν είναι ενταγμένη σε πανεπιστημιακό επίπεδο, αλλά έχει γίνει αντικείμενο εμπορευματοποίησης των διαφόρων ιδιωτικών Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης. Το θεσμικό πλαίσιο για τις συνθήκες και τους όρους απασχόλησης των Ιατρών Εργασίας και των Τεχνικών Ασφάλειας (οικονομική εξάρτηση από τον εργοδότη, συμβουλευτικός ρόλος, πολύ μικρός προβλεπόμενος χρόνος απασχόλησης ανά είδος επιχείρησης κλπ.), η απουσία απασχόλησης και νομοθετικής κατοχύρωσης της απασχόλησης εκπαιδευμένων νοσηλευτών και επισκεπτών υγείας, ακόμη και σε πολύ μεγάλους χώρους εργασίας, αποτελούν επίσης πλευρές της πολιτικής αυτής και οδηγούν στην υπονόμευση της προστασίας της Υγείας και της Ασφάλειας των εργαζομένων.

Σε ό,τι αφορά τις επιτροπές Υγιεινής και Ασφάλειας των εργαζομένων στους χώρους εργασίας, τόσο η εκλογή τους όσο και το έργο τους παρεμποδίζονται συχνά από τους εργοδότες.

Επιπλέον δεν κατοχυρώθηκε και δεν εφαρμόστηκε το ασφάλιστρο του επαγγελματικού κινδύνου που θα έπρεπε να επιβαρύνει αποκλειστικά τους εργοδότες και να κλιμακώνεται ανά κλάδο και ανάλογα με τις συνθήκες εργασίας, την επάρκεια και την αποτελεσματικότητα των μέτρων για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας. Ετσι οι εργοδότες διευκολύνονται και με αυτόν τον τρόπο να μη λαμβάνουν μέτρα προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και απαλλάσσονται ουσιαστικά από το κόστος των επαγγελματικών ασθενειών και των εργατικών ατυχημάτων. Αντιθέτως μεταφέρεται στις πλάτες των εργαζομένων και των ασφαλιστικών τους ταμείων το κόστος διάγνωσης, θεραπείας και αποκατάστασης της υγείας από τις συνέπειες του επαγγελματικού κινδύνου, ενώ δεν υπάρχει καμία μέριμνα για τις οικογένειες των θυμάτων».

«Παράλληλα, η κυβέρνηση προωθεί το μαζικό αποχαρακτηρισμό κλάδων εργαζομένων από τα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα και την κατάργηση του θεσμού γενικότερα, εισάγοντας διάφορες κατηγοριοποιήσεις που καταργούν τη μόνιμη και ενιαία για όλους τους εργαζόμενους 5ετή πρόωρη συνταξιοδότηση. Η παραπάνω επιδίωξη εκφράζεται και μέσα από τις παρατηρήσεις και προτάσεις της Επιτροπής Αναθεώρησης των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων, που διόρισε η κυβέρνηση μέσα στο 2007. Υποστηρίζουν ότι το νομοθετημένο θεσμικό πλαίσιο για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία οδηγεί σε βελτίωση των συνθηκών εργασίας, παρότι γνωρίζουν ότι δεν εφαρμόζεται ούτε στοιχειωδώς, αλλά και παραβλέποντας τις ανεπάρκειες του νομοθετικού πλαισίου, όσο και τη γενικότερη επιδείνωση των συνθηκών και όρων εργασίας των εργαζομένων. Αλλωστε το κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχουν φροντίσει να υπάρχει παντελής έλλειψη τεκμηρίωσης και κριτηρίων σε ό,τι αφορά την επικινδυνότητα και ανθυγιεινότητα επαγγελμάτων, εργασιών κλπ. Η κατάσταση αυτή εξυπηρετεί την αυθαίρετη αναθεώρηση, κατηγοριοποίηση και σταδιακή κατάργηση των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων.

Οι πρόσφατοι κανονισμοί που εναρμονίζουν την ελληνική νομοθεσία με τις νέες οδηγίες της ΕΕ, στο πλαίσιο της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, είναι στην κατεύθυνση μείωσης των μέτρων που επιβάλλεται να λάβει ο εργοδότης, συγκαλύπτουν ακόμη περισσότερο την εργοδοτική ευθύνη και ενισχύουν τη διαχείριση και όχι την πρόληψη των κινδύνων για την Υγεία και Ασφάλεια των εργαζομένων. Για παράδειγμα, οι νέες οδηγίες της ΕΕ για το θόρυβο, την οπτική ακτινοβολία, τον αμίαντο κλπ., μεταβάλλουν τον τρόπο με τον οποίο ποσοτικοποιείται η έκθεση των εργαζομένων και ορίζονται οι σχετικές οριακές τιμές (πχ. για την εκτίμηση της έκθεσης εργαζόμενου στο θόρυβο θεσπίστηκε να συνυπολογίζεται η ηχοεξασθένηση από τη χρήση των μέσων ατομικής προστασίας). Καταργούν στην πράξη τις μετρήσεις στο χώρο εργασίας και υποβαθμίζουν ή και καταργούν τον ιατρικό προληπτικό έλεγχο των εργαζομένων».

«Σύμφωνα με την πρόταση του ΚΚΕ, οι υπηρεσίες που είναι απαραίτητες για την προστασία της Υγείας και Ασφάλειας των εργαζομένων αφορούν:

ΠΡΩΤΟΝ: Την πρωτογενή αντιμετώπιση του επαγγελματικού κινδύνου και των συνεπειών του.

