ΑΠΟΤΕΛΕΙ μοχλό για τη συνολική διαφοροποίηση του σχολικού προγράμματος μέσα στο σχολείο και ανάμεσα στα σχολεία. Η δημοσιοποίηση στο διαδίκτυο των ερευνητικών εργασιών λειτουργεί σαν στίγμα για τα σχολεία των λαϊκών περιοχών και τους μαθητές της λαϊκής οικογένειας, θα δημιουργήσει όρους για ανάπτυξη του ανταγωνισμού μαθητών - εκπαιδευτικών και σχολείων.

ΕΝΙΣΧΥΕΙ τη στροφή στις δεξιότητες, που είναι όρος για την παραγωγή φθηνού και ευέλικτου εργατικού δυναμικού για το κεφάλαιο. Η συνθετική εργασία δεν είναι τίποτε άλλο από "γκουκλάρισμα". Είναι αυτό ακριβώς που θέλουν τα μονοπώλια: να ξέρεις να χειρίζεσαι τον υπολογιστή χωρίς ολόπλευρη μόρφωση και όταν η τεχνολογία αλλάξει να πετιέσαι στην ανεργία. Το ότι δεν μορφώθηκες και είσαι άνεργος, θα θεωρείται δική σου - ατομική ευθύνη!

ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΕΙ τη διείσδυση των επιχειρηματιών, όπως δείχνει και η διεθνής εμπειρία. Τα θέματα εξαρτώνται υποχρεωτικά από "τις υποδομές και τους πόρους του σχολείου". Η ομάδα του project θα λογοδοτεί στους χρηματοδότες της αφού το 20% της βαθμολογίας του project εξαρτάται από την παρουσίαση στην "τοπική κοινωνία" (βλ. επιχειρηματίες).

ΕΝΙΣΧΥΕΙ την ιδεολογική χειραγώγηση των μαθητών. Είναι προκλητικοί! Θέλουν οι μαθητές μας να αποδεχτούν την κόλαση που τους περιμένει σαν φυσικό νόμο! Το εγχειρίδιο για την εφαρμογή του project γράφει: "μια δημοκρατική κοινωνία μπορεί να παρέχει ίσες ευκαιρίες άνισης μεταχείρισης»! Στο ίδιο εγχειρίδιο προτείνουν στους εκπαιδευτικούς να μιλήσουν για "νόμιμα και παράνομα ναρκωτικά", με λίγα λόγια θέλουν τους εκπαιδευτικούς πλασιέ της κρατικής - νόμιμης μαστούρας!

ΚΑΘΙΕΡΩΝΕΙ ντε φάκτο διαδικασίες αξιολόγησης σχολείων και εκπαιδευτικών, που θα συνδέονται άμεσα με την απόδοση πριμ παραγωγικότητας. Επιτάσσει την αξιολόγηση και την αυτοαξιολόγηση από το Σύλλογο διδασκόντων και μετατρέπεται σε "φορέα διαρκούς ενδοσχολικής επιμόρφωσης". Σ' αυτήν την πολιτική προσπαθούν να κάνουν το Σύλλογο διδασκόντων συμμέτοχο και συνένοχο. Ανάλογη προσπάθεια έγινε και με τις εγκυκλίους "προγραμματισμός του εκπαιδευτικού έργου στα σχολεία" και "αυτοαξιολόγηση", που καθολικά και αποφασιστικά απέρριψε ο κλάδος. Στα ίδια πλαίσια αξιολόγησης εντάσσεται και ο ρόλος του "συντονιστή των ερευνητικών εργασιών", που μοιάζει πολύ με το ρόλο του "μέντορα" που καθοδηγεί το νεοδιόριστο εκπαιδευτικό.

ΡΕΥΣΤΟΠΟΙΕΙ την οργανικότητα των σχολείων, αφού μπορεί να υλοποιείται από διαφορετικές ειδικότητες κάθε τετράμηνο και διευκολύνει την εδραίωση της ελαστικής εργασίας.

Στην προώθηση του project, ξεχωριστές είναι οι ευθύνες των εκπαιδευτικών ομοσπονδιών που μέσω σχετικών επεξεργασιών των ΚΕΜΕΤΕ της ΟΛΜΕ και του ΙΠΕΜ της ΔΟΕ αποδέχτηκαν την ουσία της διαφοροποιημένης εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ευθύνες έχουν και οι δυνάμεις του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ και των ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ που διαμόρφωσαν τη θέση ότι το project δίνει τη δυνατότητα για "παιδαγωγική ελευθερία"! Είναι δικαιολογημένα τα "ευχαριστώ" της υπουργού Παιδείας για τη συνδρομή των συνδικαλιστικών ηγεσιών στο έγκλημα.

Κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει με τη χρησιμότητα της εκπόνησης εργασιών και μάλιστα ομαδικών. Η καλλιέργεια πνεύματος ομαδικής συνεργασίας, πόσο μάλλον η παιδαγωγική συνεργασία των διδασκόντων των διάφορων ειδικοτήτων, δεν επιτυγχάνονται με ένα μάθημα ξεχωριστό από τα άλλα, αλλά πρέπει να προάγεται από όλα τα μαθήματα και το συνολικό πρόγραμμα, τη λειτουργία και τους σκοπούς του σχολείου. Μέσα από τις συνοδευτικές εργασίες και τις ομαδικές δραστηριότητες θα συνδέεται η θεωρία με την πράξη, θα επιβεβαιώνεται η θεωρία μέσα από την πρακτική δραστηριότητα.

Το "νέο σχολείο", χωρίς ενότητα θεωρίας και πράξης στο περιεχόμενό του και με τον ατομικισμό να βασιλεύει στη σχολική "κοινότητα", επιχειρεί να παρουσιάσει ως δημιουργική μια μαθησιακή διαδικασία που καταντάει αναζήτηση πληροφοριών από το διαδίκτυο και τυφλή αναπαραγωγή "προτύπων".

