145 χρόνια από τη γέννησή του
«Φίλη Λόγω Ογκου Μάζας Περιφέρειας και Ασχήμιας», άλλως «Φ.Λ.Ο.Μ.Π.Α» - «The Duff» (2015) ο τίτλος της αμερικανικής κωμωδίας του Αρι Σάντελ, που ξετυλίγεται σε περιβάλλον Λυκείου, με πρωταγωνίστρια μια δεκαεπτάχρονη σε ρόλο «ερωτικού διαμεσολαβητή».
«Τα Κορίτσια» - «Bande de filles» - (2014) τιτλοφορείται η γαλλική, 3ημεγάλου μήκους ταινία της Σελίν Σιαμά. Θέμα της η ενηλικίωση και πρωταγωνιστές μια σειρά άγουροι κοριτσίστικοι χαρακτήρες από τα εργατικά προάστια του Παρισιού, που αναζητούν ταυτότητα.
«Τα δικά μας παιδιά» - «I nostri ragazzi» - (2014), ιταλική ταινία σε σκηνοθεσία Ιβάνο Ντε Ματέο (2014), που βασίζεται στο μπεστ σέλερ του Ολλανδού Χέρμαν Κοχ «Το δείπνο». Οικογενειακό θέατρο δωματίου. Η απειλή του πυρήνα της αστικής οικογένειας δεν έρχεται απ' έξω, αλλά βγαίνει από το εσωτερικό της. Δυο έφηβοι, γόνοι αστικών οικογενειών, κακοποιούν, χωρίς λόγο, μια άστεγη. Η ταινία, συντηρητική, προτάσσοντας το στοιχείο του «απίθανου», αποφεύγει την ουσιαστική αντιπαράθεση. Ο Ντε Ματέο περνά δίπλα από ένα θέμα που εσωκλείει κοινωνική δυναμική. Η σουσπάνς ελεγχόμενη, όλα προβλεπόμενα. Τα άχρηστα μουσικά ιντερμέδια αποδυναμώνουν το παιχνίδι των ηθοποιών και οι προθέσεις χάνουν σε δύναμη, συγκίνηση και ένταση.
Ζαχαρωμένο μελόδραμα η τελευταία ταινία του αστού Φρανσουά Οζόν πάνω στο θέμα της σεξουαλικής ταυτότητας. «Η καινούργια φιλενάδα» - «Une nouvelle amie» - (2014), ελεύθερη διασκευή της μικρής νουβέλας της Αμερικάνας Ρουθ Ρέντελ, που δεν απομακρύνεται από τον ήρεμο κλασικισμό σαλονιού του Οζόν. Ταινία αφελής και διαταραγμένη, αδέξιο μείγμα δράματος και κωμωδίας γεμάτο κλισέ. Ενοχλητικά μη πειστικό, άχρωμο και άοσμο, με τον Ρομάν Ντουρίς στο ρόλο του συζύγου που αποφασίζει να ντύνεται γυναικεία μετά από το θάνατο της συζύγου του, να προβάλλει μια πολύ μπανάλ θηλυκή πλευρά...
Ευτυχώς όμως που υπάρχουν οι επέτειοι... Οχι μόνο σώζουν τη βδομάδα, αλλά δίνουν δυνατότητα να δούμε και να ξαναδούμε υψηλή κινηματογραφική τέχνη. Την τρέχουσα βδομάδα, 16 - 22 Απρίλη, θα πραγματοποιηθεί στον κινηματογράφο «Στούντιο» αφιέρωμα για τα 145 χρόνια από τη γέννηση του Λένιν. Με ημερήσιο εισιτήριο 5 ευρώ, μπορείτε να παρακολουθήσετε 3 με 4 φιλμ ημερησίως. Σύνολο: 20 σπουδαίες ταινίες του σοβιετικού κινηματογράφου. Ητοι:
Σεργκέι Αϊζενστάιν: «Οκτώβρης» (1925) και «Απεργία» (1924).
