Πέμπτη 22 Νοέμβρη 2001
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Ταπεινή, πολύτιμη « Αυτοβιογραφία»

Ο Χρήστος Καπράλος, ο αξέχαστος πλαστουργός της μνημειακής «Ζωφόρου της Πίνδου» και τόσων άλλων σπουδαίων έργων, υπήρξε ένας από τους κορυφαίους δημιουργούς, όχι απλώς της ελληνικής αλλά της διεθνούς γλυπτικής του 20ού αιώνα. «Είχε, όμως, ένα ελάττωμα», για να θυμηθούμε τον Μπρεχτ. Ηταν ένα σεμνός και αθόρυβος «χειρώνακτας» και συστηματικά απέφευγε τις «πολλές συνάφειες και ομιλίες» για την προβολή του. Οι μελετητές του έργου του σε μια μόνο βιο-εργογραφική «πηγή» για τον Καπράλο μπορούσαν να προσφύγουν. Στη μεγάλη συνέντευξη που είχε δώσει στο «Ριζοσπάστη» (η μόνη μετά από αρκετές δεκαετίες δουλιάς).

Η απουσία βιο-εργογραφικών αλλά και ιδεολογοαισθητικών στοιχείων για τον Καπράλο εξαλείφτηκε πλέον χάρη στην έκδοση της «Αυτοβιογραφίας» του, την οποία συμπλήρωσε και επιμελήθηκε η αφοσιωμένη συντρόφισσα της ζωής και της τέχνης του, Σούλη Καπράλου. Το «προξενιό» της έκδοσης από την «Αγρα» έκανε ο ομότιμος καθηγητής Ιατρικής, συγγραφέας, λάτρης των τεχνών, μέλος του ιδρύματος Καπράλου, Αρης Κωνσταντινίδης. Το «προξενιό» για τη φιλοτέχνηση του εξωφύλλου από τον κορυφαίο της σύγχρονης Ελληνικής ζωγραφικής, Γιάννη Μόραλη, έκανε ο εκδότης Σταύρος Πετσόπουλος. Τώρα πια οι ιστορικοί, οι μελετητές, οι κριτικοί και οι φίλοι της Τέχνης, μπορούν να γνωρίσουν τη βαθύτατη λαϊκή «ρίζα» της ζωής, της σκέψης, των ιδεών και των έργων του Καπράλου, τον οποίο ξένοι τεχνοκρίτες χαρακτήρισαν ισάξιο του Αγγλου Μουρ. Οπως και να 'χει εμείς μπορούμε να υπερηφανευόμαστε για «τον Καπράλο της Ελλάδας».

Αυτή την υπερηφάνεια ένιωσαν όλοι οι παραβρισκόμενοι στην παρουσίαση της «Αυτοβιογραφίας» (16/11) στην κατάμεστη αίθουσα της «Στοάς του Βιβλίου». Την παρουσίαση του βιβλίου, που συνοδεύτηκε με δυο ντοκιμαντέρ της Μαρίας Καραβία για τον Καπράλο, σε σκηνοθεσία Γιώργου Εμιρζά, άνοιξε ο εκδότης, δίνοντας τον πρώτο λόγο στη Σούλη Καπράλου. Η Σ. Καπράλου, ευχαρίστησε όσους βοήθησαν για τη δικαίωση του έργου του συντρόφου της, θυμήθηκε το χιούμορ του και εξομολογήθηκε: «Μπλέχτηκα στη διήγηση Καπράλου, για να πω μερικά πράγματα που ο ίδιος δε θα έλεγε και για να τονίσω πως όσες κι αν είναι οι αντιξοότητες, μπορεί ο άνθρωπος να τις ξεπεράσει αν ο στόχος δεν του ξεφύγει ποτέ από τη ζωή του, όπως οι κομμουνιστές που έβαζαν πλάνα στη ζωή...».


Ο ζωγράφος, ακαδημαϊκός Παναγιώτης Τέτσης διαβάζοντας το βιβλίο «αφουγκράστηκε την κελαηδιστή, ιδιωματική, ταχύτατη, ρέουσα λαλιά, την ευγένεια του Καπράλου». Την τρυφερότητά του «προς όλους και όλα και στην κορφή η Μάνα του», την «οποία έστησε στο βάθρο που της άξιζε, και η οποία σε λίγο θα δηλώνει την παρουσία της στην Εθνική Αντίσταση, θα δηλώνει το πιο τιμημένο πρόσωπο για κάθε άνθρωπο και Ελληνα».

