Σάββατο 2 Μάρτη 2013 - 2η έκδοση
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σκέψεις για το Συνέδριο

Το συνέδριό μας γίνεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για την πορεία του κόμματος, ειδικά μετά τις δυο πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις αλλά και μια σχετικά μεγάλη περίοδο στασιμότητας (κάτι που φαίνεται αρκετά καθαρά) όλο το προηγούμενο διάστημα.

Μπαίνουμε σε μια εσωκομματική φάση όπου το κάθε μέλος του κόμματος με συναίσθηση της ευθύνης του καλείται να απαντήσει, εάν με τη σημερινή πολιτική μας κατεύθυνση μπορούμε να χτίσουμε κόμμα ικανό να εμπνεύσει και να οδηγήσει την εργατική τάξη και τα σύμμαχα λαϊκά στρώματα στην επίτευξη του βασικού της σκοπού (την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού). Κατά τη δική μου γνώμη «δεν είναι στραβός ο γιαλός».

Ολο το προηγούμενο διάστημα (και με τα δύο προηγούμενα συνέδρια αλλά και παλαιότερα) υπήρχε μια διολίσθηση στην εφαρμογή της πολιτικής γραμμής του κόμματος σε «αριστερή» κατεύθυνση. Σαν αποτέλεσμα, ένα κόμμα πού είχε κεντρικό του στόχο την δημιουργία της κοινωνικοπολιτικής συμμαχίας (Α.Α.Δ. μετώπου) και ενώ είχε πολύ μεγάλη μαζική, πολιτική και ιδεολογική δράση όλα αυτά τα χρόνια και έβαλε τη βασική «πλάτη» στο να αλλάξει το κλίμα στην ελληνική κοινωνία και για το ρόλο της ΕΕ αλλά και να ξεπεραστεί η ηττοπάθεια μετά τις ανατροπές το '89-'91 (κάτι που αναγνωρίζεται από πολύ πλατιά λαϊκά στρώματα), στην πράξη να αναλώνεται σε πολιτική χαρακωμάτων. Χωρίς να μπορεί να μετουσιώσει σε ολοκληρωμένη πολιτική πρόταση, ικανή να εκφράσει τις ανάγκες και τα συμφέροντα των εργαζομένων σήμερα, όλη αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση που ζει ο ελληνικός λαός. Με τις καταστρεπτικές συνέπειες της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης που απειλεί ακόμη και την επιβίωση και το μέλλον ενός μεγάλου μέρους των λαϊκών οικογενειών. Με την πρωτόγνωρη κινητοποίηση πλατιών λαϊκών στρωμάτων ειδικά την τελευταία τριετία. Θεωρητικά θα έπρεπε να αποτελεί το καλύτερο υπόβαθρο για την πλατύτερη δυνατή συσπείρωση δυνάμεων σε κατεύθυνση ρήξης με τις βασικές επιλογές του συστήματος και το μεγαλύτερο δυνατό πολιτικό αλλά γιατί όχι και εκλογικό όφελος για το κόμμα.

Δύο βασικές παρατηρήσεις γι' αυτό.

Είναι άλλο πράγμα να έχεις στρατηγικό στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού και άλλο να ταυτίζεις την στρατηγική με την ταχτική και ουσιαστικά να καταργείς την ταχτική σου διακηρύσσοντας συνεχώς την ανάγκη της συγκέντρωσης των δυνάμεων για την ανατροπή του καπιταλισμού, που όμως δε γίνεται με τα λόγια και με την (ουσιαστική) απόσπαση (παρά την συνεχή δράση για τα προβλήματα )από την καθημερινότητα των εργαζομένων και την υποτίμηση της πίεσης και για άμεσες λύσεις λόγω της οξύτητας των προβλημάτων.

Ούτε με τη διατύπωση (προσχηματικών στη ουσία) προτάσεων για το σήμερα χωρίς συνοχή και χωρίς την παραμικρή δυνατότητα υλοποίησής τους ακόμη και εάν ήταν το ΚΚΕ στην κυβέρνηση, απλώς και μόνο για να μη μας κατηγορούν ότι παραπέμπουμε την λύση των προβλημάτων στη «δευτέρα παρουσία». Αυτό δημιουργεί την αίσθηση στους εργαζόμενους ενός κόμματος ηθικού μεν (με την θρησκευτική έννοια του όρου) που μπορεί να έχουν για αποκούμπι, αλλά ανίκανου να αντιληφθεί τη σημερινή πραγματικότητα και κυρίως να κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να την αλλάξει. Στην πράξη αυτό σε οδηγεί (παρά τις αντίθετες και επίμονες προσπάθειες) στην υποχώρηση από την πάλη για άμεσα λαϊκά προβλήματα και γενικότερους αντιιμπεριαλιστικούς και αντιμονοπωλιακούς στόχους (αφού τα συνδέεις όλα με την κατάκτηση της εξουσίας) και φτάνουμε στο παράδοξο να δικαιώνεται η πολιτική μας για την ΕΕ και εμείς αντί να καλούμε για άμεση αποχώρηση από την ευρωζώνη και την ΕΕ με ένα συνεκτικό πρόγραμμα στόχων, κάτι που θα μπορούσε να συσπειρώσει άμεσα πολύ πλατύτερες δυνάμεις. Θα δημιουργούσε στην πράξη πολύ καλύτερες προϋποθέσεις αμφισβήτησης συνολικά του συστήματος, στην πορεία υλοποίησής του, τα συνδέουμε όλα πρώτα από όλα με την κατάκτηση της εξουσίας.

Πρέπει να απαντήσουμε με ειλικρίνεια: Το κόμμα θα αγωνίζεται για τη λύση προβλημάτων στο έδαφος του καπιταλισμού χωρίς να παραιτείται από το καθήκον της ανατροπής του; Υπάρχει περιθώριο ανακούφισης των λαϊκών στρωμάτων χωρίς να έχει προηγηθεί η ανατροπή του συστήματος, κάτω από ποιες συνθήκες; Τι συνεκτικό περιεχόμενο θα έχει ένα τέτοιο σύνολο στόχων στις σημερινές συνθήκες (δε μιλάμε για κυβέρνηση της λεγόμενης «αριστεράς») που θα μπορούσε να συσπειρώσει μια πλατιά λαϊκή πλειοψηφία να υιοθετήσει αυτό το σύνολο των στόχων που δε θα είναι σοσιαλισμός, αλλά θα έρχεται σε σύγκρουση με βασικές επιλογές του συστήματος. Θα του αφαιρεί συμμάχους. Θα βάζει σε κίνηση πλατύτερες μάζες και μέσα από τη διαδικασία της δράσης για την υλοποίησή τους και τη συνεχή ιδεολογική και πολιτική δράση των κομμουνιστών θα δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την τελική αναμέτρηση και τη συνολική ανατροπή του καπιταλισμού και την κατάκτηση της εξουσίας. Ενας τέτοιου είδους «συμβιβασμός» μας απομακρύνει από τον στρατηγικό μας στόχο ή αντιθέτως τον φέρνει ακόμη πιο κοντά;