Βσέβολοντ Πουντόβκιν: «Μάνα» (1926), «Θύελλα στην Ασία» (1928) και «Το τέλος της Αγίας Πετρούπολης» (1927).
Αλεξάντρ Ντοβζένκο: «Αρσενάλ» (1928) και «Γη» (1930).
Τζίγκα Βερτόφ: «Τρία τραγούδια για τον Λένιν» (1934), «Το 1/6 της γης» (1926) και «Ο ενδέκατος χρόνος» (1928).
Μιχαήλ Ρομ: «Ο Λένιν ζει» (1969) και «Ο Λένιν τον Οκτώβρη» (1937).
Γκριγκόρι Κοζίντσεφ: «Η επιστροφή του Μαξίμ» (1937) και «Ο Μαξίμ στην εξουσία» (1939).
Αντρέι Κοντσαλόφσκι: «Ο πρώτος δάσκαλος» (1966).
Α. Ζενιάκιν: «Βιογραφία του Β.Ι. Λένιν» (1983).
Λ. Κρίστι: «Ο Λένιν και ο χρόνος» (1980).
Σ. Πουμπιανσκάια: «Σελίδες μεγαλειώδους ζωής» (1958).
Ι. Βεσαραμπόφ: «Το δύσκολο πόστο του επαναστάτη» (1982).
Β. Μπελιάεφ: «Βλαδίμηρος Ιλιτς Λένιν» (1955).
Ο Αϊζενστάιν, διανοούμενος, αστικών καταβολών, πεπεισμένος σοσιαλιστής, εγκατέλειψε τον παραδοσιακό ατομικό ήρωα για ένα συλλογικό και διαμόρφωσε μια ενσυνείδητη μοντερνιστική θεωρία του μοντάζ, βασισμένη στην ψυχολογία της πρόσληψης, τη διαλεκτική και τον ιστορικό υλισμό, που έκανε δυνατή, για πρώτη φορά, την επικοινωνία του κινηματογράφου με τους δικούς του όρους. Η «Απεργία» (1924), χωρισμένη σε 6 σαφώς διακριτά τμήματα, συνιστά δείγμα του «σινεμά - γροθιά» σε αντιπαράθεση με το «σινεμά - μάτι» του Βερτόφ, εξελίσσεται σε χρονικό με μορφή αφηγηματική. Ηταν το πρώτο επαναστατικό φιλμ του καινούργιου σοβιετικού κράτους. Οι καπνισμένες μηχανές του εργοστασίου, οι καπιταλιστές ιδιοκτήτες, οι εργάτες που σχεδιάζουν απεργία, οι προβοκάτορες οι πληροφοριοδότες των αφεντικών και η αστυνομία των αφεντικών συντρίβουν με αιματηρή καταστολή την απεργία δολοφονώντας εν ψυχρώ τους απεργούς και τις οικογένειές τους. Η «Απεργία» εγκαινιάζει την κλασική περίοδο του βωβού σοβιετικού κινηματογράφου. Στην ιστορική ειδικά αναπαράσταση ο Αϊζενστάιν υπήρξε μέγας δάσκαλος με έπη με μάζες. Ο «Οκτώβρης» (1928) είναι ένα πειραματικό φιλμ τεραστίων διαστάσεων, ήταν το εργαστήρι για τον Αϊζενστάιν όπου «δοκίμασε» τις θεωρίες του διανοητικού του μοντάζ σε ένα ακροατήριο της εποχής, σχολιάζοντας κάθε πτυχή της επανάστασης όπως ακριβώς απεικονίζεται σε κάθε τμήμα της αφήγησης. Συνεκδοχές (χρήση μέρους που συμβολίζει το όλον) και αμέτρητα άλλα ρητορικά σχήματα χρησιμοποίησε ο δημιουργός για να μεγιστοποιήσει την ιδεολογική επίδραση της ταινίας. Ο Αϊζενστάιν εδώ διαστέλλει το χρόνο προς όφελος της ψυχολογικής διάρκειας ενός γεγονότος, σε αντίθεση με τη χρονική του διάρκεια.
