Διαμαρτυρία εργαζομένων της καπνοβιομηχανίας «Κεράνης»

«Το μέλλον μας δεν είναι ο συμβιβασμός, αγώνας, αγώνας, αγώνας ταξικός» είναι το κυρίαρχο σύνθημα των εργατριών της «ΣΕΞ ΦΟΡΜ»

Γιατί η εξαγωγή κεφαλαίου, κυρίως προς τις βαλκανικές και άλλες χώρες της Α. Ευρώπης, υπαγορεύεται κατ' αρχάς από τις ανάγκες των «Ελλήνων» κεφαλαιοκρατών να αναζητήσουν νέες επικερδέστερες αγορές, αλλά το όλο εγχείρημα σχεδιάστηκε και καθοδηγήθηκε από το ίδιο το καπιταλιστικό κράτος, μέσω φυσικά του πολιτικού συστήματος. Η όλη ιστορία μάς πάει πίσω, στην περίοδο των ανατροπών. Τότε άρχισαν να εμφανίζονται στον ελληνικό Τύπο άρθρα που υποστήριζαν την ανάγκη της άλωσης των νεοκαπιταλιστικών αγορών της Βαλκανικής από την άρχουσα τάξη της χώρας. Ηταν η εποχή που μιλούσαν για το «βαλκανικό Ελ Ντοράντο» και τη «βαλκανική ενδοχώρα», που δικαιωματικά ανήκει στην Ελλάδα... Ο όλος στρατηγικός σχεδιασμός είχε δύο βασικές πλευρές: Την οικονομική κυριαρχία του ελληνικού κεφαλαίου στις όμορες χώρες, διαδικασία η οποία βρίσκεται ακόμα σε πλήρη εξέλιξη. Την αναβάθμιση συνολικά του ελληνικού καπιταλισμού σε ηγέτιδα δύναμη της περιοχής. Εξυπακούεται βέβαια ότι ο στρατηγικός αυτός σχεδιασμός εντάσσεται και εξυπηρετεί τις ευρύτερες ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις στη Βαλκανική και στην παρευξείνια περιοχή. Η άρχουσα τάξη δεν μπορούσε να διεκδικήσει ρόλο αυτόνομο στο όλο εγχείρημα. Κάτι τέτοιο ούτε και το μπορούσε, ούτε φυσικά και το ήθελε. Η επιδίωξή της ήταν και παραμένει να χριστεί από το δυτικοευρωπαϊκό και αμερικανικό κεφάλαιο ο επίσημος αντιπρόσωπός τους, ο διαμεσολαβητής και ο ενδιάμεσος στους ευρύτερους σχεδιασμούς τους. Επιφυλάσσει για τον εαυτό της το ταπεινό ρόλο του συνδέσμου, κάτι που μέχρι σήμερα δεν το έχει καταφέρει. Και ο λόγος είναι ότι παρεμφερείς επιδιώξεις για τα Βαλκάνια και την παρευξείνια ζώνη έχουν και οι αστικές τάξεις των γειτονικών χωρών, πρώτα και κύρια η τουρκική και η ιταλική, οι οποίες εποφθαλμιούν τις χώρες αυτές και τις βλέπουν σαν την πίσω πλευρά της αυλής τους...

Η οικονομική διείσδυση στις βαλκανικές αγορές πήρε κατ' αρχάς την κλασική μορφή της εξαγωγής του κεφαλαίου προς τις χώρες αυτές. Εξαγωγή κεφαλαίου, η οποία στηρίχτηκε από έναν ολόκληρο μηχανισμό του αστικού κράτους. Η εξαγωγή κεφαλαίου είναι φυσικά γνωστό οικονομικό φαινόμενο που το συναντάμε κυρίως στην εποχή του ιμπεριαλισμού. Εμφανίζεται όταν η κεφαλαιοκρατική συσσώρευση (είτε με τη μορφή της κεφαλαιοποιημένης υπεραξίας, είτε με τη μορφή της απαλλοτρίωσης των μικρών καπιταλιστών από τους μεγάλους) έχει φτάσει σε τέτοια επίπεδα, που υπάρχει πλεονάζον κεφάλαιο, πέρα από τις ανάγκες της εσωτερικής αγοράς. Το αξιοσημείωτο πάντως είναι ότι η εξαγωγή του «ελληνικού» κεφαλαίου προς τις χώρες αυτές συντελείται σε μια περίοδο συρρίκνωσης της μικρής αγροτικής παραγωγής της χώρας, ενώ σε διαδικασία συρρίκνωσης βρίσκεται και ο χώρος του μικρού εμπορίου. Παράλληλα όμως με αυτή την κίνηση (εξαγωγή ελληνικού κεφαλαίου) συντελείται και μια αμφίδρομη κίνηση, της εισβολής στην ελληνική αγορά ξένων πολυεθνικών μεγαθηρίων, τα οποία εποφθαλμιούν το χώρο του λιανικού εμπορίου. Ηγετικό ρόλο στην «κατάληψη» των βαλκανικών αγορών παίζει το τραπεζικό κεφάλαιο. Σήμερα όλες οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες (οι οποίες γιγαντώθηκαν μέσα από μια διαδικασία εξαγορών και συγχωνεύσεων με μικρότερες τράπεζες) διατηρούν δεσπόζουσα θέση στις βαλκανικές χώρες με σημαντικό δίκτυο υποκαταστημάτων. Τον ίδιο δρόμο ακολούθησαν και οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι της χώρας (Κόκκαλης, «Δέλτα», ΦΑΓΕ, 3Ε), οι οποίοι ιδρύουν επιχειρηματικές μονάδες, κυρίως στη Βουλγαρία.

