Διάγραμμα Νο 851

• Δύο παρτίδες για την προπόνησή σας από το διεθνές Τουρνουά της Μόσχας, προς μνήμη Μιχ. Ταλ.

Λευκά: Κάρλσεν (Νορβ. 2741)

Μαύρα: Γκέλφαντ (Ισρ. 2720)

Γκαμπί της βασίλισσας

1. δ4 δ5 2. γ4 γ6 3. Ιγ3 Ιζ6 4. Ιζ3 δγ4 5. α4 Αζ5 6. Ιθ4 Αη4 7. θ3 Αθ5 8. η4 Αη6 9. Ιη6 θη6 10. ε3 ε6 11. Αγ4 Αβ4 12. Αζ1 Βδ5 13. ζ3 Βα5 14. Αη2 γ5 15. δγ5 Ιγ6 16. 0-0 0-0 17. ζ4 Βγ4 Βγ5 18. η5 Πζδ8 19. Βε2 Αγ3 20. βγ3 Ιδ5 21. Ββ5 Βγ3 22. Πβ1 Ιδβ4 23. Βε2 Παγ8 24. Αε4 Ια5 25. Αβ2 Βγ4 26. Βη2 Ιβ3 27. Αβ7 Πδ2 28. Βζ3 Πγδ8 29. Αε5 Ιγ5 30. Πβγ1 Ιγ2 31. Αγ6 α6 32. Πζ2 Ιβ3 33. Πγζ1 Ιβ4 34. Βε4 Βγ6 35. Ββ4 Πζ2 36. Πζ2 Βγ1 37. Ρη2 Βε3 38. Ββ7 Ιδ2 0-1.

Λευκά: Αρνονιάν (Αρμενία)

Μαύρα: Μπρόζεβιτς (Ρωσία)

1. δ4 δ5 2. Ιζ3 ε6 3. γ4 δγ4 4. ε3 α6 5. α4 Ιζ6 6. Αγ4 γ5 7. 0-0 Ιγ6 8. Βε2 Αε7 9. Πδ1 Βγ7 10. δγ5 0-0 11. β3 ε5 12. θ3 ε4 13. Ιδ4 Ιε5 14. β4 β6 15. Ιδ2 βγ5 16. βγ5 Αγ5 17. Αα3 Αα3 18. Πα3 Ιη6 19. Ιζ1 βγ5 20. Πγ3 Βη5 21. Ιη3 θ5 22. Ρθ1 Ιθ4 23. Βγ2 Ιη2 24. Ρη2 θ4 25. Αζ7 Ρζ7 26. Πγ5 Αθ3 27. Ρθ3 Βη4 28. Ρη2 θη3 29. ζ3 εζ3 30. Ιζ3 Ρη8 31. Βα2 Ρθ8 32. Πγ4 Βζ5 33. Πζ4 Βθ7 34. Πθ4 Ιθ5 35. Πδ5 Πζ5 36. ε4 Ιζ4 37. Ρη3 Πθ5 38. Πζ4 Πθ3 39. Ρη4 Πε8 40. Πδζ5 Πη8 41. Βη8 Βη8 42. Πζ8 1-0.

Διάγραμμα Νο 852

Στα προηγούμενα:

Στο Νο 849 παίζουμε 1. Αζ1 Ρβ7 2. Αβ5 Ργ7 3. Αα6 Ργ6 4. Πγ8+ματ! (Αν 2... Ρα7 3. Αγ6 Ρα6 4. Πα8+ματ Αν 1... Ργ6 2. Αα6 Ργ5 3. Πθ4 Ργ6 4. Πγ4+ματ! Στο Νο 850 έχουμε 1. Αδ1 γ5 2. Αζ3 δ2 3. Αε4 ζ5 4. Αδ5+ματ!

Αν όμως ανατρέξει κανείς και «ξεσκονίσει» παλιές βιβλιοθήκες θα ανακαλύψει και θα καταλάβει πόσο η παραπάνω εντύπωση είναι λαθεμένη, αφού και σήμερα δεν παύουμε να ξανα-ανακαλύπτουμε κανόνες για το σκάκι (αλλά και συμβουλές), που γράφτηκαν πριν από πολλούς αιώνες.

