Διαβάσαμε σε (φιλο)κυβερνητική εφημερίδα ότι η χώρα μας έχει ανοίξει λογαριασμούς με την ΕΕ, σε μια σειρά έργων που έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον κι ότι σύντομα τα αφεντικά των Βρυξελλών, αν δε δοθούν λύσεις θα μας οδηγήσουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ισως κάποιος αναγνώστης να οδηγηθεί πρωτογενώς στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν υπερεθνικοί θεσμοί προστασίας του περιβάλλοντος, οι οποίοι επαναφέρουν στην τάξη τους ατακτούντες (κράτη ή ιδιώτες). Ομως, οι περιπτώσεις αυτές είναι μεμονωμένες κι αποτελούν την εξαίρεση κι όχι τον κανόνα των πολιτικών της ΕΕ. Οταν πρόκειται για έργα με ζωτικά συμφέροντα για το ευρωπαϊκό κεφάλαιο τότε τσιμουδιά. Θυμηθείτε για παράδειγμα τι έγινε με την κατασκευή του αεροδρομίου στα Σπάτα, που απαξίωσε μια ολόκληρη περιοχή και τι σχεδιάζεται με τα Ολυμπιακά έργα στο Σχοινιά, την παραλιακή, το παλιό αεροδρόμιο, τον Ιππόδρομο κτλ. Είναι καιρός να αντιληφθούμε ότι καπιταλισμός και οικολογία είναι έννοιες ασύμβατες. Οσοι ψάχνουν για ενδιάμεσες λύσεις είναι τουλάχιστον αφελείς.

ΟΙΚΟΑΛΙΕΥΜΑΤΑ

Και νέες έρευνες, από την Ισπανία αυτή τη φορά, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο εγκέφαλος των παιδιών επηρεάζεται, πριν και για αρκετή ώρα μετά, τη χρήση τηλεφωνημάτων μέσω κινητών συσκευών. Το ενδιαφέρον της πρόσφατης μελέτης είχαν προηγηθεί άλλες στη Σουηδία και τη Γερμανία -είναι η επισήμανση ότι οι επιπτώσεις στον εγκέφαλο των παιδιών δε συσχετίζονται μόνο με την ηλεκτρική, αλλά και τη βιοχημική δραστηριότητα. Να τονίσουμε ότι ο εγκέφαλος των παιδιών δεν είναι πλήρως αναπτυγμένος εξ ου και οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι. Αυτό φυσικά δεν αποενοχοποιεί τη χρήση των κινητών από τους ενήλικες, αλλά είναι απαράδεκτη η εικόνα πιτσιρικάδων ακόμα και της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με τα κινητά.

Θυμάστε που πριν από δύο χρόνια μία εταιρία είχε πραγματοποιήσει ένα μπαράζ διαφημίσεων για την αναγκαιότητα της απόκτησης κινητών τηλεφώνων από τα παιδιά μικρής ηλικίας για δήθεν λόγους ασφάλειας. Το συγκεκριμένο πακέτο μετά το σάλο που ξεσήκωσε -όχι για λόγους υγείας- αποσύρθηκε. Ποτέ όμως δε μάθαμε πόσα παιδιά απόκτησαν τέτοιες συσκευές και πόσα ακόμα τις χρησιμοποιούν.

ΚΑΙ ΟΙΚΟΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Τις λίμνες και τις λιμνοθάλασσες του Νέστου μάς παρουσιάζει σε μορφή ημερολογίου του τοίχου η πολύ δραστήρια οργάνωση Εταιρεία Προστασίας της Φύσης και Οικοανάπτυξης, που σαν έδρα έχει τη Χρυσούπολη και δραστηριοποιείται στη Βόρεια Ελλάδα και κυρίως στην περιοχή του Νέστου, με σημαντικές δουλιές και παρεμβάσεις για τη σωτηρία της χλωροπανίδας. Εγχρωμες φωτογραφίες υψηλής αισθητικής και εύστοχα σχόλια για έναν κόσμο που οφείλουμε να διασωθεί και να μη γίνει θυσία στην ανάπτυξη που αποβλέπει στην πλουτισμό των λίγων με κόστος την καταστροφή του περιβάλλοντος. Ο οικοτουρισμός μπορεί να αποτελέσει πηγή πλούτου για τους κατοίκους της περιοχής και εναλλακτική πρόταση στη φιλοσοφία της μπουλντόζας και του μπετόν.

