«Σε έναν αυξανόμενα αβέβαιο κόσμο, παραμένουμε ακόμη ισχυρά εξαρτημένοι από τα ορυκτά καύσιμα», σημείωσε ο επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, Μ. Κανιέτε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη η ΕΕ να εμπλακεί πιο ενεργά στους ανταγωνισμούς για τον έλεγχο του ενεργειακού πλούτου στη ΝΑ Μεσόγειο |
Ο επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, Μ. Κανιέτε, ο οποίος άνοιξε τις εργασίες της Συνόδου, έδωσε για μια ακόμη φορά το βασικό στίγμα της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ, ξεκαθαρίζοντας ότι η Ευρώπη μπορεί σταδιακά να αυξάνει τις εναλλακτικές πηγές Ενέργειας, ωστόσο οι ενεργειακές της ανάγκες αυξάνονται σε μεγαλύτερο βαθμό καθιστώντας την συστηματικά εξαρτημένη από τις εισαγωγές ενεργειακών προϊόντων. Υπ' αυτές τις συνθήκες παρουσίασε ως δεδομένο ότι η Ρωσία θα παραμείνει ενεργειακός προμηθευτής - κλειδί για την ΕΕ και το επόμενο διάστημα, ωστόσο για να αποφύγει την εξάρτησή της από ένα μόνο προμηθευτή, γεγονός που θα την καθιστούσε ευάλωτη σε μια σειρά από κινδύνους, η ΕΕ θα πρέπει παράλληλα να ενισχύσει τη χρήση αμερικανικού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) στην εσωτερική της αγορά, αλλά και την πρόσβασή της στα αποθέματα φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο επίτροπος αναφέρθηκε και στην τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση χαρακτηρίζοντάς την «περισσότερο από ποτέ ρευστή και αβέβαιη». Σημείωσε δε ότι σε αυτό το περιβάλλον η βασική «πρόκληση» για την ΕΕ είναι ότι «σε έναν αυξανόμενα αβέβαιο κόσμο, παραμένουμε ακόμη ισχυρά εξαρτημένοι από τα ορυκτά καύσιμα και αυτή η εξάρτηση θα μειωθεί μόνο σταδιακά, παρά τη σημαντική πρόοδο στην ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών και της ενεργειακής εξοικονόμησης».
Παρέθεσε μάλιστα τα επίσημα στοιχεία της ΕΕ για τις εισαγωγές ενεργειακών προϊόντων, οι οποίες το 2016 κάλυψαν το 88% του πετρελαίου που καταναλώθηκε στην ευρωπαϊκή αγορά, το 70% του φυσικού αερίου και το 40% των υπόλοιπων στερεών καυσίμων. Οι εισαγωγές θα βαίνουν αυξανόμενες χρόνο με το χρόνο, αφού σύμφωνα με τα βασικά σενάρια, η ΕΕ θα παράγει λιγότερα στερεά καύσιμα σε σχέση με σήμερα.
Σε αυτήν τη βάση, εκτός από την ενίσχυση του μεριδίου και των ΑΠΕ και της ενεργειακής εξοικονόμησης, που ως λύσεις αφορούν περισσότερο το μέλλον και εξαρτώνται και από άλλες εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας και πρώτα απ' όλα βέβαια από τα περιθώρια κερδοφορίας για τους επιχειρηματικούς ομίλους, παρουσίασε τους δύο άμεσους στόχους που ιεραρχεί η ΕΕ για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών και τον περιορισμό της εξάρτησής της από έναν μόνο προμηθευτή: Πρώτον, την ενίσχυση του αμερικανικού ΥΦΑ στην ευρωπαϊκή αγορά και δεύτερον την άμεση πρόσβασή της στα ενεργειακά αποθέματα που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα στη ΝΑ Μεσόγειο.
Και οι δύο στόχοι, όπως και η πρόθεση της ΕΕ να παίξει στα «γεμάτα» στους ενεργειακούς σχεδιασμούς, ουσιαστικά αποτελούν προαναγγελία της ακόμα μεγαλύτερης όξυνσης των ανταγωνισμών που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή, με επίδικο τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών όπως και των δρόμων μεταφοράς Ενέργειας και «σφαιρών επιρροής».