Ενα από τα πρώτα βιβλία για σκάκι ήταν του Βρετανού Τζόζεφ Μπέρτιν που δημοσιεύτηκε το 1735 και θεωρείται ένα από τα πιο σπάνια βιβλία. Τίτλος του βιβλίου ήταν «The Noble Game of Chess», (το ευγενικό, επιβλητικό κλπ. παιχνίδι του σκακιού) και στις σελίδες του υπάρχουν 19 σκακιστικοί κανόνες, που διατηρούν και σήμερα την ισχύ και την αποτελεσματικότητά τους. Μερικοί απ' αυτούς είναι: α) Τα κεντρικά πιόνια πρέπει να παίζονται πριν από τους Ιππους, γιατί θα αναγκαστούμε να εκτελέσουμε άχρηστες κινήσεις. β) Ποτέ μην παίζετε τη βασίλισσα στην πρώτη φάση του παιχνιδιού. γ) Μη δίνετε άχρηστα σαχ, γιατί και εδώ θα χάσετε πολλές κινήσεις. δ) Να μην κάνετε ροκέ, παρά μόνο όταν είναι απαραίτητο, για να μη χάσετε χρόνο. ε) Προσοχή στις παγίδες και στις ενέδρες. Να μην κάνετε επίθεση χωρίς να έχετε τις απαραίτητες δυνάμεις. στ) Στο φινάλε, κατά το μέτρημα, να υπολογίζετε ποιος από τους δύο αντιπάλους έχει την κίνηση, γιατί σχεδόν πάντα, απ' αυτή την κίνηση εξαρτάται και το αποτέλεσμα της παρτίδας. Παρατηρούμε λοιπόν, βασικές αρχές που διατυπώθηκαν από κορυφαίους μελετητές στο τέλους του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα, να υπάρχουν από τις αρχές του 18ου αιώνα.

*Απάντηση στο φινάλε «βασίλισσα εναντίον Αξιωματικού και Ιππου» 1... Ρη5 2. Ρδ5 Αζ6 3. Βη3+ Ρζ5 4. Βη2 Αη5! 5. Βγ2 Ρζ6 6. Βζ2 Ρη6 7. Ρε5 Αδ8 8. Βη2 Ρζ7 9. Βδ5+ Ρε7 10. Ββ7+ Ρζ8 11. Ρδ6 Αζ6 12. Ρδ7 Ρζ7 13. Βε4 Ιθ5 14. Βη6! Αθ6 15. Βδ6 Ρζ7 16. Βδ5 Ρη6 17. Βε4 Ρθ5 18. Βθ7 1-0.

Λευκά: Ρα1, Βζ8, Ια5, Ιδ4, Αβ1, Αθ6 (6)

Μαύρα: Ργ3, Πγ5, Αβ4, Αη4, Στρ. α3, δ5 (6)

Το ισχυρό:

Λευκά: Ρβ1, Βγ2, Ιδ4, Αδ3, Στρ. θ2 (5)

Μαύρα: Ρε1, Πε5, Ια6, Στρ. β5, γ3, η4, η6 (7)

Μια κίνηση η οποία θα σας δυσκολέψει, διάλεξε ο G. SLADEK (1835) στη σύνθεσή του αυτή για πρώτη κίνηση. Παίζουν τα λευκά και κάνουν ΜΑΤ σε (4) τέσσερις κινήσεις.

Η ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ

Λευκά: Ρδ1, Βζ3, Πη2, Ιγ8, Αε2, Στρ. α3, ε3 (7)

Μαύρα: Ργ5, Αθ5, Στρ. α4, α6, η4 (5)

Παίζουν τα λευκά και κάνουν ΜΑΤ σε (2) δύο κινήσεις.

Ενα αρκετά τεχνικό πρόβλημα με απρόβλεπτη πρώτη κίνηση και τακτικά στοιχεία. 1. Αβ5! αβ5 2. Πγ2+ ματ. Αν 1... Ρβ5 τότε 2. Βδ5+ ματ. Αν 1... ηζ3 2. Πη5+ ματ! Τέλος, αν 1... Αε8 2. Βζ5+ ματ.

Η λύση του ισχυρού:

Στο «τριάρι» το Σλάτερ έχουμε 1. Ββ1 με απειλή 2. Ιζ5+ Ργ3 και 3. Αγ4χ. Αν 1... Ρε3 2. Βγ2 Ρδ4 3. Βδ2+ ματ! Αν 1... Ρδ5 2. Ββ6 και ακολουθεί 3. Βγ5χ. Τέλος, αν 1... Ργ3 2. Αβ4+ Ρδ4 3. Βε4+ ματ!

• Ο Ελληνας GM Στέλιος Χαλκιάς διέπρεψε στο Γερμανικό διεθνές τουρνουά κατακτώντας την 1η θέση με 7.5β σε 9 αγώνες. Συμμετείχαν 445 σκακιστές από την Ευρώπη, την Αμερική, την Ασία, την Αφρική και την Αυστραλία!
• Ο «Φυσιολάτρης» Νίκαιας και ο «ΦΟΝ Ηρακλείου» προκρίθηκαν στην τελική φάση του Πανελληνίου Μεικτού Νεανικού Πρωταθλήματος Ελλάδας που θα γίνει στο Ρίο Αχαΐας από 15 έως 17 Δεκέμβρη.

Η οικογένεια Πόλγκαρ. Αριστερά ο Λάζλο Πόλγκαρ και δεξιά η μητέρα Πόλγκαρ με τη διάσημη πλέον Τζούντιθ

Πολύχρονες μελέτες ειδικών επιστημόνων, εκπαιδευτικών και σκακιστών υποστηρίζουν ότι τα πλεονεκτήματα του σκακιού βοηθούν πολύ στη μελέτη της νόησης. Η ικανότητα στο σκάκι μπορεί να μετρηθεί, να αναλυθεί σε συστηματικά στοιχεία, να υποβληθεί σε εργαστήρια και πειράματα και να παρατηρηθεί εύκολα στο φυσικό της περιβάλλον, τους τόπους διεξαγωγής πρωταθλημάτων και τουρνουά. Γι' αυτό επιλέχτηκε το σκάκι για τον έλεγχο των θεωριών της νόησης.