Γρηγοριάδης Κώστας

Το εν λόγω τρικ έκανε την εμφάνισή του στα τέλη της δεκαετίας του εβδομήντα από τον ΟΟΣΑ, την ΕΟΚ και άλλους διεθνείς οργανισμούς. Μόνο που οι διεθνείς συσχετισμοί τη συγκεκριμένη περίοδο δεν ήταν ευνοϊκοί για τη θέσπισή του. Με την πάροδο του χρόνου οι «φωνές» των «οικοτεχνοκρατών» που βρίσκονταν στην υπηρεσία του συστήματος, πρόθυμοι πάντα να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, με το αζημίωτο βέβαια, είτε μέσα από οργανώσεις μαϊμούδες, είτε από κυβερνητικά πόστα, είτε μέσα από αμαρτωλά ερευνητικά κέντρα, εμπλεκόμενα με πολυεθνικές εταιρίες, πύκνωσαν. Ετσι φτάσαμε σήμερα, όπου η εφαρμογή της αρχής αυτής να εμφανίζεται λίγο - πολύ ως μια ριζοσπαστική πρόταση κόντρα στο σύστημα! Το θεωρητικό υπόβαθρο της αρχής αυτής υποτίθεται ότι στηρίζεται σε δυο άξονες. Τη διόρθωση των τιμών της αγοράς, που θα συμπεριλάβει το περιβαλλοντικό κόστος το προερχόμενο από την παραγωγή - κατανάλωση και την αποφυγή αποκλίσεων (sic) στο πλαίσιο της διεθνοποιημένης αγοράς. Πόσο εφικτό είναι όμως να έχουμε «άριστη κατανομή των περιβαλλοντικών πόρων» μέσω της αγοράς;

Χωρίς να εμπλακούμε με επιστημονικούς όρους και μαθηματικά μοντέλα που αφθονούν πλέον στα «πράσινα οικονομικά» θα παρατηρούσαμε αφετηριακά, ότι όταν έχουμε περιβαλλοντικές καταστροφές, που οδηγούν σε μη αναστρέψιμα φαινόμενα (λ.χ. ερημοποίηση μιας περιοχής) ότι είναι αδύνατο να προσδιοριστεί το κόστος της ρύπανσης. Είναι τουλάχιστον αφελής η απάντηση που δίδεται ότι αυτό θα προκύψει με την αξία της γης ως οικόπεδο ή ως αγροτεμάχια συν τις αποδόσεις που θα επέφερε στους κατόχους της. Και οι λόγοι είναι προφανείς. Παράλληλα, δεν υπάρχει πειστική απάντηση για τον τρόπο υπολογισμού του οικολογικού κόστους, όταν υπάρχουν περισσότερες από μια πηγές ρύπανσης. Κι ακόμα κάτι πολύ πιο σημαντικό. Από πού και πώς θα προκύψει η μαγική τιμή του κόστους αυτού, όταν πρόκειται για τις μελλοντικές γενιές; Ας έρθουμε τώρα σε πιο πρακτικά θέματα, από αυτά που οι «οικοτεχνοκράτες» συνήθως ξεχνούν. Οταν η τιμή ενός πόρου, που γίνεται ολοένα και σπανιότερος, ανέρχεται, δε θα είναι οι φτωχοί (κράτη και πολίτες) που θα αποκλείονται από τη χρήση του; Η δυνατότητα του να πληρώνεις και να ρυπαίνεις ουσιαστικά παραπέμπει σε έναν οικολογικό μεσαίωνα. Ισως θα είχε κάποια χρησιμότητα -στα πλαίσια πάντα του συστήματος- αν υπήρχαν εναλλακτικές και εφαρμόσιμες λύσεις στην παραγωγή. Ομως για καπιταλισμό μιλάμε και για το κέρδος ως τη μόνη αποδεκτή αρχή. Φυσικοί πόροι, μόλυνση, φτώχεια, είναι ασήμαντες λεπτομέρειες και οπισθοδρόμηση!

Το οικονομικό σύστημα που έχει επιβληθεί είναι μονοδιάστατα προσανατολισμένο στην ολοένα και μεγαλύτερη μεγέθυνση, άρα και του κέρδους με την αποθέωση των καταναλωτικών κοινωνιών. Προϊόντα μιας χρήσης με μικρό κύκλο ζωής, καταναλωτικά δάνεια και πλύση εγκεφάλου από τις διαφημίσεις οδηγούν σ' έναν πλανήτη - χωματερή, αδυναμία πρόσβασης μεγάλης μερίδας ανθρώπων 2/3 ή 3 /4 σε στοιχειώδη αγαθά και δραματική υποβάθμιση της ζωής της εργατικής τάξης και των φτωχών στρωμάτων. Η εν λόγω φιλοσοφία, με το ...παντεσπάνι των πράσινων φόρων, είναι σε πλήρη αντίθεση με την οικολογική ισορροπία και την προστασία του περιβάλλοντος. Ας κάνουμε μια υπόθεση εργασίας κι ας δεχτούμε ότι η περιβαλλοντική φορολογία θα καλύψει όλες τις πηγές μόλυνσης, με αυστηρούς κανόνες, και θα επιβάλλεται προς όλες τις κατευθύνσεις, όσο κι αν ακούγεται αυτό ως σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Αυτό δε θα οδηγούσε «σ' ένα σύστημα εκφυλισμένο με μια ζωή πιο άθλια για όλους, υποδαυλίζοντας τις ίδιες τις βάσεις του» όπως εύστοχα σημειώνει η Ρίτα Μοντάτο στο έξοχο βιβλίο της Οικοκαπιταλισμός; Αρα μπορούμε να υποθέσουμε ότι με βάση τα αδιέξοδα που δημιουργεί η ίδια η λειτουργία του συστήματος, αν δεν ανατραπεί από το προοδευτικό κίνημα θα οδηγήσει σε μια κοινωνία ακόμα ταξικότερη και κυβερνήσεις - διεκπεραιωτές του κεφαλαίου με ακόμα αυταρχικότερο χαρακτήρα, εκδοχές του οποίου ήδη γευόμαστε.