Ο ποιητής - δοκιμιογράφος Γιάννης Δάλλας, έκανε μια «περιδιάβαση» σε όλη σχεδόν την αυτοβιο-εργογραφία του καλλιτέχνη και κατέληξε: «Στην ερώτηση, πώς θα μπορούσα να χαρακτηρίσω μονολεκτικά αυτή την ταπεινή πέρα για πέρα Αυτοβιογραφία, θα απαντούσα με μια λέξη: Τίμια. Τίμια αρετή αποτελεί και η ταπεινοσύνη της, σε μια εποχή και κάστα καλλιτεχνική και λογοτεχνική επίσης, όπου πλεονάζει ο ναρκισσισμός και το αυτοκαθρέφτισμα ή σε αλληλογραφίες (...) Τίμια και με τις δύο σημασίες, όπως είναι και τα έργα του: Τίμια ηθικά και αισθητικά πολύτιμα. Δυο ιδιότητες βγαλμένες απ' την ίδια ρίζα, στην υπηρεσία της ιστορικοκοινωνικής πραγματικότητας».

Κλείνοντας την παρουσίαση ο ομότιμος καθηγητής της ιστορίας της Τέχνης και ακαδημαϊκός Χρύσανθος Χρήστου τόνισε: «Η αυτοβιογραφία του Καπράλου είναι ένα πολύτιμο κείμενο, το οποίο μας επιτρέπει να γνωρίσουμε καλύτερα τον ίδιο και τη δημιουργία του. Ο,τι κάνει μεγαλύτερη εντύπωση στο κείμενο αυτό είναι η απεριόριστη πίστη του στον άνθρωπο και η αγάπη του για την τέχνη. Είναι ένα καλλιτέχνης που αναγνωρίζει τις οφειλές του στους ανθρώπους που πέρασαν κοντά του, από τους ταπεινούς καλλιτέχνες της πατρίδας του, τους Γεωργιάδη, Κασόλα, Γεράκη, ως τους μεγάλους ομοτέχνους του Απάρτη και Γαλάνη και μια σειρά άλλους. Μιλάει με σεβασμό γι' αυτούς όπως και για τους ταπεινούς που τον βοήθησαν στις δύσκολες στιγμές της ζωής του, ιδιαίτερα στο Παρίσι. Σ' αυτό πρέπει να προστεθεί η πεποίθησή του ότι θα ολοκληρώσει τα όνειρά του, το έργο που μας έδωσε. Μια γλυπτική που συνδυάζει τα αρχαϊκά χαρακτηριστικά με τις σύγχρονες αναζητήσεις και διακρίνεται για τη μνημειακότητα, πηγαιότητα, την εκφραστική δύναμη και τον εσωτερικό της πλούτο. Μια γλυπτική που είναι εικόνα της ίδιας της ζωής».


Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ

ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

- Το «Τοπίο» κυκλοφόρησε το έξοχο λεύκωμα «Κρήτη Περήφανη ομορφιά», με 200 ανέκδοτες αριστουργηματικές φωτογραφίες του Δημήτρη Ταλιάνη, κείμενο - για τη φυσιογνωμία, μεταμόρφωση και μνήμη του κρητικού τοπίου και πολιτισμού - του πανεπιστημιακού καθηγητή Νίκου Καραπιδάκη και ανθολόγηση 50 κειμένων από έργα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων.

- Επιστημονική Εταιρία Μελέτης Φερών - Βελεστίνου - Ρήγα: Ντουσάν Πάντελιτς «Η εκτέλεση του Ρήγα». Μετάφραση από τα σερβοκροατικά Πασχαλίνας Σπυρούδη. Εισαγωγή Ιωάννη Α. Παπαδριανού. Επιμέλεια Δημητρίου Καραμπερόπουλου.

- «Φιλιππότης»: Γιάννη Καιροφύλλα «Το ημερολόγιο ενός Αθηναίου δημοσιογράφου» (αυτοβιογραφικές μνήμες και αναφορές σε πρόσωπα και μεγάλα γεγονότα του χτες).

- «Βογιαννάκη» (Δ. Σαπουντζάκης, Ιπποκράτους 15): «Το Σύνταγμα της Ελλάδας 2001» (περιέχεται και το Σύνταγμα του 1986).

