Κυριακή 19 Ιούνη 2011
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΑΡΑΜΗΚΙΟ
Πρωτόγονο και όμως πολύπλοκο

Λίγοι οργανισμοί λογίζονται πιο χαμηλά μεταξύ των ζωντανών όντων σε σχέση με το ζελατινώδες παραμήκιο των λιμνών γλυκού νερού. Πρόκειται για μονοκύτταρο οργανισμό, με χιλιάδες μικρά τριχίδια που προεξέχουν από την επιφάνειά του σαν γένια. Ωστόσο, αυτός ο φαινομενικά πρωτόγονος οργανισμός είναι ικανός για εκπληκτικά σύνθετες συμπεριφορές. Μπορεί να κολυμπήσει 10 φορές το μήκος του μέσα σε ένα δευτερόλεπτο, να αναπαράγεται από μόνος του ή σε συνεργασία με άλλο παραμήκιο, αλλά και να κυνηγά με επιτυχία την τροφή του, καταφέρνοντας έτσι να ευημερεί σε όλα τα γλυκά νερά της Γης.

Ο μύθος του απλοϊκού παραμήκιου δέχτηκε ισχυρό πλήγμα το 2006, όταν οι επιστήμονες αποκωδικοποίησαν για πρώτη φορά το γονιδίωμά του. Ανακάλυψαν περίπου 40.000 γονίδια, περίπου διπλάσια απ' όσα έχει το DNA ενός ανθρώπινου κυττάρου (χωρίς αυτό, βέβαια, να σημαίνει ότι μπορεί να συγκριθεί με τους πολυκύτταρους οργανισμούς). Βρήκαν επίσης αποδείξεις για επιγενετικά φαινόμενα, δηλαδή για διαδικασίες όπου περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την έκφραση γονιδίων. Αν και τα παραμήκια έχουν τα ίδια μοριακά εργαλεία όπως και οι υπόλοιποι οργανισμοί, οι κυτταρικές τους διεργασίες είναι τόσο ασυνήθιστες, που κάνουν τους βιολόγους να ξανασκέφτονται τι αποτελεί τυπική βιολογική λειτουργία.

Τηλεσκόπιο ή σεισμογράφος;

Οπως οι σεισμοί στη Γη επιτρέπουν στους επιστήμονες να μάθουν πολλά για το εσωτερικό του πλανήτη, έτσι και οι ταλαντώσεις της επιφάνειας των άστρων δίνουν στοιχεία για την εσωτερική τους δομή και άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά τους. Οι ερευνητές που εργάζονται στην Αστροσεισμική Ερευνα Κέπλερ, αξιοποιώντας το ομώνυμο διαστημικό τηλεσκόπιο, μελετούν τις κινήσεις της επιφάνειας χιλιάδων «κοντινών» άστρων, με στόχο να μάθουν την ηλικία, το μέγεθος και την εσωτερική δυναμική τους. Οι αστροσεισμοί έχουν ως αποτέλεσμα την ανεπαίσθητη διαφοροποίηση της φωτεινότητας των άστρων, το ίδιο όπως και η διάβαση ενός πλανήτη μπροστά από το φωτεινό τους δίσκο (σε σχέση με την οπτική γωνία παρατήρησης των άστρων από τη Γη). Ετσι, ενώ το Κέπλερ κατασκευάστηκε κυρίως για τον εντοπισμό εξωπλανητών, θα μπορέσει να αξιοποιηθεί και για τη μελέτη των αστροσεισμών μακρινών ήλιων.

ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ
Η υγεία στο βωμό του κέρδους

Τίμημα της καπιταλιστικής ανάπτυξης η διάδοση επικίνδυνων για ζώα και ανθρώπους παθογόνων μικροοργανισμών, ανθεκτικών στα περισσότερα αντιβιοτικά

Εδώ και 50 χρόνια οι μικροβιολόγοι προειδοποιούν ότι η χρήση αντιβιοτικών για την πάχυνση ζώων είναι πολύ επικίνδυνη επιλογή. Η πρακτική αυτή απειλεί την ανθρώπινη υγεία, μετατρέποντας τις φάρμες σε χώρους αναπαραγωγής όλο και πιο ανθεκτικών στα αντιβιοτικά στελεχών των παθογόνων μικροοργανισμών.

Σε πολλές χώρες τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται είτε σε κανονικές (θεραπευτικές) δόσεις για την ίαση άρρωστων ζώων, είτε σε χαμηλές δόσεις για την πάχυνση των κρεατοπαραγωγών ζώων και την αποφυγή των ασθενειών τους. Αν και γενικά είναι παράνομη η πώληση γάλακτος από γαλακτοφόρα ζώα που έχουν πάρει αντιβιοτικά, παρά τους ελέγχους κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι περιστασιακά δεν καταλήγει και γάλα με χαμηλές δόσεις αντιβιοτικών στο ποτήρι παιδιών και ενηλίκων.

Ακόμη και η θεραπευτική χρήση των αντιβιοτικών στη ζωοπαραγωγή μπορεί να οδηγήσει ακούσια στη διάδοση ανθεκτικών βακτηρίων. Ομως η σταθερή χρήση χαμηλών δόσεων για πάχυνση είναι συνταγή για την καταστροφή. Τα αντιβιοτικά είναι αρκετά για να σκοτώσουν μερικά, αλλά όχι όλα τα βακτήρια. Τα μικρόβια που επιζούν είναι συνήθως εκείνα που συμβαίνει να έχουν γενετικές μεταλλάξεις που τους παρέχουν αντοχή στα χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικά. Αυτά τα μικρόβια βρίσκουν ακόμα πιο ανοιχτό το έδαφος για να αναπαραχθούν και να ανταλλάξουν γονίδια με άλλα μικρόβια που επίσης παρουσιάζουν ανθεκτικότητα. Επειδή τα βακτήρια βρίσκονται πρακτικά παντού, τα ανθεκτικά στελέχη που αναπτύσσονται στα ζώα τελικά βρίσκουν το δρόμο τους ως τον άνθρωπο (π.χ. χρήση κοπριάς σε βιολογικές καλλιέργειες...). Δε θα μπορούσε να σχεδιαστεί καλύτερο σύστημα για την εγγυημένη διάδοση της αντίστασης στα αντιβιοτικά.

Τα στοιχεία από πολλές μελέτες που έγιναν στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η χορήγηση χαμηλών δόσεων αντιβιοτικών σε ζώα, οδηγεί στην αύξηση του αριθμού των ανθεκτικών μικροβίων, τόσο στα ζώα, όσο και στον άνθρωπο. Ο Τζ. Σάρφστιν, υποδιευθυντής στη Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, δήλωσε πέρσι στο αμερικανικό κογκρέσο ότι πολλά από τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια που συναντώνται στους ανθρώπους, συναντώνται και στα ζώα.

Δοκιμές εγκατάλειψης της χρήσης αντιβιοτικών σε ζώα τα τελευταία χρόνια δείχνουν ότι με κατάλληλη τροποποίηση των μεθόδων που χρησιμοποιούνται στην κτηνοτροφία, το επίπεδο παραγωγής δε μεταβάλλεται. Ετσι κι αλλιώς το ζήτημα δεν πρέπει να είναι πώς θα μεγαλώσει η παραγωγή κρέατος (άρα και το κέρδος των μεγάλων αγροτοκτηνοτροφικών μονάδων), αλλά πώς θα εξυπηρετήσει και αυτή η παραγωγή τις ανθρώπινες ανάγκες, μεταξύ των οποίων πρωτεύει η υγεία.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: «Scientific American», «Discover»



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