Στον αντίποδα της ηρωικής πορείας του ταξικού εργατικού κινήματος, διαβάζουμε:

1994, 14-15 Ιούλη, Αλεξανδρούπολη, συνεδρίαση διοίκησης ΓΣΕΕ για την εναρμόνιση με το Μάαστριχτ.

«θα πρέπει να βάλουμε μπροστά τη δική μας απάντηση στο τρίπτυχο ανάπτυξη - ανταγωνιστικότητα - απασχόληση» (...) θα μιλήσουμε κι εμείς γι' ανταγωνιστικότητα; (...) Η γνώμη μας είναι ότι ναι. Γιατί σε τελική ανάλυση ο υγιής ανταγωνισμός δεν μπορεί πια να θεωρείται απειλή. Πρέπει να θεωρείται αναπτυξιακό εργαλείο (...) η στρατηγική μας δεν μπορεί να εγκλωβιστεί (...) πίσω από τη λογική του προστατευτισμού (...) αν στηρίξουμε το σχεδιασμό μας (...) στα κλειστά σύνορα και στα κλειστά επαγγέλματα (...) θα διαπιστώσουμε πολύ σύντομα πως κτίζουμε πύργους στην άμμο. Ναι λοιπόν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας (...) ο κοινωνικός διάλογος πρέπει να κατανέμει τις ευθύνες για την έξοδο από την κρίση και την ανάπτυξη (...) πρέπει επιτέλους να ξεκαθαρίσουμε και μεταξύ μας ότι ναι στην πορεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης (...) σαν ενιαίου οικονομικού και κοινωνικού χώρου (...) δεν μπορούμε πια να έχουμε κλειστές οικονομίες» (αποσπάσματα από την εισήγηση και την απόφαση).

Αυτοί που υπέγραψαν αυτά τα κείμενα, καταδικάζοντας την εργατική τάξη σ' ό,τι βιώνει σκληρά στο πετσί της, είναι αυτοί ακριβώς που ξεστομίζουν σήμερα μπόλικες κενές λέξεις περί της χρεοκοπίας του νεοφιλελεύθερου μοντέλου, για να ζητήσουν να τους εμπιστευτεί ξανά η εργατική τάξη.

Η πάντα κόκκινη Πρωτομαγιά δίνει και φέτος μιαν ακόμα ευκαιρία για την εργατική τάξη να ξεχωρίσει την ήρα από το στάρι.

Αξίζει πάντα η ξεχωριστή αναφορά στη σύγκρουση των δυο γραμμών μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα καθώς ήταν και παραμένει διαρκής η διαπάλη.

Η επιχείρηση «αποκομμουνιστικοποίησης» της ΓΣΕΕ εντάθηκε το Μάη του 1928, στο 4ο Συνέδριό της. Η προετοιμασία είχε αρχίσει αμέσως μετά το προηγούμενο συνέδριο, με διαγραφές ταξικών σωματείων από εργατικά κέντρα και ομοσπονδίες (300 στο σύνολο), οπότε και θα εκδιωχθούν οι κομμουνιστές από τη ΓΣΕΕ, αφού αποκλείστηκαν μεγάλες ομοσπονδίες από το συνέδριο, ανάμεσά τους η μεγαλύτερη της χώρας, η Καπνεργατική, αλλά αποκλείστηκαν και οι εκλεγμένοι από άλλα συνδικάτα κομμουνιστές και άλλοι συνεπείς συνδικαλιστές αντιπρόσωποι.

Με δεδομένες αυτές τις συνθήκες, δηλαδή το βίαιο αποκλεισμό των ταξικών δυνάμεων από τη ΓΣΕΕ και τη μετατροπή της σε μοχλό περάσματος της πολιτικής της άρχουσας τάξης στο εργατικό κίνημα, οι ομοσπονδίες στις οποίες κυριαρχούσαν οι ταξικές δυνάμεις αποφασίζουν το συντονισμό δράσης τους, εκλέγοντας ένα 5μελές Γραφείο και θέτοντας δυο βασικά καθήκοντα στη δράση τους: Πρώτο, να οργανώσουν και να καθοδηγήσουν τους αγώνες της εργατικής τάξης και, δεύτερο, να αγωνιστούν για την αποκατάσταση της νομιμότητας στη ΓΣΕΕ. Αν αυτό δεν επιτευχθεί, να προχωρήσουν στην οργανωτική αντιμετώπιση της κατάστασης.

Η οργάνωση της πάλης της εργατικής τάξης από το 5μελές Γραφείο δημιουργεί προϋποθέσεις απομόνωσης της ΓΣΕΕ από την εργατική τάξη. Την ίδια περίοδο, το 4ο Συνέδριο του ΚΚΕ (Δεκέμβρης 1928) θέτει ως άμεσο καθήκον «τη σύγκληση του εργατικού πανελλαδικού συνεδρίου... τη συγκέντρωση των ταξικών δυνάμεων του συνδικαλιστικού κινήματος, την επανίδρυση του ταξικού κέντρου των συνδικάτων για την οργάνωση και διεξαγωγή των οικονομικών αγώνων της εργατικής τάξης, την καταπολέμηση της πολιτικής συνεργασίας των τάξεων...». Το Συνέδριο εκτιμά ότι «για την επιτυχή διεξαγωγή των αγώνων της εργατικής τάξης, επιβάλλεται το ενιαίο μέτωπο όλων των εργατών, ανεξαρτήτως πολιτικών αντιλήψεων», μέτωπο ενάντια στην «κρατικοποιημένη», όπως τη χαρακτηρίζει, ηγεσία της ΓΣΕΕ και στην κεφαλαιοκρατία.

Το ΚΚΕ, μπροστά στον επιδιωκόμενο ταξικό αφοπλισμό του κινήματος, παρεμβαίνει έτσι ώστε το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα να εξασφαλίσει ταξική ηγεσία, ταξική ενότητα δράσης και προσανατολισμό.

Ετσι, στις 3/2/1929, το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα θα προχωρήσει στην πραγματοποίηση του Συνεδρίου της Ενωτικής ΓΣΕΕ.

Η Ενωτική ΓΣΕΕ ήταν μια αναγκαιότητα, που επιβλήθηκε στους κομμουνιστές και προοδευτικούς συνδικαλιστές, στους οργανωμένους εργάτες που δεν επιθυμούσαν ένα συνδικαλιστικό κίνημα ποδηγετημένο από την εκάστοτε κρατική, κυβερνητική και εργοδοτική εξουσία. Η ίδρυσή της αποσκοπούσε στη δημιουργία των προϋποθέσεων ενότητας δράσης πάνω στις αρχές της ταξικής πάλης και της απόκρουσης οποιασδήποτε εξάρτησης από την αστική τάξη και τα κυβερνητικά - κρατικά όργανά της.

Η Ενωτική ΓΣΕΕ καθημερινά συσπείρωνε ολοένα και περισσότερο τους εργάτες. Ετσι, η κυβέρνηση Βενιζέλου επιχείρησε να ενισχύσει την κυβερνητική ΓΣΕΕ και να χτυπήσει με κατασταλτικά μέτρα την Ενωτική. Ετσι, μέσα στο 1929, ψήφισε τρεις νόμους: Με τον έναν έδινε το προνόμιο στη διοίκηση της ΓΣΕΕ να υποδείχνει τέσσερις γερουσιαστές. Με τον δεύτερο, ίδρυε έναν ειδικό οργανισμό, την «Εργατική Εστία», στην οποία εξασφάλιζε και τους πόρους, ώστε να μπορεί να έχει στη διάθεσή της οικήματα, στα οποία θα μπορούσαν να στεγάζονται τα σωματεία της κυβερνητικής ΓΣΕΕ. Στο νόμο αυτό υπήρχε και διάταξη που προέβλεπε τον αποκλεισμό από τα οικήματα της «Εργατικής Εστίας» των συνδικάτων εκείνων που έκαναν αντικυβερνητική πολιτική. Τέλος, με τον τρίτο νόμο, έβγαζε εκτός νόμου την Ενωτική ΓΣΕΕ.

Αν και εκτός νόμου, η Ενωτική ΓΣΕΕ δεν ανέστειλε τη δράση της για την υπεράσπιση του ανεξάρτητου, από την αστική τάξη και το κράτος, ταξικού συνδικαλισμού, αλλά συνέχισε να λειτουργεί παράνομα και να αυξάνει την επιρροή της μέσα στους εργάτες, καθοδηγώντας την πάλη τους για το μεροκάματο, τις καθημερινές διεκδικήσεις, την πάλη ενάντια στο φασισμό, που τη δεκαετία του '30 πρόβαλλε απειλητικός σ' ολόκληρο τον κόσμο. Ηταν τέτοια, δε, η επιρροή της Ενωτικής ΓΣΕΕ μέσα στην εργατική τάξη, που στο 7ο Συνέδριο της καθεστωτικής ΓΣΕΕ, το 1934, το 1/3 των συνέδρων υποστήριξε τις προτάσεις της για την ενότητα του συνδικαλιστικού κινήματος. Η πίεση, μάλιστα, των εργατών για ενότητα σύμφωνα με τις προτάσεις της Ενωτικής ΓΣΕΕ συνεχώς δυνάμωνε, γεγονός που υποχρέωσε την καθεστωτική ΓΣΕΕ να έρθει τον Ιούλη του 1936 σε επικοινωνία με την Ενωτική ΓΣΕΕ και να συμφωνήσει μαζί της για τη σύγκληση ενός ενωτικού συνεδρίου για την αποκατάσταση των δημοκρατικών λειτουργιών στη ΓΣΕΕ, καθώς και την αποδέσμευσή της από κάθε κρατική ή εργοδοτική εξάρτηση. Η επιβολή, όμως, της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου έθεσε τέρμα σε τέτοιου είδους εξελίξεις.

Το μεταξικό καθεστώς προχώρησε με ταχύτατους ρυθμούς στη φασιστικοποίηση των συνδικάτων, ενώ γέμισε τις φυλακές και τις εξορίες με κομμουνιστές, αριστερούς και προοδευτικούς συνδικαλιστές όλων των βαθμίδων.

Μετά τη γερμανική εισβολή, στις 6/4/1941, η Ελλάδα βρέθηκε υπό το καθεστώς της τριπλής - γερμανικής, ιταλικής και βουλγαρικής - κατοχής. Αμεσο καθήκον, η εθνική απελευθέρωση. Στον αγώνα αυτό πρωτοστατεί το ΚΚΕ.

Την 1η Ιούλη του 1941, συνήλθε η 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ. Η απόφασή της είναι καθοριστική για την οργάνωση του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και τη δράση για συσπείρωση όλων των κοινωνικοπολιτικών δυνάμεων που ήταν διατεθειμένες να αγωνιστούν γι' αυτόν το σκοπό. Στις 16 Ιούλη του 1941, με πρωτοβουλία των κομμουνιστών, ιδρύθηκε το Εργατικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΕΑΜ). Στην ίδρυση του Εργατικού ΕΑΜ συμμετείχαν η Ενωτική ΓΣΕΕ, η ΓΣΕΕ και η ρεφορμιστική οργάνωση των Ανεξάρτητων Συνδικάτων.

