- «Εστία»: Στη σειρά «Μαρτυρίες» Βαγγέλης Σακκάτος «Μεραρχία Ακουι (Η σφαγή των Ιταλών στην Κεφαλονιά. Η αντίσταση)» (Β΄ έκδοση συμπληρωμένη). Η μαρτυρία του Β. Σακκάτου στη Β΄ έκδοσή της συμπληρώνεται με νέα στοιχεία, ντοκουμέντα και κείμενα του Αμος Παμπαλόνι και άλλων Ιταλών αντιφασιστών που επέζησαν από τις εκτελέσεις των Γερμανών στην Κεφαλονιά. (Το βιβλίο έχει μεταφραστεί στα ιταλικά και μεταφράζεται στα γερμανικά). Ζακ Ντερινιά «Εμβολα (Τα ύφη του Νίτσε)» (μελέτη, μετάφραση Γιώργος Φαρακλάς, πρόλογος Γκόλφως Μαγγίνη).

- «University Studios Press Εκφραση»: Γιάννης Δ. Παπαμιχαήλ «Εξατομίκευση και Παγκοσμιοποίηση (Η νέα συμβολική τάξη)» (μελέτη, Β΄ τόμος). Αθανασίου Σμοκοβίτη «Αναπάντητες και ανεπίδοτες επιστολές στην εξουσία» (άρθρα και επιστολές για ανθρώπους της εξουσίας). Στη σειρά «Ιστορία και Πολιτισμός» που διηύθυνε ο αξέχαστος Παύλος Πετρίδης κυκλοφόρησαν τα ιστορικά βιβλία: Νίκου Κ. Παπαχρήστου «Ελ. Βενιζέλος, Αλ. Παπαναστασίου, Γ. Παπανδρέου (Η δημοκρατική παράταξη στο μεσοπόλεμο: προσέγγιση του πολιτικού λόγου για τους θεσμούς)». Νίκος Δ. Βαρμαζής «Εκπαιδευτική Μαρτυρία (τριάντα οχτώ χρόνια στη Μέση Εκπαίδευση, 1991-1999. Γεγονότα, πρόσωπα, βιώματα)».

- «Ενάλιος»: Πλάτων «Ερυξίας ή περί πλούτου» (εισαγωγή, μετάφραση Μαρία Κεκροπούλου). Στίβεν Σέιλορ «Φόνος στην Αππία οδό» (ιστορικό μυθιστόρημα) μετάφραση Τιτίνα Σπερελάκη.

- «Νεφέλη»: Μ. Θεοδοσοπουλου «Μετ' έρωτος και στοργής» (κείμενα για τον Αλ. Παπαδιαμάντη, στη σειρά «Οι νεώτεροι για τον Παπαδιαμάντη»).

- «Πόλις»: Ανδρέας Σάρτης «Ο θεμέλιος μύθος» (ιστορίες που αναφέρονται σε πρόσωπα της νεότερης ιστορίας μας). Δημήτρης Μίγγας «Σπάνια χιονίζει στα νησιά» (μυθιστόρημα, δεύτερη έκδοση).

- «Περίπλους»: Στέλλα Πριόβολου «Dario Fo (Ενας σύγχρονος goliardus - «Mistero Buffo» και «Carmina Burana»)» (συγκριτική μελέτη για το θεατρικό έργο του Ντάριο Φο «Μιστέρο Μπούφο» και τις σατιρικές συνθέσεις των περιπλανώμενων τροβαδούρων γκολιάρντι του Μεσαίωνα, γνωστές ως «Κάρμινα Μπουράνα»). «Ζάκυνθος (Λογοτεχνικό Ιστορικό και Λαογραφικό Ημερολόγιο 2002)» με πλουσιότατη, εξαίρετη και πολύπλευρη ύλη και φωτογραφικά ντοκουμέντα, σε επιμέλεια του Διονύση Ν. Μουσμούτη. Χόρχε Αμάντο «Η ντόνα Φλορ και οι δυο σύζυγοί της» (μυθιστόρημα, μετάφραση Τιτίνα Σπερελάκη). Νίκιας Λούντζης «Μια ανθελληνική συνωμοσία στη Γενεύη το 1827» (ιστορική μελέτη). Ακης Λυμούρης «Οι σεισμοί στη Ζάκυνθο» (μελέτη του Ζακυνθινού συνθέτη Α. Λυμούρη για την ιστορία των σεισμών στο νησί του).

