Ο Πλούτωνας (μεγάλη λευκή σφαίρα) και ο δορυφόρος του Χάροντας (μικρή λευκή σφαίρα), όπως φαίνονται με ισχυρό επίγειο τηλεσκόπιο. Ο Χάροντας έχει διαστάσεις όχι πολύ μικρότερες από τον πλανήτη του και περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του σε 6,387 γήινες μέρες, το ίδιο όπως και ο Πλούτωνας. Η περίοδος περιφοράς του Πλούτωνα γύρω από τον ήλιο είναι 249 γήινα έτη

«Ο Πλούτωνας δεν είναι πλανήτης», υποστηρίζει ξεκάθαρα ο Μάικ Μπράουν, πλανητικός αστρονόμος του πανεπιστημίου του Κάλτεκ. Οπως και αρκετοί συνάδελφοί του, θεωρεί ότι ο Πλούτωνας είναι απλώς το μεγαλύτερο γνωστό μέλος της ομάδας ουράνιων σωμάτων της ζώνης Κούιπερ, μιας πλατιάς λωρίδας από βραχώδεις και πλούσιους σε πάγο μικροπλανήτες, που περιφέρονται γύρω από τον Ηλιο σε τροχιές που αρχίζουν πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα και φτάνουν μέχρι τα 8 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

Αν και - προς το παρόν - η Διεθνής Αστρονομική Ενωση δεν έχει εκδηλώσει πρόθεση να υποβιβάσει τον Πλούτωνα από πλανήτη, ο Πλούτωνας δεν είναι πια το πιο απομακρυσμένο φυλάκιο στα «σύνορα» του ηλιακού μας συστήματος. Είναι, μάλλον, η είσοδος στον ανεξερεύνητο ακόμα κόσμο των αμέτρητων ασυνήθιστων ουράνιων σωμάτων, που βρίσκονται πιο μακριά απ' αυτόν. Τα σώματα αυτά εμφανίζονται σε διάφορα σχήματα, χρώματα και μεγέθη και κάποια απ' αυτά έχουν δικά τους φεγγάρια. Οι τροχιές τους είναι ιδιαίτερα ελλειπτικές και συνήθως έξω από το επίπεδο της εκλειπτικής, που βρίσκονται οι οχτώ πρώτοι πλανήτες. Το πιθανότερο είναι ότι βρέθηκαν στις τροχιές αυτές κάτω από την επίδραση του βαρυτικού πεδίου του Ποσειδώνα ή κάποιου άστρου που πέρασε κοντά στο ηλιακό μας σύστημα. Επειδή μόλις έχουμε αρχίσει να ανακαλύπτουμε αυτόν το νέο κόσμο, είναι πολύ πιθανό ότι μας περιμένουν αρκετές άλλες ενδιαφέρουσες εκπλήξεις.

Η ζώνη Κούιπερ προβλέφτηκε (δεν ανακαλύφθηκε) από τον Γκέραρντ Κούιπερ κατά τη δεκαετία του 1940. Σύμφωνα με τον Κούιπερ, πρόκειται για μια δεξαμενή από παγωμένους βράχους, πολλοί από τους οποίους παρασύρονται προς το εσωτερικό του ηλιακού συστήματος και γίνονται κομήτες μικρής περιόδου περιφοράς (200 χρόνια ή και λιγότερο). Με εξαίρεση τον Πλούτωνα, που ανακαλύφθηκε το 1930 κατά τη διάρκεια της αναζήτησης του περίφημου Πλανήτη Χ, το πρώτο ουράνιο σώμα που θεωρήθηκε επίσημα ότι ανήκει στη ζώνη Κούιπερ ανακαλύφθηκε το 1992. Από τότε έχουν ανακαλυφθεί περισσότερα από 800 τέτοια σώματα, μεταξύ των οποίων και μερικά που έχουν διαστάσεις μέχρι και τα τρία τέταρτα των διαστάσεων του Πλούτωνα. Τα δύο μεγαλύτερα από αυτά τα σώματα τα ανακάλυψε ο Μπράουν και οι συνάδελφοί του. Εκτιμάται ότι στη ζώνη Κούιπερ πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 100.000 αντικείμενα διαμέτρου 50 χιλιομέτρων. Δεν αποκλείεται να βρεθεί και κάποιο μεγαλύτερο από τον Πλούτωνα.

Αλλά το ηλιακό μας σύστημα δεν τελειώνει εκεί. Πολύ πιο μακριά από τη ζώνη Κούιπερ, υπάρχει το μυστηριώδες νέφος Οόρτ, ένα σφαιρικό κέλυφος, που εκτείνεται έως τα βάθη του διαστρικού διαστήματος. Τρισεκατομμύρια ουράνια σώματα του ηλιακού μας συστήματος ίσως βρίσκονται κρυμμένα σ' αυτά τα σκοτεινά βάθη, από τα οποία κατά αραιά διαστήματα κάποια αλλάζουν πορεία και γίνονται κομήτες μεγάλης περιόδου περιφοράς. Ορισμένα δεν αποκλείεται να έχουν τις διαστάσεις του Ερμή ή και του Αρη ακόμα.

Κάθε σώμα της ζώνης Κούιπερ και του νέφους Οόρτ είναι ένα γεωλογικό απολίθωμα, διατηρημένο σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες και ουσιαστικά αμετάβλητο στο χρόνο, φτιαγμένο από το ίδιο πρωτογενές υλικό που φτιάχτηκε και το γνωστότερο μέρος του ηλιακού μας συστήματος. Η ανακάλυψη της σύνθεσης αυτών των σωμάτων και του λόγου, για τον οποίο βρίσκονται εκεί που βρίσκονται σήμερα, θα βοηθήσει τους επιστήμονες να ανασυνθέσουν τις πρώτες (γεωλογικά) στιγμές της πλανητικής μας γειτονιάς και την πρώτη περίοδο της ζωής του Ηλιου μας, όταν, όπως φαίνεται, ανήκε σε μια ομάδα νέων αστέρων. Καθένα απ' αυτά τα σώματα έχει να μας πει μια ιστορία, το ίδιο συναρπαστική, όπως εκείνη που μας λένε οι εννιά - ή μήπως οχτώ; - πλανήτες.

Η Σέντνα είναι ο μεγαλύτερος, πιο μακρινός, πιο κρύος (-205 βαθμοί Κελσίου) και πιο παράξενος κόσμος, που έχουμε ανακαλύψει μέχρι στιγμής στο μακρινό ηλιακό μας σύστημα. Εχει μυστηριώδη βαθυκόκκινη επιφάνεια, ούτε αρκετά σκούρα όπως ενός βραχώδους σώματος, ούτε αρκετά λαμπρή όπως ενός που καλύπτεται από πάγο (σαν του Πλούτωνα). Η τροχιά της είναι ακόμα πιο παράξενη, αφού δεν περνάει πιο κοντά από 11,2 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τον Ηλιο, έχει δηλαδή περιήλιο δυο φορές πιο μακρινό από το αφήλιο του Πλούτωνα. Το αφήλιο της τροχιάς της Σέντνα πρέπει να βρίσκεται κάπου στο εξωτερικό άκρο της ζώνης Κούιπερ, αν όχι στο εσωτερικό άκρο του νέφους Οόρτ. Πρόκειται, άραγε, για αδέσποτο της ζώνης Κούιπερ, για κομήτη του νέφους Οόρτ ή για κάτι άλλο;

Η εξαιρετικά έκκεντρη τροχιά της Σέντνα δείχνει ότι πρέπει να σχηματίστηκε στα άκρα του ίδιου δίσκου αερίων και σκόνης, από τον οποίο σχηματίστηκε η Γη και οι άλλοι πλανήτες πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Μετά, με κάποιο τρόπο, εκτινάχτηκε σ' αυτήν την απόμακρη και παράξενη τροχιά. Αιτία, ίσως, ήταν ένα τυχαίο πέρασμα κοντά στον Ποσειδώνα, που την εκτίναξε αρκετά μακριά, ώστε σε δεύτερη φάση να επηρεαστεί από ένα δεύτερο γεγονός, τη βαρυτική έλξη ενός περαστικού άστρου. Ο Μάικ Μπράουν υπολόγισε ότι το αστέρι θα πρέπει να πέρασε τόσο κοντά στον Ηλιο, ώστε να φαινόταν επί 20.000 χρόνια από τη Γη λαμπερό, όσο η πανσέληνος.

Τα περισσότερα αστέρια γεννιούνται κατά ομάδες μέσα στα «αστρικά βρεφοκομεία», δραστήριες περιοχές των νεφελωμάτων, όπως αυτές που βλέπουμε στον αστερισμό του Ωρίωνα. Αλλά μέχρι τη Σέντνα δεν υπήρχε κάποια ένδειξη ότι και ο Ηλιος μας είχε παρέα όταν γεννήθηκε. Σήμερα, τα κοντινότερα άστρα απέχουν έτη φωτός. Αν βρεθούν και άλλα αντικείμενα σαν τη Σέντνα, οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι θα μπορέσουν να συνθέσουν το παζλ της γέννησης του κίτρινου άστρου που τρέφει τη ζωή πάνω στη Γη.