INTIME NEWS

Παράλληλα, αυτός ο ένας χρόνος που έχει περάσει προσφέρεται για εξαγωγή μερικών ουσιαστικών συμπερασμάτων.

Ενα πρώτο είναι ότι η πανδημία έβγαλε στην επιφάνεια, πολύ πιο οξυμένα, προβλήματα που προϋπήρχαν στα σχολεία, στην Εκπαίδευση.

Προβλήματα που έχουν να κάνουν από τη μία με τις ελλείψεις υποδομών (σχολεία με τάξεις - κλουβιά, ελλείψεις εργαστηρίων και βοηθητικών χώρων, ακόμα και τάξεις που δεν αερίζονται κ.ά.) και τα οποία όχι μόνο δεν θα έπρεπε να υπάρχουν στα σχολεία τον 21ο αιώνα, αλλά ακόμα και μετά το ξεκίνημα της πανδημίας η κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα για την επίλυσή τους, δεν έχει δρομολογήσει ούτε καν τώρα ένα σχετικό σχέδιο. Και να σκεφτεί κανείς ότι μαζί με τα παραπάνω έχουν χτυπήσει και δύο σεισμοί αυτόν τον χρόνο, σε Σάμο και Θεσσαλία, πολλά σχολεία έχουν βγει ακατάλληλα, προσεισμικοί έλεγχοι δεν έχουν γίνει στα σχολεία της χώρας κ.λπ.

Από την άλλη, όλους τους τελευταίους μήνες με την τηλεκπαίδευση έρχονται στην επιφάνεια και οξύνονται ακόμα περισσότερο τα καθαυτό μορφωτικά προβλήματα του σχολείου. Κακογραμμένα βιβλία, με λάθη και συγχύσεις, επιτείνουν τις μορφωτικές απώλειες των μαθητών στην περίοδο της τηλεκπαίδευσης. Κι αν οι γονείς δυσκολεύονταν μια φορά την προηγούμενη περίοδο να βοηθήσουν τα παιδιά τους σε πράγματα που δεν καταλάβαιναν ή δυσκολεύονταν να αφομοιώσουν, τώρα με την απόσταση της τηλεκπαίδευσης αυτή η κατάσταση γίνεται εκρηκτική.

Κι αυτό για όσους έχουν τα μέσα και τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε αυτήν όπως πρέπει. Γιατί, να θυμίσουμε, από το πρώτο περσινό lockdown γονείς και εκπαιδευτικοί είχαν ζητήσει τουλάχιστον ένα τάμπλετ για κάθε μαθητή. Αντ' αυτού, η κυβέρνηση επαίρεται ότι ενίσχυσε τον τεχνολογικό εξοπλισμό των σχολείων, με στοιχεία όμως οι εκπαιδευτικοί έχουν αποδείξει ότι αυτός ο εξοπλισμός παραμένει πολύ πίσω από τις ανάγκες και ότι μεγάλα ποσοστά μαθητών έχουν πλημμελή πρόσβαση στην τηλεκπαίδευση.

Ενα ακόμα στοιχείο που διαπιστώνεται πλέον από την πλειοψηφία του εκπαιδευτικού κόσμου είναι ότι ενώ θα μπορούσαν να είχαν παρθεί μέτρα για να παραμείνουν τα σχολεία ανοιχτά, δεν έγινε απολύτως τίποτα. Τα σωματεία των εκπαιδευτικών και οι φορείς των γονιών από τον Μάη ακόμα είχαν ανοίξει το θέμα των όρων λειτουργίας των σχολείων τη νέα σχολική χρονιά και από τον Αύγουστο είχαν προχωρήσει σε κινητοποιήσεις διεκδικώντας το τρίπτυχο: Επιπλέον χώρους, επιπλέον εκπαιδευτικούς, επιπλέον προσωπικό καθαριότητας, για να εξασφαλιστεί η αραίωση των μαθητών στις τάξεις και να αποφεύγεται η μετάδοση του ιού.

