Το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας, με τον ψευδεπίγραφο τίτλο «Αναβάθμιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και λοιπές διατάξεις του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης», εμπορευματοποιεί περισσότερο τις υπηρεσίες Υγείας και Πρόνοιας, αποκλείει μεγαλύτερα τμήματα των λαϊκών στρωμάτων από δωρεάν, δημόσια Υγεία και ταυτόχρονα αναγορεύει τον εθελοντισμό σε βασικό πυλώνα παροχής τέτοιων υπηρεσιών. Η παροχή περιορισμένων, υποβαθμισμένων και κατακερματισμένων υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας, μέσω του εθελοντισμού και της «φιλανθρωπίας» των επιχειρήσεων, βρίσκεται ήδη σε ισχύ, ιδιαίτερα μετά τον «Καποδίστρια», όταν υπηρεσίες Υγείας πέρασαν στην αρμοδιότητα της τοπικής διοίκησης, ενώ θα ενισχυθεί με τον «Καλλικράτη».

Ωστόσο, σήμερα, και η επιστήμη και η τεχνολογία βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα ανάπτυξης και παράλληλα χιλιάδες γιατροί, νοσηλευτές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί και άλλοι επιστήμονες παραμένουν άνεργοι, δεν μπορούν να προσφέρουν τις επιστημονικές τους γνώσεις στην κοινωνία. Σήμερα, δηλαδή, θα μπορούσαν όλοι ενιαία να απολαμβάνουν δωρεάν, δημόσιες και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες Υγείας. Το ζήτημα είναι ότι το καπιταλιστικό κράτος πρέπει να μειώσει κι άλλο, αν γίνεται και να μηδενίσει, το μέρος εκείνο του προϋπολογισμού που δαπανάται για κάποιες στοιχειώδεις υπηρεσίες προς όφελος του λαού. Οσο ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα μονοπώλια οξύνεται, όσο η ανάγκη για μεγαλύτερη κερδοφορία γίνεται πιο επιτακτική, το καπιταλιστικό κράτος, ανεξαρτήτως κυβερνητικής διαχείρισης, θα φροντίζει ώστε να αυξηθεί ακόμα περισσότερο το κομμάτι του κοινωνικού πλούτου που μέσα από διάφορους τρόπους αρπαγής του μεταφέρεται στο μεγάλο, ξένο και ντόπιο, κεφάλαιο.

Ενα τέτοιο χέρι βοήθειας στον καπιταλισμό, με θύματα τα λαϊκά και πιο εξαθλιωμένα στρώματα αποτελεί και η λεγόμενη «κοινωνική οικονομία», η οποία σύμφωνα με τους ορισμούς των αστών αναλυτών είναι «ο τρίτος τομέας της οικονομίας, που βρίσκεται ανάμεσα στο κράτος και την αγορά». Πρόκειται για το κόστος που ούτε το καπιταλιστικό κράτος είναι διατεθειμένο να αναλάβει, γιατί δίνει όλο και περισσότερα στο μεγάλο κεφάλαιο (επιδοτήσεις, φοροαπαλλαγές κλπ.), αλλά ούτε και οι καπιταλιστές θεωρούν συμφέρον να επενδύσουν γιατί δε θα έχουν τα προσδοκώμενα κέρδη. Τέτοιες κοινωνικές παροχές, μη ανταποδοτικές και μη κερδοφόρες, είναι για παράδειγμα η στοιχειώδης ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μεταναστών, ανέργων, τοξικομανών κλπ., η απασχόληση Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες ή ψυχικά ασθενών, η κοινωνική ένταξη διάφορων ευπαθών ομάδων κ.ά.

Η μεγάλη συμβολή της λεγόμενης κοινωνικής οικονομίας, του εθελοντισμού, της «κοινωνίας των πολιτών» στο εκμεταλλευτικό σύστημα είναι το «ξεπέταγμα», το «μπάλωμα» ορισμένων κραυγαλέων αναγκών και αντιθέσεων, ώστε να αποτρέπονται η ακραία εξαθλίωση, οι κοινωνικές εντάσεις και η πλήρης αποκτήνωση της κοινωνίας. Οπως οι ίδιοι οι θιασώτες της κοινωνικής οικονομίας υπογραμμίζουν, το ζητούμενο είναι η «κοινωνική συνοχή». Αλλη σημαντική συμβολή είναι η διάδοση της ιδέας ότι μέσα από δίκτυα εθελοντισμού και αλληλοεξυπηρέτησης οι εργαζόμενοι, οι νέοι, τα φτωχά λαϊκά στρώματα μπορούν να «διαχειριστούν» μόνοι τους τα όποια προβλήματα, δε χρειάζεται να τα περιμένουν και όλα από το κράτος.