Κατά τη γνώμη μου, εάν θέλουμε να παραμείνουμε στη «ζωή» σαν κομμουνιστικό κόμμα και να μην μετατραπούμε σε ένα κλειστό αριστερίστικο μόρφωμα με μειωμένη πολιτική επιρροή, το οποίο απλώς θα ανακοινώνει σοφιστείες και θα κουνάει δασκαλίστικα το δάχτυλο από τη μεριά της Μαρξιστικής ορθοδοξίας και του κατόχου της απόλυτης αλήθειας σε όλους τους άλλους (και τελευταία και στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα), πρέπει αξιοποιώντας και στηριζόμενοι στην υπερ90χρονη ιστορία μας, να ασχοληθούμε ουσιαστικά με τον αγώνα για την λύση των άμεσων και των γενικότερων λαϊκών προβλημάτων, στην επαναφορά του Α.Α.Δ. μετώπου των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων στο πρόγραμμά μας και την αποφασιστική δράση για τη δημιουργία του.

Το σύστημα δεν έχει σαν μοναδική επιδίωξη την ενσωμάτωση του κομμουνιστικού κόμματος. Εξίσου καλά βολεύεται και με την περιθωριοποίησή του και την απόσπασή του από τις πλατιές μάζες των εργαζομένων. Ας αφήσουμε για άλλους πολιτικά και μαρξιστικά κριτήρια συνεργασίας του τύπου «ποιοι πέρασαν από το ΚΚΕ και έφυγαν» (χωρίς να θεωρείται μικρό και αυτό) και ας τα προσδιορίσουμε πιο ουσιαστικά με βάση τους στόχους μας σε θετική κατεύθυνση. Διαφορετικά εάν δεν σταθούμε εμείς στο ύψος των αναγκών, ειδικά αυτή την περίοδο, «κάποιος άλλος θα καλύψει αυτό το κενό» και δε θα μας το συγχωρήσει ο λαός και η ιστορία.

Η μέχρι τώρα πορεία του προσυνεδριακού διαλόγου και η καθημερινή πολιτική μας συμπεριφορά και πρακτική, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Πολύ φοβάμαι ότι στα επόμενα χρόνια από χειρότερη θέση θα ξανασυζητάμε για της πορεία του κόμματος. Μακάρι η εκτίμηση αυτή να είναι βαθιά λαθεμένη.


Γιώργος Ντόγκας
Συκιές Θεσσαλονίκης

Προβληματισμοί σε δυο ζητήματα

Σύντροφοι, εκφράζω κάποιους προβληματισμούς όσον αφορά δύο ζητήματα.

  • Διεθνές κομμουνιστικό κίνημα

Το ΚΚΕ έχει κηρύξει τον πόλεμο κατά του οπορτουνισμού. Εχει ξεκαθαρίσει, και ξεκαθαρίζεται ακόμα περισσότερο στις Θέσεις η στάση του απέναντι σε ενδεχόμενα συνεργασίας με δυνάμεις του οπορτουνισμού στην Ελλάδα. Με την ίδια αποφασιστικότητα αντιμετωπίζει τον οπορτουνισμό στο διεθνές κίνημα. Οπως αναφέρεται στις Θέσεις, έχουν γίνει βήματα στη συγκρότηση του Κομμουνιστικού Πόλου.

Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση του ΑΚΕΛ. Το ΑΚΕΛ έχει απολέσει τα επαναστατικά του χαρακτηριστικά, δεν είναι οπορτουνιστικό κόμμα, έχει μετεξελιχθεί σε σοσιαλδημοκρατικό. Αναφέρω κάποια στοιχεία:

1. Στο καταστατικό του έχει στόχο τη μεικτή οικονομία (άρθρο 9γ).

2. Εχει αναλάβει ρόλο διαχειριστή του καπιταλισμού, έχει εκλέξει με δικό του πρόγραμμα πρόεδρο. Στην πενταετία, διαχειρίστηκε τη διακυβέρνηση με τρόπο που εξυπηρέτησε την ντόπια και ξένη αστική τάξη, με αποκορύφωμα το μνημόνιο που θα εφαρμόσει.

3. Με τον έλεγχο που διατηρεί στα συνδικάτα, μέσω της ΠΕΟ, εμποδίζει τον αυθόρμητο, οικονομικό αγώνα της εργατικής τάξης.

4. Αναπαράγει αστικά ιδεολογήματα για την καπιταλιστική οικονομική κρίση (καζινοκαπιταλισμός, τράπεζες κτλ), αφήνοντας στο απυρόβλητο τον καπιταλισμό.

5. Οσον αφορά το Κυπριακό, που ήταν και η αιτιολόγηση για την υπερψήφιση της συνθήκης προσχώρησης στην ΕΕ, αλλά και τη συμμετοχή του σε αστικές κυβερνήσεις, φέρει ευθύνη, ιδιαίτερα με τη στάση του στο σχέδιο Ανάν. Ουσιαστικά είχε στηρίξει το σχέδιο και κατέληξε να το καταψηφίζει γιατί δε δόθηκε αναβολή [1]. Ακόμη περισσότερο με τις υποχωρήσεις που έκανε στον ιμπεριαλισμό κατά την πενταετία.

6. Στα ντοκουμέντα του για το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε, μιλάει για εγκλήματα στο όνομα του σοσιαλισμού.

Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν τη στάση του ΚΚΕ απέναντι στο ενδεχόμενο συμμετοχής στην αστική διαχείριση.

Μέχρι τώρα δεν έχει γίνει κριτική στο ΑΚΕΛ, αλλά δεν μπορεί να αναβάλλεται κάτι τέτοιο πια. Στην Κύπρο υπάρχει μερίδα της εργατικής τάξης που εκτιμά την άποψη του Κόμματος. Το να μη γίνεται κριτική στο ΑΚΕΛ, δε βοηθάει την εργατική τάξη της Κύπρου να συνειδητοποιηθεί, να οργανωθεί σε ταξικά συνδικάτα και σε προλεταριακό κόμμα νέου τύπου. Μια ξεκάθαρη κριτική απέναντι στο ΑΚΕΛ, θα μπορούσε να επιταχύνει διαδικασίες στην Κύπρο. Αυτό είναι το διεθνιστικό μας καθήκον.