Το ΠΑΜΕ υποστηρίζει ότι το "νέο σχολείο" δε δίνει απάντηση στο πρόβλημα της στείρας απομνημόνευσης με το project. Λύση μπορεί να δοθεί από το Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο, για όλα τα παιδιά, το σχολείο των σύγχρονων μορφωτικών λαϊκών αναγκών. Σχολείο που θα δίνει ολόπλευρη γενική μόρφωση σε όλους ανεξαίρετα τους μαθητές, με ενιαία προγράμματα, ενιαία δωρεάν βιβλία, μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό με ενιαία εργασιακά δικαιώματα. Από αυτή τη σκοπιά αντιπαλεύουμε κάθε προσπάθεια διάσπασης του όποιου ενιαίου χαρακτήρα της εκπαίδευσης, όπως τα project και τα ευρωπαϊκά προγράμματα.

Σχολείο με ριζική αναμόρφωση στο περιεχόμενό του (αναλυτικά προγράμματα, βιβλία) και στη λειτουργία του. Το σχολείο αυτό πρέπει να έχει βιβλία και προγράμματα σύγχρονα, κατανοητά και επικεντρωμένα στα θεμελιακά και διαχρονικά καταξιωμένα στοιχεία της γνώσης, τις βασικές αρχές και τους νόμους που διέπουν τη φυσική και κοινωνική εξέλιξη, μέσα από την αλληλοσύνδεσή τους.

Απαιτούμε:

• Καμία υποχρεωτική δημοσιοποίηση εργασίας στο διαδίκτυο. Κανένας στιγματισμός μαθητή/μαθήτριας. Καμία σύνδεση των εργασιών με οποιαδήποτε μορφή αξιολόγησης, με την πρόσβαση στο Πανεπιστήμιο, τη χρηματοδότηση των σχολείων και την αμοιβή των εκπαιδευτικών.
• Να μην περάσει η ατομική βαθμολόγηση στο πλαίσιο ομαδικών εργασιών.
• Οι Σύλλογοι εκπαιδευτικών να μην αναλάβουν καμιά αρμοδιότητα αξιολόγησης - αυτοαξιολόγησης των project.

Καλούμε:

• Κανείς εκπαιδευτικός να μη δεχτεί ν' αναλάβει συντονιστής των "ερευνητικών εργασιών". Συνδικαλιστική κάλυψη σε όσους συνάδελφους αρνούνται να αναλάβουν συντονιστές.
• Οι εκπαιδευτικοί να συμπληρώσουν ωράριο με τα μαθήματα του διδακτικού τους αντικειμένου. Συνδικαλιστική κάλυψη σε όσους συνάδελφους απαιτούν να καλύψουν το διδακτικό τους ωράριο με βάση το διδακτικό τους αντικείμενο και ταυτόχρονα αρνούνται να πάρουν project. Οσοι συνάδελφοι πάρουν project, το περιεχόμενο να είναι με βάση το διδακτικό τους αντικείμενο».

Για να αντιληφθούμε το περιεχόμενο του project είναι απαραίτητο να θυμηθούμε ποια είναι η «φιλοσοφία του νέου σχολείου». Πρόκειται για το σχολείο της «αγοράς», που κατασκευάζει η κυβέρνηση. Στόχος είναι τα σχολεία πολλών ταχυτήτων, που θα χρηματοδοτούνται και θα αξιολογούνται και απ' την «τοπική κοινωνία» (τους επιχειρηματίες εννοούν όταν χρησιμοποιούν τέτοιους «όρους»). Μιλάμε για σχολεία που δε θα έχουν ενιαίο πρόγραμμα (άλλα θα διδάσκεται ο μαθητής στο Πέραμα και άλλα ο μαθητής της Κηφισιάς), οι εκπαιδευτικοί θα αξιολογούνται και απ' τους «χορηγούς», οι οποίοι θα έχουν λόγο στο περιεχόμενο της μάθησης ως ...ευεργέτες του σχολείου.

Σε αυτό το όραμα που έχει η κυβέρνηση εντάσσεται η «ερευνητική εργασία», που διαφημίζει το υπουργείο Παιδείας. Πριν περάσουμε, όμως, στα βασικά στοιχεία που συνθέτουν την εργασία, το περιεχόμενο και το ρόλο της, να ξεκαθαρίσουμε πως με τις ομαδικές εργασίες δε θα μπορούσε, προφανώς, να διαφωνήσει κανείς. Δε θα επιδιώξουμε παιδαγωγική ανάλυση για το θέμα, αλλά θα σημειώσουμε πως σ' ένα σχέδιο για ένα σχολείο της «αγοράς», μια Παιδεία των «ατομικών εκπαιδευτικών διαδρομών», που μετατρέπει το δικαίωμα σε ευκαιρία ...δεν ταιριάζει το συλλογικό πνεύμα. Κάτι άλλο συμβαίνει και αυτό αποδεικνύεται απροκάλυπτα απ' το βιβλίο του εκπαιδευτικού (το οποίο μπορεί να βρει ο καθένας στη ιστοσελίδα του ψηφιακού σχολείου, http://digitalschool.minedu.gov.gr/courses/DSGL-A107/).