Επιβεβαιώνεται ότι η κυβέρνηση συνειδητά ακολουθεί αυτήν την πολιτική, ότι συνειδητά δεν παίρνει μέτρα, αφού τα θεωρεί «περιττό κόστος»: Μοίρασε μια ακατάλληλη μάσκα, ένα αστείο παγουρίνο, μπόλικες συστάσεις περί «ατομικής ευθύνης» και κάποια πρωτόκολλα - λάστιχο, που το μόνο που έλεγαν ήταν ότι όταν έχουμε κρούσμα το τμήμα κλείνει, χωρίς ιχνηλατήσεις, χωρίς τεστ κ.λπ. Αποτέλεσμα; Με το άνοιγμα των σχολείων τον Σεπτέμβρη αρχίσαμε να μετράμε χιλιάδες τμήματα που έκλειναν.

Με τους ίδιους ακριβώς όρους, που αποδείχθηκε στην πράξη πόσο ανεπαρκείς είναι, συζητάει η κυβέρνηση και τώρα την επανέναρξη των σχολείων. Χωρίς επιπλέον μέτρα, παρά μόνο με μια γενική εξαγγελία για self tests, την «αποθέωση» δηλαδή της ατομικής ευθύνης, ως άλλοθι για να μην πάρει και πάλι τα μέτρα που απαιτούνται. Γιατί βέβαια κανείς δεν πιστεύει ότι τα self tests θα ανακόψουν τη μετάδοση του ιού όταν δεν γίνονται ιχνηλατήσεις, όταν οι μαθητές κάθονται δυο - δυο στα θρανία και σε μισό μέτρο από τα διπλανά τους, όταν έχουν λήξει συμβάσεις καθαριστριών στα μέσα της χρονιάς χωρίς να ανανεωθούν κ.ο.κ. Και ενώ τίθενται και ένα σωρό ερωτήματα γύρω από τη διαδικασία του self testing (περί ελέγχου της υποχρεωτικότητας, περί ορθότητας των αποτελεσμάτων, της συλλογής των στοιχείων κ.ά.), όπου και πάλι η κυβέρνηση πετάει το μπαλάκι στην ατομική ευθύνη.

Ομως η συζήτηση σήμερα για την επανέναρξη των σχολείων δεν μπορεί να γίνεται με τους όρους που γινόταν τον Σεπτέμβρη. Γιατί δεν είμαστε στην ίδια κατάσταση. Κι αυτό δεν αφορά μόνο τους όρους ασφάλειας των σχολείων σε μια φάση που ο ιός συνεχίζει να μεταδίδεται με ταχείς ρυθμούς. Αφορά και την αντιμετώπιση των μορφωτικών απωλειών που έχουν συσσωρευθεί και των ψυχολογικών επιπτώσεων στους μαθητές, των συνεπειών στην κοινωνικοποίησή τους κ.ο.κ.

Δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια μπροστά σε μια νέα κατάσταση που διαμορφώνεται ως αποτέλεσμα των κλειστών σχολείων. Οι μορφωτικές απώλειες είναι πια σε όλους φανερές και οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης ότι η ύλη «βγαίνει» με την τηλεκπαίδευση δεν πείθουν κανέναν. Η αναπλήρωση του ενός τρίτου που χάθηκε την περσινή χρονιά δεν έγινε ποτέ, και πάνω σε αυτές τις απώλειες ήρθαν να προστεθούν και όσες δημιουργούν τώρα οι αργοί ρυθμοί της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Προστίθενται επίσης αυτές που δημιουργούν οι διαφορετικές δυνατότητες στα τεχνικά μέσα, το ανοιγοκλείσιμο σχολείων σε διάφορες περιοχές ανάλογα με τα κρούσματα κ.ο.κ.