Για παράδειγμα:

• Σε αρκετούς δήμους της χώρας (όπως στο Δήμο Αμαρουσίου) λειτουργούν ιατρεία με εθελοντές.
• Μη κυβερνητικές οργανώσεις (όπως η «PRAXIS» και οι «Γιατροί του Κόσμου») διατηρούν πολυϊατρεία με εθελοντές και δωρεές από φαρμακευτικές εταιρείες για μετανάστες, άστεγους, ανασφάλιστους.
• Οι «Γιατροί του Κόσμου» σε συνεργασία με την ασφαλιστική εταιρεία «Ιnteramerican» έχουν ξεκινήσει προγράμματα εμβολιασμού παιδιών σε καταυλισμούς Ρομά.
• Η ΜΚΟ «Γραμμή Ζωής» σε συνεργασία με πολυεθνικές εταιρίες δίνει σε ηλικιωμένους ένα σύστημα «Τηλε - ειδοποίησης», που πατώντας ένα κουμπί σε μια έκτακτη ανάγκη ειδοποιείται κάποιος εθελοντής γείτονας, κάποιος συγγενής, ασθενοφόρο, πυροσβεστική κλπ.
• Σε αρκετές χώρες της Ευρώπης - στην Ελλάδα ακόμα σε πολύ μικρό βαθμό - έχουν δημιουργηθεί τράπεζες χρόνου, όπου κάποιος προσφέρεται, για παράδειγμα, να βάψει το σπίτι κάποιου και σε αντάλλαγμα κάποιος άλλος θα του προσέχει τα παιδιά για ορισμένες ώρες.

Αλλο, όμως, είναι το βάψιμο του σπιτιού, άλλο είναι η αλληλεγγύη και η έμπρακτη υποστήριξη ανάμεσα στους εργαζόμενους και άλλο τα θέματα Υγείας και Πρόνοιας. Δεν μπορεί να επαφίεται η ζωή και η υγεία των ανθρώπων του μόχθου στην «εθελοντική διάθεση» κάποιων ατόμων, ούτε στη «φιλανθρωπική» φιγούρα των επιχειρηματικών ομίλων. Στην ουσία πρόκειται για ανάθεση στην ιδιωτική πρωτοβουλία (ΜΚΟ, εταιρείες) δομών της ΠΦΥ, ενώ σήμερα υπάρχει περισσότερο από ποτέ η δυνατότητα για αναβαθμισμένες, δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες Υγείας για όλους. Τι θα γίνει αν στο μέλλον ο εμβολιασμός των παιδιών ενός σχολείου εξαρτάται από το αν ο δήμος ή και το ίδιο το σχολείο θα βρουν κάποια φαρμακοβιομηχανία - χορηγό; Και σε τελευταία ανάλυση, γιατί ένας άνεργος γιατρός, νοσηλευτής, ψυχολόγος κλπ. να γίνει εθελοντής - ανεξάρτητα από τις προθέσεις του καθένα - και να μη διεκδικήσει σταθερή δουλειά για όλους όσους έχει ανάγκη σήμερα η κοινωνία; Ποιον εξυπηρετεί αυτός ο εθελοντισμός και ποια ανάγκη τον επιβάλλει; Μόνο η κερδοφορία μιας χούφτας επιχειρήσεων.

Μέσα από την «κοινωνική οικονομία», η οποία είναι συνυφασμένη με τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, τον εθελοντισμό, αλλά και την «κοινωνική ευαισθησία και ευθύνη» των επιχειρήσεων, οι μεγαλοεπιχειρηματίες βρίσκουν την ευκαιρία να εισέλθουν και να επενδύσουν σε τομείς όπως η Υγεία, η Παιδεία, η Πρόνοια, ο Πολιτισμός. Επενδύουν και οικονομικά και ιδεολογικά. Διεισδύουν επενδυτικά και παράλληλα εμφανίζονται σαν ο ιδιωτικός τομέας να είναι πιο αποτελεσματικός από το κράτος, ότι είναι σύμμαχοι της κοινωνίας.

Ετσι, η κοινωνική επιχειρηματικότητα είναι και ένας μοχλός για την καπιταλιστική ανάπτυξη και για την κοινωνική συνοχή. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή εμπειρία, αλλά και τη βιβλιογραφία και αρθρογραφία που υπάρχει για το θέμα αυτό, στις κοινωνικές επιχειρήσεις εντάσσονται οι ΜΚΟ, οι οργανώσεις εθελοντών, οι συνεταιρισμοί, οι συλλογικοί φορείς των καταναλωτών, μεικτά εταιρικά σχήματα, όπου μπορεί να συμμετέχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, ινστιτούτα, πανεπιστήμια κ.ο.κ. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις στηρίζονται και αντλούν πόρους από προγράμματα, καθώς και από τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Οπως τονίζεται, μέσα από την υλική στήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων ο ιδιωτικός τομέας κερδίζει την αναγνώριση και την αποδοχή, οπότε ενισχύεται η κοινωνική συνοχή. Επίσης η κοινωνική οικονομία και η επιχειρηματικότητά της έχει παρατηρηθεί ότι λειτουργεί καταλυτικά και συνεισφέρει τόσο στον τομέα της απασχόλησης, όσο και στο ΑΕΠ, δηλαδή ξανά στην κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων. Αρκεί να σημειωθεί ότι το 2009 το 77% του ΑΕΠ της χώρας δόθηκε με διάφορες μορφές στο μεγάλο κεφάλαιο!