Είναι προφανές ότι μια τέτοια κριτική θα χρησιμοποιηθεί από αντιπάλους του ΑΚΕΛ ως όπλο απέναντί του, ιδιαίτερα ενόψει των εκλογών. Αυτό δεν πρέπει να μας εμποδίσει από το να ασκήσουμε κριτική. Εφόσον έχει μετεξελιχθεί σε αστικό κόμμα, έχει περάσει στο στρατόπεδο του αντιπάλου, δεν μπορούμε να το διαχωρίζουμε.

  • Χαρακτήρας της επανάστασης - κατοχή - σχέσεις αλληλεξάρτησης ή εξάρτησης

Σωστά κρίνεται η θέση του ελληνικού καπιταλισμού ως «ενδιάμεση με ισχυρές εξαρτήσεις από ΗΠΑ και ΕΕ», αφού έχει περάσει στο ιμπεριαλιστικό στάδιο, κάνει εξαγωγές κεφαλαίων στα Βαλκάνια και σε συγκεκριμένους τομείς βρίσκεται σε θέση ισχύος.

Ο Λένιν ξεκαθάρισε ότι στην περίοδο του ιμπεριαλισμού, η αστική τάξη αντιδραστικοποιείται πλήρως. Δεν υπάρχει περιθώριο κοινής δράσης μαζί τους και ο χαρακτήρας της επανάστασης είναι σοσιαλιστικός [2].

Τον 20ό αιώνα, το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, είτε στον πόλεμο κατά του φασισμού, είτε στα πλαίσια της εθνικής ανεξαρτησίας, εκτίμησε λανθασμένα το χαρακτήρα της επανάστασης, και έψαχνε συμμαχίες με τη «δημοκρατική» ή «πατριωτική» αστική τάξη.

Τόσο στο υφιστάμενο Πρόγραμμα, αλλά και περισσότερο με τις Θέσεις της ΚΕ, το Κόμμα εκτιμά σωστά το χαρακτήρα της εποχής, το χαρακτήρα της επανάστασης και ξεκαθαρίζει τη στάση του απέναντι σε όποιο ενδεχόμενο.

Υπάρχει ένα επιχείρημα που δε διατυπώνεται στις Θέσεις, αλλά διατυπώνεται στο «Ριζοσπάστη» (π.χ. 3/4/2012 σελ. 6). Λίγο - πολύ λέει το εξής: «Οποιος λέει ότι η Ελλάδα είναι εξαρτημένη, θέλει συμμαχία με την πατριωτική αστική τάξη». Θεωρώ ότι το επιχείρημα είναι ανεπαρκές.

Μια συμμαχία με την «εθνική αστική τάξη» θα ήταν λάθος, και γιατί η συγκεκριμένη διαχείριση αποτελεί στρατηγική επιλογή της ντόπιας αστικής τάξης, αλλά κύρια γιατί στην εποχή του ιμπεριαλισμού η εργατική τάξη πρέπει να παλέψει για τα δικά της συμφέροντα, απέναντι στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ακόμα και αν η αστική τάξη της Ελλάδας ήταν απόλυτα εξαρτημένη από τον ιμπεριαλισμό, η εργατική τάξη δε θα είχε συμφέρον να παλέψει στο πλευρό της. Αυτή είναι και η καλύτερη απάντηση στα ιδεολογήματα περί κατοχής.

Δεύτερο, εγκαταλείπεται στις Θέσεις, αλλά περισσότερο στο «Ριζοσπάστη» (25/1/2009, σελ. 11) ο όρος εξάρτηση και αντικαθίσταται από τον όρο αλληλεξάρτηση. Ο όρος αυτός δε χρησιμοποιείται πουθενά στον «Ιμπεριαλισμό» του Λένιν, ούτε ως όρος, ούτε ως περιεχόμενο.

Αν έχει κάνει κάποιο λάθος ο Λένιν, να το διορθώσουμε, αν εμφανίστηκαν νέα φαινόμενα να τα αναλύσουμε. Θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, να κάνουμε μια σοβαρή επιστημονική μελέτη και όχι να το υιοθετήσουμε μετά από ένα άρθρο και μια απλή διατύπωση στις Θέσεις.

Θεωρώ ότι η θεωρία του Λένιν για τον ιμπεριαλισμό είναι σωστή όπως τη διατύπωσε ο Λένιν, δεν εμφανίστηκε κάποιο φαινόμενο που να επιβάλλει διόρθωση. Οι μεγάλες καπιταλιστικές χώρες έχουν μορφές εξάρτησης η μία από την άλλη, εκεί ίσως να ταιριάζει ο όρος, αλλά πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή. Δεν μπορούμε να πούμε όμως ότι υπάρχουν σχέσεις αλληλεξάρτησης, ούτε ανισότιμης αλληλεξάρτησης, ανάμεσα στις χώρες που είναι σε ενδιάμεση ή κατώτερη θέση στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα και αυτές που βρίσκονται στην κορυφή. Είναι εξίσου άτοπο με το να λέμε ότι εργοδότης και εργαζόμενος αλληλεξαρτώνται.

Θεωρώ ότι, η «αλληλεξάρτηση» και η αντιπαράθεση με την άποψη που λέει ότι η Ελλάδα είναι εξαρτημένη, οφείλεται στον υπέρμετρο ζήλο που δείχνει το Κόμμα στη διόρθωση μιας εσφαλμένης θέσης που είχε και στο ξεκαθάρισμα ενός ζητήματος που είναι κομβικό και αποτελεί έναν, ίσως το βασικότερο, διαχωρισμό του οπορτουνισμού από το κομμουνιστικό κίνημα.

Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε αυτή την υπόθεση, αλλά να μην πάμε στο άλλο άκρο, το οποίο φέρει άλλους κίνδυνους. Ενδεικτικά αναφέρω τις απόψεις των Χόμπσον και Κάουτσκι, που μιλάνε για επόμενο στάδιο του καπιταλισμού, μετά τον ιμπεριαλισμό, τον υπεριμπεριαλισμό ή ιντεριμπεριαλισμό και τη «σύμπλεξη» των κεφαλαίων. Θεωρούν ότι σε αυτό το στάδιο τα κεφάλαια συμπλέκονται σε τέτοιο βαθμό που καταργούν τις κρίσεις, τους πολέμους κτλ.

