Κείμενα:
Κώστας ΤΡΑΚΟΣΑΣ - Γεράσιμος ΧΟΛΕΒΑΣ
Eurokinissi |
Ο «Ρ», παρουσιάζει σήμερα μια «γεύση» από όσα έχουν πει και έχουν κάνει μέχρι σήμερα οι «μπλε», «πράσινοι» και «ροζ» υποψήφιοι δήμαρχοι και υπερνομάρχες στο Δήμο της Αθήνας και την Υπερνομαρχία Αθήνας - Πειραιά. Οπου αποδεικνύεται πως όσο «λαλίστατοι» είναι σε ...«εξαγγελίες», άλλο τόσο «βουβοί» είναι για τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα. Παρουσιάζουμε όσα λένε και όσα δε λένε.
Στην «πρώτη γραμμή» της προεκλογικής εκστρατείας των υποψηφίων ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, μέχρι σήμερα, είναι η «επιχειρηματικότητα», τα διαπιστευτήρια στους μεγαλοεπιχειρηματίες και μεγαλέμπορους ότι «εφόσον εκλεγούν στις 15 Οκτώβρη», θα ικανοποιήσουν όλα τους τα αιτήματα. Και φυσικά, μέσα σε όλα αυτά, υπάρχει ο αποπροσανατολισμός των εργαζομένων από τα προβλήματά τους και οι στημένες κόντρες.
Την ίδια στιγμή, οι υποψήφιοι του ΣΥΝ, παρά τις «μεγαλοστομίες» περί άλλης πολιτικής αντίληψης, στην πράξη ευθυγραμμίζονται στα περί «ποιότητας ζωής» και αυτοδιοικητικών κριτηρίων. ΄Η μπορεί να... διεκδικούν «ελάχιστες» δωρεάν κοινωνικές υπηρεσίες και να παρουσιάζουν ως «επιτυχημένους» δημάρχους εκείνους που αυξάνουν τα ανταποδοτικά τέλη και συμβάλλουν στην παραπέρα αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων.
«Δωρεάν Δημοτική Συγκοινωνία». Τέτοιο... ενδεχόμενο δεν υφίσταται. Η περίπτωση αυτή αποτελεί ένα καλοστημένο μύθευμα το οποίο ωστόσο έχει μια ισχυρή βάση. Ποια είναι αυτή; Μα το γεγονός ότι ο χρήστης των λεωφορείων της δημοτικής συγκοινωνίας δεν πληρώνει εισιτήριο. Αρα, εκ πρώτης όψεως, το... εύκολο συμπέρασμα - αλλά όχι ασφαλές - που συνάγεται είναι πως η δημοτική συγκοινωνία προσφέρεται δωρεάν. Ομως, αν κανείς παρατηρήσει με ιδιαίτερη προσοχή τα χρήματα που δίνει ο δημότης μέσω των ανταποδοτικών τελών ή των άλλων δημοτικών φορομπηχτικών μορφών που υπάρχουν, θα διαπιστώσει πως κάποιο από αυτά είναι αρκούντως «φουσκωμένο».
Για παράδειγμα, ο Δήμος Αμαρουσίου (ΠΑΣΟΚ), ο οποίος διαθέτει δημοτική συγκοινωνία, εισπράττει τα ανάλογα κονδύλια για τη λειτουργία της μέσα από τα ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας, τα έσοδα των οποίων είναι στο υπερδιπλάσιο από το εύλογο κόστος καθαριότητας. Το κόστος, δηλαδή, της δημοτικής συγκοινωνίας είναι «κρυμμένο» - για ευνόητους λόγους - κι έχει ενσωματωθεί στο συγκεκριμένο ανταποδοτικό τέλος. Με πανομοιότυπο τρόπο λειτουργούν και οι υπόλοιποι δήμοι του Λεκανοπεδίου που διαθέτουν δημοτική συγκοινωνία. Η λογική της ανταποδοτικότητας, ακόμα και μέσω της υποτιθέμενης «προσφοράς προς τους δημότες», θριαμβεύει. Το ότι η δημοτική συγκοινωνία δεν έχει εισιτήριο δε σημαίνει, τελικά, πως είναι και δωρεάν...
Δήλωση στο «Ρ» του υποψήφιου για την Υπερνομαρχία Αθήνας - Πειραιά με τη «Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία»
Βασική μας θέση είναι, ότι οι μεταφορές στην πόλη αποτελούν κοινωνικό δικαίωμα. Δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται με οικονομικά κριτήρια "ελεύθερης αγοράς", δεν μπορούν να λειτουργούν ως επιχείρηση με βάση το κέρδος. Ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής μας θέσης είναι η ενίσχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ) που αποτελεί και τη βασική προϋπόθεση για την κυκλοφοριακή ανακούφιση, αλλά και για τη μείωση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας. Ο σχεδιασμός και η οργάνωση των συγκοινωνιών πρέπει να υπηρετούν: Την οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα των κατοίκων της πόλης. Το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής γενικότερα. Την πολεοδομική ανασυγκρότηση.
Οι συγκοινωνίες, για να υπηρετήσουν αυτούς τους σκοπούς, πρέπει να έχουν κοινωνικό χαρακτήρα, πράγμα που σημαίνει ενίσχυση του δημόσιου χαρακτήρα τους και τη δημιουργία Ενιαίου Δημόσιου Φορέα Αστικών Συγκοινωνιών. Τα χαρακτηριστικά και οι προϋποθέσεις για μια σωστή συγκοινωνία αποτελούν: Η πυκνότητα δρομολογίων στο χώρο και στο χρόνο, η ταχύτητα, η άνεση, η ασφάλεια, η αξιοπιστία δρομολογίων, το ενιαίο και φτηνό εισιτήριο, η δωρεάν μεταφορά των εργαζομένων προς και από τη δουλιά τους».
Δήλωση στο «Ρ» του υποψήφιου δήμαρχου Αθήνας με τη «Συμπαράταξη για την Αθήνα»
Η λύση βρίσκεται στην αντιμετώπιση με αρχές ότι:
Οι συγκοινωνίες έχουν κοινωνικό χαρακτήρα. Είναι κοινωνικό δικαίωμα. Πρέπει να είναι δημόσιες, χωρίς ανάμειξη του ιδιωτικού κεφαλαίου. Να στηρίζονται στην προνομιακή λειτουργία των ΜΜΜ με ενίσχυση των μέσων σταθερής τροχιάς.
Απαιτείται: Ενιαίος Δημόσιος Φορέας στη λειτουργία-διαχείριση, για την εξασφάλιση αξιοπιστίας, πυκνής στο χώρο και το χρόνο λειτουργίας, με ενιαίο, φθηνό εισιτήριο, δωρεάν για ορισμένες ώρες στους εργαζόμενους στην ώρα προσέλευσης και αποχώρησης από την εργασία τους.
Τα διόδια, εξασφαλίζουν μόνο τα κέρδη του κεφαλαίου. Σ' αυτό ανατίθενται, σχεδόν τα πάντα με ληστρικές συμβάσεις, τα λεγόμενα αυτοχρηματοδοτούμενα έργα.
Μιλήσαμε πολλές φορές για τα παρκόμετρα. Αυτά ικανοποιούν τους έχοντες. Αυτοί θα κατακλύζουν με τα ΙΧ το κέντρο της Αθήνας. Για μας ο δημόσιος χώρος δεν πουλιέται, ούτε ενοικιάζεται, πολύ περισσότερο δεν πρέπει να εκχωρείται στο κεφάλαιο, όπως συμβαίνει τώρα. Οπου επιτρέπεται η στάθμευση, είναι δωρεάν. Οπου υπάρχει πρόβλημα, γύρω από νοσοκομεία, υπηρεσίες, καθορίζεται συγκεκριμένος χρόνος (π.χ. 2 ώρες) δωρεάν. Η παράβαση τιμωρείται».
Ο «Ρ» δημοσιεύει σήμερα έρευνα, που αφορά στα κυκλοφοριακά προβλήματα της Αθήνας. Αναδεικνύει τις πολιτικές αιτίες που έχουν οδηγήσει στο συγκοινωνιακό αδιέξοδο
Eurokinissi |
Οι εργαζόμενοι χρήστες των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς στο Λεκανοπέδιο της Αττικής περνούν κάθε μέρα τις δικές τους συμπληγάδες. Αλλοτε, ο ένας πάνω στον άλλο μέσα στα λεωφορεία και στα τρόλεϊ, άλλοτε στριμωγμένοι ασφυκτικά στους συρμούς του Ηλεκτρικού και του Μετρό. Αλλοι, πάλι, παραμένουν ακινητοποιημένοι στις κεντρικές λεωφόρους της πόλης εξαιτίας του κυκλοφοριακού κομφούζιου κι άλλοι περιμένουν καρτερικά στις στάσεις για να επιβιβαστούν σε κάποιο μέσο μεταφοράς, με το νέφος και την ηχορύπανση να κυριαρχεί στην ατμόσφαιρα και να τους εξοντώνει σωματικά και ψυχικά. Πρόκειται, λοιπόν, για συγκοινωνίες, που αντί να αποτελούν ευλογία για τον εργαζόμενο λαό - όπως θα έπρεπε κανονικά - έχουν μετατραπεί σε καθημερινό του μαρτύριο...
Σήμερα το συγκοινωνιακό σύστημα στις μεγάλες πόλεις της χώρας μας, και ιδιαίτερα στο λεκανοπέδιο της Αττικής, αντικατοπτρίζει τις ποικίλες στρεβλώσεις στη λειτουργία της πόλης και στον τρόπο ζωής των κατοίκων, είναι πανάκριβο για την κοινωνία, αντιπαραγωγικό, αναχρονιστικό στο σχεδιασμό, ανεπαρκές. Με δυο κουβέντες, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες των εργαζομένων και του λαού. Κι αυτό βέβαια δεν είναι τυχαίο, καθώς οι μέχρι σήμερα αστικές κυβερνήσεις έδωσαν τη μορφή «ανάπτυξης» και λειτουργίας των πόλεων που εξυπηρετεί το μεγάλο κεφάλαιο κι όχι αυτή που είναι σε όφελος των λαϊκών στρωμάτων. Οπως γίνεται αντιληπτό, το κυκλοφοριακό πρόβλημα είναι ένα κατ' εξοχήν πολιτικό πρόβλημα.
Ευθύνες, βέβαια, έχουν και οι τοπικοί και νομαρχιακοί «άρχοντες», εκπρόσωποι και αυτοί των κομμάτων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ που εναλλάσσονται στην κυβέρνηση, καθώς ποτέ δε διεκδίκησαν ουσιαστικά μέτρα για την αναβάθμιση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και για την ανακούφιση του κυκλοφοριακού προβλήματος. Οποτε μάλιστα έκαναν κάποιες κινήσεις στους τομείς αυτούς, σχεδόν πάντοτε και αυτές ήταν σε βάρος της συντριπτικής πλειοψηφίας των δημοτών και σε όφελος του κεφαλαίου. Αρκεί να θυμηθούμε τον «αγώνα» τους για την καθιέρωση των περιβόητων παρκόμετρων. Αλλοτε περιορίζονται, εξυπηρετώντας καθαρά «πελατειακές σχέσεις», να περιχαρακώνουν και να θέτουν εμπόδια στη γενικότερη κυκλοφορία, τοποθετώντας «σαμαράκια» ή κάνοντας «περίεργες» μονοδρομήσεις, πεζοδρομήσεις ή σηματοδοτήσεις, χωρίς καμία κυκλοφοριακή ή συγκοινωνιακή μελέτη.
Βέβαια, η αύξηση του μεγέθους των πόλεων στη σύγχρονη εποχή, μετά τη βιομηχανική επανάσταση και την εδραίωση του καπιταλισμού, υποχρέωσε τις αστικές κυβερνήσεις να αναπτύξουν τις αστικές συγκοινωνίες. Κι αυτό, όμως, λειτούργησε ως προϋπόθεση για τη διευκόλυνση της παραγωγικής διαδικασίας - και πάλι, δηλαδή, περισσότερο για την εξυπηρέτηση του κεφαλαίου. Κι αυτό, όμως, έγινε ανάλογα με το βαθμό ανάπτυξης της κάθε χώρας και το συσχετισμό των δυνάμεων. Ετσι, έχουμε διαφορετική εικόνα των μεταφορών στις πόλεις, π.χ., της Γαλλίας ή της Ελλάδας και διαφορετική στις πόλεις της κεντρικής Ευρώπης ή των Σκανδιναβικών χωρών.
Στη χώρα μας, ωστόσο, τα ΜΜΜ υπονομεύονται συνειδητά από τις κυβερνήσεις, καθώς ολοένα και λιγότερα χρήματα διαθέτει πλέον ο κρατικός προϋπολογισμός, με αποτέλεσμα έμμεσα και άμεσα να πριμοδοτείται η χρήση του ΙΧ, όταν ουσιαστικά στα οδικά έργα δίνεται προτεραιότητα έναντι των συγκοινωνιακών έργων. Μια απλή απόδειξη αυτής της συνειδητά στρεβλής ανάπτυξης του κυκλοφοριακού συστήματος, αποτέλεσε το εξής περιστατικό, μόλις τον περασμένο Μάρτη. Μια μικρή εμπλοκή στο ύψος της Μεταμόρφωσης (απόφραξη αποχετευτικού σωλήνα που έβγαλε εκτός δύο λωρίδες κυκλοφορίας) στάθηκε ικανή να προκαλέσει κυκλοφοριακό κομφούζιο στη ...Γλυφάδα (απόσταση 40 περίπου χιλιομέτρων). Δηλαδή το ένα άκρο του λεκανοπεδίου της Αττικής κατάφερε κι επηρέασε το άλλο...
Στη χώρα μας αμφισβητείται, επίσης, έντονα ο δημόσιος χαρακτήρας των αστικών συγκοινωνιών, «ξεχνώντας» τον κοινωνικό χαρακτήρα τους. Η κυβέρνηση της ΝΔ, την τριετία 1991 - 1993, επιχείρησε να ιδιωτικοποιήσει τα αστικά λεωφορεία της Αθήνας. Και τώρα, όμως, ακούγονται φωνές για ιδιωτικοποίηση των συγκοινωνιών, για παράδειγμα μέσω των επεκτάσεων του Μετρό της Αθήνας με τη μέθοδο των «συμβάσεων παραχώρησης», ή της ανάθεσης της διαχείρισης των συγκοινωνιών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, κάτι που θα έχει ως επίπτωση, εκτός των άλλων, την ακόμη πιο έντονη εφαρμογή της ανταποδοτικότητας, δηλαδή να πληρώνει ο λαός ακόμη πιο αυξημένα κόμιστρα και για μικρότερες διανυόμενες αποστάσεις. Αυτό, άλλωστε, γίνεται σε πολλές άλλες πόλεις της χώρας όπου τα αστικά λεωφορεία είναι στα χέρια ιδιωτών. Για παράδειγμα:
Κι όλα αυτά, αν και οι λεωφορειούχοι παίρνουν τεράστιες επιδοτήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό...
Η επιβολή του ΙΧ αυτοκινήτου δε θα ήταν δυνατή, αν υπήρχαν ικανοποιητικές δημόσιες μαζικές μεταφορές, και γι' αυτό διεθνώς τα δημόσια μεταφορικά συστήματα που βασίζονταν στο τραμ και το μετρό τέθηκαν στο στόχαστρο των αυτοκινητοβιομηχανιών κι εμπορίας ΙΧ, σε συνεργασία με τις εταιρείες πετρελαιοειδών και ελαστικών που προσδοκούσαν τεράστια κέρδη από την ανάπτυξη του ΙΧ αυτοκινήτου και γενικώς των οδικών από τις μεταφορές σταθερής τροχιάς. Επιπρόσθετα, τεράστια ποσά δαπανώνται σε οδικά έργα, σε σχέση με αυτά που δαπανώνται για την υποδομή και τον εκσυγχρονισμό των ΜΜΜ. Δείγματα της πολιτικής των κυβερνήσεων των καπιταλιστικών χωρών που είναι υποταγμένες στα συγκεκριμένα λόμπι και χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν στη χώρα μας το ξήλωμα των γραμμών των τραμ από την Αθήνα το 1955 από τον τότε υπουργό Δημοσίων Εργων Κ. Καραμανλή, καθώς και του τραμ του Περάματος το 1977 από την κυβέρνηση της ΝΔ με πρωθυπουργό τότε, επίσης, τον Κ. Καραμανλή.
Ωστόσο, η πιο χαρακτηριστική περίπτωση που έχει καταγραφεί στα παγκόσμια χρονικά αποτελεί η «Συνωμοσία του Σικάγου» το 1935 στις ΗΠΑ: «Τέσσερις γιγάντιες και πασίγνωστες εταιρείες, η "General Motors" (αυτοκινητοβιομηχανία), η "Standart Oil" και η "Phillips Petroleum" (πετρελαϊκές εταιρείες) και η "Firestone" (εταιρεία ελαστικών) αγόρασαν με συγκεκριμένες μεθοδεύσεις τις γραμμές των τραμ στις ΗΠΑ, τις ξήλωσαν κι εγκατέστησαν λεωφορεία μέσω μιας θυγατρικής τους που ίδρυσαν για το σκοπό αυτό, της "National City Lines". Δεδομένου ότι η δυναμικότητα των λεωφορείων είναι τρεις με τέσσερις φορές μικρότερη από εκείνη των τραμ, διαλύθηκε το άρτιο μεταφορικό σύστημα των πόλεων και ο κόσμος στράφηκε στη συνέχεια - με την κατάλληλη διαφήμιση - στο ΙΧ αυτοκίνητο. Πολύ περισσότερο, που οι συνωμότες στη συνέχεια διέλυσαν και τη "National City Lines", αφήνοντας τις πόλεις στο έλεος των ΙΧ αυτοκινήτων με τα γνωστά αποτελέσματα: Αδυναμία εξυπηρέτησης, κυκλοφοριακή συμφόρηση, ατυχήματα, νέφος, τεράστιο κόστος, απώλεια χρόνου, απώλεια του ίδιου του χώρου της πόλης και της κοινωνικής ζωής με την αλόγιστη κατασκευή οδικών αρτηριών».
Οσο, βέβαια, συνεχίζεται αυτή η πολιτική πριμοδότησης του ΙΧ και στη χώρα μας, τόσο τα προβλήματα θα αναπαράγονται και θα οξύνονται και η ποιότητα ζωής των εργαζομένων θα επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο από το συγκοινωνιακό - κυκλοφοριακό...