- «Ιδμων»: Γιώργος Δεληγιάννης «Ο ναυτικός και το πρόβλημα της μοναξιάς στην ποίηση του Νίκου Καββαδία (κοινά σημεία Καββαδία και γαλλικής ποίησης)» (μελέτη). Θάνος Ασίκης «Ολα σαν όνειρο» (ποίηση). Ακύλας Παπαδομανωλάκης «Σημειώσεις από μια περιπλάνηση» (ποίηση). Παναγιώτης Καραβασίλης «Απειροβαθείς ύλες» (ποίηση). Νίκος Δανιήλ «Ωδή στη νέα εποχή» (ποίηση). Αρετή Γκιωνάκη «Ερωτας στην άβυσσο» (μυθιστόρημα).

- «Καστανιώτης»: Μήτσος Βλασόπουλος «Αλλο το χώμα» (ποίηση).

- «Παπαζήσης»: Μπέρναρντ Λιούις «Η ανάδυση της σύγχρονης Τουρκίας» (τόμος Ι, τα στάδια της ανάδυσης). Μεχμέτ Φουάντ Κιοπρουλού «Οι απαρχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» (ιστορική μελέτη του γνωστού πνευματικού ηγέτη του τουρκισμού).

Το πολιτικοκοινωνικό περιεχόμενο της σάτιρας του Σουρή έχει την αντιστοιχία του στη σύγχρονη σατιρική ποίηση. Ο Τάκης Κολιαβάς - Μωλιοτάκης σαρκάζει ό,τι έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το απόλυτο φως του σολωμικού στίχου: «όμορφος κόσμος ηθικός αγγελικά πλασμένος». Το τελευταίο πολυσέλιδο βιβλίο του είναι το έβδομο σατιρικό του: «Κι εθέσαμε βιβλία εφτά/ στης σάτιρας την πάγκα/ αδιαφορώντας για λεφτά/ αν και στεγνοί από φράγκα».

Ο στίχος του μοχλός στα στιβαρά χέρια της ψυχής του, με στόχο την ανατροπή του σάπιου και παράφρονα κόσμου: «Τούτος εδώ ο κόσμος της Μιχαλούς χρωστά/ πισωγυρνώντας πάντα θαρρεί πως πάει μπροστά,/ πυραύλους αρματώνει αγνώστων ουρανών/ ενώ τα βήματά του πάνε κατά γκρεμνών».

Ο ποιητής δεν καυτηριάζει μόνον τους υπαίτιους του κακού, αλλά κι όσους εθίζονται στο αρνητικό κλίμα ενός τέτοιου κόσμου, όπου δεσπόζει ο μπιγκμπραδερισμός, η χαμέρπεια, ο σκοταδισμός.

Τυπώνοντας τα βιβλία του «ιδίοις αναλώμασι» νιώθει την ανάγκη να καθησυχάσει τον μέσα του μαχητή καθώς αυτός κινδυνεύει ν' απομείνει «ταπί», όπως ο Καραγκιόζης στην παράγκα του:

«Οχι περαιτέρω φράγκα/ ως εδώ κι είναι πολλά

κι η σατιρική παράγκα/ κατεβάζει τα ρολά».

Ωστόσο, πιστεύουμε ότι δε θα κρατήσει αυτή την υπόσχεση στον εαυτό του. Ο αγωνιστής ποιητής μπορεί να ζήσει, ίσως, χωρίς τον άρτο, όχι όμως και χωρίς το στίχο τον επιούσιο (ΜΑΥΡΙΔΗΣ).

Η συλλογή του δόκιμου ποιητή Ν.Β. αγγίζει τις κορυφές της γνήσιας ποίησης. Ποίησης, που με το είδος της μπαλάντας θυμίζει παραλογές δημοτικών μας τραγουδιών.

Κι αν πάμε πολύ πίσω, θα συναντήσουμε την μπαλάντα στον Δάντη και στον Καρντούτσι στην Ιταλία, στον Βιγιόν τον 15ο αιώνα στη Γαλλία και στους Αγγλους και Σκοτσέζους ποιητές, Πέρσι, Μπάιρον, Κόλεριτζ κ.ά. Επίσης, η μπαλάντα συνδέεται με τους Γερμανούς Γκαίτε, Σίλερ, Χάινε.

Πρόκειται για ποίηση μετρική, ρομαντική, λυρική κι αφηγηματική, η οποία πέρασε πολλά στάδια μέσα από την πένα πολλών μεγάλων της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας.

Ο Ν.Β. γνωρίζει καλά τους κανόνες και στις «Σκοτεινές μπαλάντες» σαν βιρτουόζος της γλώσσας, έχει άρτια αποτελέσματα και στην τεχνική και στην έμπνευση. Αφηγηματικός, λυρικός, ρεαλιστικός, ο Ν.Β. προχωρεί παραπέρα από τα στενά δομικά όρια της μπαλάντας.

