Κανείς δεν μπορεί να έχει κατ' αρχάς αντίρρηση στις οποιεσδήποτε δράσεις στοχεύουν στην εξάλειψη της φτώχειας στις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Τα στοιχεία που βλέπουν συχνά - πυκνά το φως της δημοσιότητας και αφορούν τον αριθμό των θανάτων μικρών παιδιών εξαιτίας της έλλειψης φαρμάκων ή τροφής είναι ανατριχιαστικά. Από αυτή την άποψη η πρωτοβουλία γνωστών καλλιτεχνών να διοργανώσουν συναυλίες σε μεγάλες πόλεις, με αφορμή τη σύνοδο των οχτώ πλουσιότερων χωρών στη Σκοτία και τη διαγραφή των χρεών των χωρών της Αφρικής, όπως και την ενίσχυσή τους είναι θετική. Ομως το εν λόγω ζήτημα ούτε με ελεημοσύνες ούτε με νότες μπορεί να λυθεί, ανεξάρτητα από τις καλές προθέσεις των καλλιτεχνών και των συμμετεχόντων θεατών. Είναι ζήτημα καθαρά πολιτικό. Οι ιμπεριαλιστικές χώρες λεηλάτησαν και εξακολουθούν να λεηλατούν τις χώρες του φτωχού Νότου και με διεφθαρμένες κυβερνήσεις-μαριονέτες έχουν καταδικάσει σε μαρασμό και θάνατο εκατομμύρια συνανθρώπων μας. Οριστική λύση στο πρόβλημα μπορεί να επιτευχθεί μόνο από την ανατροπή αυτών των καθεστώτων και το σοσιαλιστικό προσανατολισμό των οικονομιών τους. Τα υπόλοιπα αποτελούν μπαλώματα ή είναι για τηλεοπτική κατανάλωση.

Το ανέκδοτο συνεχίζεται. Από τον Σημίτη στον Καραμανλή. Κάτι σαν σκυταλοδρομία. Αρκούσε μια βροχή τριών ωρών την προηγούμενη Κυριακή το μεσημέρι για να αποδειχθεί πόσο ισχυρή χώρα είμαστε!

Αν σημαία της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν ο νεοφιλελευθερισμός, θα μπορούσαμε να τους χαρακτηρίσουμε και ως θιασώτες του χάους. Με τη βροχή παρέλυσαν σχεδόν τα πάντα. Συγκοινωνίες, σηματοδότες, δρόμοι που αντί για αυτοκίνητα θα μπορούσαν να ταξιδέψουν ταχύπλοα. Η ιστορία επαναλαμβάνεται...

Από τις εκδόσεις «Leader Books» κυκλοφόρησε το παραπάνω βιβλίο των Κ. Σκουρδούλη και Μ. Σωτηράκου για τη χρήση, όπως διαβάσαμε, κυρίως των φοιτητών του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθήνας. Ομως ο τρόπος γραφής, τα υπάρχοντα στοιχεία και η δομή του συγγράμματος το καθιστά όχι απλώς χρήσιμο, αλλά άκρως απαραίτητο σε όλους όσοι θέλουν ή ασχολούνται με τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Κυρίως δε στους εκπαιδευτικούς που συμμετέχουν σε Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, στους οποίους το συνιστούμε ανεπιφύλακτα.

Εκτός από το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο, για τα οποία αναφερθήκαμε στο προηγούμενο σημείωμα, σημαντική ευθύνη έχουν και άλλα αέρια, όπως το διοξείδιο του αζώτου, η συγκέντρωση του οποίου στην ατμόσφαιρα αυξάνει ετησίως σε ποσοστό 0,2-0,3% και η παραμονή του σ' αυτή αγγίζει τα 150 χρόνια. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η κύρια αιτία. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τις αλλαγές στη χρήση γης και πιο συγκεκριμένα τη μετατροπή δασικών εκτάσεων σε βοσκότοπους ή γεωργικές εκτάσεις με μονοκαλλιέργειες. Η έκλυσή του όμως μπορεί να προέλθει και από την καύση των ορυκτών καυσίμων ή της βιομάζας και την κατάχρηση των αγροχημικών. Το όζον είναι επίσης ένα αέριο που καταγράφεται στον κατάλογο αυτών που ενέχονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολος ο προσδιορισμός της ευθύνης συμμετοχής του σ' αυτό. Το 97% βρίσκεται στη στρατόσφαιρα σε ύψος 15-55 χιλιομέτρων, όμως υψηλές συγκεντρώσεις εντοπίζονται πλέον και κοντά στην επιφάνεια της γης, ως αποτέλεσμα του φωτοχημικού νέφους (περίπτωση Αθήνας). Οι χλωροφθοράνθρακες είναι το πλέον επικίνδυνο αέριο, αλλά η συνολική τους επίδραση μειώνεται εξαιτίας των χαμηλών συγκεντρώσεών τους στην ατμόσφαιρα. Ούτως ή άλλως το τελευταίο διάστημα οι εκπομπές του μειώθηκαν σημαντικά (το 1987 είχε υπογραφεί το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ για τη μείωσή τους), εξαιτίας της καταστροφής που προξενούσαν στη στοιβάδα του όζοντος. Η παραμονή τους στην ατμόσφαιρα υπολογίζεται στα 400 χρόνια και ενισχύουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου 10.000 φορές περισσότερο από το διοξείδιο του άνθρακα. Τέλος, οι υδρατμοί ευθύνονται για το φυσικό φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η υπερθέρμανση όμως του πλανήτη θα έχει ως αποτέλεσμα την επαύξηση των υδρατμών από τους ωκεανούς, άρα και την ενίσχυση του θερμοκηπίου.

Γρηγοριάδης Κώστας