Το Εργατικό ΕΑΜ υπήρξε η ψυχή της εργατικής τάξης και όλου του εργαζόμενου λαού στον αγώνα του για επιβίωση και εθνική απελευθέρωση. Αλλωστε, η συμβολή του στους συνδικαλιστικούς αγώνες στην Κατοχή ήταν καθοριστική. Ετσι, όταν απελευθερώθηκε η Ελλάδα, το ΕΕΑΜ αναγνωρίστηκε ως Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας. Αλλά η εργατική τάξη, ενωμένη στη δράση και με ταξικό προσανατολισμό, γίνεται εμπόδιο στην άρχουσα τάξη, και μάλιστα σε μια περίοδο που ουσιαστικά κρίνεται το «ποιος - ποιον». Ετσι, μετά την ήττα του λαϊκού κινήματος το Δεκέμβρη του 1944, με την επέμβαση των Αγγλων ιμπεριαλιστών και την αποχώρηση του ΕΛΑΣ από την Αθήνα, η κυβέρνηση Πλαστήρα, το Γενάρη του 1945, καθαίρεσε τη νόμιμη διοίκηση της ΓΣΕΕ, που ανήκε στο ΕΕΑΜ και διόρισε νέα διοίκηση από παλιούς συνεργάτες της μεταξικής δικτατορίας και των αρχών κατοχής.

Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας (Φλεβάρης του 1945), το ΚΚΕ πρωτοστατεί για την αποκατάσταση της νομιμότητας στο συνδικαλιστικό κίνημα, με γνήσιες ελεύθερες αρχαιρεσίες και ανάλογες διαδικασίες για το Συνέδριο της ΓΣΕΕ. Το εργατικό κίνημα περνάει ήδη μια νέα περίοδο πραξικοπηματικών επεμβάσεων στο εσωτερικό του. Η άρχουσα τάξη, στηριγμένη στους Αγγλους ιμπεριαλιστές, έκανε τα πάντα για την ποδηγέτηση του συνδικαλιστικού κινήματος, αφού οι πραγματικοί συσχετισμοί σ' αυτό έδιναν συντριπτική πλειοψηφία στους κομμουνιστές και άλλες ταξικές δυνάμεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις αρχαιρεσίες του Απρίλη του 1945 πρόεδρος της Κεντρικής Εκλογικής Επιτροπής ήταν ο Αγγλος Tewson.

Σ' αυτές τις συνθήκες, μέσα σε κλίμα τρομοκρατίας, του μονόπλευρου εμφυλίου πολέμου σε βάρος των ΕΑΜιτών και προοδευτικών πολιτών, παρά τις απροκάλυπτες επεμβάσεις και τα διοικητικά μέτρα, οι ταξικές δυνάμεις του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος καταφέρνουν να οργανωθούν, να κερδίσουν και να διατηρήσουν σε πολύ αντίξοες συνθήκες την υποστήριξη της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης. Με απόφαση του ΚΚΕ, στις αρχές Απρίλη 1945, ιδρύεται από τους κομμουνιστές και τους συμμάχους τους στο εργατικό κίνημα ο Εργατικός Αντιφασιστικός Συνασπισμός (ΕΡΓΑΣ), που γρήγορα θα επικρατήσει σε όλα σχεδόν τα σωματεία, στις δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις και στη ΓΣΕΕ. Ετσι, παρά τις συνεχιζόμενες πολύμορφες κυβερνητικές από κοινού με τους Αγγλους επεμβάσεις, στο 8ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ (Μάρτης 1946), ο ΕΡΓΑΣ κατακτά μεγάλη πλειοψηφία και εκλέγεται γενικός γραμματέας της Συνομοσπονδίας ο κομμουνιστής συνδικαλιστής ηγέτης Μήτσος Παπαρήγας, ο οποίος δολοφονήθηκε από την Ασφάλεια το Φλεβάρη του 1949. Ομως, και αυτή η νίκη του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος θα αντιμετωπιστεί με μέτρα καταστολής. Η εκλεγμένη διοίκηση της ΓΣΕΕ θα καταργηθεί με δικαστικά και διοικητικά - κρατικά μέτρα, αφού το μοναρχοφασιστικό καθεστώς που επιβλήθηκε στην Ελλάδα, με την αμέριστη στήριξη των Αγγλοαμερικάνων ιμπεριαλιστών, οδηγεί στον Εμφύλιο Πόλεμο και, βεβαίως, δεν εξασφάλιζε στοιχειώδεις προϋποθέσεις άσκησης των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, πολύ περισσότερο ελευθερία αγωνιστικής δράσης.

Η λήξη του εμφυλίου βρήκε το ΚΚΕ στην παρανομία και τη συντριπτική πλειοψηφία των μελών και στελεχών του στις φυλακές και τις εξορίες ή στην πολιτική προσφυγιά, μακριά από την πατρίδα, με στέρηση της ιθαγένειας και του δικαιώματος επιστροφής. Ομως, τα μέλη και τα στελέχη του Κόμματος, που έμειναν ελεύθερα ή κατάφεραν να απελευθερωθούν από τα κάτεργα, δεν εγκατέλειψαν ούτε για μια στιγμή την προσπάθεια να διατηρήσουν και να διευρύνουν τους δεσμούς του ΚΚΕ με την εργατική τάξη και τις μαζικές της οργανώσεις, κυρίως τις πρωτοβάθμιες. Ετσι, πρωτοστάτησαν στη συγκρότηση του «Εργατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος Ελλάδος», που ήταν η συνδικαλιστική παράταξη της ΕΔΑ και μέσω αυτής της παράταξης έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στους αγώνες που αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του '50 για τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Η πάλη του ταξικού συνδικαλιστικού εργατικού κινήματος θα κάνει νέα πιο προωθημένα βήματα στις αρχές της δεκαετίας του '60, όταν θα συγκροτηθεί το κίνημα των 115 Συνεργαζόμενων Εργατοϋπαλληλικών Οργανώσεων. Το κίνημα αυτό θα κρατήσει μέχρι την επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών στις 21 Απρίλη 1967.