Παράλληλα, έχουμε εξαγωγή κεφαλαίου από τις πρώην ΔΕΚΟ προς τις χώρες αυτές, η οποία πήρε τη μορφή εξαγοράς ομοειδών επιχειρήσεων. Πρωτεύοντα ρόλο παίζει ο ΟΤΕ, ο οποίος εξαγοράζει τον σερβικό, μολδαβικό και αρμενικό τηλεπικοινωνιακό οργανισμό. Με την κίνηση αυτή το πολιτικό σύστημα και η αστική τάξη χρησιμοποίησαν τις πρώην ΔΕΚΟ για τους συλλογικούς τους επεκτατικούς σκοπούς. Στην ίδια λογική κινείται και η εξαγορά από τη ΔΕΠΑ των διυλιστηρίων της ΠΓΔΜ.

Το ίδιο το αστικό κράτος στηρίζει οικονομικά το ιδιωτικό κεφάλαιο στις τυχοδιωκτικές του περιπέτειες. Από το 1991 ακόμα, η κυβέρνηση της ΝΔ επεκτείνει τις ενισχύσεις των αναπτυξιακών νόμων και στις επενδύσεις που πραγματοποιούν Ελληνες κεφαλαιοκράτες στην Αλβανία. Αυτοί που χύνουν σήμερα κροκοδείλια δάκρυα για το κλείσιμο των ελληνικών εργοστασίων και τη μαζική μετεγκατάσταση στις χώρες χαμηλού εργατικού κόστους, όπου βασιλεύει η άγρια υπερεκμετάλλευση της εργατικής δύναμης, είναι οι ίδιοι που πριν από 15 χρόνια μπήκαν μπροστά και έδειξαν το δρόμο στους επιχειρηματίες λέγοντάς τους: Προχωρήστε, κυριαρχήστε, κατακτήστε. Εμείς σας στηρίζουμε. Τώρα, χωρίς αιδώ, βγάζουν κραυγές επειδή κλείνουν τα εργοστάσια και μένει ο κόσμος άνεργος. Ετσι, τα πρώτα φύτρα του ελληνικού κεφαλαίου στήνονται στην Αλβανία με γενναίες κρατικές επιχορηγήσεις. Ακολουθεί στη συνέχεια το σχέδιο ΕΣΟΑΒ (επί ΠΑΣΟΚ αυτή τη φορά), το 2002, όπου στα πλαίσια εδραίωσης της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας στη Βαλκανική - η οποία επιβλήθηκε διά πυρός και σιδήρου στην πολύπαθη Γιουγκοσλαβία - επεκτείνονται τα προνόμια του αναπτυξιακού νόμου σε επενδύσεις που γίνονται από Ελληνες κεφαλαιούχους σε όλες τις βαλκανικές χώρες. Ετσι, η εργατική τάξη της Ελλάδας μετατρέπεται σε διπλό θύμα. Παράγει υπεραξία, την οποία πρωτογενώς καρπώνεται ο κεφαλαιοκράτης και δευτερογενώς, με τη μορφή φόρων, το αστικό κράτος. Στη συνέχεια, με τη μορφή εξαγόμενου κεφαλαίου, η υπεραξία που η ίδια έχει παραγάγει χρησιμοποιείται για να αλυσοδεθεί η ίδια στην ανεργία.