Ο Α. Ερικσον, ένας από τους ερευνητές του τομέα, τονίζει ότι εκείνο που έχει σημασία, δεν είναι η εμπειρία αυτή καθαυτή, όσο η «κοπιώδης μελέτη», που αναγκάζει το μαθητή να αντιμετωπίζει συνεχώς προβλήματα, που είναι ένα μικρό βήμα πέρα από τις ικανότητες που ήδη κατέχει.

Οι κορυφαίοι στο σκάκι στις αρχές του 20ού αιώνα, αν έπαιζαν σήμερα θα ήταν πολύ κατώτεροι σε βαθμολογία από τους σημερινούς γκραντ μάστερς, γιατί στο πέρασμα των δεκαετιών το μέσο επίπεδο ανεβαίνει σε όλους τους τομείς. Σήμερα όμως στην εποχή του Κασπάροβ, υπάρχουν Η/Υ και βάσεις δεδομένων με ανοίγματα, φινάλε και κάθε λογής βαριάντες στο σκάκι, ενώ στην εποχή του Καπαμπλάνκα δεν υπήρχαν.

Ανθρωποι σαν τον Καπαμπλάνκα ή τον Μπαχ, τον Μότσαρτ και τον Μπετόβεν στη μουσική, έπρεπε να αντισταθμίσουν αυτή την έλλειψη με εξαιρετική δημιουργική δύναμη.

Αν και κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να προβλέψει ποιος θα γίνει βαθύς γνώστης ενός τομέα της ανθρώπινης γνώσης, ένα αξιοσημείωτο πείραμα έδειξε ότι σίγουρα μπορούν να γίνουν (ή ερασιτέχνες σκακιστές είναι ή γκραντ μάστερς) ειδικοί, με την κατάλληλη εκπαίδευση. Το πείραμα το έκανε ο Ούγγρος Λάζλο Πόλγκαρ, που εκπαίδευε στο σκάκι τις τρεις κόρες του (Σοφία, Σούσα και Τζούντιθ), επί έξι ώρες την ημέρα, με αποτέλεσμα να γίνουν, αντίστοιχα διεθνής μετρ - γκραντ μετρ γυναικών - μκραντ μετρ αντρών (η Τζούντιθ Πόλγκαρ), η οποία είναι πάντα μέσα στην πρώτη δεκάδα ή δεκαπεντάδα του Παγκόσμιου Σκακιού Αντρών!

Δεν είναι, επίσης τυχαίο, ότι τα παιδιά ιδιοφυία στο σκάκι, πολλαπλασιάστηκαν από την εποχή που ο Πόλγκαρ δημοσίευσε ένα βιβλίο για τον τρόπο που εκπαίδευσε τις κόρες του.

Αυτά και πολλά άλλα ενδιαφέροντα (ειδικά για τους μαθητές και μαθήτριες όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης) υπάρχουν στη σελίδα «ΕΠΙΣΤΗΜΗ του «Ρ» 5/11/2006, και για τους μαθητές που μας το ζήτησαν, αλλά και για κάθε σκακιστή που θέλει να ενημερωθεί, μπορούν να ζητήσουν το φύλλο του «Ρ» από τα γραφεία της εφημερίδας Σόλωνος 130 (και Θεμιστοκλέους) στον 1ο όροφο.

* Ο νέος Παγκόσμιος Πρωταθλητής Βλαντιμίρ Κράμνικ δεν έχει αποδεχτεί ακόμα το ματς ρεβάνς που ζητάει ο απωλέσας πρόσφατα τον τίτλο Βεσελίν Τοπάλοβ. Ο Ρώσος γκραντ - μετρ θα πρέπει να αγωνιστεί και να διατηρήσει τον επίζηλο τίτλο του, στη νέα φάση του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος που θα γίνει στο Μεξικό το φθινόπωρο του 2007. Η άρνησή του, ωστόσο, δεν αφορά μόνο το ματς ρεβάνς, όπου ο Βούλγαρος ομότιτλός του ήδη το έχει ορίσει για τις 3 Μάρτη του 2007 στη Σόφια, αλλά κι αυτό του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος το οποίο, απ' ό,τι φαίνεται, θέλει να το αποφύγει και να αντιμετωπίσει σε νέο ματς το... νικητή μόνο του νέου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος. Περιμένουμε την απάντηση της FIDE! Υπάρχει όμως και ένα ματς για τον Κράμνικ στις 25 Νοέμβρη με 5 Δεκέμβρη στη Βόννη, με τον Η/Υ «Deep Fritz» σε έξι παρτίδες. Τα χρηματικά έπαθλα; Σε περίπτωση ήττας 1 εκατομμύριο δολάρια! Σε περίπτωση νίκης 2 εκατομμύρια δολάρια!!