Η χούντα διορίζει δική της διοίκηση στη ΓΣΕΕ, ενώ καταργεί τις συνδικαλιστικές ελευθερίες. Παρ' όλα αυτά, στη διάρκεια της δικτατορίας, αναπτύσσονται από τα κάτω διεκδικητικοί αγώνες, ακόμη και απεργίες, για τα πιο φλέγοντα προβλήματά τους. Οι κομμουνιστές πρωτοστάτησαν και σ' αυτό το πεδίο, όπως συνολικά στην αντιδικτατορική πάλη. Μέσα στην περίοδο της δικτατορίας, συγκροτήθηκε η ΕΣΑΚ, στην οποία δρούσαν και οι κομμουνιστές.

Μετά το συμβιβασμό της χούντας με τον αστικό πολιτικό κόσμο, το 1974, και την αλλαγή διακυβέρνησης στη χώρα, ο κρατικοκυβερνητικός έλεγχος στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και τη ΓΣΕΕ συνεχίζεται. Αλλωστε, υπήρχαν συνθήκες ανόδου του αντιιμπεριαλιστικού κινήματος και των αγώνων της εργατικής τάξης. Ετσι, μετά τον κρατικό έλεγχο επί της ΓΣΕΕ που είχε επιβάλει η ΝΔ και τα διατάγματα του τότε υπουργού Εργασίας Κ. Λάσκαρη για κατάργηση της ταξικής πάλης, ήρθε το ΠΑΣΟΚ να προσαρμόσει τις συνδικαλιστικές ελευθερίες στις ανάγκες του συστήματος. Το ΚΚΕ, δουλεύοντας για την κατάκτηση ταξικής ηγεσίας στα συνδικάτα και τη ΓΣΕΕ, αλλά και για τον ταξικό προσανατολισμό του κινήματος (χαρακτηριστική προσπάθεια ταξικού συντονισμού συνδικάτων ήταν τα ΣΑΔΕΟ), συνέβαλε αποφασιστικά, το 1984, να συγκληθεί Συνέδριο της ΓΣΕΕ και, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, να εκλεγεί αντιπροσωπευτική διοίκηση και να εκπροσωπηθούν οι ταξικές δυνάμεις. Ούτε αυτό έμελλε να κρατήσει πολύ, αφού η επίδραση των κομμουνιστών στον προσανατολισμό της δράσης της ΓΣΕΕ ήταν σημαντική και δυσκόλευε την επικράτηση της γραμμής της υποταγής. Αυτό δυσκόλευε την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, γι' αυτό και προχώρησε σε επέμβαση με δικαστικό πραξικόπημα στη Συνομοσπονδία το 1985, που κατάργησε την εκλεγμένη διοίκηση και διόρισε νέα, απόλυτα ελεγχόμενη απ' αυτήν.

Στη δεκαετία του 1990, με τις αρνητικές επιδράσεις στο συσχετισμό των δυνάμεων στο εργατικό κίνημα (ανατροπή σοσιαλισμού, υποχώρηση του παγκόσμιου κομμουνιστικού και αντιιμπεριαλιστικού κινήματος), οι δυνάμεις της ταξικής συνεργασίας, του συμβιβασμού και της υποταγής εξασφάλισαν την πλειοψηφία στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα. Είναι η εποχή, που η εργατική τάξη βαφτίζεται εταίρος της άρχουσας τάξης και τα όργανά της εγκαταλείπουν την πάλη, προκειμένου να συνδιαλλαγούν για την ανάπτυξη του καπιταλισμού με την κυβέρνηση και τις δυνάμεις του κεφαλαίου. Σ' αυτή τη λογική πρωτοστατούν οι δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, συνεπικουρούμενες και από αυτές του Συνασπισμού.

Μπροστά σ' αυτή τη διαμορφωμένη πραγματικότητα, συγκροτήθηκε το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο (ΠΑΜΕ), σαν συσπείρωση συνδικάτων, σωματείων, Ομοσπονδιών, Εργατικών Κέντρων και συνδικαλιστών από διάφορες δυνάμεις, με σκοπό την ταξική ανασυγκρότηση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, την κατάκτηση της ενότητας δράσης της εργατικής τάξης, πάνω σε στόχους πάλης που αντιστρατεύονται την πολιτική των μονοπωλίων και την τακτική της συναίνεσης, του συμβιβασμού και της υποταγής, του περάσματος της πολιτικής της άρχουσας τάξης στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα που εκφράζεται από την πλειοψηφία των ηγεσιών σε ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ. Η δράση του ΠΑΜΕ είναι σημαντική για τον απεγκλωβισμό του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος από την αστική πολιτική, για την ανεξαρτησία των συνδικάτων από κυβέρνηση - εργοδοσία, άρα βασική στην επίδραση στις εργατικές συνειδήσεις, προκειμένου να αναπτύσσονται αγώνες για τα πραγματικά συμφέροντα της εργατικής τάξης.

Στις δοσμένες συνθήκες, είναι ο μόνος δρόμος, για να πάρουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στα χέρια τους την υπόθεση των συνδικαλιστικών τους οργανώσεων, να αλλάξουν τους συσχετισμούς υπέρ των ταξικών δυνάμεων και να πετάξουν από πάνω τους την εργατική αριστοκρατία. Από τα πιο σπουδαία ζητήματα σήμερα είναι η αποτίναξη των ξεπουλημένων ηγεσιών από το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα. Ο συντονισμός των σωματείων, η δημιουργία απεργιακών επιτροπών οργάνωσης των αγώνων με ταξικό προσανατολισμό, η συσπείρωση όλων των δυνάμεων που θέλουν να ανατρέψουν το τέλμα στο συνδικαλιστικό κίνημα, εξαιτίας της πλειοψηφίας της ηγεσίας του και κόντρα σ' αυτήν, μπορούν να ανοίξουν το δρόμο στην ενίσχυση του ταξικού πόλου στις γραμμές του, στην ανάταση του ίδιου του συνδικαλιστικού κινήματος, στην αγωνιστικότητα και τη μαχητικοποίησή του ενάντια στη σημερινή πολιτική. Αυτός ο δρόμος μετρά ήδη 10 χρόνια γόνιμης ανάπτυξης.