Το 1995 ο τότε υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Γ. Παπαντωνίου, επισκεπτόμενος τη σύνοδο του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον, είχε δώσει το σύνθημα, λέγοντας περίπου τα εξής: Πηγαίνω για να φέρω τα αμερικανικά κεφάλαια στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Η Ελλάδα, ως μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, διαθέτει την ισχυρότερη οικονομία στην περιοχή και το σταθερότερο νόμισμα. Για όλους αυτούς τους λόγους, οι ξένες εταιρίες είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν το έδαφός της σαν βάση, για την επέκτασή τους στις άγνωστες βαλκανικές αγορές. Τα ίδια ακριβώς είπε την προηγούμενη Τρίτη, πάλι από την Ουάσιγκτον και στη σύνοδο του ΔΝΤ, 10 χρόνια μετά, ο υπουργός Οικονομίας, Γ. Αλογοσκούφης. Η Ελλάδα βάση των πολυεθνικών για την κυριαρχία της ευρύτερης περιοχής. Ιδού το «όραμα» της αστικής τάξης, το οποίο παπαγαλίζουν, ανεξαρτήτως χρώματος, οι εκπρόσωποι του πολιτικού συστήματος. Και η αναβάθμιση των υποδομών (δρόμοι, λιμάνια, αεροδρόμια, τηλεπικοινωνίες, μαρίνες), που έλαβε χώρα τα προηγούμενα χρόνια, αλλά και η σφοδρή επίθεση κατά των εργασιακών κατακτήσεων, τη στρατηγική αυτή επιλογή εξυπηρετούν. Η Ελλάδα με τις αναπτυγμένες υποδομές και το φθηνό εργατικό δυναμικό, τόπος προορισμού και βάση εξόρμησης του πολυεθνικού κεφαλαίου. Αυτό επιδιώκουν να «πουλήσουν» στο εξωτερικό.

Η αντιλαϊκή και αντεργατική «βεντάλια» που τους τελευταίους μήνες την «κουνά» μανιωδώς ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχάνων, περιλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος θέσεων και τοποθετήσεων που ξεκινούν από τα μακροοικονομικά μεγέθη και φτάνουν μέχρι το εκπαιδευτικό σύστημα. Το ασφαλιστικό, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις και συμβάσεις, οι αμοιβές, οι εργασιακές σχέσεις, το φορολογικό, η χρηματοδοτική πολιτική για τις επιχειρήσεις, ο ρόλος αλλά και το μέγεθος του δημόσιου τομέα, καθώς και άλλα θέματα έχουν βρεθεί στο στόχαστρο των μεγαλοβιομηχάνων. Και δεν είναι παράξενο ότι τοποθετούνται επί παντός επιστητού, είναι όμως ενδεικτικό της πολιτικής επιρροής τους ότι προκαλούν επίμονα και άφοβα, με την «ευγενική χορηγία» και διευκόλυνση του υποταγμένου συνδικαλιστικού κινήματος, όπως αυτό εκφράζεται μέσα από τη ΓΣΕΕ και την ΑΔΕΔΥ.

Ανεξάρτητα από τις λεκτικές φιοριτούρες τους, που υπαγορεύονται κατά διαστήματα από τις δεδομένες συνθήκες, οι μεγαλοβιομήχανοι έχουν επιδοθεί σε ένα αντεργατικό ντελίριο, την ίδια περίοδο που η κυβέρνηση έχει, με τη σειρά της, επιδοθεί σε ένα μπαράζ νομοθετημάτων που ικανοποιεί αιτήματά τους, προσφέρει νέα προνόμια και τους ευνοεί φανερά. Στον αντίποδα, εργαζόμενοι, μικροί αγρότες, αυτοαπασχολούμενοι και μικροί επαγγελματίες, βιοτέχνες, έμποροι, καλούνται να «πληρώσουν το μάρμαρο», να γίνουν συνένοχοι και συνεργοί στην αποψίλωση δικαιωμάτων και κατακτήσεων, να σφίξουν περισσότερο τις αλυσίδες τους.

Χαρακτηριστικές είναι οι παρεμβάσεις τους από τον Απρίλη του 2005, όταν ο ΣΕΒ εξαπέλυσε μια ευθεία επίθεση στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και συμβάσεις, μέχρι πριν από λίγες μέρες, όταν απαίτησε ακόμη πιο σκληρά μέτρα στο πλαίσιο του «Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων» για την υλοποίηση της στρατηγικής της Λισαβόνας.

Στις 5 του Απρίλη, στην τακτική συνέντευξη Τύπου, ο πρόεδρος του ΣΕΒ Ο. Κυριακόπουλος, απαντώντας σε ερώτηση του «Ρ» για το πώς θα ήθελε ο ΣΕΒ να διαμορφώνονται οι μισθοί, είπε ότι στην Ελλάδα έχει ιστορική βάση η «διαμεσολάβηση» και όχι η απευθείας συνεννόηση εργοδότη - εργαζόμενου. «Πρέπει να μας προβληματίσει εάν θα συνεχιστεί αυτή η τακτική που επικράτησε όλα αυτά τα χρόνια, να δούμε τις συνέπειές της», τόνισε στη συνέχεια. Στην ίδια περίσταση και μιλώντας για την «ανταγωνιστικότητα» και το πώς εννοεί ο ΣΕΒ την ενίσχυσή της, επισήμανε: «Δεν μπορούμε να ζητάμε μεγάλες αυξήσεις, συντάξεις και κοινωνικές παροχές από το κράτος και να μη θέλουμε να πληρώνουμε γι' αυτά». Οσο για το «λιγότερο κράτος» στο οποίο συχνά αναφέρονται οι βιομήχανοι, ο πρόεδρός τους το όρισε μέσα από το... αντίθετό του, λέγοντας ότι «περισσότερο κράτος» είναι οι αυξήσεις στους μισθούς, στις συντάξεις και στις κοινωνικές παροχές!

Περίπου δυόμισι μήνες μετά, στις 15 του Ιούνη και αφού έχει μεσολαβήσει το Συνέδριο του ΣΕΒ όπου τα «έσουρε» στην κυβέρνηση επειδή δεν... τολμά, και είδε το δικομματισμό να υποκλίνεται στην «ανταγωνιστικότητα» και την «επιχειρηματικότητα», η ηγεσία των βιομηχάνων σε μια προσπάθεια να πείσει ότι οι εργαζόμενοι «δεν έχουν ανάγκη», έκανε λόγο για την υποχρέωση να ενισχυθούν οι... συνταξιούχοι και μάλιστα αυτοί των 500 ευρώ! Μόνο που όταν ο Ο. Κυριακόπουλος ρωτήθηκε πόσο πάνω από τα 500 ευρώ θα μπορούσαν να φτάσουν αυτές οι συντάξεις, είπε: «Δεν ξέρω. Ο,τι αντέχει η τσέπη μας»! Βεβαίως ο ΣΕΒ - θέτοντας και ένα πλαίσιο για τις «αντοχές» - δεν παύει να μιλά για τον κίνδυνο κατάρρευσης του ασφαλιστικού συστήματος εάν δε ληφθούν νέα αντιασφαλιστικά μέτρα.

Την ίδια μέρα οι «οδηγίες» του ΣΕΒ για την παραπέρα διαμόρφωση της κυβερνητικής πολιτικής, περιελάμβαναν:

• Ολες οι πρώην ΔΕΚΟ «πρέπει να περάσουν ολοκληρωτικά στους ιδιώτες».
• «Σε καθεστώς ιδιωτικού τομέα δε νοείται μονιμότητα», οπότε το παράδειγμα του ΟΤΕ πρέπει να επεκταθεί.
• «Οι δημόσιοι υπάλληλοι αμείβονται πολύ σε σχέση με αυτό που παράγουν», παρόλο που οι αμοιβές τους δεν είναι υψηλές.
• «Μια μείωση προσωπικού στο δημόσιο, π.χ. κατά το ήμισυ, θα βελτίωνε τις αποδοχές αυτών που θα έμεναν», οι οποίοι θα ήταν και οι καλύτεροι.
• «Ο ΣΕΒ δεν έχει διαμορφώσει θέση για τη μονιμότητα στο στενό δημόσιο τομέα, ωστόσο υπάρχουν οι προσωπικές απόψεις των μελών του» και, όπως είπε ο Ο. Κυριακόπουλος, «με βάση τις γενικότερες τοποθετήσεις, τα συμπεράσματα είναι εύλογα».

Εναν και κάτι μήνα μετά, στις 20 του Ιούλη, στην επόμενη συνάντηση του ΣΕΒ με τους δημοσιογράφους, μια νέα πρόκληση αποκαλύπτει τους - όχι και τόσο - «μύχιους πόθους» των βιομηχάνων: Ο πρόεδρός τους παρατήρησε ότι ο δείκτης «ανταγωνιστικότητας», όσον αφορά στο εργατικό κόστος έχει χειροτερεύσει κατά 20%, σπεύδοντας στη συνέχεια να διευκρινίσει ότι σε αυτή τη φάση δε ζητούν ακόμα... μείωση των μισθών, λέγοντας: «Μια μείωση 20 - 30% στους μισθούς θα ήταν σοβαρή τόνωση για την ανταγωνιστικότητα, αλλά ας είμαστε ρεαλιστές»!!!

Πριν από λίγες μέρες, ο ΣΕΒ επανήλθε έμμεσα στο προσφιλές θέμα των εργασιακών σχέσεων και των απολύσεων. Μέσα από τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας το 2005, η θέση της χώρας ήταν από τις χειρότερες στη γενική κατάταξη στα θέματα της «ευελιξίας» των μισθών και τις τακτικές των προσλήψεων και απολύσεων. Φαίνεται ότι ο «ρεαλισμός» των κεφαλαιοκρατών καθορίζεται καταλυτικά από την ένταση με την οποία η κυβέρνηση προσπαθεί να εφαρμόσει την πολιτική της υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου και την έντεχνη υποστήριξη από το ΠΑΣΟΚ, τον ΣΥΝ και τις συμβιβασμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες.