Τετάρτη 8 Φλεβάρη 2006
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
«Καθρέφτες» των καιρών μας
«Πάρτι γενεθλίων» στο «Απλό Θέατρο»

Παρότι πέρασαν, περίπου, πενήντα χρόνια από τότε που ο Χάρολντ Πίντερ έγραψε το δεύτερο έργο του, το «Πάρτι γενεθλίων», αυτό παραμένει αγέραστο. Μοντέρνο μορφολογικά και άκρως επίκαιρο και οικουμενικό θεματολογικά, καθώς διάγουμε τους καιρούς της λεγόμενης «ειρηνοποιού» υπερατλαντικής τρομοκρατίας. Ο Πίντερ είχε βιώσει τις σε βάρος του δικαστικές και άλλες απειλητικές συνέπειες της άρνησής του, ως αντιρρησίας συνείδησης, να υπηρετήσει τον αγγλικό στρατό. Παρότι ήταν εποχή ψυχροπολεμική, ο ρηξικέλευθος Πίντερ τόλμησε να μιλήσει για «κυνήγι μαγισσών» από πληρωμένους παρακρατικούς μηχανισμούς τρομοκρατίας, παρακολουθήσεις, παραβιάσεις του οικογενειακού ασύλου, ψυχολογική και σωματική βία ενάντια σε όποιον η εξουσία έχριζε ύποπτο, «εχθρό», μη συνεργαζόμενο ή μεταμελημένο πρώην συνεργάτη τους. Δεν άφησε όμως άκριτα και τα λαϊκά στρώματα - άνδρες και γυναίκες - αποδίδοντάς τους αφέλεια, ανοχή αν όχι και συνενοχή, λόγω μη αντίδρασής τους απέναντι στους τρομοκρατικούς μηχανισμούς. Με εκπληκτική δραματουργική οικονομία, καλοσχεδιασμένους συμβολικούς ρόλους και υπαινικτική γλώσσα, ο Πίντερ θεατροποίησε την «αντιτρομοκρατική» τρομοκρατία. Σε μια φτωχική πανσιόν, όπου διαμένει ο νεαρός Στάνλεϊ, την ημέρα των γενεθλίων του, εισβάλλουν δυο άγνωστοι, οι οποίοι θα αποδειχθούν πράκτορες ενός μηχανισμού - διώκτες του νεαρού. Το πάρτι γενεθλίων που οργανώνει η ερωτοτροπούσα με τον νέο, αν και μεσήλικη και παντρεμένη ιδιοκτήτρια της πανσιόν, Μεγκ θα μετατραπεί από τους δύο διώκτες σε εφιάλτη όχι μόνο για τον διωκόμενο, αλλά και για την αφελή Μεγκ, τον άντρα της Πιτ - ο μόνος που λίγο αντιδρά στη βία των αγνώστων - και την ανόητη γειτόνισσά τους Λούλου, που κοιμήθηκε με έναν από τους διώκτες. Η άσκηση τρομοκρατίας πέτυχε το διπλό σκοπό της. Την εξαφάνιση του «εχθρού» και την τρομοκράτηση των άλλων προσώπων. Το έργο μεταφρασμένο καίρια από τον Παύλο Μάτεσι, με ρεαλιστικό σκηνικό και κοστούμια του Γιώργου Πάτσα, υπό τους αρμόζοντες στο υπόδηλο απειλητικό «κλίμα» του έργου φωτισμούς του Λευτέρη Παυλόπουλου, με ένα μελωδικό μουσικό μοτίβο της Ελένης Καραΐνδρου, το οποίο από την αρχή της παράστασης εισάγει το απειλητικό «κλίμα», ο Αντώνης Αντύπας, με ρεαλιστική απλότητα και καθαρότητα ανέδειξε τη δραματουργική αξία αυτού του πιντερικού έργου και τη θεματολογική επικαιρότητά του. Η παράσταση, από τις καλύτερες του χειμώνα, στηρίζεται από την εξαιρετικά εκφραστική ερμηνεία της Ράνιας Οικονομίδου (Μεγκ), την απέριττη ερμηνεία του Γιώργου Μωρόγιαννη (Πιτ). Αξιόλογοι και στέρεοι ερμηνευτικά είναι και οι Λαέρτης Βασιλείου, Γιάννης Τσορτέκης, Γιάννης Καρατζογιάννης και Μαρία Καλλιμάνη.



ΘΥΜΕΛΗ

«Προδοσία» στο «Σημείο»