- «Ζήτρος»: Σοφοκλής «Αντιγόνη» (κείμενα, μετάφραση, σχόλια, ερμηνεία Ιωάννη Αγ. Μπάρμπα) Ισοκράτης: «Περί ειδήνης», «Κατά των σοφιστών», «Επιστολαί προς Φίλιππον και Αλέξανδρον» (εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Μαρία Γ. Ξάνθου).

- «Το Ποντίκι»: Εντουαρντ Χέρμαν - Τζέρι Ο' Σάλιβαν «Η βιομηχανία της "Τρομοκρατίας" (Οι ειδικοί και οι θεσμοί που διαμορφώνουν τις απόψεις μας για την τρομοκρατία)» (μετάφραση Γιώργος Αγγελόπουλος).

- «Ενάλιος» (στη σειρά «Μεγάλοι φιλόσοφοι»): Κένεθ Μακλίς «Αριστοτέλης (Η Ποιητική του Αριστοτέλη)» (μετάφραση Λένα Θεοδωρίδου. Πολ Κάρτλετζ «Δημόκριτος (Δημόκριτος και ατομικιστική πολιτική)» (μετάφραση Λένα Θεοδωρίδου).

- «Καστανιώτης»: Τάσος Ρούσσος «Ο λόφος» (μυθιστόρημα). Ευγενία Φακίνου «Ποιος σκότωσε τον Μόμπυ Ντικ;» (μυθιστόρημα). Παύλος Κάγιος «Σε είδα να 'σαι αόρατος» (μυθιστόρημα). Ρούλα Καρακατσάνη «Εδώ αρχίζει τ' όνειρο» (μυθιστόρημα). Ερμαν Εσε «Ωριμάζοντας γινόμαστε όλο και νεότεροι» (παρατηρήσεις και ποιήματα του μεγάλου Γερμανού συγγραφέα για τα γηρατειά). Φωτογραφίες Μάρτιν Εσε, σκίτσα από εικονογράφηση έργων του. Μετάφραση Γιώτα Λαγουδάκου. Απόδοση των ποιημάτων από τον δημοσιογράφο και ποιητή Βασίλη Καλαμάρα. Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ «Χλομή φωτιά» (μυθιστόρημα, μετάφραση Κατερίνα Γκούμα - Μεταξά, μετάφραση έμμετρου κειμένου Κατερίνα Αγγελάκη - Ρουκ, επιμέλεια Ελεάννα Λαμπάκη). Μάριο Βάργκας Λιόσα «Επιστολές σ' ένα νέο συγγραφέα» (επιστολές του Περουβιανού συγγραφέα με θέμα τη λογοτεχνία, την τέχνη, την τεχνική, τη μορφή και το λόγο της. Μετάφραση Μαργαρίτα Μπονάτσου. Ραντοσλάβ Πέτκοβιτς «Η μοίρα και τα σχόλια» (ιστορικό μυθιστόρημα, μετάφραση Ράντοβαν Μπρκόβιτς, Μάικλς Ονταάτζε «Το φάντασμα της Ανίλ» (μυθιστόρημα, μετάφραση Κώστας Θεολόγου).

- «Κέδρος»: Κώστας Μυλωνάς «Η μουσική στον ελληνικό κινηματογράφο» (μελέτη του συγγραφέα και συνθέτη πολλών θεατρικών και κινηματογραφικών μουσικών) Μιλτιάδης Νικ. Ανδρικόπουλος «Ετσι έγινε η αρχή (Συνδικαλισμός στην Αστυνομία)» (η ιστορία του συνδικαλιστικού κινήματος των Ελλήνων κατώτατων αστυνομικών).

- «Στοχαστής»: Οσκαρ Ουάιλντ «Το πορτρέτο του κ. Ου. Χ.» (νουβέλα, μετάφραση Δάφνη Ανδρέου).

- «Σάκκουλας»: Βενιαμίν Ισ. Καρακωστάντογλου «Η αποκλειστική οικονομική ζώνη στο νέο Δίκαιο της Θάλασσας (το νομικό καθεστώς με έμφαση στην αλιεία)» (έκδοση σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων). Βασιλείου Ι. Ζησιάδη «Η οικονομική εγκληματικότητα (το ουσιαστικό και δικονομικό οικονομικό Ποινικό Δίκαιο)» (μελέτη). Σπύρος Δ. Ψυχομάνης «Η πίστωση έναντι εγγράφων (Σύγχρονες πρακτικές. Διάκριση από την εχεγγυοπίστωση)» (μελέτη). Ηλίας Σίγαλος - Φίλιππος Στάμου «Συντακτικό της Νέας Ελληνικής» (βοήθημα για μαθητές). Αγγελική Ζαχαριά «Λεξικολογικά γυμνάσματα (παράγωγα, ομόρριζα, σύνθετα)» (βοήθημα για μαθητές).