Ετσι, ο Μ. Κανιέτε ανήγγειλε ότι το αμέσως επόμενο διάστημα θα πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη στην Αίγυπτο, για την υπογραφή «Μνημονίου ενεργειακής συνεργασίας» στο πλαίσιο των γενικότερων διαπραγματεύσεων που διεξάγει αυτό το διάστημα η ΕΕ ώστε το αιγυπτιακό φυσικό αέριο να εισέλθει στην ευρωπαϊκή αγορά. Αναφέρθηκε, τέλος, στη σημασία που αποδίδει η ΕΕ στην εξασφάλιση «ενεργειακής ασφάλειας και διαφοροποίησης» στο αμερικανικό ΥΦΑ λέγοντας ότι θα επιδιωχθεί το επόμενο διάστημα να εισέλθουν ακόμη περισσότερες αμερικανικές εταιρείες στην ευρωπαϊκή αγορά και ταυτόχρονα να ενισχυθούν οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης ΥΦΑ στην Ανατολική Ευρώπη αλλά και τα έργα διασύνδεσης των εθνικών συστημάτων φυσικού αερίου.
Τέλος, δεν παρέλειψε να επισημάνει το ρόλο της Ουκρανίας στην ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ, λέγοντας ότι στη διαμετακόμιση φυσικού αερίου είναι «στρατηγικής σημασίας» και πρόσθεσε ότι ένας τέτοιος ρόλος είναι προς το «αμοιβαίο συμφέρον της Ευρώπης, της Ουκρανίας και της Ρωσίας». Πρόκειται βέβαια για παρέμβαση με πολλούς αποδέκτες και στο εσωτερικό της ΕΕ, κατά βάση τη Γερμανία, η οποία προχωρά στην κατασκευή του «Nord Stream 2« για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τη Ρωσία παρακάμπτοντας την Ουκρανία, εξέλιξη στην οποία αντιδρούν τόσο οι ΗΠΑ όσο και άλλα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη - μέλη της ΕΕ.
Αν και η ανάγκη για ορυκτά καύσιμα παραμένει ισχυρή, η ΕΕ συνεχίζει τις επενδύσεις στον τομέα των ΑΠΕ και των τεχνολογιών αποθήκευσης. Μιλώντας σχετικά με τις ΑΠΕ και την ανάγκη ενίσχυσης του μεριδίου τους στο συνολικό ενεργειακό μείγμα, η Gesine Meissner, πρόεδρος της Διακομματικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «Θάλασσες, Ποταμοί, Νησιά και Παράκτιες Περιοχές», τάχθηκε υπέρ της πολιτικής επιδοτήσεων για την περαιτέρω ανάπτυξη ΑΠΕ. Είπε επίσης ότι η αξιοποίηση των υδάτων για την παραγωγή «πράσινης ενέργειας» θα πρέπει να επιδοτηθεί περισσότερο από τα ταμεία της ΕΕ και αναφέρθηκε στις τεράστιες επενδυτικές δυνατότητες που προσφέρει η αξιοποίηση των υδάτων για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας, περιλαμβάνοντας τη γεωθερμική και την Ενέργεια των κυμάτων.
Η επίτροπος Περιβάλλοντος, Θαλάσσιων Υποθέσεων και Αλιείας, K. Vella, ανέφερε ότι η ΕΕ τα τελευταία τρία χρόνια έχει χρηματοδοτήσει 17 μεγάλα ερευνητικά πρότζεκτ με 270 εκατ. ευρώ στον τομέα της Ερευνας για την παραγωγή Ενέργειας στους ωκεανούς, αναφέροντας ότι ο συγκεκριμένος τομέας παραγωγής Ενέργειας, σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς, θα μπορούσε να προσφέρει μέχρι και το 10% της ενεργειακής ζήτησης στην Ευρώπη μέχρι το 2050.
Ο διευθύνων σύμβουλος της «WindEurope», της ένωσης των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων αιολικής ενέργειας, G. Dickson, είπε ότι σήμερα οι εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας, με συνολική δυναμικότητα 169 GW, αποτελούν τη δεύτερη πηγή παραγωγής Ενέργειας στην Ευρώπη - παράγει το 12% όλου του ηλεκτρισμού σε επίπεδο ΕΕ. Πρόσθεσε ότι τα αιολικά πάρκα στη στεριά αποτελούν σήμερα τη φτηνότερη μορφή παραγωγής στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη, ενώ και οι θαλάσσιες εγκαταστάσεις μειώνουν σταδιακά το κόστος τους κατά 60% τα τελευταία χρόνια. «Τώρα η Ευρώπη χρειάζεται ένα καλό δίκτυο για να μεγιστοποιήσει τα οφέλη που μπορεί να αποδώσει η αιολική ενέργεια», σημείωσε, θυμίζοντας τις ανάλογες παρεμβάσεις που γίνονται και στην Ελλάδα από τους εκπροσώπους των επιχειρήσεων αιολικής ενέργειας για «επενδύσεις» στα δίκτυα και τις διασυνδέσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και με τις γειτονικές χώρες, με στόχο βέβαια τη διαμόρφωση ενός συνολικού δικτύου εμπορικής «αξιοποίησης» και εξαγωγών Ενέργειας σε όλη την ΕΕ.