Προφανώς, υπό την επήρεια και των δικών του βιωμάτων, την απιστία του στην πρώτη σύζυγό του, το χωρισμό του και το γάμο του με τη δεύτερη (και σημερινή) σύζυγό του, ο Πίντερ παρουσίασε το 1978 το - εξόχως διαχρονικό και οικουμενικό - έργο του «Προδοσία». Με μια ημερομηνιακή δομή που αρχίζει αντίστροφα, από το τέλος προς την αρχή ενός ερωτικού τριγώνου, δηλαδή από το οριστικό τέλος μιας μοιχού ερωτικής σχέσης προς την έναρξή της, ο Πίντερ «παρακολουθεί» την πορεία της απιστίας - «προδοσίας» μεταξύ συζύγων και φίλων, με «ήρωες» τρία πρόσωπα και με απόντα - «παρόντα» ένα τέταρτο. Εναν συγγραφέα, τον βιβλιοεκδότη φίλο του και την γκαλερίστα σύζυγο του εκδότη - ερωμένη του συγγραφέα. «Απούσα» είναι η σύζυγος του συγγραφέα, η οποία, πιθανότατα, είναι η ερωμένη του εκδότη. Σκηνή - σκηνή αποκαλύπτονται η ανθρώπινη δίψα για άφθαρτο έρωτα, το αίσθημα του ανικανοποίητου στις συζυγικές σχέσεις, η απώλεια των προσδοκιών, η καταφυγή στο μοιχό έρωτα, η ομολογημένη και ανομολόγητη αλήθεια, η αναπόφευκτη, σταδιακή μέσα στο χρόνο, φθορά και του έρωτα - και του εξωσυζυγικού - και τελικώς την - εκατέρωθεν ανταγωνιστική, ενοχική συνειδησιακά και οδυνηρή ψυχολογικά - συντριβή όλων των σχέσεων, ερωτικών, συζυγικών, φιλικών και κοινωνικών, από κάθε μορφή προδοσίας. Το έργο, σε εύγλωττη νοηματικά και άμεση γλωσσικά μετάφραση της Εύας Γεωργουσοπούλου, ανέβασε στο θέατρο «Σημείο» ο Νίκος Διαμαντής, με μια ενδιαφέρουσα, δραστικότατη για το θεατή, ερμηνευτική «ανάγνωση». Με γυμνό το χώρο της σκηνής, οι θεατές καθισμένοι σχεδόν γύρω από τις δύο πλευρές ενός παραλληλόγραμμου τραπεζιού με τρεις καρέκλες, είναι σαν να «κρυφακούν» τις κουβέντες των μοιχών εραστών στα ραντεβού τους, τις συζητήσεις μεταξύ των δύο φίλων ανδρών και μεταξύ και των τριών πλευρών του «τριγώνου». Οι θεατές, σκόπιμα τοποθετημένοι από τη σκηνοθεσία τόσο κοντά στο τραπέζι και στα πρόσωπα του έργου, ακουσίως «παίρνουν» τη θέση των προσώπων του έργου και αναγκάζονται να αυτοελέγξουν, σιωπηλά αυτοί, τυχόν δικά τους ανάλογα βιώματα και τραύματα. Τη σκηνοθετική πρόθεση υπηρέτησαν και οι τρεις χαμηλόφωνες, λιτές, με φυσικότητα στο λόγο, στην έκφραση και κίνηση, ερμηνείες της Ιωάννας Μακρή και των Γεράσιμου Δεστούνη και Αυγουστίνου Ρεμούνδου.

«Ο πυρετός» στο «Θέατρο της Ημέρας»

Σκηνοθέτης κοινωνικά ανήσυχος και αισθητικά διερευνητικός, ο Βασίλης Βαφέας ανέβασε στο «Θέατρο της Ημέρας» το αφηγηματικού χαρακτήρα κείμενο του Γουάλας Σόουν «Πυρετός», σε μετάφραση της Μαρλένας Γεωργιάδη, αφαιρετικό σκηνικό και αρμόζοντα κοστούμια της Ιουλίας Σταυρίδου, υποβλητικούς φωτισμούς του Ντίνου Κατσουρίδη και ατμοσφαιρική μουσική του Πλάτωνα Ανδριτσάκη. Το έργο γράφτηκε μετά από ένα ταξίδι του συγγραφέα, το 1990, στη Γουατεμάλα, στην Ονδούρα, στη Νικαράγουα, και το Ελ Σαλβαδόρ. Βραβεύτηκε, από το 1991 παίχτηκε αρκετές φορές στις ΗΠΑ, ενώ το 2004, με σενάριο του συγγραφέα και διασκευασμένο ως διάλογος επτά προσώπων (διανοουμένων), έγινε ταινία από τον Κάρλο - Γκάμπριελ Νέρο. Ο συγγραφέας με το κείμενο αυτό μιλά για το τεράστιο χάσμα του πλούτου και της φτώχειας, την ανισότητα μεταξύ κρατών και τάξεων, την καταπίεση των εκμεταλλευόμενων από τις εξουσίες των ισχυρών του πλούτου. Ο συγγραφέας εκφράζει τον πόνο και την οργή του για την κατάσταση των φτωχών και καταπιεσμένων λαών, αλλά για το διά ταύτα, για το τι μπορεί και πρέπει να κάνουν οι καταπιεσμένοι, προβάλλοντας τη χιλιομασημένη άποψη περί «διάψευσης των ουτοπιών», καταλήγει στην παθητική «βεβαιότητά» του ότι «αποδείχτηκε» πως έτσι φτιάχτηκε και δεν μπορεί να αλλάξει ο κόσμος σε μια κοινωνία της σοσιαλιστικής δικαιοσύνης και ισόμερης ανάπτυξης. Οτι οι καταπιεσμένοι δεν μπορούν να ανατρέψουν την «παγκόσμια» ηγεμονία του κεφαλαίου, αλλά ότι αυτή θα μπορούσε να κάνει πιο ανθρώπινη κατανομή του πλούτου. Ενα, ακόμη, κείμενο διαμαρτυρίας, που όμως δεν μπορεί να δει τη διαλεκτική πορεία της Ιστορίας ή έχει αποδεχτεί τα σατανικής σκοπιμότητας ιδεολογήματα περί του «τέλους της Ιστορίας» της ανθρωπότητας. Πάντως, ο Βασίλης Βαφέας, με αληθινή έγνοια για την πορεία του σύγχρονου κόσμου, δίδαξε με ευαισθησία και πνευματικότητα το λόγο, αποσπώντας καλά ερμηνευτικά αποτελέσματα από τους επτά ηθοποιούς της παράστασης (αλφαβητικά): Πάνος Βίτσικας, Βασίλης Βλάχος, Ηλίας Γκογιάννος, Ειρήνη Γλαμπεδάκη, Ράνια Μπριλάκη, Τάσος Ράπτης, Χριστίνα Χαραλαμπάκη.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