Θεσσαλονίκη 9 Μάη 1936. Μεγάλη συγκέντρωση στην πλατεία Ελευθερίας για την άγρια δολοφονία των εργατών

Μοιάζει σα να γράφτηκε τώρα κοντά. Κι όμως είναι γραμμένο για την Πρωτομαγιά του 1927. Παραμονές της τότε μεγάλης καπιταλιστικής κρίσης και ανάμεσα στους δυο μεγάλους πολέμους.

Κείμενα σαν κι αυτό προβάλλουν μέσα από το ιστορικό αρχείο του ΚΚΕ, καθώς προχωρά η διαδικασία της αποκατάστασής του και η μηχανογράφησή του. Κάμποσα ήδη έχουν δει το φως της δημοσιότητας μέσα από τους τόμους «Επίσημα Κείμενα» του ΚΚΕ. Ολα αποκαλύπτουν έναν πλούτο χρήσιμο όχι μόνο στους ιστορικούς, αλλά στο ίδιο το εργατικό κίνημα σήμερα. Πριν απ' όλα για ορισμένα από τα συμπεράσματα που προκύπτουν αβίαστα. Οπως: Οτι εργατικό κίνημα και ΚΚΕ είναι «νύχι - κρέας», παρά τις λυσσαλέες προσπάθειες που έχει κάνει η αστική τάξη ξανά και ξανά όλες αυτές τις δεκαετίες για την περίφημη «αποκομμουνιστικοποίηση» των συνδικάτων.

«Ριζοσπάστης» Παρασκευή 2 Μάη 1924

Από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του, το ΚΚΕ, τότε ΣΕΚΕ, παλεύοντας για τα συμφέροντα των εργατών, δίνει βάρος στην οργάνωσή τους στα σωματεία και τον ταξικό προσανατολισμό της πάλης τους.

Αρχές του 1919, καταγράφεται μια μεγάλη απεργία των τραπεζοϋπαλλήλων που στέφεται με επιτυχία. Ακολουθεί η απεργία της Πρωτομαγιάς. Μεροκάματα, οχτάωρο και ασφάλιση είναι το τρίπτυχο των αιτημάτων. Στη σχετική προκήρυξη διαβάζουμε: «Το Σοσιαλιστικόν Εργατικόν Κόμμα εορτάζει σήμερον την 1ην Μαΐου. Ως κόμμα που αντιπροσωπεύει έναν αγώνα διεθνή, όπως είναι ο αγών της εργατικής τάξεως εις κάθε χώραν και που αγωνίζεται διά τον σκοπόν τον οποίον όλα τα αδελφά κόμματα όλων των χωρών επιδιώκουν και ο οποίος είναι η κατάργησις της κεφαλαιοκρατίας και η επικράτησις των αρχών του διεθνούς σοσιαλισμού» (...) Σύντροφοι εργάται και εργάτριες! Αν όλο το έτος εργαζόμεθα από πρωίας μέχρι νυκτός διά να θρέψωμεν και να πλουτίσωμεν άλλους, αν επί όλας τα ημέρας του έτους είμεθα τα όργανα της σκλαβιάς των πατρώνων και των εκμεταλλευτών, χωρίς να έχωμεν ούτε το δικαίωμα της αναπνοής χωρίς την άδειάν των, μια ημέρα όμως υπάρχει και δι' ημάς (...) Αυτή είναι η πρώτη Μαΐου, αυτή είναι η ημέρα μας. (...) Ολοι μας κάτω από την ερυθράν σημαίαν μας την οποία σήμερα εκατομμύρια συντρόφων μας κρατούν αλλού δοξασμένην και υπερήφανον».

1962. Πρωτομαγιάτικη εκδήλωση του Σωματείου Μωσαϊκών Αθήνας

Το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου σημειώνεται το πρώτο κυβερνητικό πραξικόπημα στο εσωτερικό της ΓΣΕΕ. Καθαιρούνται 5 συνεπείς συνδικαλιστές από την Εκτελεστική Επιτροπή της ΓΣΕΕ και εξορίζονται στη Φολέγανδρο. Το Εθνικό Συμβούλιο της ΓΣΕΕ, που συνήλθε εκτάκτως, αναθέτει τη διοίκηση στους 5 εξορίστους! Το ΣΕΚΕ οργανώνει πολιτική απεργία με αίτημα την απελευθέρωση των εξορίστων συνδικαλιστών. Η αντίθεση αυτή, από τη μια κυβερνήσεις και κυβερνητικός συνδικαλισμός κι από την άλλη πλευρά της όχθης ΚΚΕ και ταξικός συνδικαλισμός θα διαπερνά μέχρι σήμερα όλες τις στιγμές του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος.

Η Πρωτομαγιά του 1920 βρίσκει την εργατική τάξη, από τη μια, να αναπτύσσει τους ταξικούς αγώνες της κι, από την άλλη, την κυβέρνηση να εγκαινιάζει την τακτική που και σήμερα γνωρίζουμε με αντισωματεία, εξαγορά συνδικαλιστών με δημόσιο χρήμα.

1918. Πρωτομαγιά

Το 1921 το ΣΕΚΕ, που στο μεταξύ έχει προσθέσει και το Κομμουνιστικό στον τίτλο του, σημειώνει: «Ας διδαχθούμε πως όταν ανεβάζουμε ένα κόμμα αστικό στην κυβέρνηση δεν ανεβάζουμε παρά έναν τύραννο (...) η απελευθέρωση των εργαζομένων δεν είναι παρά έργον των ιδίων».

Το 1922 το ΣΕΚΕ καλεί: «Ολοι πρέπει να δώσετε να εννοήση η αστική τάξη της Ελλάδας ότι δεν λησμονείτε ούτε την σοβιετική Ρωσίαν, ούτε τους φυλακισμένους του Βόλου, ούτε τους φόρους και την εκμετάλλευση της κυβερνήσεως και του κεφαλαίου, ούτε τους πολέμους και τας επιστρατεύσεις που κατέστρεψαν και ορφάνεψαν την χώραν μας».

Η προκήρυξη του 1923 έχει περάσει από λογοκρισία και κυκλοφορεί με λευκό στο σημείο που κατονομάζει ποιοι τυραννούν τους εργάτες.

1987. Πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση

Το 1926 την παράδοση στις διώξεις που έχει δημιουργήσει ο Βενιζέλος, αναλαμβάνει να την συνεχίσει ο Πάγκαλος. Παραμονές του συνεδρίου της ΓΣΕΕ, συλλαμβάνει αριστερούς αντιπροσώπους με κατηγορίες εσχάτης προδοσίας, αντίστασης στις αρχές, στασιασμό. 110 αντιπρόσωποι φορτώνονται σ' ένα πλοίο που πλέει ανοιχτά του Σαρωνικού και κρατούνται εκεί μέχρι να λήξουν οι εργασίες του συνεδρίου. Ηταν Μάρτης του '26. Είναι η χρονιά που επισημοποιείται απροκάλυπτα η κρατική παρέμβαση στα συνδικάτα για την αντιμετώπιση των κομμουνιστών, ενώ το ΚΚΕ είναι ήδη στην παρανομία.

Στη προκήρυξη του 1929, που κατασχέθηκε στο πρακτορείο μαζί με τον «Ριζοσπάστη» που την περιείχε, διαβάζουμε: «Η μέρα της Πρωτομαγιάς του 1929 έχει εξαιρετική σημασία μέσα στις σημερινές συνθήκες της προπαρασκευής νέων ιμπεριαλιστικών πολέμων, με τους πυρετώδεις εξοπλισμούς των ιμπεριαλιστών, με τις στρατιωτικές συμμαχίες παράλληλα με την κωμωδία του αφοπλισμού που παίζεται απ' τους ιμπεριαλιστές ληστές της Κοινωνίας των εθνών. Νέοι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι, νέα ιμπεριαλιστική εκστρατεία κατά της Ενωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών είναι η τελευταία λέξη του διεθνο-καπιταλισμού (...) εργάτες, αγρότες, στρατιώτες και ναύτες της Ελλάδος! (...) στα σημερινά συλλαλητήρια της Πρωτομαγιάς διαδηλώστε την απόφασή σας, της πάλης κατά των πολεμικών εξοπλισμών και των νέων ιμπεριαλιστικών πολέμων, κατά της προετοιμαζόμενης ιμπεριαλιστικής εκστρατείας εναντίον της προλεταριακής μας πατρίδας. Διαδηλώστε την απόφασή σας, της υπεράσπισης της Ενωσης των Σοβιετικών Δημοκρατιών, της μετατροπής του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε πόλεμο κατά της ελληνικής μπουρζουαζίας (...)».

1999 έξω από την αμερικάνικη πρεσβεία ενάντια στους βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία

Στη προκήρυξη του '30 διαβάζουμε: «Κουστωδία ένοπλων χαφιέδων με προτεταμένα τα πιστόλια πιάνουν 122 εργάτες, τα μέλη των επιτροπών αγώνος που βγήκαν για την οργάνωση της πάλης της Πρωτομαγιάς (...) οι προαγγελθείσες μαζικές συλλήψεις άρχισαν. Και τα τελευταία προσχήματα ελευθεριών κουρελιάζονται ξετσίπωτα».

Είχαν προηγηθεί το Δεκέμβρη του '29 οι δηλώσεις Βενιζέλου ότι «την γενικήν απεργίαν θα θεωρήσω ως επανάστασιν και θα την καταπνίξω δι' όλων των ευρισκομένων εις την διαθέσίν μου μέσων».

Στα επόμενα χρόνια ξεσπά κρίση στο εσωτερικό του ΚΚΕ, γεγονός που αντανακλάται ευθέως στους αγώνες. Και μόνο από τη μέση του '32, όταν και πάλι το Κόμμα σηκώνει κεφάλι, εμφανίζονται και οι εργάτες να σηκώνουν κεφάλι με όρους ταξικής πάλης.

Το '34 βρίσκουμε σ' ένα κείμενο ορισμένα από αυτά που πρόσφατα άρχισαν να περνάνε και στα σχολικά βιβλία «οι επαναστάτες εργάτες με την επαναστατική ταχτική φέρνουν το φασισμό» («Λαϊκή Φωνή», όργανο της ΓΣΕΕ!).

Ακολουθούν το ματωμένο '36, η δικτατορία του Μεταξά και ο πόλεμος. Το Εργατικό ΕΑΜ, το '44 και οι 200 εκτελεσμένοι κομμουνιστές στην Καισαριανή, ο Δεκέμβρης. Κάθε μια απ' αυτές τις «στιγμές» χρειάζεται το δικό της τόμο και μόνο για να παρουσιαστεί.