Το πρόβλημα ωστόσο με την αιολική ενέργεια όπως και με τις ΑΠΕ συνολικότερα είναι ότι ακόμη δεν έχουν βρεθεί οι απαιτούμενες τεχνολογίες αποθήκευσης της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγουν τις ώρες αιχμής και να τροφοδοτούν το δίκτυο όταν οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ είναι εκτός λειτουργίας.
Κατά τη διάρκεια της Συνόδου υπήρξαν αρκετές παρεμβάσεις από εκπρόσωπους εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της έρευνας συστημάτων αποθήκευσης, όπως ο G. Lescuyer, από τη γαλλική «Saft Beatteries», ο οποίος αναφέρθηκε στο τρέχον ερευνητικό πρόγραμμα της εταιρείας για την παραγωγή των «μπαταριών του μέλλοντος», χαμηλού κόστους και μεγάλης αποθηκευτικής ικανότητας.
Μόνο που αυτού του τύπου οι μπαταρίες βρίσκονται ακόμη σε επίπεδο ερευνών και αυτό ακριβώς ήταν το ζήτημα που έθεσαν κατά τη διάρκεια των παρεμβάσεών τους τόσο ο B. Salha, διευθύνων σύμβουλος της γαλλικής «EDF», από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής ηλεκτρισμού στον κόσμο, όσο και ο εκπρόσωπος της γερμανικής εταιρείας εμπορίας ηλεκτρισμού «Uniper», Κ. Scafer, η οποία έχει ισχυρή δραστηριότητα σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και σε ΗΠΑ, Ρωσία κ.α. Στη θεματική συνεδρία που συμμετείχαν με αποκλειστικό θέμα τις τεχνολογίες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, σημειώθηκε ότι για να μπορέσει πράγματι η Ενέργεια που παράγεται από ΑΠΕ να ανταγωνιστεί τις παραδοσιακές μορφές, θα πρέπει να επιλυθεί το πρόβλημα της αποθήκευσης μεγάλων ποσοτήτων, ικανών να χρησιμοποιηθούν ανά πάσα στιγμή, όπως και της χρήσης τους σε κάθε είδους παραγωγική δραστηριότητα. Μέχρι τότε τα συμβατικά καύσιμα θα συνεχίσουν να διατηρούν την πρωτοκαθεδρία.
Σε αυτό το πνεύμα κινήθηκε και η ομιλία του εκπροσώπου της ιταλικής «Snam», M. Alver, η οποία είναι επικεφαλής της κοινοπραξίας που θα αποκτήσει, όπως όλα δείχνουν, τον ελληνικό ΔΕΣΦΑ, ενώ συμμετέχει με 20% στο μετοχικό κεφάλαιο του ΤΑP. Οπως είπε, αυτήν τη στιγμή «δεν υπάρχει καμία οικονομικά βιώσιμη εναλλακτική απέναντι στο φυσικό αέριο για μια σειρά από "ενεργειακά ευαίσθητες" βιομηχανίες» (εννοώντας τις παραδοσιακές ενεργοβόρες βιομηχανίες, όπως τα χαλυβουργεία, οι βιομηχανίες επεξεργασίας βωξίτη κ.ά.) και υπ' αυτήν την έννοια «το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να παίζει στο μέλλον καθοριστικό ρόλο στην παραγωγική διαδικασία», είπε.
Είναι προφανές ότι το «ενεργειακό πρόβλημα» της Ευρώπης θα αποτελεί βασικό πεδίο διαβουλεύσεων για το επόμενο, μεγάλο χρονικό διάστημα στο εσωτερικό της ΕΕ και θα πυροδοτεί αντιπαραθέσεις μεταξύ των κρατών - μελών και των μονοπωλιακών ομίλων. Διαφορετικές τεχνολογίες καυσίμων και αντίστοιχα οικονομικά συμφέροντα θα διαγκωνίζονται, ενώ την ίδια στιγμή θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη η ένταση του ανταγωνισμού και σε επίπεδο «προμηθευτών» της ΕΕ διαφορετικών ενεργειακών «προϊόντων» - όπως π.χ. του Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου των ΗΠΑ και του φυσικού αερίου μέσω αγωγών - αλλά και στην απευθείας πρόσβαση της ΕΕ στα ενεργειακά αποθέματα της ΝΑ Μεσογείου και όχι μόνο. Ανταγωνισμοί που, όπως δείχνουν και η κατάσταση στην περιοχή και η νέα ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Συρία, δε λύνονται μόνο ή κυρίως στα «τραπέζια» των συνόδων, αλλά όλο και πιο συχνά στα πεδία του ιμπεριαλιστικού πολέμου.