Επιπλέον, το παρατεταμένο κλείσιμο και η τηλεκπαίδευση, η εξοικείωση σε ένα παρατεταμένο «screen life» («ζωή μπροστά στην οθόνη»), η παθητική εκπαιδευτική διαδικασία, χωρίς την αναγκαία αλληλεπίδραση μαθητή - δασκάλου, το μάθημα με την πιτζάμα από το σπίτι, χωρίς να βλέπω καν το πρόσωπο του συμμαθητή που μιλά ή ακόμα και του εκπαιδευτικού, έχουν διαμορφώσει μια αποστασιοποίηση των μαθητών από την ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία. Εξέλιξη που απαξιώνει το σχολείο στη συνείδηση των παιδιών και διαμορφώνει ακόμα πιο έντονα την αντίληψη ότι η μόρφωση είναι ατομική υπόθεση και όχι κοινωνικό αγαθό.

Συγχρόνως, οι ίδιες οι συνθήκες και η αδυναμία οικογενειών να ανταποκριθούν, π.χ. λόγω έλλειψης οικονομικής δυνατότητας για να εξασφαλιστεί γρήγορο ίντερνετ ή tablet στο παιδί κ.λπ., εκλαμβάνονται ως ατομική αποτυχία και όχι από τη σκοπιά της ευθύνης του κράτους για την ισότιμη μόρφωση σε όλους τους μαθητές. Αποτέλεσμα; Να μειώνονται ακόμα περισσότερο τα κίνητρα για μόρφωση, ο μαθητής να γίνεται ακόμα περισσότερο παθητικός δέκτης στη μορφωτική διαδικασία, να χάνει σταδιακά την «ταυτότητα» του μαθητή, στοιχείο που θα αυξήσει πιθανώς και τη σχολική διαρροή, κυρίως στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου.

Στα παιδιά δεν θα έπρεπε να χωράνε η απραξία, η έλλειψη κινήτρων για μάθηση και πολλές φορές για κοινωνική ζωή (αφού έχουν παγώσει πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες), η μοναξιά και η μονοτονία, ο φόβος για την υγεία τους, η αγωνία για το μέλλον. Αυτά όμως είναι συναισθήματα και συμπεριφορές που εκφράζονται με διαφορετικό τρόπο και ένταση στα παιδιά σήμερα, ανάλογα και με την ηλικία τους, λόγω όλης αυτής της κατάστασης που ζούμε, με τον τρόπο που διαχειρίστηκε η κυβέρνηση την πανδημία.

Για παράδειγμα, η ανάγκη ο μαθητής προσχολικής ηλικίας να «απογαλακτίζεται» σταδιακά από το οικογενειακό περιβάλλον, να εντάσσεται ομαλά στο κοινωνικό περιβάλλον μέσα από την Προσχολική Αγωγή, για πολλούς μικρούς μαθητές έχει χαθεί οριστικά, αφού τα παιδιά προσχολικής ηλικίας ζήτημα είναι να έχουν βρεθεί συνολικά 6 μήνες διά ζώσης στα νηπιαγωγεία. Με τι όρους και με τι αποτύπωμα αυτοί οι μαθητές θα κάνουν ουσιαστικά μια υπέρβαση και θα βρεθούν κατευθείαν στο Δημοτικό; Πώς αντιμετωπίζουν οι μαθητές του Δημοτικού τον εγκλεισμό και τα κλειστά σχολεία, όταν η ηλικία αυτή έχει κυρίαρχο στοιχείο το παιχνίδι ως κοινωνική σχέση, στοιχείο που συντελείται και στο σχολικό περιβάλλον; Πώς αντιμετωπίζουν οι έφηβοι την κοινωνική απομόνωση, όταν βασικά στοιχεία της ηλικίας είναι η αλληλεπίδραση των κοινωνικών σχέσεων στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους, η φιλία, ο έρωτας;

Το αποτύπωμα λοιπόν των κλειστών σχολείων, ως αποτέλεσμα της ανυπαρξίας μέτρων από την κυβέρνηση, για πολλούς μαθητές πιθανώς είναι ακόμα πιο βαθύ. Αποτύπωμα μορφωτικό, ψυχολογικό και κοινωνικό. Ενα πολυπαραγοντικό αποτύπωμα που πολλές φορές και κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις μπορεί να λειτουργήσει και ως αιτιολογικός παράγοντας για άλλες συμπεριφορές, όπως οι ουσιοεξαρτήσεις ή κάποια συμπεριφορική εξάρτηση (π.χ. η αλόγιστη χρήση του διαδικτύου ή του gaming).