Ο τρίτος σημαντικός καλλιτέχνης του βωβού - ίσως ο λιγότερο συμβατικός - ήταν ο Ουκρανός Αλεξάντερ Ντοβζένκο. Γιος αγροτών, δάσκαλος, διπλωμάτης, σκιτσογράφος και ζωγράφος, άρχισε να ασχολείται με το σινεμά με αμερικανικού τύπου χονδροειδείς κωμωδίες, δημοφιλείς τότε στη Σοβιετική Ενωση. Το 1928 γύρισε μια σειρά μύθων με έντονο στιλιζάρισμα, όπου αποκαλύφθηκε ένα σημαντικό βάθος ποιητικής αίσθησης και τεχνική εκτός συμβάσεων. Αυτή η ταινία υπήρξε ο προάγγελος των επικών ποιημάτων «Aρσενάλ» (1929) και «Γη» (1930), με οικουμενική αναγνώριση ως το αριστούργημα του Ντοβζένκο.
Το «Aρσενάλ» (Οπλοστάσιο) είναι ένα επικό ποίημα για τα αποτελέσματα της επανάστασης και του εμφυλίου στην Ουκρανία. Αρχίζει με τη λέξη πόλεμος και τελειώνει με μια βίαιη απεργία εργατών σε εργοστάσιο του Κιέβου. Η ταινία δεν αφηγείται μια ιστορία, δημιουργεί μια οπτική μεταφορά για την επανάσταση, τον εφιάλτη του πολέμου, τη μιζέρια της οικονομικής καταπίεσης και το αξερίζωτο πνεύμα της ελευθερίας. Δομικά η ταινία αποδίδει ένα συνοπτικό πανόραμα της μπολσεβίκικης επανάστασης στην Ουκρανία. Εντός των πλαισίων των εικόνων, οι άνθρωποι δε ζουν και πεθαίνουν μόνο, αλλά άλογα μιλούν, πορτρέτα ζωντανεύουν και, στο τέλος, ο πρωταγωνιστής κουβαλά το στήθος του και, σαν από θαύμα, στέκεται όρθιος, συμβολισμός για το επαναστατικό πνεύμα. Για την υψηλά συμβολική και όχι αφηγηματική οργάνωση του υλικού της ταινίας, ο Αϊζενστάιν τόνισε ότι πρόκειται για το πρώτο κινηματογραφικό παράδειγμα «απελευθέρωσης του συνόλου της δράσης από τον ορισμό του χρόνου και του χώρου».
Η «Γη», μια σαφής εικονοποίηση του ιστορικού γίγνεσθαι, είναι ουσιαστικά ένας μη αφηγηματικός ύμνος στη ζωή και το θάνατο στην αγαπημένη του γη, την Ουκρανία, και ξεδιπλώνεται με αργό, φυσικό ρυθμό σαν τις διαδικασίες της ίδιας της ζωής. Η «Γη», φωτεινή συνεισφορά στο βασίλειο του λυρικού σινεμά, αφηγείται μια απλή ιστορία γεμάτη ένταση ανάμεσα σε μια οικογένεια κουλάκων και τους νεαρούς αγρότες μιας κολεκτίβας. Οι κουλάκοι αρνούνται να πουλήσουν τη γη τους στην κολεκτίβα και ο Βασίλι, πρόεδρος του χωριού, την επιτάσσει. Αγοράζει κι ένα καινούργιο τρακτέρ και κάνει την κολεκτίβα ακμάζουσα επιχείρηση. Ενα βράδυ ο γιος των κουλάκων σκοτώνει τον Βασίλι. Ο πατέρας του νεκρού διώχνει παπά και δέσποτα και ζητά σύγχρονη ταφή για το παιδί του «με νέα τραγούδια για τη νέα ζωή». Η ταινία τελειώνει με μια εκστατική νεκρική γιορτή για το νέο άνθρωπο...