Στα «άλλα ποιήματα» γίνεται πιο καθημερινός. Αληθινός, ζωγραφίζει τους ποιητικούς του «πίνακες», με μουντά, μαβιά χρώματα. Χρώματα που αρμόζουν στη θλίψη, που διαγράφεται αχνά μέσα στην εποχή μας.

Ο Ν.Β. κατέχει τις «αποχρώσεις» της ζωής, που δεν είναι μόνο «φως», δεν είναι «κραυγή», και δεν είναι η γυαλιστερή «πατίνα» που κρύβει το σκοτάδι της ψυχής μας.

Ευαίσθητος, ανακαλύπτει στα πονηρά παιχνίδια την αλήθεια και την κάνει «πλοηγό» στο ποιητικό ταξίδι. «Το ποίημα είναι ένα πολύ λεπτό λουλούδι/ που τρέφεται με την κατάλληλη θλίψη./ Η οργή μπορεί να το συντρίψει» (Μπαλάντα του αβέβαιου εραστή).

«Θέλω να πω, το μέλλον χτυπάει στο ψαχνό/ αλύπητα. Κι ανακαλύπτω/ με θλίψη πως έχω αρχίσει να ξεχνώ./ Πως όλα σκεπάζονται μ' ένα αχνό/ σύννεφο, κι όχι με τη σκιά των ευκαλύπτων» («Σκοτεινή μπαλάντα»)

Είθε να διαβάζουμε συχνότερα παρόμοια ποίηση με υψηλούς στόχους και με σημαντικά στοιχεία όπως η απλότητα, η ειλικρίνεια, ο ζεστός, σωστός λόγος (Εκδόσεις «Κέδρος»).

Στο μυθιστόρημα παρελαύνει η αυλή του Βυζαντίου με τα πρωτόκολλά της, τις αμφιέσεις, τις ειδικές προσφωνήσεις, τα ποικίλα αξιώματα. Παράλληλα όλη η δυναστεία των Κομνηνών, με ό,τι προσιδιάζει στον κάθε αυτοκράτορα, μεταφέρεται λεπτομερώς, καθώς και η κατάσταση σ' ολόκληρη την αυτοκρατορία με τους εχθρούς και τους συμμάχους της.

Παίρνοντας αφορμή από καίρια και καθοριστικά αποθησαυρίσματα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων (τα οποία χρησιμοποιεί ως υπότιτλους σε κάθε κεφάλαιο), που ασχολήθηκαν με τον Ανδρόνικο Κομνηνό και το Βυζάντιο, η συγγραφέας αναπτύσσει το θέμα παρασταίνοντας «ψυχή τε και σώματι» τους πρωταγωνιστές, στήνοντας ανάγλυφη την προσωπικότητα κυρίως αυτού του αυτοκράτορα.

Ηταν, βραχύχρονη η βασιλεία του και δεν κατόρθωσε να εφαρμόσει το μεγαλοφυές σχέδιό του για την ανόρθωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, την ανακούφιση των γεωργών και φτωχών λαϊκών στρωμάτων που «γονάτισε» η 37χρονη αντιλαϊκή πολιτική του προκατόχου εξαδέλφου του Μανουήλ Κομνηνού. «Κύρια αιτία της γενικής δυσαρέσκειας: Η κόπωση που αισθανόταν ο πληθυσμός υποφέροντας τα δύο κακά, που τόσο καλά αντελήφθη ο Ανδρόνικος: το ακόρεστον του Δημοσίου Ταμείου και η αλαζονεία των πλουσίων». «Στην κρίσιμη αυτή στιγμή εμφανίζεται στη σκηνή ο Ανδρόνικος Κομνηνός. Ενας δυναμικός ηγέτης, που ζητούσαν οι λαϊκές μάζες. Μορφωμένος, αποφασιστικός, διπλωμάτης και πολιτικός με μεγάλα σχέδια...». «Κανονικά η πολιτική αυτού του ευνοούμενου των λαϊκών και επαρχιακών μαζών, υπήρξε πριν απ' όλα αντιλατινική και αντιαριστοκρατική...».

Ομως, ο λαός που τον ανέδειξε, παρασυρμένος από καλοστημένες σκευωρίες και ψεύδη των αντιπάλων του, τον κατέβασε από το θρόνο, σκάβοντας έτσι το λάκκο του.

Υ.Γ.: Στο προηγούμενο κριτικό σημείωμα για τα βιβλία του Φάνη Κωνσταντινίδη στις 18/4, ο δαίμων του τυπογραφείου δυο φορές άλλαξε το όνομα του συγγραφέα σε Δάνης και Γιάννης, αντί για Φάνης.