Θα πρέπει να λήξουμε αυτό το θέμα οριστικά. Να υπάρχει ρητή διατύπωση στις αποφάσεις του Συνεδρίου όσον αφορά τον καθορισμό της εποχής και της επανάστασης, το τέλος της λογικής των σταδίων, όπως ακριβώς τα περιγράφει ο Λένιν. Θεωρώ ότι η λέξη αλληλεξάρτηση πρέπει να αφαιρεθεί, τουλάχιστον από τη Θέση 72.

[1] Απόφαση παγκύπριας συνδιάσκεψης του ΑΚΕΛ για το Σχέδιο Ανάν

[2] Β.Ι. Λένιν, «Κάτω από ξένη σημαία», «Απαντα», τ. 26


Γιάννης Κωνσταντίνου
Γραμματέας ΚΟΒ Κεντροδυτικών συνοικιών Ηρακλείου

Επειδή συζητάμε επί της ουσίας

Από το 15ο Συνέδριο το Κόμμα μας προσδιορίζοντας την επικείμενη επανάσταση στην Ελλάδα ως σοσιαλιστική απέρριψε τη λογική των σταδίων. Σε εκείνο το συνέδριο περιγράψαμε τη συμμαχία διάφορων κοινωνικών στρωμάτων ως προϋπόθεση για τη δημιουργία μετώπου για τη δημιουργία των προϋποθέσεων για την επίτευξη της επανάστασης. Παρόλο που ήταν ξεκάθαρο και λόγω του χαρακτήρα και του τελικού σκοπού του ΑΑΔΜ ότι η δράση δεν θα μπορούσε να ήτανε άλλη εκτός από κοινωνική, η αναφορά του ΑΑΔΜ στις αποφάσεις του 15ου Συνεδρίου ως «κοινωνικοπολιτική συμμαχία» έδωσε τροφή μέχρι και σήμερα σε εχτρούς και προδότες της τάξης μας να επιτίθενται στη στρατηγική του Κόμματός μας. Από τότε κύλησε νερό στο αυλάκι. Δημιουργήσαμε το ΠΑΜΕ-ΠΑΣΕΒΕ-ΠΑΣΥ-ΜΑΣ ως τους φορείς της κοινωνικής συμμαχίας, καθορίσαμε με σαφήνεια το ποια πρέπει να είναι η δράση των κομμουνιστών μέσα στο κίνημα για την ενδυνάμωση της συμμαχίας.

Πολλές φορές κουβεντιάζουμε στις Οργανώσεις μας ότι η αγκύλωση στις κοινοβουλευτικές αυταπάτες αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη της δράσης μας σε τοπικό επίπεδο αλλά κύρια στους εργασιακούς χώρους, με τη λογική ότι μέχρι και πρόσφατα μεγάλο κομμάτι των δυνάμεών μας ανέπτυσσε έντονη δράση μπροστά σε εκλογές και έκανε «κοιλιά» όλο το προηγούμενο διάστημα. Βέβαια, το ζήτημα των κοινοβουλευτικών αυταπατών δεν πρέπει να χαρακτηριστεί ως ένα πρόβλημα το οποίο μόνο με σωστή καθοδήγηση θα λυθεί. Δεν είναι τόσο απλό. Η λογική των εκλογικών συμμαχιών του Κόμματός μας με άλλους πολιτικούς σχηματισμούς για την ανάδειξη μιας «προοδευτικής-δημοκρατικής» κυβέρνησης στα πλαίσια του συστήματος χρησιμοποιείται από το ΣΥΡΙΖΑ, τα ΜΜΕ, την αστική τάξη για να χτυπηθεί η στρατηγική του Κόμματος. Χρησιμοποιείται από «φίλους» αλλά και μέλη του Κόμματός μας σε συνδυασμό με τη λογική της «κοινωνικοπολιτικής συμμαχίας» του ΑΑΔΜ του 15ου Συνεδρίου, για να υποστηρίξουν ότι το Κόμμα (διαχωρίζοντας τις περισσότερες φορές την ηγεσία από τη βάση) παραβιάζει το πρόγραμμά του και τελικά να κατηγορήσουν την ηγεσία μας για σεχταρισμό και παραβίαση των αρχών του ΚΚΕ. Υπουλα προσπαθούν να μπάσουν στο Κόμμα τη λογική των σταδίων που ουσιαστικά οδηγεί στο συμβιβασμό, στην απεμπόληση των επαναστατικών χαρακτηριστικών και τελικά στην υποταγή μας στην αστική τάξη και το σύστημά της. Ολοι αυτοί είναι που προσπάθησαν δύο φορές (1968 και 1991) με έφοδο να διαλύσουν το Κόμμα μας, να αποκλίνουμε από τον μαρξισμό-λενινισμό, να συμβιβαστούμε, αλλά δεν τα κατάφεραν. Θέλουν το Κόμμα μας να γίνει ένα ακόμα κόμμα του αστικού συστήματος, ένα κόμμα της διαχείρισης του καπιταλισμού. Η ηγεσία του Κόμματός μας είναι αυτή που από τα χρόνια της ανασυγκρότησης μέχρι και σήμερα υπεράσπισε τα χαρακτηριστικά του Κόμματός μας ως κόμμα επαναστατικό, διεθνιστικό, πατριωτικό, το οποίο δεν απεμπόλησε την ιστορία, τις αρχές και τα σύμβολά του.