Στάση εργασίας στην Καλλιθέα την Πρωτομαγιά του 1931

Η υιοθέτηση λεξιλογίου και επιχειρημάτων που περιλαμβάνονταν στο μαρξιστικό θεωρητικό οπλοστάσιο και τώρα αξιοποιούνταν βαθμιαία όλο και περισσότερο ως επεξηγηματικά εργαλεία από ένα ευρύτερο φάσμα της κοινωνίας αποτελούσε σαφώς μια κατάκτηση της εργατικής τάξης και της οργανωμένης πολιτικής της έκφρασης, του Κομμουνιστικού Κόμματος. Οι διαταξικές αντιθέσεις, οι οποίες, καθώς οξύνονταν, εκφράζονταν με ολοένα και πιο βίαιο τρόπο, άρχισαν πλέον να γίνονται φανερές ακόμα και σε τμήματα του πληθυσμού που έως τότε δεν αποδέχονταν καν την ύπαρξή τους. Τα ιδεολογήματα της αστικής τάξης πέθαιναν από τις σφαίρες των οργάνων καταστολής, τα οποία η ίδια είχε επιστρατεύσει προς υπεράσπιση των συμφερόντων της: «Η αποθήκη των επιχειρημάτων του Καπνεμπορικού κεφαλαίου εξηντλήθη», έγραφαν τα «Πρωινά Νέα» στις 6 Μάη του 1936. «Δεν έχουν να παρατάξουν τίποτε, το ικανόν να στηρίξει έστω και κατ' ελάχιστον την αισχράν εκμεταλλευτικήν των βουλιμίαν. Ο καπνεργάτης δημιουργεί υπεραξίαν και μέρος αυτής ζητεί ν' αποσπάσει διά να ζήσει στοιχειωδώς ως άνθρωπος. Να μην πεινά. Να μην πεθαίνει. Να μη σαπίζει και επί των πτωμάτων του ν' ανεγείρονται μέγαρα, να στρατολογούνται ευνούχοι και θεράποντες και να τοποθετούνται εκατομμύρια εις ξένας Τραπέζας... Αυτά ζητεί ο καπνεργάτης, αυτό επιβάλλει η λογική, ο ανθρωπισμός, το δικαίωμα της ζωής. Να παύσει η αισχρά εκμετάλλευση των ολίγων εις βάρος των πολλών. Να παύσει η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπον» («Πρωινά Νέα» 6/5/1936 Καβάλα).

1974. Αφισάκι της ΚΝΕ για την Πρωτομαγιά

Στο 1949. Ο υπουργός Εργασίας της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης Απ. Γκρόζος, στην ομιλία του για την Πρωτομαγιά, σημειώνει: «Στη διοίκηση της ΓΣΕΕ βρίσκονται οι ίδιοι άνθρωποι που το 1941 δήλωναν πίστη και αφοσίωση στον Χίτλερ και Μουσολίνι, ενώ οι γνήσιοι ηγέτες των εργατών, όπως ο Παπαρήγας, ο Δημητρίου, ο Τιμογιαννάκης, ο Ελευθεριάδης και άλλοι δολοφονήθηκαν, οι ηγέτες των ναυτεργατών καταδικάστηκαν σε θάνατο και δεκάδες εκατοντάδες συνδικαλιστικά στελέχη κλείστηκαν στις φυλακές και τις εξορίες. Ολο αυτό το τρομοκρατικό και δολοφονικό όργιο ένα σκοπό έχει: Να τρομοκρατήσει την εργατική τάξη, για να παραιτηθεί από κάθε αξίωση καλύτερης ζωής, να την καθυποτάξει στα εκμεταλλευτικά και ιμπεριαλιστικά σχέδια των ντόπιων και ξένων εκμεταλλευτών. Στα τρομοκρατικά και δολοφόνα μέτρα της μοναρχοφασιστικής κυβέρνησης κανένας εργάτης και υπάλληλος δεν πρέπει να δειλιάσει και να τρομοκρατηθεί. (...) συντονίστε τον αγώνα σας για να κερδίσετε τα οικονομικά και συνδικαλιστικά σας δικαιώματα. (...) πυκνώστε τις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού. Στον αγώνα αυτό δεν είστε μόνοι σας. Στο πλευρό σας είναι ο Δημοκρατικός Στρατός της Ελλάδας».

Πρωτομαγιά 1969. Τρικάκι (δεξιά) της ΚΝΕ και η μήτρα (αριστερά)

Στις 2 Μάη του '51, με τα στρατοδικεία και τα εκτελεστικά αποσπάσματα να δουλεύουν υπερωρίες, μέσα από τις ανταποκρίσεις του, ο σταθμός «Φωνή της Αλήθειας» μεταφέρει στα ελληνικά ραδιοκύματα την εικόνα από το γιορτασμό της Πρωτομαγιάς στα πέρατα του κόσμου. Από το Παρίσι με σύνθημα «οι Αμερικάνοι να γυρίσουν στα σπίτια τους». Από τη Ρώμη όπου η κυβέρνηση με εντολή των Αμερικανών προσπάθησε να ματαιώσει τη διαδήλωση. Από την Πράγα όπου μίλησαν ενάντια στον πόλεμο στην Κορέα. Από τη Μόσχα.

Πρώτη Μάη του 1952. Χρονιά θανάτου. Η προκήρυξη - ρεπορτάζ καταγράφει:

«Tα χακοφορεμένα παιδιά μας πετσοκόβονται στη μακρινή Κορέα για τ' αμερικανικά συμφέροντα. Ολο και πιο πολύ αίμα ζητάει ο αχόρταγος αμερικάνικος Μινώταυρος. Και οι κρεατομεσίτες της Αθήνας του προσφέρουν κι άλλες 700.000 κορμιά με το βορειοατλαντικό σύμφωνο» (...) δεκάδες χιλιάδες λαϊκοί αγωνιστές βρίσκονται και πάλι δεσμώτες στα ξερονήσια και τις αμερικανικές Βαστίλες. Καινούριο κύμα από μαζικές συλλήψεις και σκηνοθετημένες δίκες με υπαγόρευση του Πιουριφόι ετοιμάζουν οι Πλαστηροβενιζέληδες. Τα χέρια των δημίων στάζουν με το αίμα του εθνικού μας ήρωα Νίκου Μπελογιάννη, του μεγάλου αυτού γιου του λαού μας. Πείνα - Κρεμάλα - Πόλεμος. Είναι ο νόμος του αμερικανικού δολαρίου. Σ' αυτόν το νόμο υποτάσσεται και δουλεύει όλο το μοναρχοφασιστικό σκυλολόι. Το Παλάτι. ο Παπάγος. Ο Πλαστήρας. Ο Βενιζέλος. Ολοι οι απατεώνες και δημαγωγοί, οι Σβωλοτσιριμώκοι και Σία. Οι προδότες και διασπαστές Κύρκηδες. Οι πουλημένοι και διορισμένοι ρεφορμιστές και αγροτοπατέρες. Ολοι τους συναγωνίζονται ποιος θα εξυπηρετήσει καλύτερα τον Αμερικάνο αφέντη. (...) ο Πιουριφόι αφού έφθειρε τον ψευτοδημοκράτη Πλαστήρα με τη δολοφονία Μπελογιάννη (...) ετοιμάζεται να επιβάλει διχτάτορα τον Παπάγο».

1954 Πρωτομαγιά.Η Αστυνομική Διεύθυνση Πειραιά κοινοποιεί στα τμήματα έγγραφο του υπουργείου Εσωτερικών για τις προκηρύξεις που θα κυκλοφορήσει το ΚΚΕ και καλεί τα τμήματα να πράξουν τα δέοντα

1956. Προκήρυξη της ΟΕΝΟ: «Κυνηγήστε τους ναυτοκάπηλους. Να επιστραφούν όλα τα δάνεια και οι οφειλές των εφοπλιστών στο ΝΑΤ. Αύξηση των συντάξεων στα 70% του μισθού. Να καταργηθούν οι μαύροι κατάλογοι. Λευτεριά στον Αμπατιέλο, τον Μπεκάκο, τον Κολιαράκη, τον Κλαουδάτο, τον Ορφανό, τον Γκότση, σ' όλους τους δεσμώτες ναυτεργάτες».

Η προκήρυξη του 1965 έχει ειδικό χαρακτηριστικό την εναντίωση στον πόλεμο στο Βιετνάμ.

Και ήρθε η χούντα: Πρωτομαγιά του 1968: Προκήρυξη του Εργατικού Πατριωτικού Αντιδικτατορικού Μετώπου: «Η εργατική τάξη έχει και γενναίες και ηρωικές παραδόσεις. Αγωνιστείτε ενωμένοι εναντίον της χούντας σε όλα τα μέτωπα και με όλες τις μορφές. Μετατρέψτε τους τόπους δουλειάς σε επάλξεις ελευθερίας. Υπερασπισθείτε σθεναρά τα δικαιώματα της εργασίας, της επιβίωσης, της βελτίωσης των αποδοχών και της εξασφαλίσεως δουλειάς. Δημιουργήστε σε όλα τα εργοστάσια, στα γιαπιά, στα γραφεία επιτροπές του ΑΕΜ. Ξεδιπλώστε τη σημαία των αγώνων άφοβα αρχίζοντας από τα πιο απλά προβλήματα. Η τιμή της πρωτοπορίας στη μάχη κατά της χούντας ανήκει στην εργατική τάξη και τη νεολαία. (...) Εκδηλώστε με κάθε μέσο το μίσος προς τους τυράννους και προς τα όργανά τους, τους εργατοκάπηλους της παλιάς και νέας ΓΣΕΕ που κορυβαντούν τώρα μέσα στη σκοτεινιά της δικτατορίας».

Κι ακολουθούν γιορτασμοί μέσα στις φυλακές και τις εξορίες, αλλά κι οργάνωση της πάλης των εργατών κάτω από την μπότα της δικτατορίας. Ωσπου να κατακτηθεί ξανά η νόμιμη δράση του εργατικού κινήματος με ψυχή του πάντα το ΚΚΕ. Μια δράση που από την αστική τάξη αντιμετωπίστηκε - και στις συνθήκες της νομιμότητας πια - με όρους παρανομίας. Από τους χωροφυλάκους των πρώτων χρόνων της μεταπολίτευσης, στους χαφιέδες μετά μέσα στις διαδηλώσεις, στην επιβολή πρόστιμου στον «Ριζοσπάστη» όταν έσπασε στην πράξη την απαγόρευση αυξήσεων στους μισθούς που επέβαλε η κυβέρνηση Παπανδρέου το '85, σ' έναν άπειρο αριθμό απολύσεων με το που γινόταν απόπειρα να φυτρώσει ταξικό συνδικάτο και πάντα με το χρήμα να προσπαθεί να εξαγοράσει συνειδήσεις πρωτοπόρων εργατών.

Πρωτομαγιά 1962

***

Πηγές:

Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' τόμος. Γ. Μαυρίκος: «Το Εργατικό Συνδικαλιστικό Κίνημα 1918 - 1948. Δυο γραμμές σε διαρκή αντιπαράθεση» από τις εκδόσεις «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ». Αφιερώματα του «Ρ».

Το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» την επόμενη μέρα από την μεγάλη απεργία του 1936 στην Θεσσαλονίκη. Βλέποντας τη φωτογραφία με τη μάνα που θρηνεί πάνω από το νεκρό γιό της, ο Γιάννης Ρίτσος συγκλονίζεται και γράφει τον «Επιτάφειο»