Για όλους αυτούς τους λόγους, τώρα πια είναι εκ των ων ουκ άνευ τα αιτήματα για αραίωση των μαθητών στις τάξεις, για όλο το αναγκαίο προσωπικό, τους χώρους, τα μαζικά τεστ, την επιτάχυνση των εμβολιασμών και όλων όσα χρειάζονται για να ανοίξουν και να παραμείνουν τα σχολεία ανοιχτά και ασφαλή.

Αλλά δεν φτάνουν μόνο αυτά.

Είναι αναγκαία ο σχεδιασμός και η αναπροσαρμογή της ύλης, η διάθεση όλων των απαιτούμενων εκπαιδευτικών για την αναπλήρωσή της. Είναι αναγκαία η ενισχυτική διδασκαλία για όλα τα παιδιά που χρειάζονται στήριξη.

Είναι αναγκαία η εκπόνηση ειδικού προγράμματος για επιπλέον στήριξη σε συγκεκριμένες τάξεις, π.χ. στην Α' Δημοτικού ή στη Β' Δημοτικού, για τη μετάβαση από το Δημοτικό προς το Γυμνάσιο και από το Γυμνάσιο προς το Λύκειο.

Είναι αναγκαία η στήριξη όλων των σχολείων από ένα δημόσιο δίκτυο με ψυχολόγους, με σχολιάτρους, με ειδικούς παιδαγωγούς, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, όλες τις ειδικότητες των επιστημόνων που θα στηρίζουν τον μαθητή, τον δάσκαλο και τον γονιό κάτω από όλες τις συνθήκες.

Είναι αναγκαίες η ενίσχυση της φυσικής αγωγής, η επαναφορά των καλλιτεχνικών μαθημάτων που κόπηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια, η ομαλή και ορθολογική ένταξη μέσα στο σχολικό πρόγραμμα όλων εκείνων των στοιχείων που θα βοηθήσουν τους μαθητές να απολαύσουν δημιουργικά τον ελεύθερό τους χρόνο, να αναπτύξουν υγιώς την προσωπικότητά τους.

Και όλα αυτά βέβαια είναι ζήτημα διεκδίκησης, υπόθεση του αγώνα μαθητών, γονιών και εκπαιδευτικών.

Μουσική διαμαρτυρία διοργανώνουν το Σάββατο 3 Απρίλη, στη 1 μ.μ., στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, Φοιτητικοί Σύλλογοι της Αθήνας, προτάσσοντας την ανάγκη να ανοίξουν οι σχολές με όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας και αρωγός σ' αυτή τους τη δράση βρίσκεται ο Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος, που σταθερά στο διεκδικητικό του πλαίσιο έχει εντάξει το αίτημα να ανοίξουν τα ιδρύματα, καθώς και οι άλλες καλλιτεχνικές σχολές.

Στη Θεσσαλονίκη, επίσης, η Πρωτοβουλία Σπουδαστών Δραματικών Σχολών, συνεχίζοντας τις αγωνιστικές δράσεις για να ανοίξουν με ασφάλεια οι σχολές, διοργανώνει το Σάββατο 3 και την Κυριακή 4 Απρίλη καλλιτεχνικά δρώμενα στη Νέα Παραλία, στον Λευκό Πύργο και στο Λιμάνι. Επιπλέον, την Κυριακή 4 Απρίλη στις 12 το μεσημέρι, οργανώνει αντι-μάθημα στα γρασίδια του Βασιλικού Θεάτρου με την Ιωάννα Μήτσικα, χορογράφο, καθηγήτρια χορού και διδάσκουσα στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ.

Τη σκυτάλη παίρνουν την Τρίτη 6 Απρίλη ο Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος και ο Σύλλογος Σπουδαστών Σχολών Χορού, Θεάτρου και Κινηματογράφου, που προχωρούν σε συγκέντρωση στο υπουργείο Πολιτισμού, στις 11 π.μ., με αιχμή την ανάγκη να ανοίξουν οι σχολές.