Ας ξεκινήσουμε απ' τον πυρήνα της «φιλοσοφίας» της εργασίας και γενικά του «νέου σχολείου». Πυρήνας λοιπόν των συγκεκριμένων εργασιών είναι «η αρχή της διαφοροποιημένης προσέγγισης στη μάθηση»! Δεν πρόκειται για αντίφαση. Η διαφοροποίηση στη μάθηση δεν αφορά την ενίσχυση των κλίσεων και των αναγκών του κάθε παιδιού, τη βοήθεια και τις ιδιαιτερότητες και την προσοχή που χρειάζεται η παιδαγωγική διαδικασία. Η διαφοροποίηση στη μάθηση είναι πολιτική προσέγγιση και αυτό αποδεικνύεται απ' το βιβλίο του εκπαιδευτικού. Παρουσιάζεται ένα απόσπασμα απ' τα γραπτά του Σουηδού παιδαγωγού T. Husen, το οποίο έχει ένα σαφέστατο ιδεολογικό περιεχόμενο:

«Δεν υπάρχει κανένα λογικό επιχείρημα για να ελπίζουμε ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί περισσότερη ισότητα με μια όμοια μεταχείριση όλων των παιδιών... που έρχονται στον κόσμο άνισα προικισμένα και μεγαλώνουν κοντά σε γονείς με άνισες έμφυτες ικανότητες, αλλά και άνισες κοινωνικές συνθήκες ... Σε κάπως παράδοξη διατύπωση, μπορούμε να πούμε ότι κάθε παιδί πρέπει να έχει ίσες ευκαιρίες να το μεταχειριστούν άνισα ... μια δημοκρατική κοινωνία μπορεί να παρέχει ίσες ευκαιρίες άνισης μεταχείρισης, χωρίς τον κίνδυνο μιας κοινωνίας ομοιόμορφων ανθρώπων» (το απόσπασμα είναι από το βιβλίο του εκπαιδευτικού).

Η κοινωνική (ταξική) ανισότητα, λοιπόν, είναι κάτι δεδομένο και σε αυτό ο μαθητής πρέπει να υποταχθεί από νωρίς! Ούτε το παραμύθι του συστήματος για την ταξική κινητικότητα δε χρησιμοποιούν, μιλούν ξεκάθαρα για παιδιά που θα έχουν ίσες ευκαιρίες να τα μεταχειριστούν άνισα! Στη συνέχεια, συμπληρώνεται και ο κίνδυνος των «ομοιόμορφων ανθρώπων»... Ομοιόμορφη θέλουν να είναι η πλειοψηφία του λαού και να μη βλέπει βήμα παραπέρα, ζώντας στις ψευδαισθήσεις των «ευκαιριών» που ...έρχονται σε λίγους για να συνεχίζονται οι αυταπάτες για τους πολλούς!

Στο βιβλίο του εκπαιδευτικού για το project ο στόχος για την κατηγοριοποίηση των μαθητών δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω απ' τις εκφράσεις που θέλουν να αποδείξουν πως τελικά στόχος είναι η προσφορά στον κάθε μαθητή: «Η αρχή της διαφοροποιημένης προσέγγισης στη μάθηση (...) αποβλέπει στο να προσφέρει υψηλής ποιότητας εκπαίδευση ανεξαιρέτως σε όλα τα παιδιά, μέσα όμως από διαφοροποιημένες προσεγγίσεις που λαμβάνουν υπόψη τους τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες και δυνατότητες κάθε παιδιού, τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του, τα ξεχωριστά βιώματά του, τους δικούς του ρυθμούς μάθησης, το προσωπικό του στιλ μάθησης, το πολιτισμικό του υπόβαθρο, την αυτοαντίληψή του». Πίσω, λοιπόν, απ' το ...ενδιαφέρον για τον κάθε μαθητή κρύβονται οι «ρυθμοί μάθησης», το «προσωπικό στιλ», το «πολιτισμικό υπόβαθρο».

Υπάρχουν όλα αυτά; Φυσικά υπάρχουν, αλλά εντάσσονται στην ταξική διάρθρωση της κοινωνίας. Οι «ρυθμοί μάθησης» εξαρτώνται και απ' το εάν ο μαθητής πρέπει να δουλέψει, το «προσωπικό στιλ μάθησης» έχει σχέση με κυρίαρχα πρότυπα της μόρφωσης μέσω ...google, της απομάκρυνσης απ' το βιβλίο, τα πρότυπα της εύκολης και αναλώσιμης γνώσης. Οσο για το πολιτισμικό υπόβαθρο και την αυτοαντίληψη, ούτε αυτές διαμορφώνονται έξω απ' την κοινωνία και τις ταξικές της αντιθέσεις, μακριά απ' την εκμετάλλευση.

Μαζί με την κατηγοριοποίηση των μαθητών πάει και η διαφοροποίηση ανάμεσα στα σχολεία, που είναι δηλωμένη πρόθεση της κυβέρνησης. Στη διαφοροποίηση εντάσσεται και το project, αφού βασικό κριτήριο για τη θεματολογία θα είναι «οι υπάρχουσες υποδομές και οι διαθέσιμοι πόροι του σχολείου και της κοινότητας για τη διερεύνηση συγκεκριμένου θέματος».

Η αξιολόγηση των project είναι ένα απ' τα «κανάλια» που θα συνδέσουν το σχολείο με την «αγορά». Η παρουσίαση θα γίνεται στην «τοπική κοινωνία» (βλέπε επιχειρήσεις) θα αξιολογείται και, προφανώς, θα πρέπει να ανταποκρίνεται στα ζητούμενα του ...κοινού, που θα κληθεί και να χρηματοδοτήσει. Στο βιβλίο του εκπαιδευτικού για το project αναφέρεται: «Στο τέλος του τετραμήνου, το Λύκειο οργανώνει ειδική "ημερίδα" στο πλαίσιο του προβλεπόμενου για τις Ερευνητικές Εργασίες τρίωρου, όπου οι μαθητές κάθε "Τμήματος Ενδιαφέροντος" παρουσιάζουν, ταυτόχρονα σε διαφορετικούς χώρους, στη σχολική κοινότητα και - όπου είναι δυνατόν και κρίνεται σκόπιμο - στους γονείς και σε μέλη της τοπικής κοινότητας τις εργασίες τους και μετά ακολουθεί σχετική συζήτηση».

Μάλιστα, «γίνεται υποχρεωτικά κοινοποίηση όλων των Ερευνητικών Εργασιών και στην ευρύτερη εκπαιδευτική και τοπική κοινότητα μέσω του διαδικτύου και άλλων πρόσφορων τρόπων». Αυτό σημαίνει πως, μέσα στο πλαίσιο του σχολείου της «αγοράς», θα δημιουργηθούν συνθήκες «ανταγωνισμού» μεταξύ σχολείων, αλλά και, ενδεχομένως, ένα κυνήγι θεμάτων που θα ικανοποιούν τους αξιολογητές. Τονίζεται πως η αξιολόγηση της δημόσιας παρουσίασης «έχει βαθμό βαρύτητας» 20%, η ερευνητική διαδικασία 30%, το περιεχόμενο 30%, η Γλώσσα και η Δομή 20%. Αξίζει να σημειώσουμε πως «κατά την παρουσίαση μπορεί να γίνει χρήση και της αγγλικής γλώσσας για την παράθεση συνοπτικής περίληψης ή ακόμη και εκτενέστερου μέρους αυτής».

Μάλιστα, «ο τρόπος της παρουσίασης και τα μέσα θα αποφασιστούν από τους μαθητές της ομάδας και μπορεί, κάλλιστα, να αποτελεί έναν συνδυασμό εισήγησης, εικόνων, σχημάτων, κίνησης, ήχου με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας». Θα μπορούσε κανείς να αρνηθεί τα τεχνολογικά μέσα στην παρουσίαση μιας εργασίας; Προφανώς όχι. Στο σχολείο της «αγοράς», όμως, όπου το βιβλίο και η μελέτη γίνονται, πλέον, συνοδευτικό και τα τεχνολογικά μέσα κυρίαρχα (και όχι το αντίστροφο) έχει σημασία πώς προωθούνται, γενικά, τα μέσα παρουσίασης και όχι το περιεχόμενο. Εχει άμεση σχέση με την ενίσχυσης της εύκολης και αναλώσιμης γνώσης στο σχολείο και την ...έρευνα με βασικό ...όπλο το google. Υπενθυμίζουμε πως το περιεχόμενο «μετράει» μόνο 30% στην αξιολόγηση...

Ανάμεσα στα αρκετά κωμικοτραγικά που μπορεί να βρει κανείς στους σχεδιασμούς για το project, στο βιβλίο του εκπαιδευτικού, είναι η «παραγωγή νέας γνώσης»! Συγκεκριμένα αναφέρεται πως στόχος είναι και η «παραγωγή νέας Γνώσης μέσω αξιοποίησης πληροφοριών σε ευρύτερα πλαίσια σχέσεων, αλλά μικρότερης βεβαιότητας από τις πληροφορίες»! Με λίγα λόγια, θέλουν να μας πούνε πως μέσα από μια ολιγόμηνη εργασία, με όλα τα χαρακτηριστικά που περιγράψαμε, θα παράγεται νέα γνώση, όπως στις διδακτορικές διατριβές!

MotionTeam

Ξεκινήσαμε και διανύουμε τη χειρότερη σχολική χρονιά εδώ και δεκαετίες: Με εντελώς άδεια ταμεία στις σχολικές επιτροπές, για να αντιμετωπίσουν λειτουργικά έξοδα και προβλήματα των σχολείων, με πολλαπλές ελλείψεις εκπαιδευτικών και προσπάθεια να καλυφθούν αυτές με «μπαλώματα» και «υποχρεωτικές μετακινήσεις» εκπαιδευτικών αντί για διορισμούς σύμφωνα με τις ανάγκες και το ανήκουστο... χωρίς σχολικά βιβλία! Οι μαθητές έχουν κάθε λόγο να αγανακτούν, να εξεγείρονται. Πόσο μάλλον που τα χάλια του σημερινού σχολείου έρχονται να προστεθούν στα ασφυκτικά προβλήματα που βιώνουν οι λαϊκές οικογένειες στα σπίτια τους...

Κι επειδή τα χάλια των σχολείων, που στην πράξη δεν λειτουργούν αλλά... μισολειτουργούν, δεν μπορεί να τα αρνηθεί κανείς, η κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή έριξε το σύνθημα «υπάρχουν προβλήματα, αλλά αυτά δε λύνονται με κινητοποιήσεις, αλλά με διάλογο και με τη συμβολή όλων μας». Σε αυτό το πνεύμα κινούνταν η υπουργική εγκύκλιος για την πρόληψη των μαθητικών κινητοποιήσεων στην αρχή της χρονιάς. Εδινε οδηγίες να μαζεύεται το λεγόμενο «σχολικό συμβούλιο» (όπου συμμετέχει η διεύθυνση του σχολείου, εκπρόσωπος των γονιών, των εκπαιδευτικών, των μαθητών και του Δήμου) να συζητά τα προβλήματα και... είτε να εκτονώνει έτσι τη γενικευμένη αγανάκτηση, είτε να βρίσκει «λύσεις» για κάθε σχολική μονάδα εκ των ενόντων, δηλαδή πάλι να «πληρώνουν τη νύφη» οι γονείς (όπου «σηκώνει»).

Το φούντωμα των μαθητικών κινητοποιήσεων όμως, τσαλάκωσε το γράμμα και το πνεύμα των κυβερνητικών οδηγιών. Εδειξε ότι η δύναμη του αγώνα μπορεί να συνεπάρει τις μαθητικές συνειδήσεις και ο αγωνιστικός αναβρασμός των δεκαπεντάχρονων έβαλε πολύ γρήγορα στην άκρη το «καρότο» των διαλόγων στα «σχολικά συμβούλια».

Την κυβερνητική ψευτο-διαλακτικότητα, τη διαδέχτηκε πολύ γρήγορα ο αυταρχισμός και η τρομοκρατία, με την επιστράτευση εισαγγελικών παρεμβάσεων, με τραμπουκισμούς διευθυντάδων και «αγανακτισμένων» γονιών, με τα αστυνομικά τμήματα να αναλαμβάνουν δράση...

Απαγορεύσεις, γενικών συνελεύσεων, απειλές, αποβολές, κλήσεις της αστυνομίας, έως και μηνύσεις άρχισαν να πέφτουν για τις κινητοποιήσεις των μαθητών. Ενώ φτάσαμε και σε πραγματικά ακραίες και επικίνδυνες καταστάσεις: Στο Γαλάτσι έσπρωξαν μαθήτρια που είχε σπασμένο χέρι, με αποτέλεσμα να της σπάσουν το γύψο(!), στην Αργυρούπολη εμφανίστηκε «αγανακτισμένος» γονιός με κόφτη(!) για να σπάσει την αλυσίδα της κατάληψης, στην Πεντέλη άλλος πήγε με τσεκούρι(!)... με αποτέλεσμα σε όλες αυτές τις περιπτώσεις τραυματισμούς (ευτυχώς μικρούς) των μαθητών.

Και αυτό το πρωτοφανές όργιο βίας, η υπουργός Παιδείας, Α. Διαμαντοπούλου, το κάλυψε και το επικρότησε(!) σε ένα παραλήρημα στη Βουλή, λέγοντας: «Θέλω εδώ να πω δημοσίως ευχαριστώ μέσα από την καρδία μου και συγχαρητήρια σε όλους αυτούς τους εκπαιδευτικούς που με μεγάλη προσπάθεια και πολλές φορές με κίνδυνο ακόμα και της σωματικής τους ακεραιότητας κρατούν τα σχολεία ανοιχτά και αντιστέκονται. Αντιστέκονται στη βία μειοψηφιών. Γιατί βεβαίως άλλο είναι οι διεκδικήσεις και οι αγώνες, που η κοινωνία έτσι όπως είναι εκφράζει, στο πλαίσιο μιας δημοκρατικής λειτουργίας».

Αλήθεια, από ποιον κινδύνεψε η σωματική ακεραιότητα των εκπαιδευτικών; Από τους δεκαπεντάχρονούς μαθητές τους; Ποιες είναι οι μειοψηφίες; Αφού οι μαθητικές συνελεύσεις είναι μαζικότατες! Οι μαθητές από τα κατειλημμένα σχολεία βγαίνουν στους δρόμους στις γειτονιές τους και διαδηλώνουν με σφυρίχτρες, συνθήματα και τραγούδια και ζητούν βιβλία, καθηγητές, σχολεία, ζητούν να μην πληρώνουν άλλο οι γονείς τους για την υποτιθέμενη δωρεάν Παιδεία. Κι κόσμος βγαίνει στα μαγαζιά και τα μπαλκόνια και τους χαίρεται, τα αυτοκίνητα τους κορνάρουν ρυθμικά και σιγοντάρουν! Δημιουργήθηκαν δεκάδες συντονιστικά σχολείων σε πόλεις και γειτονιές. Οι μαθητές ανακαλύπτουν τη δύναμη του αγώνα.

Αυτή είναι η πραγματικότητα των μαθητικών κινητοποιήσεων, που τόσο πάσχισε η υπουργός στη Βουλή να τη διαστρεβλώσει και να τη συκοφαντήσει. Ταύτισε τις μαθητικές καταλήψεις με μια δυο προβοκατόρικες περιπτώσεις καταστροφών και είχε το θράσος να εγκαλέσει το ΚΚΕ ότι τάχα δεν έχει καταδικάσει τις καταστροφές, όταν το ΚΚΕ έχει πάρει ξεκάθαρη θέση με δεκάδες ανακοινώσεις χρόνια τώρα και φέτος, ενάντια σε αυτά τα φαινόμενα. Αντίθετα, το υπουργείο δεν έδειξε την παραμικρή ευαισθησία να καταδικάσει τους «παιδονόμους» που έφτασαν στο σημείο να τραυματίζουν μαθητές, αλλά τους καλύπτει κιόλας!

Το θετικό, πάντως, είναι ότι οι μαθητές αντιμετωπίζουν το όργιο τρομοκρατίας, παλικαρίσια. Συνεχίζουν τις κινητοποιήσεις. Δεν το βάζουν κάτω. Σε πολλές περιπτώσεις ξεσηκώνουν γονείς και μερίδα εκπαιδευτικών που μπαίνουν μαζί τους στο χορό των κινητοποιήσεων.

Γι' αυτό εξαπολύεται όλη αυτή η σκυλιασμένη επίθεση της κυβέρνησης κατά των μαθητικών κινητοποιήσεων.

Δεν είναι οι καταλήψεις και τα κλειστά σχολεία που τους πείραξαν. Ετσι κι αλλιώς, τα σχολεία υπολειτουργούν. Εξάλλου, οι μαθητές αντιμετωπίζουν την τρομοκρατία και τον αυταρχισμό των διευθυντάδων πολύ πριν κάνουν κατάληψη, από όταν τολμούν να ξεστομίσουν το αίτημα να κάνουν γενική συνέλευση για να συζητήσουν τα προβλήματά τους!

Η λύσσα της κυβέρνησης με τους αγώνες των μαθητών, είναι γιατί αποκαλύπτουν την αθλιότητα της πολιτικής της και δείχνουν ταυτόχρονα ότι σε αυτήν την πολιτική μπορούν να μπουν σοβαρά εμπόδια. Το ίδιο έγινε και τον προηγούμενο μήνα με τις καταλήψεις στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ. Οι κινητοποιήσεις εκείνες ήταν καθοριστικές, για να δείξουν ότι ο νόμος - πλαίσιο δεν περνάει, μπορούν να μπουν, και μπήκαν, σοβαρά εμπόδια στην εφαρμογή του. Ανάγκασαν το υπουργείο Παιδείας να βγάλει μια τροπολογία προχτές και να αναθέσει στην ίδια την υπουργό, με δικές της αποφάσεις να προχωρήσουν οι διαδικασίες για τις νέες διοικήσεις στα ΑΕΙ, γιατί τα ΑΕΙ αρνούνται να προχωρήσουν αυτές τις διαδικασίες.

Και βέβαια, δεν είναι μόνο η κυβέρνηση, αλλά συνολικά τα κόμματα της πλουτοκρατίας που νιώθουν την πλάτη τους να προσεγγίζει τον τοίχο και να έχουν το λαό και τη νεολαία απέναντί τους, που γνωρίζουν ότι τα διαχειριστικά τους περιθώρια έχουν στενέψει απελπιστικά. Σπεύδουν, λοιπόν, να αναγνωρίσουν το δίκαιο των αιτημάτων των μαθητικών κινητοποιήσεων, αλλά να πάρουν αποστάσεις από το ίδιο το δικαίωμα των μαθητών να κινητοποιούνται, καταδικάζοντας τις καταλήψεις. Αυτό έκανε και η ΝΔ και η ΔΗΜ.ΑΡ.

Και παρά τη συκοφαντία και την τρομοκρατία, οι μαθητές τους γύρισαν την πλάτη και με πείσμα και αξιοπρέπεια φωνάζουν «θέλουμε βιβλία, καθηγητές, σχολεία»! Συνεχίζουν. Δε σκύβουν το κεφάλι. Τραβούν το δρόμο της οργάνωσης, του συντονισμού και της συλλογικής πάλης. Συναντιούνται σ' αυτό το δρόμο με τα αδέρφια και τους γονείς τους, με τους φοιτητές και τους εργάτες. Διαπαιδαγωγούνται στην αλληλεγγύη και στο σύνθημα «όλοι για έναν και ένας για όλους», μπαίνουν στο στίβο του αγώνα όχι μόνο για το «σήμερα» και για την καθημερινότητά τους, αλλά στην πάλη για την ίδια τους τη ζωή και το μέλλον τους. Βροντοφωνάζουν: «Παλεύουμε για μόρφωση και κοινωνία άλλη»!

Με βάση τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής¹, η επιχειρηματικότητα «αναφέρεται στη δυνατότητα ενός ατόμου να μετατρέψει τις ιδέες του σε επιχειρηματική δραστηριότητα... Το επιχειρηματικό πνεύμα πρέπει να υποστηρίζει τον καθένα στην καθημερινή του ζωή, στο σπίτι του, αλλά και στην κοινωνία. Ετσι, μπορεί και καθιστά τους υπαλλήλους ενήμερους για το πλαίσιο της εργασίας τους και ικανότερους να επωφεληθούν των ευκαιριών, και παρέχει τα θεμέλια για την κοινωνική ή εμπορική δραστηριότητα των επιχειρηματιών». Χαρακτηριστική επίσης για το περιεχόμενο της επιχειρηματικότητας, αλλά και αποκαλυπτική για το τι σηματοδοτεί και από ποιους καλλιεργείται σήμερα το αντιδραστικό σύνθημα «έξω τα κόμματα», είναι και η δήλωση του προέδρου του ΕΒΕΑ, ήδη από το Νοέμβρη του 2009: «Μια σύγχρονη εκπαίδευση αποτελεί τη στρατηγική επιλογή που ενθαρρύνει τις καινοτομίες και την επιχειρηματικότητα. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η αυτονομία των ΑΕΙ και η πλήρης απαλλαγή τους από τον κομματικό εναγκαλισμό. Με τον τρόπο αυτό θα είναι δυνατό να αντληθούν πόροι, πέραν της κρατικής ενίσχυσης και η βασική έρευνα θα χρηματοδοτείται από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα».

Τι σηματοδοτεί στην πραγματικότητα όμως η επιχειρηματικότητα στα πανεπιστήμια και γιατί δεν αποτελεί διέξοδο για την ανεργία του επιστημονικού δυναμικού της χώρας (σημειωτέον ότι η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό άνεργων πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης - 13,2% - στην ΕΕ), όπως προπαγανδίζουν ΠΑΣΟΚ - ΝΔ και τα παπαγαλάκια τους των συγκροτημάτων Λαμπράκη και Αλαφούζου;

Η επιχειρηματικότητα, πλευρά της οποίας είναι η επιχειρηματική λειτουργία των ιδρυμάτων, έχει καταρχήν το προφανές αποτέλεσμα του αδειάσματος της τσέπης των φοιτητών και των γονιών τους, όταν αναγκάζονται να πληρώνουν για τη σίτιση και στέγαση στους εργολάβους που διαχειρίζονται λέσχες και εστίες, να πληρώνουν για τα φοιτητικά πάσο στην εταιρεία «Γερμανός» κ.ο.κ. Αυτή είναι μόνο μία - πολύ σοβαρή αναμφισβήτητα - πτυχή του... «Πανεπιστημίου ΑΕ».

Η επιχειρηματική δράση στα πανεπιστήμια, κυρίως στον τομέα της έρευνας που γίνεται σε μεταπτυχιακό επίπεδο και στα διάφορα εργαστήρια, έχει επιπλέον να κάνει με την ενοποίηση των χώρων παραγωγής και εμπορικής εκμετάλλευσης (βλέπε spin-off εταιρείες) των νέων προϊόντων, υπηρεσιών κ.λπ. στα οποία αναζητούν διέξοδο τα συσσωρευμένα κεφάλαια που προκάλεσαν την καπιταλιστική κρίση. Από μια τέτοια εταιρεία σύμπραξης ιδιωτικού και δημόσιου τομέα στις ΗΠΑ προέκυψε άλλωστε και η γνωστή σε όλους μας «Google», από το πατεντάρισμα της ερευνητικής δουλειάς καθηγητών και σπουδαστών.

Ετσι, ο χώρος των πανεπιστημίων αποδεικνύεται ότι είναι πολύ κερδοφόρος για το κεφάλαιο, στοιχείο που εκτιμάται εδώ και χρόνια στα αρμόδια όργανα της ΕΕ.

Γι' αυτό, άλλωστε, καθηγητές διαπλεκόμενοι με τις επιχειρήσεις εξαπολύουν απειλές για να σταματήσουν οι καταλήψεις του ΜΑΣ στους Ειδικούς Λογαριασμούς Ερευνας. Γι' αυτό και οι πρυτάνεις, που υψώνουν τους τόνους, επειδή θίγονται από το νέο μοντέλο διοίκησης του νόμου - πλαισίου, στην τελευταία τους απόφαση καλούν σε άνοιγμα των Ειδικών Λογαριασμών που είναι υπό κατάληψη. «Λυτοί και δεμένοι», είτε με ακαδημαϊκό περιτύλιγμα, είτε με απροκάλυπτους όρους «μπίζνας», υπερασπίζονται την επιχειρηματική λειτουργία των πανεπιστημίων.

Στις σημερινές συνθήκες ο καπιταλισμός βρίσκεται σε μία φάση που πρέπει να προχωρήσει βαθύτερα, πιο αποφασιστικά, με την εμπορευματοποίηση ακόμα και «κλασικών» δημόσιων τομέων, όπως η Υγεία και η Παιδεία, για να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου στη διεθνή αγορά. Οποιος νοσταλγικά μιλά για το παλιό «δημοκρατικό και συμμετοχικό πανεπιστήμιο», συνειδητά ή όχι, ξεχνά ότι το επιχειρηματικό πανεπιστήμιο είναι το αστικό πανεπιστήμιο στις σύγχρονες συνθήκες. Αρα, περιθώρια ελιγμών, επιστροφής σε άλλο τύπο πανεπιστημίου εντός αυτών των συνθηκών, δεν υπάρχουν.

Υπάρχει, όμως, και μια πιο «αθέατη» πτυχή της επιχειρηματικότητας. Είναι η προβολή των αστικών ιδεολογημάτων: «Η σύνδεση του πανεπιστημίου ή του ΤΕΙ με την αγορά είναι τρόπος άντλησης δυναμικού κι εσύ μπορεί να είσαι ο ένας τυχερός, ο αυριανός επιτυχημένος επιχειρηματίας, το στέλεχος μιας μεγάλης επιχείρησης!». Πρόκειται για ιδεολόγημα που έχει βρει πρόσφορο έδαφος στους φοιτητές, επενδύοντας στη σημαντική επιδείνωση της ζωής των λαϊκών στρωμάτων στα πλαίσια της κρίσης, στην καλλιέργεια της ατομικής λύσης από τους καθηγητές - επιχειρηματίες και τις παρατάξεις ΠΑΣΟΚ - ΝΔ, στον εκφυλισμό του φοιτητικού κινήματος, με την ευθύνη αστικών και οπορτουνιστικών δυνάμεων. Στο πέρασμα αυτού του ιδεολογήματος έχει, βέβαια, συμβάλει το αντικειμενικό γεγονός της άντλησης από τα πανεπιστήμια της επιστημονικής «αφρόκρεμας» για τις επιχειρήσεις όλο το προηγούμενο διάστημα. Αυτό πιέζει τους φοιτητές από φτωχά λαϊκά στρώματα, δημιουργώντας αυταπάτες ότι, ειδικά σήμερα μέσα στην κρίση, μπορούν ατομικά και... με «δημόσιες σχέσεις» να ξεφύγουν από τις αλυσίδες της τάξης τους. Εχει ωστόσο παρέλθει ο καιρός που το μορφωτικό επίπεδο σηματοδοτούσε το πέρασμα σε ανώτερο στρώμα, καθώς, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της κρίσης, γίνεται ακόμα πιο σφιχτή η επιλογή των διευθυντικών στελεχών στην παραγωγή, στη στελέχωση του αστικού κράτους.

Η επιχειρηματικότητα, ως βασικός άξονας της ιδεολογικοπολιτικής παρέμβασης της άρχουσας τάξης στη σπουδάζουσα νεολαία, εντείνεται σήμερα με την ισχυρή παρέμβαση των επιχειρηματικών ομίλων άμεσα στο ίδιο το περιεχόμενο των σπουδών. Μέσα από την πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών, το διορισμό και τη χρηματοδότηση διδασκόντων από τις επιχειρήσεις, προωθείται - μεταξύ άλλων - η ενίσχυση της διδασκαλίας της επιχειρηματικότητας. Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι στις ΗΠΑ, όπου η επιχειρηματικότητα ως μάθημα διδάσκεται από το 1947 (!), υπάρχει ειδικός φορέας, αποτελούμενος από πανεπιστημιακούς και επιχειρηματίες, ο οποίος προσδιορίζει όλα εκείνα τα μαθήματα που παρέχονται στα αμερικανικά πανεπιστήμια σχετικά με την επιχειρηματικότητα².

Η επιχειρηματικότητα είναι προφανές ότι δεν αναιρεί, αντίθετα ενισχύει το βασικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης ως ιδεολογικού μηχανισμού της αστικής εξουσίας. Το παλιό «ακαδημαϊκό» πανεπιστήμιο, που σήμερα οραματίζονται μέσα στις επικίνδυνες για το λαϊκό κίνημα αυταπάτες τους οι δυνάμεις του οπορτουνισμού, έπαιξε με το παραπάνω το ρόλο του στη διάδοση και αναπαραγωγή της αστικής ιδεολογίας. Σήμερα, όμως, ο ρόλος αυτός υπηρετείται πιο ολοκληρωμένα με τη βίαιη εισβολή των επιχειρήσεων στη διοίκηση, στη δομή και στο περιεχόμενο της Ανώτατης Εκπαίδευσης και της Ερευνας. Σήμερα η πίεση για αύξηση της ανταγωνιστικότητας του ευρωενωσιακού κεφαλαίου απέναντι στα παλιά και ανερχόμενα ιμπεριαλιστικά κράτη (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία) επιτάσσει να έρθει άμεσα και ο επιχειρηματίας μέσα στα πανεπιστήμια και, ως ο φυσικός - ατομικός εκπρόσωπος της τάξης του κεφαλαίου, να διδάξει τους φοιτητές να ευθυγραμμίζουν απόλυτα τις «επιστημονικές» τους γνώσεις στις επιταγές της αγοράς. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι σε όλα σχεδόν τα ΑΕΙ της χώρας λειτουργούν οι περίφημες «Μονάδες Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας (ΜΚΕ)», που στόχο έχουν την εξοικείωση των νέων ανθρώπων με το βάρβαρο ανταγωνισμό της αγοράς, την ενσωμάτωση ή ακόμα και τη συνειδητή στράτευσή τους με τα συμφέροντα των βιομηχάνων και εφοπλιστών. Πρόσφατα, μάλιστα, η ΜΚΕ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ίδρυσε και «Εντατικό Σχολείο Επιχειρηματικότητας» με τη συμμετοχή εκπροσώπων επιχειρήσεων της περιοχής...

Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στα πανεπιστήμια δημιουργεί όρους αντικοινωνικής, αντιδραστικής χρήσης της επιστήμης. Αποκαλύπτει περισσότερο την αντίφαση της ανάπτυξης, από τη μια, των παραγωγικών δυνάμεων και της επιστήμης ειδικότερα, και από την άλλη, την καταστροφή τους για την κερδοφορία του κεφαλαίου. Είναι γνωστά και πολύ χτυπητά τα παραδείγματα φαρμακευτικών εταιρειών που, σε συνεργασία με αμερικανικά πανεπιστήμια, έχουν μετατρέψει σε εμπορικά σήματα αποκλειστικής εκμετάλλευσης φάρμακα για το άσθμα, τις αλλεργίες (εταιρεία «Rigel» με το πανεπιστήμιο Στάνφορντ και τον ιδρυτή της καθηγητή Μοριακής Φαρμακολογίας G. Nolan), αλλά και την καρδιακή ανακοπή ή τον καρκίνο³. Από τη δεκαετία του '90 ακόμα, στις ΗΠΑ προβλέπονται ειδικά κονδύλια για να μετατρέπονται και... ακαδημαϊκές έννοιες σε καινοτόμα προϊόντα προς εμπορική εκμετάλλευση. Στον καπιταλισμό, άλλωστε, όλα πουλιούνται και όλα αγοράζονται, ακόμα και οι θεωρητικές έννοιες.

Η πρόταση του ΚΚΕ για Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση στο πλαίσιο της Λαϊκής Εξουσίας - Οικονομίας είναι η μόνη πραγματική λύση αυτής της αντίφασης, αφού καταργεί στην πράξη την επιχειρηματικότητα στα πανεπιστήμια, υποτάσσει την επιστήμη και την έρευνα στην ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών και όχι στο κέρδος. Με βάση τα παραπάνω, έχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα να συμβάλουμε οι κομμουνιστές, ώστε να γίνεται κατανοητό από ευρύτερα τμήματα της σπουδάζουσας νεολαίας ότι η επιχειρηματικότητα ως ευκαιρία, η επένδυση στη γνώση ως φάρμακο για την κρίση, δεν αφορά τους ίδιους, αλλά τους κεφαλαιοκράτες. Και όσο αφορά τους κεφαλαιοκράτες, άλλο τόσο σηματοδοτεί νέα κόλαση για τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών. Και η διεθνής πείρα από άλλα καπιταλιστικά κράτη που η προώθηση της επιχειρηματικότητας έχει προ καιρού εφαρμοστεί συνολικά, αποδεικνύει ότι μέσος δρόμος δεν υπάρχει. Κατανοούμε την αγωνία των παιδιών με άνεργους γονείς, που εργάζονται για να τα βγάλουν πέρα με τις σπουδές τους. Καταλαβαίνουμε ότι το εμπόριο ελπίδας που λέγεται κυνικά «επιχειρηματικό πνεύμα» μπορεί να μοιάζει σε αυτά τα παιδιά σανίδα σωτηρίας. Ας σκεφτούν, όμως, ότι είναι οι ίδιες αυτές επιχειρήσεις που απέλυσαν τους γονιούς τους, που τους έχουν να δουλεύουν ανασφάλιστοι, για ένα χαρτζιλίκι, και μετά τους ζητούν να πληρώνουν λεφτά για το φαΐ και τα βιβλία τους. Ας σκεφτούν και ας αποφασίσουν να μπουν στην πάλη ενάντια στην εξουσία των μονοπωλίων, για την Παιδεία του λαού και της εξουσίας του.

Σημειώσεις

1. European Commission Communication, Fostering Εntrepreneurial Μindsets Τhrough Εducation and Learning, COM(2006) 33 final.

2. Τζερεμές Ν., Σκαγιάννης Π. (2009) «Η Διεθνής Εμπειρία της Εκπαίδευσης στην Επιχειρηματικότητα». Αγορά Χωρίς Σύνορα, τ. 15 (1), 2009, σελ. 3-28.

3. Press, E., Washburn, J. «Το υπό κατάληψη Πανεπιστήμιο». Αναδημοσίευση άρθρου στα Θέματα Παιδείας, τεύχος 28, Δεκέμβρης 2006 - Γενάρης/Φλεβάρης 2007, σελ. 29-46.