«Το ΠΑΣΟΚ καταμαρτυρεί στο ΚΚΕ την αδυναμία και απροθυμία του να αντιμετωπίσει τις σκοτεινές πτυχές της δικής του ιστορικής πορείας»(άρθρο στο ΒΗΜΑ, σελ. 28, 12 Απρίλη 2009).

Ποιες είναι, αλήθεια, αυτές οι σκοτεινές πτυχές της ιστορίας του ΚΚΕ που το Κόμμα αδυνατεί να αντιμετωπίσει; Την απάντηση την δίνει στην ίδια εφημερίδα, σε δεύτερο άρθρο στην ίδια σελίδα, ο Ρ. Σωμερίτης: «Είναι απόλυτα νόμιμος ο σημερινός αντικομμουνισμός (...) Είναι απόλυτα νόμιμη και αναγκαία μάλιστα η αντίθεση προς τους νεοσταλινικούς (...) Η λέξη αντικομμουνισμός σημαίνει την πολιτική και ιδεολογική αντίθεση με τον βρικολακιασμένο στον Περισσό απεχθή "υπαρκτό". Για το χθες που εκφράζει και για το αύριο που οραματίζεται».

«Σκοτεινές πτυχές» λοιπόν, και μάλιστα τέτοιες που να καθιστούν νόμιμο και αναγκαίο τον σύγχρονο αντικομμουνισμό, είναι «το χθες που εκφράζει και το αύριο που οραματίζεται» το ΚΚΕ. Η ίδια, δηλαδή, η ύπαρξή του.

Ηταν θέμα χρόνου να εκφραστεί με τόσο ωμό τρόπο ακριβώς αυτό που από την πρώτη στιγμή ήταν καθαρό, όταν ξεκινούσε ένας νέος γύρος αντικομμουνισμού με μοιρασμένους ρόλους ανάμεσα σε διάφορα στελέχη της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ και με λαγό τον Πάγκαλο. Στην ίδια εφημερίδα πάντα, λίγες μέρες πριν ο Γ. Πρετεντέρης έφτασε στο σημείο να ζητά από το ΚΚΕ δήλωση αποκήρυξης της ίδιας της κομμουνιστικής ταυτότητάς του.

Τίποτα καινούριο σ' όλα αυτά. Ηδη από το προηγούμενο αντικομμουνιστικό κύμα (στην πρώτη απόπειρα να περάσει στην ΕΕ το αντικομμουνιστικό μνημόνιο) ήταν καθαρό ότι «ο αντικομμουνισμός με όλες τις μορφές του θα ενταθεί το επόμενο διάστημα σαν "φυσική" αντίδραση των ιδεολογικών, πολιτικών εκπροσώπων και απολογητών του καπιταλιστικού συστήματος στην αναπτυσσόμενη δυσκολία να χειραγωγεί εργατικές και λαϊκές δυνάμεις, ιδιαίτερα των νέων. Στο έδαφος της όξυνσης των αντιθέσεων του συστήματος, των αντιφάσεών του, διαμορφώνεται η δυνατότητα να αναπτυχθεί η αντικαπιταλιστική συνείδηση, να συνειδητοποιηθεί πλατύτερα η αναγκαιότητα και ρεαλιστικότητα του σοσιαλισμού, παρά την ήττα του τέλους του 20ού αιώνα» («Ο ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ. ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ». Εκδοση «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ»).

Το «χθες που εκφράζει» το ΚΚΕ ακριβώς γιατί είναι σε ευθεία αντιστοιχία με τον κόσμο που οραματίζεται, δεν έπαψε ποτέ να απασχολεί την αστική τάξη. Η αστική τάξη φρόντισε μάλιστα στην 90χρονη ιστορία του Κόμματος να κάνει διαρκώς καθαρό με πράξεις ότι δεν ανέχεται καν την παρουσία του ΚΚΕ στην πολιτική ζωή του τόπου. Πολύ περισσότερο που οι κομμουνιστές όχι μόνο δε διδάχτηκαν υποταγή από τις διώξεις, αλλά αντίθετα εκτιμούν ότι «τα γεγονότα, που διαδραματίστηκαν σε όλη τη διάρκεια της 90χρονης ηρωικής ιστορίας του ΚΚΕ, αποτελούν μια τεράστια παρακαταθήκη για το σήμερα και το αύριο, για τις νέες γενιές. Πόσο μάλλον, όταν πρόκειται για τον εκδιωγμό, το βασανισμό, τη φυλάκιση εκατοντάδων χιλιάδων αγωνιστών και αγωνιστριών, κομμουνιστών, που εκτοπίστηκαν στα ξερονήσια». Και επιμένουν ότι «η ιστορική μελέτη δεν αποτελεί απλώς μια καταγραφή ή αποτίμηση του παρελθόντος. Μπορεί και πρέπει να γίνεται ιδεολογικό όπλο, να ενισχύει τα μεθοδολογικά εργαλεία ανάλυσης για το παρόν και το μέλλον του κινήματός μας» (Διακήρυξη της Κεντρικής Επιτροπής για τα 90 χρόνια του ΚΚΕ, Νοέμβρης 2007).

Το «χθες που εκφράζει» το ΚΚΕ και ενοχλεί την αστική τάξη είναι συγκεκριμένο: «Χιλιάδες κομμουνιστές και κομμουνίστριες κράτησαν ψηλά τη σημαία των ιδανικών του ΚΚΕ και με τεράστιο προσωπικό κόστος αρνήθηκαν να το αποκηρύξουν. Συνέχισαν το παράδειγμα άλλων συντρόφων τους της προπολεμικής περιόδου, που μαρτύρησαν στις φυλακές και τις εξορίες των αστικών κυβερνήσεων, κοινοβουλευτικών και δικτατορικών (Βενιζέλου, Πάγκαλου, Μεταξά, κ.ά.), επειδή έκαναν το καθήκον τους στον αγώνα για το μεροκάματο, για τις συνθήκες δουλειάς, για ένα καλύτερο αύριο, αλλά και επειδή αρνήθηκαν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας» (ό.π.).

Αυτή ακριβώς η αγωνιστική στάση ζωής, ιδιαίτερα μετά την αντεπανάσταση στα 1989-1991, έχει δεχτεί τόνους λάσπης από τους προσωρινούς νικητές μιας μάχης. Η κατασυκοφάντησή τους σε συνδυασμό με την άλλη όψη του νομίσματος, την προπαγάνδα της αναποτελεσματικότητας, αποτελεί ένα όπλο καταβαράθρωσης των λαϊκών συνειδήσεων που «πατά» αντικειμενικά στην ψυχολογία της απογοήτευσης, στον κλονισμό πεποιθήσεων, προκειμένου να καλλιεργήσει τη μοιρολατρία, το συμβιβασμό και τελικά την άρνηση της πάλης και την υποταγή στο σύστημα. Είναι μια μέθοδος για να τσακίσουν την αξία του αγώνα, γιατί αυτόν ακριβώς φοβούνται οι κυρίαρχες εκμεταλλευτικές τάξεις. Και πάνω απ' όλα, να τσακίσουν αυτή την αξία που αποτελεί όπλο στη δράση των κομμουνιστών. Μόνο που η πεισματάρα ζωή διδάσκει πως κανένας αγώνας δεν πηγαίνει χαμένος. Χαμένος είναι ο αγώνας που δε γίνεται. Η ίδια η ιστορία δίνει την απάντηση ως προς αυτό. Και είναι για μας από τα πιο σημαντικά εφόδια για να συνεχίζουμε. Τα λόγια του Μπαλζάκ, «απ' όλες τις σπορές που ρίχνονται στη γη, το αίμα των ηρώων δίνει την καλύτερη σοδειά», συνεχίζουν να διατηρούν την ισχύ τους. Για παράδειγμα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναρωτιούνται: Πώς μπόρεσε το ΚΚΕ ν' αντέξει μέσα στη διεθνή λαίλαπα των χρόνων 1989-1991; Η απάντηση βρίσκεται σε μια σειρά λόγους. Ο πιο βασικός είναι οι ακατάλυτοι δεσμοί που δημιουργήθηκαν ανάμεσα στο Κόμμα μας, στην εργατική τάξη και το λαό, ως αποτέλεσμα σκληρής πάλης και μαζικών θυσιών για όλα τα μεγάλα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας. Αυτοί οι αγώνες και οι θυσίες ενέπνευσαν πολλούς αγωνιστές και συνεχίζουν να εμπνέουν νεότερους. Οι αξίες τους φεγγοβολούν στα ερείπια που συσσώρευσε η κρίση και η φθορά, αποτελούν δύναμη αντίστασης. Ακριβώς αυτός ο ρόλος της ιστορικής παράδοσης του ΚΚΕ στάθηκε η βάση για την ανασυγκρότησή του και η ασπίδα ταυτόχρονα στις πολλαπλές επιθέσεις που δέχτηκε απ' τα έξω κι από μέσα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το πετροβόλημα, ο μηδενισμός του παρελθόντος του ΚΚΕ, αποτέλεσε έναν απ' τους βασικούς στόχους της ιδεολογικής επίθεσης της άρχουσας τάξης και των δεξιών νεοαναθεωρητών. Το παρελθόν τούς ήταν εμπόδιο για το μέλλον. Την απόλυτη ρήξη που επιχείρησαν να επέλθει μ' αυτό, την είδαν σαν όρο για τη διάλυση του ΚΚΕ. Ταυτόχρονα, όμως, στάθηκε και μοιραία για το «ανανεωτικό» τους εγχείρημα. Ειδικά ενάντια στην ισοπέδωση που επιχείρησαν «ξεσηκώθηκαν και οι πέτρες». Η δύναμη των κομμουνιστικών αξιών, ο διαχρονικά αναγεννητικός ρόλος τους άντεξαν και θ' αντέχουν στο χρόνο, γιατί δίχως αυτές, όπως κι αν διαμορφωθούν οι συνθήκες, δεν μπορεί να υπάρξει ελπιδοφόρο μέλλον. Η πίστη στις κομμουνιστικές αξίες στάθηκε το βασικό στήριγμα χάρη στο οποίο εκατομμύρια άνθρωποι κατόρθωσαν να ξεπεράσουν μύριες δυσκολίες με το κεφάλι ψηλά, επιδεικνύοντας ακατάβλητο θάρρος, ηρωισμό, καρτερικότητα, πρόκληση στον ίδιο το θάνατο. Απ' τις φυλακές της Κέρκυρας ο προλετάριος ποιητής Φώτης Αγγουλές μηνούσε σε κάθε κατεύθυνση τις μέρες που το κλίμα των εκτελέσεων ήταν κυρίαρχο: «Μην καρτεράτε να λυγίσουμε,/ μήτε για μια στιγμή μηδ' όσο στην κακοκαιρία / λυγάει το κυπαρίσσι / έχουμε τη ζωή πολύ / παρά πολύ αγαπήσει»(Κυριακή 28 Δεκέμβρη 2003, «Ριζοσπάστης»).