• Την ποσοτική και ποιοτική εκτίμηση, πρόληψη και αντιμετώπιση του επαγγελματικού κινδύνου.
• Την εξειδικευμένη ιατρική παρακολούθηση της υγείας των εργαζομένων.
• Την έγκαιρη διάγνωση, θεραπευτική αντιμετώπιση και αποκατάσταση των θυμάτων επαγγελματικής ασθένειας ή/ και εργατικού ατυχήματος.
• Την πληροφόρηση και εκπαίδευση των εργαζομένων για τους επαγγελματικούς κινδύνους και για τα μέτρα συλλογικής και ατομικής προστασίας για την εξουδετέρωσή τους.

Οι υπηρεσίες αυτές πρέπει να στελεχώνονται με ειδικούς επιστήμονες: Συγκροτείται Κρατικό Σώμα Ιατρών Εργασίας και Τεχνικών Ασφάλειας, νοσηλευτές, επισκέπτες υγείας κ.α. το οποίο θα δραστηριοποιείται στο πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο αυτών των υπηρεσιών, οι οποίες θα είναι ενταγμένες οργανικά στο ενιαίο, αποκλειστικά Δημόσιο, Δωρεάν Σύστημα Υγείας (Κέντρα Υγείας, νοσοκομεία, ειδικά κέντρα). Η δαπάνη του συνόλου της συγκεκριμένης δραστηριότητας θα καλύπτεται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό και το Ασφάλιστρο επαγγελματικού κινδύνου κατά επιχείρηση και κλάδο που θα καταβάλλει η εργοδοσία, ανάλογα με τις συνθήκες εργασίας και την επάρκεια των μέτρων για την προστασία της Υγείας και Ασφάλειας των εργαζομένων, στα πλαίσια αποκλειστικά δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Η ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας στον τομέα αυτό δεν είναι αποδεκτή.

ΔΕΥΤΕΡΟ: Την άσκηση ελέγχου από μέρους του κράτους για την εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου που αφορά την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία. Την άσκηση εργατικού ελέγχου από εργατικές επιτροπές τόσο σε πρωτοβάθμιο επίπεδο (επιχείρηση) όσο και σε δευτεροβάθμιο (κλάδος, δήμος κλπ.).

Επερωτάται η κυβέρνηση:

1. Τι μέτρα προτίθεται να λάβει, ώστε να υποχρεωθούν οι εργοδότες να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα Υγείας και Ασφάλειας στους χώρους εργασίας και να σταματήσει η μετατόπιση της εργοδοτικής ευθύνης σε ό,τι αφορά τις νομοθετικές υποχρεώσεις για την πρόληψη και τις συνέπειες (εργατικά ατυχήματα, επαγγελματικές ασθένειες) του επαγγελματικού κινδύνου;

2. Τι μέτρα προτίθεται να λάβει για τη δημιουργία υπηρεσιών και εργαστηριακών υποδομών Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας, μέσα στο δημόσιο σύστημα υγείας, σε πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο, τη στελέχωσή τους με το απαραίτητο εξειδικευμένο προσωπικό με πλήρη ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα (κρατικό σώμα Ιατρών Εργασίας και Τεχνικών Ασφάλειας);

3. Τι μέτρα προτίθεται να λάβει για την κατάργηση της ψευδεπίγραφης και εικονικής παροχής υπηρεσιών Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας των ΕΞΥΠΠ (Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης του Επαγγελματικού κινδύνου);

4. Τι μέτρα προτίθεται να λάβει για τον άμεσο και οριστικό τερματισμό της άσκησης καθηκόντων Ιατρού Εργασίας από ιατρούς άλλων ειδικοτήτων ή και ανειδίκευτους, την αύξηση των θέσεων ειδικότητας Ιατρικής της Εργασίας, την αναβάθμιση της εκπαίδευσης των Τεχνικών Ασφάλειας και των Ιατρών Εργασίας, τη νομοθετική κατοχύρωση της απασχόλησης εκπαιδευμένων νοσηλευτών και επισκεπτών υγείας στις υπηρεσίες Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας;

5. Τι μέτρα προτίθεται να λάβει για την κατοχύρωση της ασφαλιστικής κάλυψης του επαγγελματικού κινδύνου, με την απόδοση αποκλειστικά εργοδοτικών εισφορών, στο πλαίσιο του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης;

6. Τι μέτρα προτίθεται να λάβει για την πλήρη καταγραφή των εργατικών ατυχημάτων, τη συστηματική διάγνωση, καταγραφή και αναγνώριση των επαγγελματικών ασθενειών σε όλους τους τομείς της παραγωγικής δραστηριότητας και απ' όλα τα ασφαλιστικά ταμεία;

ΟΙ ΕΠΕΡΩΤΩΝΤΕΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ

ΑΛΕΚΑ ΠΑΠΑΡΗΓΑ

ΣΠΥΡΟΣ ΧΑΛΒΑΤΖΗΣ

ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΚΑΝΤΑΡΤΖΗΣ

ΚΩΣΤΑΣ ΑΛΥΣΑΝΔΡΑΚΗΣ

ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΖΗΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΚΙΟΚΑΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΙΩΓΑΣ

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΖΑΚΟΣ

ΣΟΦΙΑ ΚΑΛΑΝΤΙΔΟΥ

ΛΙΑΝΑ ΚΑΝΕΛΛΗ

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΛΙΛΑ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ

ΔΙΑΜΑΝΤΩ ΜΑΝΩΛΑΚΟΥ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΙΚΟΣ

ΕΥΑ ΜΕΛΑ

ΝΙΚΟΣ ΜΩΡΑΪΤΗΣ

ΒΕΡΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΡΩΤΟΥΛΗΣ

ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΚΟΠΕΛΙΤΗΣ

ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΚΥΛΛΑΚΟΣ

ΜΠΑΜΠΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ».