«Ασκείται ο πολιτικός στο αμόνι της αρετής», είπε ο Αριστοτέλης.

«Ο ευσυνείδητος χαρακτήρας συνηθίζει να κοκκινίζει από ντροπή μπροστά στην κακή του πράξη», λέει ο Ευριπίδης στην «Ιφιγένεια». Αυτά, βέβαια, αφορούσαν στην... Αυλίδα. Η Βουλή τι δουλιά έχει με τις τραγωδίες και την... ντροπή; Εδώ συμβαίνουν μόνο... μεταμοντέρνα πράγματα. Ξεδιάντροπα, δηλαδή. Χορεύει ταγκό ο «σοσιαλισμός» με τη νεοφιλελεύθερη συντήρηση, παρουσία «αριστερών» αερόστατων. Κάτω από τους ήχους βαρύ ζεϊμπέκικου με συχνές πινελιές από «Κάρμινα Μπουράνα». Και από κοντά το παπαδαριό με τον Παπαθεμελή ντυμένο σταυροφόρο με «Αρμάνι» γιλέκο. Φιγουρίνι και αυτός δίπλα στον δήμαρχο με το γυρισμένο μπλέιζερ. Τέτοιο μπλέξιμο!

«Δεν πρέπει ο άνθρωπος να νιώθει χαρά, όταν έχει πέσει πολύ χαμηλά, μόνο ο χοίρος κυλιέται (και χαίρεται) συνεχώς στη λάσπη», λέει ο Ηράκλειτος μιλώντας για τον ηθικό ξεπεσμό κάποιων ανθρώπων. Παρ' το αβγό και κούρεψ' το, τώρα! Ποιος να αναγνωρίσει τον ηθικό του ξεπεσμό; Η ηθική, όπως λέγεται, είναι λάστιχο. Κρατάς εσύ τη μια άκρη, δίνεις την άλλη στον κολλητό σου Καππαδόκη και πάτε από την Αριστερά στη Δεξιά και μετά πάλι πίσω! Τραμπάλα! Αντε, πες ότι πιτσιλίστηκες λίγο λάσπη. Η ενσωμάτωση - και η καθημερινότητα που επαναλαμβάνεται - σε αφομοιώνει και, πια, μιλάς σαν... χοίρος! Μέχρι που η ιστορία σε ξεχνάει στο βυθό της λάσπης. Και εσύ κυλιέσαι, κυλιέσαι...

«Η σωτηρία της πολιτείας είναι καθήκον των πολιτών», λέει ο Αριστοτέλης. Καθήκον, λοιπόν, των πολιτών είναι να αποκαταστήσουν την τάξη. Να ονοματίσουν τις πράξεις. Να στιγματίσουν τις πολιτικές ντρίπλες. Δεν είναι χαριτωμένα πολιτικά πηδήματα της μέλισσας. Είναι πολιτικός τσαρλατανισμός. Πολιτική αγυρτεία. Είναι προσβολή των ηθικών αξιών.

«Ασκείται ο πολιτικός στο αμόνι της Αρετής», ασκείται όμως -πρέπει να ασκείται - και ο πολίτης! Γιατί πάνω στο κεφάλι του κασίδα χορεύουν όλοι ετούτοι τους καρσιλαμάδες τους. Ο πολίτης στρώνει τα χαλιά να περάσουν όλα ετούτα τα μετακινούμενα. Ο πολίτης επιβραβεύει πράξεις που θα 'πρεπε να στιγματίζονται.

Ο πολίτης, για να είναι σωστός πολίτης, υποχρεούται, γυρνώντας απ' τη δουλιά σπίτι του, να βρίσκει τον καιρό να απαντάει στα καθήκοντα, που έβαζε για τον άνθρωπο ο Πυθαγόρας: Τι παράβαση έκαμα; Τι έπραξα σήμερα; Ποιο καθήκον μου δεν έκαμα όπως έπρεπε; Μόνον με τέτοιους πολίτες θα έχουμε πολιτεία «τροφό καλών ανθρώπων», σύμφωνα με τον Πλάτωνα.

Η στροφή στην κατάρτιση, η πιο απροκάλυπτη είσοδος της αγοράς στο χώρο της Παιδείας, η σταδιακή κατάργηση τελικά της δημόσιας δωρεάν Παιδείας, και η αξιολόγηση της Παιδείας και των συντελεστών της προκειμένου να παρακολουθείται η προσαρμογή της στις τρέχουσες ανάγκες της αγοράς αποτελούν τα κοινά σημεία στο πρόγραμμα των δύο κομμάτων για την Παιδεία. Με το βλέμμα στραμμένο στην ΕΕ, τις επιταγές της ΟΝΕ, την προσπάθεια του κεφαλαίου για μεγιστοποίηση των κερδών του, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ απευθύνονται στο λαό με προτάσεις που αν και πολλές φορές «μασκαρεμένες» πίσω από «λύσεις» στα προβλήματα, απομακρύνουν ακόμα περισσότερο το περιεχόμενό της από της πραγματικές σύγχρονες ανάγκες. Το σίγουρο είναι ότι, όπως και στους υπόλοιπους τομείς, η επομένη των εκλογών θα σημάνει σκληρότερα μέτρα ξεθεμελιώματος της δημόσιας δωρεάν Παιδείας και θα πρέπει ο λαός από καλύτερες θέσεις να είναι έτοιμος να τα αντιμετωπίσει.

Οι αντιδραστικές τους προτάσεις για την Παιδεία συνοδεύονται με τα περί ανάγκης προσαρμογής στην «κοινωνία της γνώσης», χωρίς να μιλούν για το περιεχόμενο και τις επιπτώσεις αυτής της αντίληψης στο μορφωτικό δικαίωμα. Πρόκειται για μια θεωρία που έρχεται να παίξει το ρόλο του συνηγόρου υπεράσπισης της κρατικής πολιτικής των μονοπωλίων στην Εκπαίδευση. Τα τελευταία χρόνια, και κυρίως με τη «μεταρρύθμιση» η θεωρία αυτή δοκιμάστηκε σε ένα βαθμό στην πράξη και έχει συσσωρευτεί ήδη η πείρα της απομαζικοποίησης της βασικής - γενικής εκπαίδευσης και τη στροφή προς πρόωρες και ισόβιες επαγγελματικές καταρτίσεις. Τα αποτελέσματα είναι αμορφωσιά για τους πολλούς και ακόμα μεγαλύτερη ανασφάλεια για το μέλλον.

Ο στόχος της πολιτικής τους συνοψίζεται στην προσαρμογή της Παιδείας στις επιλογές που υπηρετούν, δηλαδή την αύξηση της κερδοφορίας του μεγάλου κεφαλαίου, με την παραγωγή των αυριανών «απασχολήσιμων», καταρτισμένων με «βασικές δεξιότητες» που θα περνά τον εργασιακό του βίο, προσαρμοζόμενος στις εκάστοτε απαιτήσεις του, εναλλάσσοντας περιόδους φτηνής επανακατάρτισης, εργασίας και ανεργίας.

Η στροφή στην κατάρτιση που έρχεται σταδιακά να υποκαταστήσει την ολόπλευρη μόρφωση, αλλά και το δικαίωμα στη δουλιά, αποτελεί τον πυρήνα της πολιτικής των δύο κομμάτων στην εκπαίδευση. Στην κατεύθυνση αυτή, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ κάνουν ιδιαίτερη αναφορά στην ύπαρξη συστημάτων πιστοποίησης επαγγελματικών προσόντων, άτυπης κατάρτισης που ουσιαστικά οδηγούν στην αποσύνδεση του πτυχίου από το δικαίωμα στη δουλιά. Και κοινός τόπος με ανάλογη μάλιστα διατύπωση είναι το πώς το σχολείο θα μαθαίνει το μαθητή «πώς να μαθαίνει», η προσαρμογή δηλαδή της εκπαίδευσης από νωρίς στη λογική της διά βίου κατάρτισης. Η εξουσία των δυνάμεων της αγοράς επεκτείνεται ακόμα περισσότερο, αφού τελικά αυτή θα πιστοποιεί την ικανότητα για επάγγελμα. Και μέσα στο συνονθύλευμα πτυχίων, δεξιοτήτων, επαγγελματικής εμπειρίας, «άτυπης κατάρτισης» μετατρέποντας σε εμπόρευμα τον απόφοιτο και τη γνώση του.

ΠΑΣΟΚ και ΝΔ υπόσχονται αύξηση των δαπανών για την Παιδεία στο 5% του ΑΕΠ μέχρι το 2008 και επιδίδονται σε υποσχέσεις είτε για την επίλυση των προβλημάτων υποδομής, που δε θα έπρεπε καν να υπάρχουν, είτε για μέτρα οικονομικής ενίσχυσης μιας Παιδείας κομμένης και ραμμένης στα μέτρα της πολιτικής που υπηρετούν. Η δηλωμένη πρόθεσή τους να συνεχιστεί η πολιτική λιτότητας και η σειρά μέτρων που οδηγούν βήμα προς βήμα στην ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση της Εκπαίδευσης δείχνει το δρόμο της ύψωσης νέων ταξικών φραγμών.

Με αυτά τα δεδομένα, το δικαίωμα πρόσβασης στην «Παιδεία για όλους» που επικαλούνται, είναι «σλόγκαν» χωρίς αντίκρισμα για τα λαϊκά στρώματα, για τα οποία οικοδομείται ένα σύστημα όξυνσης των ταξικών φραγμών και αποκλεισμού από την ανώτατη Παιδεία, από την ολοκληρωμένη μόρφωση, από ακόμα πιο νωρίς, από τη βασική Εκπαίδευση.

Την ίδια στιγμή, η ταξικότητα που υπάρχει έτσι κι αλλιώς στο σχολείο και έχει να κάνει με την κοινωνική προέλευση των μαθητών, επεκτείνεται και στα ίδια τα σχολεία. Και δεν περιορίζεται στην ύπαρξη διπλού δικτύου λυκείου τεχνικής και γενικής Εκπαίδευσης, είτε πρόκειται για τα ΤΕΕ είτε για τα επαγγελματικά λύκεια που υπόσχεται η ΝΔ. Η προώθηση της ταξικής διαφοροποίησης ανάμεσα πλέον στα ίδια τα σχολεία περνά μέσα από τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στο σχολείο, τη διαφοροποίηση των αναλυτικών προγραμμάτων, την αξιολόγηση σχολείων και εκπαιδευτικών. Η κατεύθυνση τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της ΝΔ, δείχνει σχολεία πολλών ταχυτήτων, σχολεία της ελίτ και σχολεία που αδυνατούν να συντηρηθούν.

Την ίδια στιγμή, οι υποσχέσεις για κατάργηση των εξετάσεων εισαγωγής στην τριτοβάθμια Εκπαίδευση, έχουν υπαγορευτεί από τη λαϊκή αντίδραση στο σύστημα που έχει μετατρέψει το λύκειο σε εξεταστικό κέντρο και απλά μεταφέρουν τη διαδικασία επιλογής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η ουσία της πολιτικής τους ούτε και σε αυτό το σημείο διαφοροποιείται καθώς διατηρούνται και διευρύνονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο οι μηχανισμοί ταξικής διαλογής, ενώ υπακούν σε μία προκαθορισμένη πολιτική, που υπαγορεύει λιγότερες μακροχρόνιες σπουδές και περισσότερες βραχυπρόθεσμες καταρτίσεις.

Η ανοιχτή πρόταση για ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων από πλευράς της ΝΔ και συγκαλυμμένη με τον όρο «μη κρατικά» από το ΠΑΣΟΚ αποτελεί την πιο απροκάλυπτη δήλωση των προθέσεων για κατάργηση της δημόσιας δωρεάν Παιδείας. Την ίδια στιγμή, ορκίζονται πίστη στη Συνθήκη της Μπολόνια που οδηγεί στην υποβάθμιση των πανεπιστημιακών σπουδών και περιγράφοντας ένα τοπίο ανώτατης εκπαίδευσης, όπου η αγορά θα έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο.

Οι προτάσεις του ΚΚΕ για την Παιδεία στέκονται στον αντίποδα της πολιτικής που υπηρετεί ο δικομματισμός, ο οποίος επιπλέον κατά την εναλλαγή του στην εξουσία έχει δείξει πώς αντιμετωπίζει τα λαϊκά αιτήματα και τους αγώνες στην Παιδεία έχοντας γράψει μαύρες σελίδες αυταρχισμού. Το ΚΚΕ στρέφεται ενάντια στην πολιτική που υπηρετούν οι αντιεκπαιδευτικές επιλογές. Και υπογραμμίζει ότι η εκπαιδευτική αναγέννηση δεν μπορεί να προέλθει από μια πολιτική που γεννά τη φτώχεια, την ανεργία, το ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου, την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, την ένταση της εκμετάλλευσης. Χρειάζεται να επιβληθεί από την αγωνιστική παρέμβαση του ίδιου του λαού και της νεολαίας, μέσα από ένα κίνημα παλλαϊκό για ριζικές αλλαγές στην Παιδεία και την κοινωνία. Καλεί το λαό να διεκδικήσει διεύρυνση της βασικής - γενικής εκπαίδευσης, για όλους, να είναι υποχρεωτική, δωρεάν με χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό. Κατάργηση κάθε μορφής ιδιωτικοποίησης, άμεσης ή έμμεσης, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Δίχρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή και ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο για όλους τους νέους και τις νέες, χωρίς φραγμούς και διακρίσεις, που θα αποτελεί συνέχεια της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής και βασική προϋπόθεση για το πανεπιστήμιο και για οποιαδήποτε επαγγελματική μόρφωση. Κατάργηση του διπλού δικτύου ΛΥΚΕΙΟ - ΤΕΕ και άρση κάθε μέτρου κατηγοριοποίησης - ιδιωτικοποίησης των σχολείων και των ΑΕΙ - ΤΕΙ. Καθιέρωση συστήματος δημόσιων και δωρεάν «μεταλυκειακών» επαγγελματικών σχολών, για να εξασφαλίζεται ουσιαστική επαγγελματική μόρφωση, βασισμένη στα γερά θεμέλια του 12χρονου. Κατάργηση των ΤΕΕ, ΙΕΚ, ΚΕΚ και άλλων «εκπαιδευτηρίων» πρόχειρης «κατάρτισης». Αναδιοργάνωση, ενίσχυση, βελτίωση της νυχτερινής εκπαίδευσης, ώστε να αποτελεί ουσιαστική διέξοδο για τους εργαζόμενους νέους που εμποδίστηκαν να ολοκληρώσουν τη γενική τους εκπαίδευση.

Ενιαία ανώτατη Εκπαίδευση δημόσια και δωρεάν, αποδεσμευμένη από τα μονοπώλια, χωρίς ταξικούς φραγμούς και αντιεπιστημονικούς διαχωρισμούς των σπουδών σε κύκλους και των ιδρυμάτων σε κατηγορίες, με ενιαίους όρους που να υπηρετεί τις ανάγκες της επιστημονικής και κοινωνικής εξέλιξης.

Οι θέσεις του ΚΚΕ, που συμπυκνώνονται στα παραπάνω, αποτελούν τους στόχους πάλης για τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές, όλους τους εργαζόμενους που αρνούνται να συμβιβαστούν με τα μέτρα - οδοστρωτήρα που, όποια κι αν είναι, η νέα κυβέρνηση θα προσπαθήσει να επιβάλει στο όνομα του «σύγχρονου» και «αναγκαίου».