Η αστική τάξη δεν ξεχνά όχι μόνο πως «ούτε σε ξερονήσια, ούτε σε φυλακές, ποτές τους δεν λυγίσανε οι κομμουνιστές», αλλά και τη χαροτρομάρα που πήρε η ίδια όταν η εξέλιξη της ταξικής πάλης τα 'φερε έτσι που ο λαός μπροστά στο δίλημμα «τις αλυσίδες ή τα όπλα» απάντησε με τα όπλα. Και είναι χαρακτηριστικό πως ο Σωμερίτης στο περί αντικομμουνισμού πόνημά του περιλαμβάνει και την πρόσφατη έκδοση από τη «Σύχρονη Εποχή» του ιστορικού ταξιδιωτικού οδηγού για το Γράμμο. «Το κουκουέ - γράφει - προσπαθεί με πολυτελείς εκδόσεις πολιτικοτουριστικών οδηγών των μαχών στον Γράμμο να καταξιώσει τους ένοπλους αγώνες της δικής του παράταξης». Αναγνωρίζουμε στον αρθρογράφο γνήσιο ταξικό ένστικτο. Γνωρίζει τι είναι αυτό που δεν πρέπει να μάθουν οι νεότεροι.

Η αστική τάξη δεν μπορεί να χωνέψει καμιά διακήρυξη του ΚΚΕ. Ειδικά όταν το ΚΚΕ δηλώνει με τον πλέον επίσημο τρόπο: «Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας μάς εμπνέει» (Αλέκα Παπαρήγα στην αποκάλυψη του μνημείου του ΔΣΕ στη Λυκόραχη, στις 2 του Ιούλη του 2006).

Για μας, όμως, παραμένει σε απόλυτη ισχύ το σύνολο αυτής της διακήρυξης. Σημείωνε τότε η Γενική Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ: «Ισως μερικοί, γνωστοί και μη εξαιρετέοι αντίπαλοι και άσπονδοι φίλοι μας, υποβάλουν το ερώτημα γιατί ανασκαλεύουμε μνήμες, γιατί φέρνουμε ξανά στην επικαιρότητα τον αγώνα αυτό που άλλοι τον βάφτισαν συμμοριτοπόλεμο και άλλοι τον επικρίνουν και τον ξορκίζουν ως έναν εμφύλιο αλληλοσπαραγμό; Ολοι αυτοί ξεχνούν ότι υπάρχουν δίκαιοι και άδικοι πόλεμοι ανεξάρτητα σε αρκετές περιπτώσεις ποιος πρώτος επισήμως τον κηρύττει, ή ποιος φαινομενικά πρώτος επιτίθεται. Ξεχνούν ότι ο πόλεμος είτε πάρει τη μορφή της αντίστασης στην ξένη κατοχή, είτε τη μορφή της εσωτερικής ταξικής ένοπλης σύγκρουσης δεν είναι προκαταβολική επιλογή των κομμουνιστών, των αγωνιστών, των λαών. Επιβάλλεται αναγκαστικά και υποχρεωτικά από τις εγχώριες αστικές δυνάμεις και τους ξένους ιμπεριαλιστές. Κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν ότι η κομμουνιστική θεωρία είναι απολύτως συνυφασμένη με την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, την εξάλειψη των αιτιών που γεννούν τους πολέμους. Δε θέλουν να ξέρουν αυτό που ο Μαρξ διακήρυξε σε ανύποπτο χρόνο για τους πολλούς, ότι η πραγματική ελευθερία του ανθρώπου αρχίζει εκεί που τελειώνει ο εργάσιμος χρόνος. Οτι η ελευθερία είναι συνώνυμη της συνείδησης της αναγκαιότητας. Οι αστικές δυνάμεις αλλά και οι πάσης φύσεως οπορτουνιστές από τη δική τους πλευρά δε θέλουν και δεν μπορούν να αναγνωρίσουν την ερμηνεία της ουσίας, των αιτιών και της φύσης των πολέμων. Οι πόλεμοι δεν εξαπολύονται από παράλογους και ψυχοπαθείς, ούτε καν από εκείνους που έχουν μεμονωμένα ιδιοτελή συμφέροντα. Σε κάθε ταξική κοινωνία, και στην δουλοκτητική και στη φεουδαρχική και στην καπιταλιστική υπήρχαν και υπάρχουν πόλεμοι που αποτελούν τη συνέχιση της πολιτικής των καταπιεστικών τάξεων με τα πολιτικά ειρηνικά λεγόμενα μέσα. Υπάρχουν αντιδραστικοί πόλεμοι και επαναστατικοί πόλεμοι. Ναι, να καταργηθούν και θα καταργηθούν μόνο όταν παύουν να εξουσιάζουν αυτοί που καταπιέζουν και δολοφονούν λαούς, αυτοί που χρησιμοποιούν τα όπλα εκεί που δεν μπορεί να γίνει η με ειρηνικά πολιτικά μέσα διείσδυση των κεφαλαίων».

Και συνέχιζε: «Αποτελεί πρόκληση όταν ακούμε από τις άλλες πολιτικές δυνάμεις ότι ο πόλεμος μπορεί να αποτραπεί με τις ειρηνικές διαπραγματεύσεις των αστικών κυβερνήσεων και με την εφαρμογή του διεθνούς ιμπεριαλιστικού δικαίου. Αποτελεί πρόκληση για μας να θεωρείται ότι ειρηνικό πολιτικό μέσο είναι ο ιδεολογικός και πολιτικός εκβιασμός, ο εκφοβισμός, η απειλή απόλυσης, φυλάκισης, απομόνωσης, ο αποκλεισμός. Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος είτε γίνεται με ειρηνικά είτε με πολεμικά μέσα στηρίζεται στον βρώμικο πόλεμο της φθοράς των συνειδήσεων, ένας πόλεμος σε βάρος των λαών που ανθεί σήμερα (...) Και σήμερα όπως και τότε είναι επίκαιρο το ερώτημα, υποταγή ή αντίσταση, συναίνεση ή ρήξη, καπιταλισμός ή σοσιαλισμός».

Το ερώτημα, επίσης, του Πρετεντέρη στο ΒΗΜΑ, αν το ΚΚΕ ασπάζεται τους κανόνες της δημοκρατίας, έχει απαντηθεί έναν αιώνα πριν: Εγραφε ο Λένιν:

«Το επιχείρημα αυτό παίζει κυρίως με τις έννοιες "δημοκρατία γενικά" και "δικτατορία γενικά", χωρίς να βάζει το ζήτημα για ποια τάξη πρόκειται. Μια τέτοια τοποθέτηση του ζητήματος, εξωταξική ή υπερταξική, δήθεν παλλαϊκή, αποτελεί καθαρό εμπαιγμό της βασικής διδασκαλίας του σοσιαλισμού, δηλαδή της διδασκαλίας για την ταξική πάλη, την οποία παραδέχονται στα λόγια, μα ξεχνούν στην πράξη οι σοσιαλιστές που πέρασαν με το μέρος της αστικής τάξης. Γιατί σε καμιά πολιτισμένη καπιταλιστική χώρα δεν υπάρχει "δημοκρατία γενικά", αλλά υπάρχει μόνο η αστική δημοκρατία, και δεν πρόκειται για τη "δικτατορία γενικά", αλλά τη δικτατορία της καταπιεζόμενης τάξης, δηλ. του προλεταριάτου, πάνω στους καταπιεστές και εκμεταλλευτές, δηλ. πάνω στην αστική τάξη, με σκοπό την κατανίκηση της αντίστασης που προβάλλουν οι εκμεταλλευτές στην πάλη για την κυριαρχία τους»(Λένιν: Θέσεις και εισήγηση για την αστική δημοκρατία και τη δικτατορία του προλεταριάτου).

Η αστική τάξη ακριβώς επειδή γνωρίζει τις απαντήσεις που δίνει το ΚΚΕ στα ερωτήματα περί δημοκρατίας επεδίωξε να τσακίσει τους κομμουνιστές όπου τους έβρισκε. Κορυφαία «στιγμή» ο «νέος Παρθενώνας» που είχε στήσει στη Μακρόνησο. Μα και κει απέτυχε. Γιατί; «ορισμένα από τα βασικά ιστορικά διδάγματα που προκύπτουν από την ιστορία της Μακρονήσου, διδάγματα διαχρονικής αξίας και ιδιαίτερης επικαιρότητας: Τη μεγάλη σημασία που έχει η ολόπλευρη αφοσίωση στους σκοπούς της ταξικής πάλης, του αγώνα για τη λαϊκή ευημερία, για το δικαίωμα του κάθε λαού να διαφεντεύει στον τόπο του, να επιλέγει το δρόμο της κοινωνικής εξέλιξης. Η Μακρόνησος διδάσκει τη σημασία και την αξία του ηρωισμού σε δύσκολες και αντίξοες συνθήκες, που απαιτούν την υπέρβαση και την αγνόηση του ίδιου του φόβου του θανάτου. Διδάσκει σε ποιο έδαφος καλλιεργείται η αξία της ατομικής αξιοπρέπειας, της αγωνιστικής αξιοπρέπειας. Ομως, μια τέτοια ανώτερης μορφής συνειδητή στάση καλλιεργείται μαζικά σε κάποιες ιδιαίτερες στιγμές έξαρσης, προετοιμάζεται όμως στον ένα ή τον άλλο βαθμό και μέσα από τον ηρωισμό που απαιτεί η καθημερινότητα του αγώνα, όταν μάλιστα οι εξελίξεις είναι ή φαίνονται ότι είναι αργόσυρτες. Ηρωισμός απαιτείται και όταν η ιστορία εξελίσσεται κατά διαστήματα με τον αραμπά, και όταν εμφανίζονται τα άλματα. Οι αγωνιστές και αγωνίστριες της Μακρονήσου, δεν ήταν άνθρωποι που στις φλέβες τους κυλούσε κάποιο ιδιαίτερο αίμα, δεν είχαν στο DNA τους κάτι το ιδιαίτερο και ξεχωριστό. Ηταν απλοί, συνηθισμένοι, θνητοί και ευάλωτοι στις κακουχίες. Απόδειξαν όμως ότι ο άνθρωπος του λαού διαθέτει απεριόριστες δυνατότητες και δυνάμεις προσφοράς και αυτοθυσίας, όταν το αποφασίσει, όταν πρόκειται για το συμφέρον των εργαζομένων. Ισως κάποιοι αναρωτηθούν σήμερα, που οι εξελίξεις τρέχουν ή μοιάζουν να τρέχουν με μεγαλύτερη ακόμα ταχύτητα, αν έχει τόση σημασία να θυμόμαστε το παρελθόν, να αναμοχλεύουμε - όπως λέγεται χαρακτηριστικά - μνήμες, να ξύνουμε πληγές. Ολοι όσοι υποστηρίζουν αυτό, δεν ξεκινάνε, βέβαια, από την ίδια αφετηρία. Αλλοι, ή να πούμε καλύτερα πολιτικοί ηγέτες, παράγοντες, πολιτικές δυνάμεις, οικονομικοί παράγοντες, υποστηρίζουν τη μονόπλευρη λήθη στο παρελθόν, από συμφέρον, καθώς έχουν κάθε λόγο να κρύψουν από τη σύγχρονη γενιά, την αυριανή νέα γενιά, γεγονότα που σημάδευαν και σημαδεύουν ως σήμερα τη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Δε θέλουν να αποκαλυφθεί η αλήθεια για την αγγλοαμερικανική στρατιωτική επέμβαση στην Ελλάδα, η αλήθεια για το Δόγμα Τρούμαν και το Σχέδιο Μάρσαλ, ποιες είναι οι αιτίες για τον Εμφύλιο, ποια ήταν τα οράματα και οι στόχοι των αγωνιστών. Δεν επιθυμούν να φανεί το ενιαίο συμφέρον που έδεσε την κυρίαρχη τάξη της χώρας μας με τις επιλογές του ιμπεριαλισμού, με το ξένο κεφάλαιο. Να αποκαλυφθούν οι πηγές των θεωριών του ραγιαδισμού, της υποτέλειας, της μοιρολατρίας. Προτιμούν την αμνησία ή το συγχωροχάρτι, για να συνεχίσουν απτόητοι και στις νέες συνθήκες την ίδια πολιτική, τις ίδιες γενικές επιλογές. Κι όμως δεν είναι συνεπείς ούτε με τις ίδιες τις διακηρύξεις τους, γιατί όταν το απαιτεί το κομματικό συμφέρον, προσφεύγουν στο παρελθόν, προκειμένου να αντλήσουν επιχειρήματα που δε διαθέτουν για το σήμερα όσο πειστικά θα ήθελαν. Ποντάροντας στην έλλειψη ιστορικής γνώσης, προσπαθούν να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα του σήμερα».(Αλ. Παπαρήγα στον πρόλογο της έκδοσης «ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΟΠΟΣ» Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 2002)

Η αστική τάξη δεν ήταν ποτέ μόνη της στην προσπάθεια να χτυπήσει το ΚΚΕ. Χαρακτηριστική η παρακάτω δήλωση: «Το ΚΚΕ εξελίσσεται σε ένα σοβαρό εμπόδιο στην πρόοδο της ελληνικής κοινωνίας» (Λ. Κύρκος 2/6/1997 στα ΝΕΑ).Και σε άλλο σημείο της συνέντευξής του: «Δε θα αντέξει για πολύ το ΚΚΕ, όπως είναι σήμερα. Προβλέπω εσωκομματική διαπάλη και έκρηξη. Πρέπει να αναζητήσει σύντομα τρόπους προσέγγισης με τη σημερινή πραγματικότητα»... Προηγούμενα φρόντισε να επαναλάβει το γνωστό σλόγκαν του ΣΥΝ και άλλων, πως «το ΚΚΕ έχει περιχαρακωθεί στον Περισσό και στις στείρες ιδέες του και νομίζει ότι αποτελεί την Κιβωτό του Νώε των ελπίδων της Αριστεράς».

Οι ελπίδες του Κύρκου διαψεύστηκαν, η αντίληψη, όμως, όλων όσοι σαν κι αυτόν βλέπουν στο ΚΚΕ το εμπόδιο για την ομαλή άσκηση της αστικής εξουσίας παραμένουν. Απέναντι, λοιπόν, σ' όλους αυτούς που ψάχνουν ακόμη για δηλώσεις μετανοίας στο ΚΚΕ κρατάμε τα φωτεινά παραδείγματα συντρόφων που δε δούλωσαν.

Τους κομμουνιστές που εκτελέστηκαν την Πρωτομαγιά του '44.

Σαν τον Ναπολέοντα Σουκατζίδη,που στο δρόμο για το εκτελεστικό απόσπασμα, γράφει στον πατέρα του: «Πατερούλη, πάω για εκτέλεση, να 'σαι περήφανος για τον μονάκριβο γιο σου».

Τον Ηπειρώτης δάσκαλο Κώστα Τσίρκα: «Πρωτομαγιά. Γεια σας, όλοι πάμε στη μάχη». Τον εργάτη μεταλλουργό Σάββα Σαββόπουλο: «Ας μάθει όλη η Ελλάδα, δε χάσαμε την πίστη μας στην τελική νίκη της Σοβιετικής Ενωσης... Καμία δύναμη δε θα τσακίσει το ΚΚΕ. Το ΚΚΕ θα νικήσει. Καλώ τον αδελφό μου με σκληρή δουλειά να προσπαθήσει να ξεπλύνει το κακό που έκανε με τη δήλωση και την αδελφούλα μου να πάρει τη θέση μου στο ΚΚΕ».

Τον Μήτσο Ρεμπούτσικα: «Οταν ο άνθρωπος δίνει τη ζωή του για ανώτερα ιδανικά, δεν πεθαίνει ποτές».

Τον Νίκο Μαριακάκη: «Καλύτερα να πεθάνει κανείς στον αγώνα για τη λευτεριά παρά να ζει σκλάβος».

(«Γράμματα και μηνύματα εκτελεσμένων πατριωτών», Εκδόσεις «Κέδρος», 1974.)

Κάθε σελίδα της ιστορικής διαδρομής του ΚΚΕ, από αυτές που ο αντίπαλος ονομάζει «σκοτεινές πτυχές», είναι χρυσάφι. Είναι μακρύς ο κατάλογος. Αντιγράφουμε: «Πάμε στη Γαύδο! Στο Λιβυκό πέλαγος. Ο,τι ήταν αργότερα η Γιούρα (τηρουμένων των αποστάσεων και αναλογιών). Τι τραβούσαν εκεί οι εξόριστοι, πού να το συλλάβει ο νους μας! Δεν "τραβούσαν" απλώς, πέθαιναν. Ητανε κόλαση!.. Πριν φτάσουν εκεί, έπρεπε να περάσουν από το Καθαρτήριο στα Σφακιά. Να ζήσουν δυο - τρεις μέρες (ευτυχείς αν ήταν μόνον ώρες) στην Αστυνομία στ' Ασκήφου. Να ταφούν ζωντανοί εφτά οργιές κάτω απ' τη γη. Μέχρι να τους ανεβάσουν στον Απάνω κόσμο. Για να τους πάρει το πλεούμενο και να τους "ξεβράσει" στο ερημονήσι. Από τους πρώτους στη Γαύδο ο Φίτσος, όπως και ο Κλάρας και πολλά άλλα στελέχη επώνυμα (...) υπάρχει ένα σπουδαίο ιστορικό ντοκουμέντο, ένα συγκλονιστικό γραπτό κείμενο, ένα βιβλίο 25 σελίδων, το ρεπορτάζ του Τάκη Φίτσου με τίτλο "ΣΤΗ ΓΑΥΔΟ - ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ". Τέτοιο κείμενο είναι σπάνιο είδος (...) Ο Φίτσος ήταν ο πρώτος. Υστερα θα 'ρθουν ο Θέμος Κορνάρος, ο Μενέλαος Λουντέμης κ.ά. Το ρεπορτάζ φέρει ημερομηνία 15 Μάη 1933. Θα πρότεινα το ρεπορτάζ αυτό να το μεταφράσουμε και να το στείλουμε στον "εξαιρετικά συμπαθή" στην Ελλάδα και στην Κύπρο επίτροπο της ΕΕ κ. Φερχόιγκεν, να δει τι έκανε η δική μας άρχουσα τάξη για να πνίξει το Κομμουνιστικό Κόμμα στο λίκνο του, μα δεν το κατάφερε. Το ρεπορτάζ καταλήγει με έκκληση για Αμνηστία που την υπογράφουν οι εξόριστοι: Τ. Φίτσος, Θ. Κλάρας, Καραμπέτσος, Σκράπας, Μάζαρης, Ι. Μολάς, Θ. Ριγανάς, Κ. Σανιδάς, Ι. Τσέκος, Ανδρεαδέλης, Δελόλμας, Τσουμάκος, Πετρίδης, Δράμιτσας, Καπόλας, Μωραΐτης, Ασ. Γκιουβέκας, Ταμπαζόπουλος, Παπαζήσης, Μ. Λίτσκας, Λ. Τζήμας, Μαντζαρίδης, Σαραντάκης, Σ. Μαρμαράς, Π. Καλαναρχόπουλος, Δ. Αλεξόπουλος, Κ. Μελίκογλου, Μίγκος («Ρίζος» 30/5/1933). Ο Τάκης Φίτσος δεν έζησε πολύ. Οπως και τόσοι άλλοι εκείνης της δοξασμένης "Παλιάς Φρουράς". Μόλις 50 χρόνια στον περασμένο 20ό αιώνα. Και πολλά ήταν! Αν σκεφθεί κανείς τι βίωσε, τι υπόφερε - σε νομιμότητες και παρανομίες - και πόσες φορές γλίτωσε από του χάρου τα δόντια. Είχε επίγνωση και συνείδηση ότι: "Το ζήτημα δεν είναι πόσο θα ζήσεις και πότε θα πεθάνεις. Αλλά πώς θα ζήσεις και πώς θα πεθάνεις". Υστερα τον πιάσανε. Τον έστειλαν εξορία στην Ικαρία. Κι από τον Εύδηλο τον έφεραν στην Αθήνα. Πέρασε έκτακτο στρατοδικείο στη Χαλκίδα. Με πρόεδρο τον ταγματάρχη Καρρά, Β. επίτροπο τον ταγματάρχη Παναγιωτόπουλο. Μάρτυρες κατηγορίας 30. Μάρτυρες υπερασπίσεως κανένας. Ο Τάκης Φίτσοςκλήθηκε να απολογηθεί τελευταίος. Στην απολογία του είπε: "Στη ζωή μου δεν έχω αγαθοεργές πράξεις. Αγωνίστηκα για την υπόθεση του ΚΚΕ. Για το θρίαμβο του κομμουνισμού. Για μια καλύτερη ζωή του λαού μας". Η δίκη κράτησε 20 μέρες. Οι κατηγορούμενοι ήταν 36. "Στρατολόγοι και σύνδεσμοι των συμμοριτών Εύβοιας - Ρούμελης". Καταδικάστηκαν εις θάνατον 14. Ισόβια 6. Απαλλάχτηκαν 15. Εκτελέστηκαν 8. Εκείνο το πρωί η εφημερίδα της Χαλκίδας "ΕΘΝΙΚΗ ΦΩΝΗ", με διευθυντή τον Ν. Γ. Ζωγράφο, κυκλοφόρησε παράρτημα. Και έγραφε με πηχυαίους τίτλους: "Σήμερον την πρωίαν εξετελέσθησαν 8 εαμοπροδόται καταδικασθέντες υπό του στρατοδικείου"». (Γ. Μωραΐτης για τον Τάκη Φίτσιο, 6 Ιούνη 2004, «Ριζοσπάστης»)

Κάθε τόπος μαρτυρίου έχει σημαδευτεί από ονόματα κομμουνιστών που δε δούλωσαν: Να η Αλικαρνασσός: Ο τελευταίος εκτελεσμένος πολιτικός κρατούμενος της φυλακής Αλικαρνασσού ήταν ο Χρήστος Καρανταήςπαλικάρι 26 χρόνων. Το 1952 στάλθηκε με εντολή του Κόμματος - από τη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας όπου είχε φυγαδευτεί - στην Ελλάδα, για την ανασυγκρότηση των κομματικών οργανώσεων. Πιάνεται στην Κομοτηνή, σε συγγενικό σπίτι. Βασανίζεται απάνθρωπα στα υπόγεια της Ασφάλειας. Στην Καβάλα καταδικάζεται σε θάνατο. Κρατείται στις φυλακές Επταπυργίου, Κέρκυρας και τέλος Αλικαρνασσού. Κράτησε παλικαρίσια στάση. Εμεινε αλύγιστος. Στην απολογία του στο Στρατοδικείο δήλωσε: «Είμαι από τη γενιά των Μπελογιάννηδων. Αρνούμαι την κατηγορία του κατασκόπου. Ηρθα στην πατρίδα για να αγωνιστώ για την ανεξαρτησία και την ειρήνη». Εμεινε πιστός στο Κόμμα και στο λαό. Εδωσε τη ζωή του για τα μεγάλα ιδανικά του ΚΚΕ, της ΕΠΟΝ, της Εθνικής Αντίστασης. Λίγες μέρες πριν από την εκτέλεσή του έγραφε στη μικρή κόρη του από το κελί της φυλακής: «Στα γενέθλιά σου, η μανούλα θα σου δώσει όμορφα δώρα. Ο πατέρας σου δε θα σου χαρίσει τίποτα. Για δώρο σού στέλνω αυτό το γράμμα με πολλά φιλιά. Και όταν μεγαλώσεις θα τα καταλάβεις όλα μικρούλα μου Ειρηνούλα». Ξημέρωνε Πρωτομαγιά του 1955 και τα χαράματα στην Κρήτη, έξω από το κάτεργο της Αλικαρνασσού, έσπασε την πρωινή σιγαλιά η ομοβροντία του Εκτελεστικού Αποσπάσματος.(Κυριακή 30 Νοέμβρη 2008 ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ).

Και μέρες που 'ναι, καθώς πλησιάζει η 21η του Απρίλη ας θυμηθούμε μορφές αγωνιστών που αναδείχθηκαν μέσα στα στρατοδικεία. Αμέτρητοι.

Οπως, για παράδειγμα, ο Ν. Αναγνωστόπουλος: «Κατηγορούμαι ότι ανήκω στην ΚΟΑ (Κομματική Οργάνωση Αθήνας του ΚΚΕ) και ότι διένειμα έντυπο υλικό. Δεν το αρνούμαι. Βεβαίως διένειμα έντυπο υλικό. Τι θέλατε να κάνω; Ολοι οι πατριώτες παλεύουν τη δικτατορία όπως μπορούν, μοιράζουν προκηρύξεις, γράφουν συνθήματα, κυκλοφορούν και διαβάζουν παράνομες εφημερίδες κλπ. Αυτό έκαναν οι κομμουνιστές και όλοι οι πατριώτες και στην Κατοχή. Αυτό κάνουν και σήμερα, που ξανάφεραν οι συνταγματάρχες το φασισμό στην πατρίδα μας. Αυτό είναι πατριωτικό καθήκον. Η δικτατορία χρησιμοποιεί τη βία των όπλων εναντίον μας και εναντίον του λαού. Σκότωσε τον Τσαρουχά, τον Χαλκίδη και τόσους άλλους (...) Ο λαός είναι αποφασισμένος να ανατρέψει τη δικτατορία και να δώσει όσες θυσίες χρειαστούν (...) (...) Ηξερα από την πρώτη στιγμή της ένταξής μου στο ΠΑΜ ότι ο αγώνας θα 'ναι μακρύς και δύσκολος και ότι μια μέρα μπορεί να συλληφθώ και να οδηγηθώ στη φυλακή και στην εξορία. Ισως και στο θάνατο. Εκανα το χρέος μου. Είμαι περήφανος για την αντιδικτατορική μου δράση. Δε μετανοώ και δε ζητώ επιείκεια» (από το αρχείο του ΚΚΕ, στον «Ριζοσπάστη» 22 Απρίλη 2006).

Κι ακόμα: ο Σ. Παπαγεωργάκης: «Αθήνα 1973: Στρατιωτική χούντα (με το περίστροφο ο Ν. Δερτιλής) "Θα σου δίνουμε - μου λένε - 10 χιλιάδες δραχμές μισθό, θα φροντίσουμε τη γυναίκα σου και το παιδί σου, θα σε βοηθήσουμε να πας στο συνέδριο του ΚΚΕ, φτάνει να συμφωνήσεις. Θα σε αφήσουμε αμέσως ελεύθερο, χωρίς ποτέ να μάθει κανένας τίποτα και θα δουλεύεις και στο κόμμα και σε μας". Ως εκεί έχουν κατρακυλήσει οι δικτάτορες που χρησιμοποιούν το πιο σιχαμερό μέσο - τη δωροδοκία - για να αποκτήσουν έστω κι ένα σάπιο στήριγμα για το παράλυτο καθεστώς τους, να ταπεινώνουν τα παιδιά του λαού μας, να τα μετατρέπουν σε προδότες των φίλων τους, των γονιών τους, των ίδιων των εαυτών τους. Στην προσπάθειά τους να με πείσουν να δεχθώ τη δωροδοκία, μου ανέφεραν σαν παράδειγμα τον κ. Γεωργαλά υφυπουργό της ελέω Αμερικάνων και ΝΑΤΟ δικτατορίας. Τέτοια παραδείγματα δεν είναι για τα γνήσια παιδιά του λαού μας, όπως οι κομμουνιστές. Είναι μόνο για τους υμνητές - αντί 30 αργυρίων - της δικτατορίας, γι' αυτούς που ποτέ δεν αγάπησαν και δεν αγαπήθηκαν από τον περίτρανο λαό μας (...) Το ΚΚΕ ποτέ δεν πρόκειται να διαλυθεί. Εχει ριζώσει βαθιά στη συνείδηση του λαού κι από το λαό αντλεί τις δυνάμεις του».

Κι ο Στ. Σιδέρης:«Δεν αισθάνομαι καμιά ενοχή για ό,τι έκαμα, αντίθετα νιώθω τη μεγαλύτερη τιμή γι' αυτό. Ενοχοι δεν είμαστε εμείς. Ενοχοι είναι αυτοί που μας διώκουν, μας συλλαμβάνουν, μας βασανίζουν, μας παραπέμπουν σε δίκες και απεργάζονται με όλα τα μέσα την εξόντωσή μας γιατί είμαστε πολιτικοί τους αντίπαλοι (...) υπόδικοι στη συνείδηση του λαού μας και όλης της προοδευτικής ανθρωπότητας είναι το φασιστικό καθεστώς της 21ης Απριλίου. Και δε θ' αργήσει η μέρα που θα λογοδοτήσουν για τη σημερινή τραγωδία του λαού μας».

Και ο Γ. Νικολόπουλος: «Μεταξύ των ανίερων εκβιασμών που χρησιμοποίησαν οι βασανιστές μου για να με κάνουν να απαρνηθώ την ιδιότητά μου και να υποκύψω στους εξευτελισμούς που με υπέβαλαν, ήταν και η εξής χαρακτηριστική περίπτωση με τον Μάλλιο. Αφού εξάντλησε όλες τις βρισιές, τις προκλήσεις που μπορούσε εκείνη τη βραδιά να χρησιμοποιήσει σε βάρος μου, μεταξύ των άλλων, μου είπε και τα εξής: "Τι θα πεις τώρα, ρε ρεμάλι; Κόμμα δεν έχεις. Η ΚΟΑ σε αποκήρυξε. Η "Φωνή της Αλήθειας" σε βρίζει για πράκτορά μας. Ο "Ριζοσπάστης" και η "Αδούλωτη Αθήνα" σε βρίζουν για χαφιέ. Τι θα κάνεις τώρα, ρε άτιμε; Ε, τι θα κάνεις;». Του απάντησα, χαμογελώντας ότι μπορεί να λέει ό,τι θέλει. Μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Αλλά εγώ δεν τον πιστεύω. Γιατί έχω εμπιστοσύνη στο κόμμα μου (...) Μου πήραν 3 γραπτές ανακρίσεις, από τις οποίες τις δυο τις έσχισαν. Εμεινε η τελευταία. Μου υπόβαλαν συνολικά κάπου 50 ερωτήσεις, προφορικές και γραπτές. Απάντησα αρνητικά στις 49. Το ένα θετικό και καθαρό ΝΑΙ αφορά την ιδιότητά μου ως κομμουνιστής, μέλος και στέλεχος του ΚΚΕ».

Με τη συμπλήρωση των 60 χρόνων από τη λήξη του εμφυλίου - φέτος - ήταν αναμενόμενο το ξαναζέσταμα της επίθεσης στο ΚΚΕ. Οι αστοί πασχίζουν να πείσουν πως ο αντικομμουνισμός σήμερα δεν έχει σχέση με τον αντικομμουνισμό χτες. Κι όμως έχει. Αφορά ακριβώς σ' ένα από τα θεμελιακά ζητήματα που εξηγούν γιατί το ΚΚΕ στα 90 χρόνια του παρά τις διώξεις παραμένει ορθό, ενώ αντίθετα τα αστικά κόμματα διαλύονται για να ξαναστηθούν ώστε να μπορούν να φανούν ως «νέα».

Αφορά στο ζήτημα των αξιών!

Το ΚΚΕ μέσα σε μια πορεία 90 χρόνων με διώξεις, φυλακές και εξορίες, παρανομίες, δολοφονίες από κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς και εκτελέσεις μελών και στελεχών του, αλλά και με προσπάθειες υπονόμευσης, του χαρακτήρα του, της ίδιας της ύπαρξής του, από τα μέσα , όπως π.χ. με την κρίση στα 1991, συνεχίζει, όρθιο, ζωντανό, να δρα και να επιδρά στην πολιτική ζωή του τόπου, στις εξελίξεις, αταλάντευτα, μαχητικά, εκφράζοντας με τις θέσεις του, την πολιτική του ό,τι πιο νέο μπορεί να εκφράσει την πορεία της ιστορίας, την κοινωνική εξέλιξη.

Είναι δύσκολο σε ανθρώπους που δεν κατανοούν, ή κάνουν πως δεν κατανοούν γιατί δε θέλουν, τις νομοτέλειες της κοινωνικής εξέλιξης, αλλά αντίθετα κάνουν τα πάντα για να μη γυρίσει ο τροχός της ιστορίας, ότι η αλήθεια και το δίκιο, το μέλλον της κοινωνικής εξέλιξης, όλα αυτά ανήκουν στην πιο πρωτοπόρα κοινωνική δύναμη, την εργατική τάξη. Τη μόνη κοινωνική τάξη που μπορεί να κινήσει την πρόοδο της ανθρωπότητας, κάνοντας το άλμα του περάσματος από την παλιά και ιστορικά ξεπερασμένη εκμεταλλευτική κοινωνία στη νέα, τη σοσιαλιστική - κομμουνιστική. Δεν μπορούν, γιατί κρίνουν με κριτήρια της παλιάς καπιταλιστικής κοινωνίας, να κατανοήσουν ότι η ύπαρξη και η δράση του ΚΚΕ είναι συνυφασμένη με την ύπαρξη της εργατικής τάξης, τον κοινωνικό της ρόλο, που απορρέει από τη θέση της στην παραγωγή (αυτή παράγει και μάλιστα παράγει ολοένα και μεγαλύτερη αξία, την υπεραξία, περισσότερο πλούτο) και τη δράση της. Από τη δική της ανεξάντλητη δύναμη αντλεί τη δική του ζωή και ύπαρξη. Και η εργατική τάξη υπάρχει και θα υπάρχει, γιατί η εργασία παράγει τον πλούτο, σε πείσμα όλων όσοι επαγγέλλονται τη εξαφάνισή της λόγω αλλαγής της κοινωνίας και πέρασμά της στην «κοινωνία της γνώσης και της πληροφορικής» ή στη «μεταβιομηχανική ή μεταμοντέρνα» κοινωνία ή όπως αλλιώς οι σύγχρονοι αστοί θεωρητικοί βαφτίζουν το σάπιο και αντιδραστικό κοινωνικό τους σύστημα αναπαλαιώνοντάς το μήπως και κοροϊδέψουν, παρουσιάζοντας εικονικά το κοινωνικό παρελθόν ως κοινωνικό μέλλον.

Και αφού υπάρχει, και θα υπάρχει εργατική τάξη, θα υπάρχει και θα δρα και το κόμμα της, ο ρόλος του οποίου είναι πρωταρχικός, αναγκαίος και καθοριστικός για την ιστορική της αποστολή, για την πραγματοποίηση των άμεσων και γενικών συμφερόντων της. Το ΚΚΕ άντεξε και αντέχει στην ιστορία και θα συνεχίσει να δρα με την ίδια αταλάντευτη πίστη και στο μέλλον γιατί η κοσμοθεωρία του θεμελιώνεται επιστημονικά από τους νόμους της ίδιας της ιστορικής εξέλιξης. Ο ιστορικός υλισμός είναι αξεπέραστος. Το ΚΚΕ, στηριγμένο στην επιστημονική θεώρηση ότι το πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό - κομμουνισμό είναι νομοτελειακό και αναπόφευκτο, ότι πρωταρχική κινητήρια δύναμη αυτής της προοπτικής στην κοινωνική εξέλιξη είναι αντικειμενικά η εργατική τάξη, ως η μόνη που δεν έχει καμιά ιδιοκτησία σε μέσα παραγωγής, διατηρεί τον ταξικό χαρακτήρα του, τις αρχές του, στηριγμένο στο μαρξισμό - λενινισμό. Αυτό το αναντικατάστατο όπλο τού δίνει τη δυνατότητα γνώσης και κατανόησης της ιστορικής εξέλιξης και των νομοτελειών της κοινωνικής ζωής, αλλά και τη δυνατότητα επεξεργασίας σωστής στρατηγικής και τακτικής, τη δυνατότητα μελέτης και πρόβλεψης των εξελίξεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι εκτιμήσεις του για την ΕΕ και την ΟΝΕ και τα δεινά που φορτώνει την εργατική τάξη, τ' άλλα λαϊκά στρώματα, αλλά και τους πολέμους από τη 10ετία του '90 και μετά που επιβεβαιώθηκαν από τη ζωή. Και φροντίζει συνειδητά, και πρέπει να το κάνει, τη διατήρηση και ενίσχυση του χαρακτήρα του και των αρχών του, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στην αποστολή του.

Είναι όροι απαράβατοι, μαζί με την ενότητα των γραμμών του, τη συνειδητή πειθαρχία των μελών και στελεχών του πάνω στο Πρόγραμμά του και τις αρχές συγκρότησης και λειτουργίας του, την χωρίς όρια καθημερινή δουλειά στην εργατική τάξη και τις λαϊκές μάζες. Είναι η πιο ασφαλής δικλείδα για την εκπλήρωση της ιστορικής αποστολής της εργατικής τάξης. Ετσι κι αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη, αλλά χωρίς επαναστατικό υποκείμενο δε γίνεται.

Και ακριβώς όλ' αυτά είναι που συγκροτούν τις αξίες των κομμουνιστών στη συνείδησή τους και στην πράξη, αξίες που έχουν τη ρίζα τους στην πιο πρωτοπόρα ανθρώπινη δράση, την επαναστατική, για την κατάργηση της καταπίεσης και της εκμετάλλευσης, για την κοινωνική απελευθέρωση. Αυτή η πίστη και η συνείδηση ήταν που δημιούργησε την ανεξάντλητη δύναμη των κομμουνιστών να αντικρίζουν αλύγιστοι, ήρεμοι, το εκτελεστικό απόσπασμα των ταξικών αντιπάλων, γιατί η εκτέλεση, ο θάνατος της ζωής τους δεν μπορούσε να σκοτώσει την πεποίθηση ότι το δίκιο ήταν με το μέρος τους, ότι η κοινωνία για την οποία αγωνίστηκαν δίνοντας και τη ζωή τους είναι νομοτελειακά η προοπτική της ιστορίας, αυτή θα απελευθερώσει τον άνθρωπο από την ταξική σκλαβιά. Αυτή η πίστη και η συνείδηση δεν μπορούσε να εκτελεστεί, να δολοφονηθεί, να σκοτωθεί γιατί ήταν, είναι και θα είναι ζωντανή για πάντα. Είναι η κοινωνική συνείδηση της νέας κοινωνίας.

Αυτή είναι η ελευθερία του κομμουνιστή. Αυτή η ελευθερία να αγωνίζεται για να ανατρέψει την ταξική σκλαβιά κάτω απ' οποιεσδήποτε συνθήκες. Απ' αυτό απορρέει και η δύναμη της αντοχής των κομμουνιστών. Δύναμη που αναδεικνύει τις αξίες του αγώνα, της ανιδιοτέλειας στην καθημερινή ακατάπαυστη προσφορά τους, με μόνο αντάλλαγμα τη δικαίωση της εκπλήρωσης του καθήκοντος, σε αντίθεση με την αστική αξία του «δούναι - λαβείν» με κυρίαρχη σχέση το χρήμα, της συλλογικής συνείδησης σε αντίθεση με τον ατομικισμό, δηλαδή της εφαρμογής στην πράξη της αρχής «όλοι για τον ένα και ο ένας για όλους» στη ζωή και τη δράση, απ' αυτά απορρέει και ο τρόπος ζωής τους, κόντρα στην ψυχολογία των στρεβλών υλικών και πνευματικών αναγκών και καταναλωτικών προτύπων του καπιταλιστικού τρόπου ζωής, που οδηγούν στην υποταγή της προσωπικότητας στο απραγματοποίητο για τους απλούς ανθρώπους του μόχθου. Το να ζήσουν καλύτερη ζωή, κυνηγώντας ατομικά το υλικό όφελος με κάθε μέσο σε μια κοινωνία που δεν το προσφέρει για όλους, αλλά για την κυρίαρχη τάξη, οδηγεί στην υποταγή. Με τη λογική τού να «ξεφύγω ατομικά από τη μιζέρια», «πουλώντας και την ψυχή μου στο διάολο», πέφτει κανείς ολοένα και πιο βαθιά στο βούρκο αυτής της κοινωνίας, που μετρά τα πάντα με την αξία «ο θάνατός σου η ζωή μου». Βεβαίως, οι κομμουνιστές θέλουν και πρέπει να επιδιώκουν τη βελτίωση της ζωής τους, αφού αγωνίζονται για τη βελτίωση της θέσης και της ζωής του λαού στο σύνολό του. Αλλά αυτό δεν το αντιμετωπίζουν και δεν μπορούν να το καταφέρουν στα πλαίσια του σημερινού συστήματος κυνηγώντας την ατομική λύση, αλλά με τη συλλογική δράση και αγώνα για την ανατροπή του καπιταλισμού, προκειμένου να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις ευημερίας συνολικά της κοινωνίας. Αυτό τον αστικό τρόπο ζωής αγωνίζονται να ανατρέψουν.

Ολ' αυτά για τον κομμουνιστή είναι και πρέπει να είναι ξένα ως προς τη δική του ζωή και δράση, αλλά και στοιχεία που κατανοώντας ότι ο ίδιος πρέπει και μπορεί να τ' ανατρέψει, μέσα από τις γραμμές του Κόμματος και την καθημερινή ταξική πάλη συγκροτεί το νέο τύπο ανθρώπου, για τη μελλοντική κοινωνία, όσο μπορεί σ' αυτό το σύστημα παλεύοντας ενάντιά του, ως βασικό στοιχείο διαπαιδαγώγησης. Από δω οι κομμουνιστές αντλούν τη δύναμη να ξεπερνούν τις δυσκολίες και τα προβλήματα της καθημερινής ζωής στον καπιταλισμό, αντλώντας δύναμη να συνεχίζουν ως το τέλος, δύναμη που κρατά το ΚΚΕ 90 χρόνια τώρα και θα συνεχίσει να το κρατά ζωντανό στο πέρασμα της ιστορίας και στη συνέχειά της στο μέλλον. Και έχει τεράστια σημασία η ολόπλευρη γνώση των συνθηκών δράσης κάθε φορά, και ιδιαίτερα σήμερα, προκειμένου να συνειδητοποιείται το περιεχόμενο της διαπάλης τόσο στο ιδεολογικοπολιτικό επίπεδο, όσο και στο επίπεδο των αξιών που αποτελούν σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης της συνείδησης.

Τέτοια ήταν η περίπτωση του Πίτερ Γκρόσαπ, ενός ψηλού, λεπτού πενηνταπεντάχρονου άντρα με λευκό, όλο γωνίες, πρόσωπο, που δεν του άρεσε να μιλάει πολύ. Είχε δουλέψει σαν ειδικευμένος επιπλοποιός επί είκοσι έξι χρόνια στη βιομηχανία επίπλων Τόντι σε μια μεσοδυτική πόλη 300.000 κατοίκων. Μέχρι την ημέρα της απόλυσής του, την 1η του Γενάρη 1930, αντιμετώπιζε τον εαυτό του και τη ζωή με ήρεμη ικανοποίηση. Αγαπούσε αυτά που είχε. Αγαπούσε το σπίτι του, για το οποίο χρωστούσε μόνο 1.800 δολάρια από την πρώτη υποθήκη, αγαπούσε τη γυναίκα του και τα δύο παιδιά του. Η δεκαεφτάχρονη Μαίρη φοιτούσε στην Ακαδημία Σέικρεντ Χαρτ και ο δεκαεννιάχρονος Τζορτζ τέλειωνε τον πρώτο χρόνο στο πανεπιστήμιο της πολιτείας.

Η καλύτερή του ώρα ήταν όταν καθόταν στην πολυθρόνα του μετά το δείπνο. Δε μιλούσε πολύ. Ανοιγε την Ντέιλι Ρέκορντ και διάβαζε, ακούγοντας ταυτόχρονα ραδιόφωνο. Του άρεσε ο Κάμερον στην «ώρα του Φορντ». Τα λόγια του είχαν νόημα.

Ενας άνθρωπος βγάζει όσα ακριβώς κερδίζει από τη δουλειά του. Στη ζωή, δεν παίρνεις τίποτα περισσότερο απ' όσα προσφέρεις. Μετά από τέτοιες σκέψεις έριχνε μια ματιά στη Φάνι στην κουζίνα, που συνήθως φορούσε το γκρι πουλόβερ της. Εκείνη, όταν τέλειωνε το πλύσιμο των πιάτων, καθόταν για λίγο δίπλα του στη μικρή δερμάτινη καρέκλα που ταίριαζε με την πολυθρόνα του. Μερικές φορές ο Πίτερ έπιανε τα σκληρά από τις δουλειές χέρια της και τα γύριζε για να δει το απλό δαχτυλίδι, τη βέρα που της είχε χαρίσει είκοσι ένα χρόνια πριν. Του άρεσε αυτό το δαχτυλίδι.

Δεν ήταν και τόσο άσχημα στην αρχή. Κάποτε - κάποτε έβγαινε από το σπίτι ντυμένος με τα καλά του και περπατούσε γρήγορα στητός και με πολυάσχολο ύφος σαν να βιαζόταν να προλάβει κάποιο επαγγελματικό ραντεβού. Πάντοτε, όμως, κατέληγε στο πάρκο. "Κάτι θα γίνει", έλεγε στη γυναίκα του, "το λέει κι ο ίδιος ο Πρόεδρος". Οταν απολύθηκε είχε στη Φερστ Νάσιοναλ Μπανκ 312,62 δολάρια. Ρευστοποίησε και ένα ασφαλιστήριο 5.000 δολαρίων και πήρε 1.900 δολάρια. Αν δεν υπήρχαν οι δόσεις της υποθήκης, που ήταν 58,50 δολάρια το μήνα, τα λεφτά θα κρατούσαν περισσότερο.

Με μεγάλη λύπη αποχωρίστηκε το ρολόι του, και ακόμα έκανε τη γνώριμη κίνηση για να το αγγίξει. Αυτό τον έκανε να νιώθει ένα αίσθημα κενού, όμοιο με της τσέπης του, όταν έβαζε το χέρι για να βρει κάτι που δεν ήταν στη θέση του. Το είχε δώσει μόνο για 15 δολάρια και η Φάνι είχε δώσει τη βέρα της για ακόμα λιγότερα. "Προσπαθείς να με γελοιοποιήσεις και έβαλες ενέχυρο τη βέρα σου;" τη ρώτησε. "Θες να μου πεις ότι θα ήθελες να είχες παντρευτεί κάποιον άλλο;" Εκείνες τις μέρες γινόταν έξω φρενών με το παραμικρό, όπως όταν τον ρώτησε γιατί δεν πήγαινε μια βόλτα και αυτός άρχισε να βρίζει λέγοντας πως δεν μπορούσε να μείνει κάποιος σπίτι του, χωρίς ν' αρχίσουν να του λεν να φύγει.

Ισως, αν είχε διαλέξει να δουλέψει στο ραδιόφωνο τα πράγματα να μην έρχονταν έτσι, σκεφτόταν ο κ. Γκρόσαπ, ενώ καθόταν στην πολυθρόνα του και κοιτούσε τον απέναντι τοίχο. Ακουγε τη γυναίκα του που πηγαινοερχόταν στην κουζίνα, κάνοντας μικρούς θορύβους σαν του ποντικού, σαν να φοβόταν μήπως κάποιος δυνατότερος θόρυβος τον ενοχλήσει. Το σπίτι ήταν πολύ ήσυχο. Τα δύο παιδιά είχαν φύγει.

Η χειρότερη εμπειρία του ήταν όταν πήγε στο γραφείο Πρόνοιας της περιφέρειας. Αναγκάστηκε να περιμένει στην ουρά μαζί με μαύρους, αλλοδαπούς και άλλους τόσο κουρελιασμένους που δεν αποκλείεται να ήταν αλήτες. Εκείνος ήταν φορολογούμενος Αμερικανός πολίτης και δεν πίστευε στις ελεημοσύνες. Ηταν, φυσικά, και μέλος της AFL, μα ούτε και σ' αυτήν πίστευε.

Τέλος πάντων, ποτέ δεν θα πήγαινε εκεί, αν δεν πεινούσε αυτός και η Φάνι.

Προσπάθησε να εξηγήσει στην κοινωνική λειτουργό ότι η δική του περίπτωση ήταν διαφορετική. Δεν ήταν αλήτης. Οταν μπορούσε να σταθεί ξανά στα πόδια του... τότε όμως η υπάλληλος χαμογέλασε κουρασμένα με φιλικό ύφος, που όμως φάνηκε κοροϊδευτικό στον κ. Γκρόσαπ, και φώναξε: "Ο επόμενος!". Ηταν δύσκολο να ζήσουν δύο άνθρωποι με 12 δολάρια το μήνα.

Αν δανειζόταν χρήματα για να ξοφλήσει την υποθήκη; Τηλεφώνησε στην τράπεζα. Του είπαν ότι ήταν ήδη αργά. Η υπόθεση βρισκόταν στα δικαστήρια και αναμενόταν η απόφαση.

"Πίτερ", του είπε, "πρέπει να σου μιλήσω". Δεν γύρισε να την κοιτάξει. Δεν είχαν τίποτα να πουν. "Πίτερ, πρέπει να κάνουμε κάτι!" "Να κάνουμε; Νομίζεις ότι κάθομαι γιατί μου αρέσει;" Ενα τρεμούλιασμα φάνηκε στο στόμα της Κας Γκρόσαπ. "Πίτερ, ποτέ δεν μου μιλούσες με αυτό τον τρόπο". Την κοίταξε. Εκείνη συνέχιζε να τον κοιτά σταθερά. "Μιλούσα με την Κα Φλάερτι δίπλα. Λέει πως αν πας στο Συμβούλιο Ανέργων στην οδό Σπίερ, δε θα μας κάνουν έξωση". Ο κ. Γκρόσαπ δοκίμασε ειλικρινή έκπληξη. "Να πάω σ' αυτή τη φωλιά των κομμουνιστών; Καλύτερα να πεθάνω".

"Η Κα Φλάερτι είναι μέλος. Πρέπει κάτι να κάνουμε. Ο σερίφης θα 'ρθει όπου να 'ναι". Μέσα στην έξαψή του ο κ. Γκρόσαπ σηκώθηκε από την πολυθρόνα του και στάθηκε με μεγαλοπρέπεια.

"Η Ρέκορντ λέει ότι αυτοί οι τύποι είναι κομμουνιστές!" "Μπορεί να μου πάρουν το σπίτι", είπε και η φωνή του έσπασε απότομα, "μα εγώ δεν ζητάω βοήθεια από κομμουνιστές!"

Εφτασαν την επόμενη μέρα. Ο κ. Γκρόσαπ δεν μπορούσε να πιστέψει στα μάτια του. Ακόμα και όταν τα βαριά τους βήματα αντηχούσαν μέσα στο σπίτι, όταν κατέβασαν τα κρεβάτια και έβγαλαν τον παλιό καναπέ στο δρόμο, ακόμα και τότε δεν μπορούσε να το πιστέψει. Τον λήστευαν και ήταν μόνος. Δεν υπήρχε κανείς να τον βοηθήσει. Δεν υπήρχε αστυνομία για να της τηλεφωνήσει, γιατί αυτή η ίδια τον πετούσε στο δρόμο. `Η, τουλάχιστον, οι βοηθοί του σερίφη.

Η Κα Γκρόσαπ στεκόταν στην κουζίνα μαζεμένη σε μια γωνιά για να μην εμποδίζει, με πρόσωπο σοβαρό και γερασμένο. Ο κ. Γκρόσαπ ακολουθούσε τους σερίφηδες σαν σκιά μέσα έξω πιάνοντας τα έπιπλα που φοβόταν ότι θα πέσουν ή θα γρατσουνιστούν. Εξω στο δρόμο στάθηκε ζαλισμένος δίπλα στην περιουσία του που κάποτε του έδινε δύναμη και σιγουριά, το ψυγείο, το Ατγουοτερ Κεντ, τα κατσαρολικά, τη φωτογραφία από το γάμο τους, την κορνιζαρισμένη φωτογραφία του Τζορτζ με την ομάδα του μπέιζμπολ στο γυμνάσιο, τα κρεβάτια και τα στρώματα όπου κοιμούνταν, τα πιάτα όπου έτρωγαν. Ενας σερίφης εξέταζε προσεκτικά τα καλά σεντόνια της Κα Γκρόσαπ. Οι γείτονες στέκονταν γύρω από τον κ. Γκρόσαπ, αλλά εκείνος δεν ήταν σε θέση να νιώσει τη συμπόνια τους, ούτε και να καταλάβει τι συνέβαινε.

Δύο αστυνομικοί έβγαζαν από την πόρτα την πολυθρόνα του. Την κουβαλούσαν με κόπο και τα βήματα τους δεν ήταν σταθερά, ώσπου ο ένας παραπάτησε και, πριν προλάβει να τρέξει σε βοήθεια ο Γκρόσαπ, η πολυθρόνα σωριάστηκε στα σκαλιά.

"Θεέ μου!" φώναξε ο Γκρόσαπ, "δεν μπορείτε να μου το κάνετε αυτό!"

Κατάλαβε ότι ο κ. Φλάερτι τον τραβούσε από το μανίκι και προσπαθούσε κάτι να του πει, μα η οργή του ήταν τόσο έντονη που δεν του απάντησε. Οι αστυνομικοί στέκονταν τώρα στη βεράντα και κοιτούσαν μια ομάδα από άντρες και γυναίκες που πλησίαζε. Ενας ψηλός μαύρος, προφανώς ο επικεφαλής, στεκόταν δίπλα στον κ. Φλάερτι.

"Μα το θεό!" φώναξε ξανά ο κ. Γκρόσαπ προσπαθώντας να ορθώσει την πολυθρόνα και να βάλει στη θέση του το μεγάλο δερμάτινο μαξιλάρι της, "δεν μπορείτε να μεταχειρίζεστε την περιουσία του άλλου μ' αυτό τον τρόπο!"

"Λοιπόν, μα το θεό, αν θέλετε να βοηθήσετε, τότε κάντε κάτι!"

Ο ψηλός μαύρος κοίταξε για μια στιγμή τους πέντε αστυνομικούς στη βεράντα και μετά την ομάδα των τριάντα ανέργων.

"Πηγαίνετέ τα πίσω", είπε.

Στο λεπτό, μπροστά στα μάτια του κ. Γκρόσαπ, όλη η πολύτιμη περιουσία του, η πολυθρόνα του, ακόμα και το μεγάλο ψυγείο, οι σανίδες του κρεβατιού, οι φωτογραφίες, τα πάντα επέστρεφαν στο σπίτι. Οι γείτονες άρπαξαν και εκείνοι κατσαρολικά και στρώματα, και παραπατώντας, γελώντας δυνατά και φωνάζοντας με ενθουσιασμό ανέβαιναν στη βεράντα και έμπαιναν μέσα στο σπίτι. Πήγε να γίνει μια μικροσυμπλοκή με τους αστυνομικούς, αλλά με τη βοήθεια όλο και περισσότερων γειτόνων το εμπόδιο αυτό παρακάμφθηκε.

Ο κ. Γκρόσαπ δεν κατάλαβε ποτέ πώς έγιναν όλα αυτά. Ηταν σαν ένα όμορφο όνειρο. Είχε ξανά το σπίτι του. Είχε δύναμη. Είχε φίλους. Η πολυθρόνα του ήταν στη θέση της. Η γυναίκα του ξαφνικά ξανάνιωσε. Εφτασαν αστυνομικές ενισχύσεις, αλλά έφυγαν μόλις αντίκρισαν το πολυάριθμο πλήθος έξω από το σπίτι. Κάποιος στην κουζίνα έφτιαχνε καφέ και σάντουιτς.

Ηταν σαν γιορτή. Ολοι φώναζαν και γελούσαν. Ο κ. Γκρόσαπ έσφιξε τα χέρια τουλάχιστον είκοσι πέντε αντρών που δεν είχε ξαναδεί στη ζωή του. Ο μαύρος ηγέτης των ανέργων, ο Χίου Χέντερσον, με ένα σάντουιτς στο χέρι, έβγαλε λόγο στην μπροστινή βεράντα.

Σε λίγο ο κ. Γκρόσαπ συνειδητοποίησε ότι είχε αρχίσει να βγάζει κι αυτός λόγο. "Μετά από μια ζωή σκληρής δουλειάς", είπε, "να σου παίρνουν το σπίτι. Δεν είναι σωστό. Εβγαλαν την πολυθρόνα μου, τα πάντα, στο δρόμο. Δούλεψα σκληρά σε όλη μου τη ζωή. Δεν είναι σωστό".

Ολοι επιδοκίμασαν με φωνές. Μερικοί έφυγαν, αλλά οι περισσότεροι βρίσκονταν μέσα στο σπίτι, "θα μείνουμε για λίγο", είπε ο κ. Χέντερσον, "για να σιγουρευτούμε ότι δεν θα ξανάρθει η αστυνομία".

Κάτι είχε αλλάξει μέσα του. Ενιωθε πως είχε βγει από τη φυλακή του απομονωμένου εαυτού του. Τώρα πια δεν καθόταν σπίτι όλη μέρα. Ερχονταν στιγμές, στις πικετοφορίες ή όταν μαχόταν με την αστυνομία καθώς βοηθούσε να μεταφερθούν μέσα τα έπιπλα κάποιου άλλου, που παραξενευόταν για το πόσο κλειστός άνθρωπος υπήρξε κάποτε. Και δεν ήταν, φυσικά, διασκεδαστικό. Αναπτυσσόταν μέσα από τις αντιξοότητες και το ίδιο έκανε το μεγαλύτερο μέρος της χώρας...»