- «Α. Α. Λιβάνης»: Αλεξάντρ Ναζάρ «Αθηνά» (μετάφραση Βασιλική Κοκκίνου, ιστορικό μυθιστόρημα). Αννα Λάμπρου «Δικαίωμα στην ευτυχία» (μυθιστόρημα).

- «Πατάκης»: «Προορισμός Ζενίθ» (CD-ROM με ιστορίες και παιχνίδια για παιδιά 8-12 χρόνων) Βαγγέλης Ρωχάμης «Το ημερολόγιο ενός δραπέτη».

- «Αρχέτυπο»: Κεν Γουίλμπερ «Ο δρόμος της συνείδησης (Μια νέα ερμηνεία του κόσμου)» (μελέτη, μετάφραση Βασιλική Μπακάκου.

- «Παρατηρητής»: Σεμπαστιάνο Βασίλι «Το χρυσάφι του κόσμου» (αυτοβιογραφικό πολιτικό μυθιστόρημα, μετάφραση Κωνσταντίνα Ευαγγέλου). Βασίλης Κουρής «Ο κυνηγός του μεσονυχτίου» (αστυνομικό μυθιστόρημα).

ΣΠΥΡΟΣ ΠΛΑΣΚΟΒΙΤΗΣ
«Το μοντέλο»

Τα κοινωνικά θέματα απασχόλησαν σε μεγάλο βαθμό το πεζογραφικό έργο του Σπύρου Πλασκοβίτη, ο οποίος βραβεύτηκε για τα μυθιστορήματά του: «Το φράγμα», «Η πόλη», «Η θύελλα», «Το φανάρι», ενώ μεταφράστηκε σε πολλές ξένες γλώσσες. Το επάγγελμά του, δικαστικός, μέλος του Συμβουλίου Επικρατείας, του παρείχε πρόσφορο υλικό για να το μετατρέψει σε ενδιαφέροντα αναγνώσματα. Σ' ένα από τα τελευταία γραπτά του «Το μοντέλο», η μεγαλοαστική κοινωνία ανοίγει τα χαρτιά της, τα σημαδεμένα από πολλά χέρια βρώμικα, ή ικανά να κατευθύνουν το παιχνίδι στο ποθητό γι' αυτά αποτέλεσμα «το ρίξιμο» μιας όμορφοφτιαγμένης, φανταχτερής σάρκας, ενός ωραιότατου μοντέλου, με δόλωμα πάντα το οικονομικό ανάστημα, όσο πιο μεγάλο, τόσο πιο εύκολο το «αγκίστρωμα» του θύματος.

Το παιχνίδι χοντραίνει αρκετά, όταν η οικονομική δυσπραγία χτυπά κι ο κύριος υπαίτιος διεκδικεί το θήραμα, το μανεκέν, την ωραία Ράνια. Η κατρακύλα «ου γαρ έρχεται μόνη». Το περιζήτητο μοντέλο, «καταστροφικό, εξουσιαστικό...», εξαφανίζεται και, ύστερα από χρόνια, βρίσκονται λίγα κοκαλάκια του, με έπαθλο της αγοραπωλησίας, μια σπανιότατη καρφίτσα, με την οποία αναγνωρίστηκε η ταυτότητα του θύματος.

Ενημερωμένος «τα μάλλα» για τα κυκλώματα, όπου δρουν τα «μεγάλα ψάρια» και για το πώς τρώνε τα όμορφα μικρότερα, περιγράφει γλαφυρότατα, «συνθέτοντας ένα συναρπαστικό σκηνικό βασισμένο σε γεγονότα, γνωστά κι άγνωστα, της κοσμικής κοινωνίας μας. Θεός το χρήμα!». Ομως, μία οδός ανοίγεται, όταν αρχίζει η κατηφόρα, η οδός Αναπαύσεως: «Αλλος τρόπος δεν υπάρχει για να τιμωρηθεί ένας άπιστος στο άγιο, το τρισάγιο χρήμα, παρά να πληρώσει με τη ζωή του!!!». «Ιδέ ο άνθρωπος» και το ύψιστο «πιστεύω» του! (Εκδόσεις «Κέδρος»).


Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