Σωστά πλέον δε μιλάμε για αντιιμπεριαλιστικό αλλά για αντικαπιταλιστικό - αντιμονοπωλιακό αγώνα. Στο αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο χωράνε οι πάντες, από σοσιαλδημοκράτες και οπορτουνιστές μέχρι και κομμάτι της ντόπιας αστικής τάξης η οποία θίγεται από το μονοπωλιακό πολυεθνικό κεφάλαιο. Ιμπεριαλισμός είναι ο μονοπωλιακός καπιταλισμός. Με τη θέση μας για αντικαπιταλιστικό - αντιμονοπωλιακό Αγώνα δεν αφήνουμε ούτε καν υπόνοια ότι μπορεί να υπάρξει περίπτωση να ξεχωρίσουμε το κεφάλαιο σε ντόπιο και ξένο, σε θύτη και θύμα, σε καλό και κακό, όπως κάνουν οι οπορτουνιστές, οι σοσιαλδημοκράτες αλλά και οι ναζί στη χώρα μας σήμερα. Για εμάς η αιτία των προβλημάτων της τάξης μας είναι το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα και η οριστική λύση βρίσκεται στην κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και στην ανατροπή της αστικής τάξης στο σύνολό της. Δεν αρνούμαστε την αντιιμπεριαλιστική πάλη και είμαστε πρωτοπόροι στους αντιιμπεριαλιστικούς αγώνες του λαού μας. Ο αντικαπιταλιστικός - αντιμονοπωλιακός αγώνας σε συνθήκες κυριαρχίας των μονοπωλίων είναι και αντιιμπεριαλιστικός, με την έννοια ότι το κεφάλαιο ντόπιο και ξένο έχει ιμπεριαλιστικές βλέψεις (π.χ. επενδύσεις και επέκταση του ντόπιου κεφαλαίου στα Βαλκάνια κ.α., συμμετοχή της χώρας μας σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους με τις ευχές και της ντόπιας αστικής τάξης κ.ά.). Αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο δίχως να στρέφεται και ενάντια στα ντόπια μονοπώλια και σε όλους τους καπιταλιστές που είναι ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής οδηγεί τελικά σε συμπεράσματα περί καλών και κακών καπιταλιστών, ότι μπορεί ο εργαζόμενος να ζήσει καλά μέσα στα πλαίσια του καπιταλιστικού τρόπου ανάπτυξης αρκεί να γίνουν σωστές συμμαχίες και επιλογές από την εκάστοτε κυβέρνηση για την υπεράσπιση του ενός ή του άλλου κομματιού της ντόπιας αστικής τάξης ενάντια στα «ιμπεριαλιστικά» μονοπώλια που επενδύουν και στη χώρα μας. Ο αντιιμπεριαλιστικός αγώνας από μόνος τους σε καθεστώς μονοπωλιακής κυριαρχίας είναι ικανός να δηλητηριάζει συνειδήσεις και να ενισχύει και τον εθνικισμό ο οποίος προωθείται από την ντόπια αστική τάξη για την υπεράσπιση των συμφερόντων της ενάντια στο ξένο κεφάλαιο. Σωστά λοιπόν το Κόμμα μας ως γνήσια εργατικό ταυτίζει τον πατριωτισμό με την ταξική πάλη, παίρνει θέση για τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και τη δράση μας σε περίπτωση ξεσπάσματος πολέμου στην περιοχή μας, τη δράση μας απέναντι στην ντόπια αστική τάξη.

Μέχρι και σήμερα, πατώντας στο υπάρχον καταστατικό, υπάρχουν σύντροφοι οι οποίοι εκφράζουν τη συνολική διαφωνία τους στη στρατηγική του Κόμματος, στην τακτική του. Επικαλούνται το καταστατικό ως προς το κομμάτι της δημιουργικής έκφρασης της γνώμης, για να αναπτύξουν μια φραξιονιστική «πλατφόρμα», η οποία είναι ίδια με αυτήν που συναντούμε στα διάφορα προβοκατόρικα μπλογκ. Δηλαδή, συμφωνούν με το σοσιαλισμό αλλά διαφωνούν σε όλα τα άλλα (τη μη ύπαρξη σταδίων, την τακτική μας, για το ΠΑΜΕ και τη συμμαχία, για το Β' Τόμο της Ιστορίας του ΚΚΕ κ.ά.), κάνουν μονίμως στείρα κριτική και δεν συμμετέχουν στην υλοποίηση των συλλογικών αποφάσεων. Αποδεικνύεται από την ίδια τη ζωή και από τα γεγονότα ότι σωστά το νέο μας καταστατικό δίνει προτεραιότητα στο δημοκρατικό συγκεντρωτισμό, στην εσωκομματική δημοκρατία και λειτουργία η οποία βέβαια πατάει στο χαρακτήρα του Κόμματός μας ως μαρξιστικού - λενινιστικού, ως Κόμμα νέου τύπου και δένει τη λειτουργία του κόμματος, την αυστηρή εφαρμογή του καταστατικού και την πειθαρχεία στην εφαρμογή των συλλογικών αποφάσεών μας. Το πρόγραμμά μας περιγράφει αναλυτικά τη μορφή την Λαϊκής Εξουσίας, τα όργανά της. Οι διαφωνίες που εκφράζονται ως προς το νέο πρόγραμμα είναι διαφωνίες στρατηγικού χαρακτήρα. Οσοι τις εκφράζουν θέλουν ένα άλλο ΚΚΕ. οπορτουνιστικό, τυχοδιωκτικό, συμβιβασμένο. Το κάνουν συνειδητά για να δημιουργήσουν σύγχυση σε οπαδούς και μέλη. Στο όνομα της ηγεσίας και της ΓΓ του Κόμματός μας χτυπάνε ανοιχτά τη στρατηγική μας.

Πρέπει να δώσουμε τεράστιο βάρος, με επιμονή και υπομονή και σχέδιο, να παρεμβαίνουμε στους χώρους δουλειάς. Οι δεσμοί του ΚΚΕ με την εργατική τάξη της χώρας μας θα δυναμώνουν όσο συλλογικά αλλά και με την ατομική ευθύνη του καθενός εμπνέουμε και οργανώνουμε την τάξη μας. Η συνείδηση χτίζεται μέσα στους χώρους δουλειάς. Εκεί ο συνάδελφός μας θα βγάλει συμπεράσματα, θα μπει στη μάχη, θα σπάσει αυταπάτες. Εκεί θα οικοδομήσουμε τη νέα φουρνιά των κομμουνιστών. Αυτό αποτελεί και προϋπόθεση για το ενδυνάμωμα των λαϊκών επιτροπών, την παρέμβασή μας και σε τοπικό επίπεδο.


Μιχάλης Χασιώτης
ΚΟΒ Ωρωπού

Σκέψεις για το Καταστατικό

Με ανησυχεί που από το σχέδιο καταστατικού έχουν αφαιρεθεί ή τροποποιηθεί συγκεκριμένες, αναντικατάστατες προβλέψεις του ισχύοντος καταστατικού. Αναφέρω ενδεικτικά τις πιο σημαντικές, που το Συνέδριο πρέπει να τις εντάξει στο καταστατικό:

  • Αρθρο 1, αναντικατάστατα στοιχεία του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού (που έχουν αφαιρεθεί) είναι επίσης (οι διατυπώσεις είναι του ισχύοντος καταστατικού):

«Διασφάλιση του δικαιώματος να εκφράζουν ελεύθερα και υπεύθυνα τη γνώμη τους σε όλα τα ζητήματα του Κόμματος, σύμφωνα με το καταστατικό. Διασφάλιση της προσωπικής συμβολής, πρωτοβουλίας και ευθύνης όλων των κομματικών μελών στη λήψη και εφαρμογή των αποφάσεων».

«Στελέχη και μέλη που εμποδίζουν την κριτική φέρνουν σοβαρή ευθύνη και αντιμετωπίζουν κυρώσεις, μέχρι και τη διαγραφή από το Κόμμα».

«Η συλλογικότητα ως ανώτατη αρχή της κομματικής καθοδήγησης, περιορίζει τον υποκειμενισμό κ.λπ.».

Η ΚΟΒ έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα να εγκρίνει νέα μέλη ή να διαγράφει μέλη από το Κόμμα. Συνεπώς το σημείο η στο άρθρο 6 («ανακαταγραφή») πρέπει να απαλειφθεί ως ασαφής και από το άρθρο 49 πρέπει να αφαιρεθεί η δεύτερη παράγραφος που «αυτοματοποιεί» τις διαγραφές σε κάποιες περιπτώσεις.

  • Αρθρο 7: Να υπάρχει παράγραφος για τη συντροφικότητα (που έχει αφαιρεθεί) όπως και στο ισχύον καταστατικό.
  • Αρθρο 41: Ο ορισμός της ΚΝΕ σαν «επαναστατική νεολαία» είναι εντελώς λάθος και επικίνδυνος. Θα πρέπει να επανέλθει σε: «Η ΚΝΕ είναι μαζική πολιτική οργάνωση νεολαίας του ΚΚΕ».

Για λόγους ιστορικής συνέχειας δεν πρέπει να αλλάξει η ονομασία της Αχτίδας σε Τομέα.

Ο Δημοκρατικός συγκεντρωτισμός είναι μια αδιάσπαστη ενότητα. Δεν μπορεί κανένα από τα σκέλη του να θεωρηθεί αντιπαραθετικά στο άλλο. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρήσει κάποιος ότι η δημοκρατία είναι στοιχείο οπορτουνισμού - φιλελευθερισμού και ο συγκεντρωτισμός στοιχείο επαναστατικότητας, ή ότι ο συγκεντρωτισμός είναι στοιχείο γραφειοκρατίας. Στο Κόμμα μας η πειθαρχία είναι αυστηρή και συνειδητή, αποτέλεσμα αφομοίωσης της κοσμοθεωρίας μας, της ιστορίας μας, των νομοτελειών, της υποταγής της υποκειμενικής άποψης στη συλλογική και της ατομικότητας στο συλλογικό σκοπό.

Ενα επαναστατικό κόμμα είναι εχθρικό στις «αυθεντίες», σε όσους σηκώνουν το μπόι τους πιο ψηλά από το Κόμμα. Δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι υπάρχει κάπου «προβάδισμα» στελεχών απέναντι στα μέλη ή αντίστροφα. Ολοι συμμετέχουν εξίσου στη συλλογική σκέψη του Κόμματος. Συνεπώς, όχι μόνο στο διάστημα πριν τα Συνέδρια, αλλά ανά πάσα στιγμή (αφού ο εμπλουτισμός των θεωρητικών μας επεξεργασιών και η γενίκευση της πείρας είναι συνεχής) για όλα τα θεωρητικά θέματα, για τα θέματα που απασχολούν την ΚΕ, ΟΛΟ το Κόμμα θα πρέπει να συμμετέχει στον «εμπλουτισμό» ή τις τροποποιήσεις της γραμμής μας, όχι μόνο τα κεντρικά στελέχη, και αυτό θα πρέπει να γίνεται μπροστά σε ΟΛΟ το Κόμμα, κάτι που μας προφυλάσσει από τη διολίσθηση.

Στο Κόμμα δεν επιτρέπονται ομάδες γιατί σμπαραλιάζουν το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό και τον επαναστατικό μας χαρακτήρα. Η ενότητα θεωρίας - πράξης, η προσήλωση στην ιστορική μας αποστολή, δεν είναι δεδομένη για πάντα, ούτε εξασφαλίζεται με διοικητικό τρόπο. Η εμπειρία έχει αποδείξει ότι πάντα οι επικίνδυνες για το Κόμμα παρεκκλίσεις ξεκίναγαν «από τα πάνω» με την κατάχρηση της σχέσης καθοδηγητή - καθοδηγούμενου. Αυτό λύνεται μόνο με τη συνεχή αυξημένη επαγρύπνηση όλου του Κόμματος. Πυρήνας και καρδιά είναι η ΚΟΒ, είναι το Κόμμα στο χώρο της.


Παναγιώτης Παλαβός
ΚΟΒ ΙΝΤΡΑΚΟΜ, Αθήνα

Ορισμένες σκέψεις

Με αφορμή τον προσυνεδριακό διάλογο για το 19ο Συνέδριο του Κόμματος, αλλά και τις τρέχουσες εξελίξεις, δίνεται μια ευκαιρία, και ας μην πάει χαμένη, να ξεπεραστούν υποκειμενικές αλλά εξόχως αντιληπτές αδυναμίες του, με σκοπό να αποκτήσει το Κόμμα την αίγλη που του αξίζει. Κάποιες από αυτές θεωρώ πως σχετίζονται με τα επικοινωνιακά χαρακτηριστικά του Κόμματος και τις προσπάθειές του να παρέμβει στη δημιουργία συνείδησης των πολιτών.

Δεν αρκεί να ευαγγελιζόμαστε την επανάσταση, τοποθετώντας τη μάλιστα στο μακρινό μέλλον, όταν θα ικανοποιούνται οι ιδανικές συνθήκες, όταν ο κόσμος ζητάει απάντηση για το παρόν. Πρόκειται για θεολογική προσέγγιση, η οποία ακυρώνει την όποια διάθεση του πολίτη να συμπορευθεί με το ΚΚΕ. Και ταυτόχρονα υποβιβάζει στη συνείδηση των πολιτών το όραμα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης σε ιδεολόγημα ρομαντικών. Κάποιων ρομαντικών που δεν έχουν καν την ικανότητα να το υποστηρίξουν επαρκώς. Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων η ανάδειξη των θέσεων του Κόμματος γίνεται με τσιτάτα και με κλινικά χαρακτηριστικά. Χωρίς το συγκινησιακό φορτίο του συμπάσχοντα με την κοινωνία και το πάθος του μπροστάρη που μπορεί και ζητάει να πάρει στις πλάτες του τα πάθη και τη μοίρα του κόσμου. Αλλαγή στη συνείδηση του κόσμου δε γίνεται, ακολουθώντας κάποιο πρωτόκολλο, γιατί αυτό τελικά μεταφράζεται σε πνευματική ένδεια και ανασφάλεια. Ο πραγματικός κόσμος, η πληροφόρηση δίνουν στο Κόμμα δυνατά επιχειρήματα που δεν αξιοποιούνται από τους ομιλητές του Κόμματος. Το σύστημα αξιών που παράγεται από το σοσιαλισμό - κομμουνισμό σε αντιδιαστολή με το αντίστοιχο του καπιταλισμού, τα περιβαλλοντικά προβλήματα (προϋπόθεση για την ύπαρξη της ζωής), ο επαναπροσδιορισμός των αναγκών της κοινωνίας, απουσιάζουν η προβάλλονται ανεπαρκώς.

Είναι αδιανόητο να παρουσιάζεται ο σοσιαλιστικός - κομμουνιστικός τρόπος οργάνωσης της κοινωνίας σαν λύση ανάγκης των δυστυχούντων και όχι σαν σύστημα υπεροχής!

Πρέπει να αναδεικνύεται με κάθε ευκαιρία ότι σοσιαλισμός και δημοκρατικές ελευθερίες δεν είναι έννοιες ασύμβατες. Ασύμβατες έννοιες είναι η γνώση, η επάρκεια, η πνευματική καλλιέργεια, το κύρος με τη χρήση ενός λεξιλογίου εκατό λέξεων.

Ο κομμουνιστής είναι φορέας απάντησης αλλά και οράματος και σαν τέτοιος πρέπει να είναι πειστικός αλλά και προσιτός. Εμβαπτισμένος στην καθημερινότητα του μέσου ανθρώπου να έχει την ικανότητα να γενικεύει και να αναδεικνύει την υπεροχή του σοσιαλισμού με την πειθώ του γνώστη και το πάθος του οραματιστή. Στοιχεία δυστυχώς ελλείποντα!


Φέκας Γιώργος
Εκπαιδευτικός, φίλος του Κόμματος, Λαμία

Για το Καταστατικό

Η τροποποίηση του Καταστατικού επιβάλλεται από:

Την ανάγκη να ανέβει η δράση και ο ρόλος του Κόμματος, μέσα στο εργατικό κίνημα και την Ελληνική κοινωνία, όπου η κρίση και η κυριαρχία του οπορτουνισμού οδηγούν τα πράγματα δεκαετίες πίσω.

Την ανάγκη να θωρακιστεί το Κόμμα από την πολιτική και ιδεολογική επίδραση των δυνάμεων που στηρίζουν τα συμφέροντα του κεφαλαίου και την εγκληματική δραστηριότητα των πιο αντιδραστικών και φασιστικών στοιχείων από αυτές.

Την ανάγκη ενίσχυσης της εσωκομματικής δημοκρατίας και αξιοποίηση κάθε δυνατότητας ενίσχυσης της συλλογικής γνώσης και πείρας του Κόμματος, καθώς το μορφωτικό επίπεδο έχει ανέβει, ενώ έχει εμπλουτιστεί η πείρα από τους αγώνες.

Την ανάγκη διαμόρφωσης νέου περιεχομένου στη θεμελιώδη αρχή του Δημοκρατικού Συγκεντρωτισμού, δεδομένου ότι η Ιστορία έδειξε ότι η παραδοσιακή ερμηνεία και εφαρμογή του δεν κατάφερε να προστατέψει Κόμματα ισχυρά (π.χ. ΚΚΣΕ), από την ανάδειξη στελεχών με προδοτικό ρόλο, ούτε βοήθησε ώστε η βάση του Κόμματος και η εργατική τάξη να μπορούν να ελέγξουν και ανατρέψουν αυτά τα στοιχεία.

Στα πλαίσια αυτά προτείνω:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

α) Εκτη σειρά (...κάθε εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο...) Να προστεθεί «και κάθε καταπίεση».

β) Η τελευταία παράγραφος να γίνει:

«Το ΚΚΕ διαμορφώνει το Πρόγραμμα και την πολιτική του στηριγμένο στην κοσμοθεωρία του, με βάση την ανάλυση της διεθνούς και της ελληνικής πραγματικότητας, την πρόοδο της γνώσης και τη γενίκευση της πείρας των κοινωνικών και πολιτικών αγώνων στην Ελλάδα και διεθνώς».

γ) Στην πρώτη παράγραφο η φράση «για την υπεράσπιση της ζωής των εργαζομένων» να γίνει «για την υπεράσπιση και διεύρυνση των οικονομικών, πολιτικών, συνδικαλιστικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, την υπεράσπιση της Εθνικής Ανεξαρτησίας, για την Ειρήνη και την προστασία του Περιβάλλοντος».

ΑΡΘΡΟ 1

Πρέπει να ενισχυθεί το πρώτο συστατικό του όρου «Δημοκρατικός Συγκεντρωτισμός», η Δημοκρατία. Αυτό προϋποθέτει ολόπλευρη ενημέρωση των οργάνων, ελεύθερη έκφραση γνώμης, και συζήτηση σε όλο το Κόμμα των διαφορετικών απόψεων, με την προϋπόθεση ότι δεν έρχονται σε αντίθεση με την ιδεολογία και τις αρχές του Κόμματος. Για να γίνει πρακτικά δυνατό αυτό, να συμπεριληφθεί στο Κεφάλαιο 3 διάταξη για δημιουργία επιτροπής, στα πλαίσια των βοηθητικών επιτροπών της ΚΕ και των παρακάτω οργάνων, με αντικείμενο τη συγκέντρωση απόψεων, την επεξεργασία, ομαδοποίηση και την προώθησή τους για συζήτηση στις Κομματικές διαδικασίες.

Επίσης, να διευκρινίζεται ότι η απαγόρευση δημιουργίας ομάδων αφορά και τη λειτουργία σαν ξεχωριστής ομάδας των μελών και στελεχών που τυχαίνει να συμφωνούν σε πλειοψηφούσα άποψη. Οι αποφάσεις αφορούν όλους το ίδιο.

ΑΡΘΡΟ 23, να διευκρινιστεί: Η καθοδήγηση θα ελέγχει την καταλληλότητα των υποψηφίων, δε θα τους προτείνει.

ΑΡΘΡΟ 38: Η Κομματική Ομάδα δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητη.

Η δράση της αναπτύσσεται στα πλαίσια της ΚΟΒ, ή του αντίστοιχου οργάνου, καθοδηγείται, ενημερώνει και λογοδοτεί για τη δράση αυτή.

ΑΡΘΡΟ 41 (β, γ) Να γίνει:

Η ΚΝΕ αποτελεί οργανωτικά αυτοτελή μαζική πολιτική οργάνωση της ελληνικής νεολαίας. Καθοδηγείται πολιτικά και ιδεολογικά από το ΚΚΕ. Ολα τα καθοδηγητικά όργανα της ΚΝΕ, από πάνω ως κάτω συντονίζουν τη δράση τους με τα αντίστοιχα καθοδηγητικά όργανα του Κόμματος, τα οποία είναι υποχρεωμένα να τους παρέχουν κάθε είδους πολιτική και ιδεολογική βοήθεια.


Θοδωρής Νικολάκης
Χρηματοπιστωτικό

Σχετικά με το προτεινόμενο Καταστατικό

1. Για το άρθρο 49

Νομίζω ότι πολύ σωστά στην πρώτη παράγραφο του προτεινόμενου άρθρου καθορίζεται ότι απουσία 6 μηνών ή μη πληρωμή συνδρομών για το ίδιο διάστημα συνεπάγεται τη «διακοπή της οργανωτικής σχέση».

Η διαδικασία όμως που προτείνεται στη δεύτερη παράγραφο - σύμφωνα με την οποία το παραπάνω όργανο θέτει το μέλος «εκτός οργανωτικής δύναμης» και σε συνέχεια η ΚΟΒ «σε Συνέλευσή της ενημερώνεται και επικυρώνει την απόφαση» - νομίζω ότι δεν είναι κομματικά σωστή. Είναι έξω από το πνεύμα και το γράμμα του Καταστατικού για την ευθύνη που έχει πρωταρχικά η κάθε ΚΟΒ για το χώρο στον οποίο δουλεύει και για το τι κάνουν τα μέλη της. Ουσιαστικά η διαδικασία αυτή απαλλάσσει την ΚΟΒ από τη βασική της υποχρέωση: να ελέγχει τα μέλη της για την τήρηση του Καταστατικού, κι αν δεν το κάνουν να παίρνει τα απαραίτητα μέτρα, μέχρι και τη διαγραφή τους.

Σ' αυτό το πλαίσιο, της ευθύνης της ΚΟΒ για το χώρο της, αλλά παράλληλα και της δυνατότητας - υποχρέωσης που έχει το πιο πάνω όργανο να παρεμβαίνει ώστε να τηρείται πιστά το Καταστατικό, το αμέσως επόμενο άρθρο (50) καθορίζει:

«Κυρώσεις έχουν δικαίωμα να επιβάλλουν οι ΚΟΒ και όλα τα κομματικά όργανα.

Για τη διαγραφή από το Κόμμα (και βέβαια το να τίθεται κάποιος "εκτός κομματικής δύναμης" ουσιαστικά σημαίνει διαγραφή - Σημ. Σ.Μ.) αποφασίζει η Συνέλευση της ΚΟΒ και επικυρώνεται από αμέσως παραπάνω όργανο».

Και παρακάτω:

«Τα παραπάνω από την ΚΟΒ όργανα μπορούν να κάνουν προτάσεις για διαγραφή στην ΚΟΒ».

Ωστε, ακόμα και στην περίπτωση που η ΚΟΒ από αμέλεια ή για άλλη αιτία δεν προχωρά στα απαραίτητα μέτρα για μέλος που δεν παρευρίσκεται ή δεν πληρώνει τη συνδρομή του επί εξάμηνο, το πιο πάνω όργανο θα κάνει την πρόταση διαγραφής, ώστε η ΚΟΒ να την αποφασίσει. Και σε συνέχεια βέβαια το παραπάνω όργανο θα επικυρώσει αυτή την απόφαση. Θα ακολουθηθεί δηλαδή η ίδια σειρά και διαδικασία που ισχύει για μέτρα και κυρώσεις, μέχρι και τη διαγραφή, που επιβάλλονται και για τις άλλες παραβιάσεις του Καταστατικού.

Για τους πιο πάνω λόγους, δηλαδή και για να μην απαλλάσσεται η ΚΟΒ σε καμία περίπτωση από τις ευθύνες της, αλλά και γιατί οι περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 49 καλύπτονται απόλυτα ως προς τα μέτρα που πρέπει να παρθούν - συγκεκριμένα από το άρθρο 50 - προτείνω η δεύτερη παράγραφος του προτεινόμενου άρθρου 49 να απαλειφθεί.

2. Για το άρθρο 52

Νομίζω ότι, από τη στιγμή που ένα μέλος του Κόμματος που θεωρεί ότι η κύρωση που του επιβλήθηκε είναι άδικη ή υπερβολική έχει το δικαίωμα να κάνει ένσταση μέχρι και το Συνέδριο του Κόμματος, υποχρεωτικά πρέπει και το Συνέδριο να μπορεί να προχωρήσει στην επανεξέταση αυτής της κύρωσης. Διαφορετικά η προσφυγής στο Συνέδριο μένει χωρίς συνέχεια.

Προτείνω να γίνει σχετική συμπλήρωση ή διόρθωση ώστε να υπάρχει αντιστοιχία ανάμεσα στα όργανα στα οποία μπορεί να γίνεται προσφυγή και στα όργανα που μπορούν να την επανεξετάσουν.


Στέλιος Μπεβεράτος
ΚΟΒ Καρύστου

Για τις Θέσεις του 19ου Συνεδρίου

Λαμβάνοντας υπόψη το δημοκρατικό χαρακτήρα του Κόμματός μας έλαβα την πρωτοβουλία να συντάξω και να παρουσιάσω αυτό το κείμενο, ύστερα από το κάλεσμα της ΚΕ για διατύπωση προσυνεδριακού διαλόγου.

Αρχικά, θα ήταν αναγκαίο να τονιστεί ότι το Κόμμα μας παρέμεινε αταλάντευτο και στις 9 δεκαετίες της ζωής του και συνεχίζει έως σήμερα την ηρωική του δράση, επιβιώνοντας από αστικά και οπορτουνιστικά χτυπήματα που δέχτηκε κατά καιρούς. Ετσι μόνο τυχαία δεν είναι η δράση και η αγωνιστική ζωή του από το μακρινό 1918 έως σήμερα. Βέβαια, υπήρχαν λανθασμένοι χειρισμοί και αποφάσεις που όμως αναγνωρίστηκαν απολύτως και έγιναν χρήσιμα συμπεράσματα για το μέλλον. Και σαν αποτέλεσμα όλης αυτής της ιστορικής πορείας, πάντα προς όφελος της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, και των συμπερασμάτων από αυτή κρατάμε στα χέρια μας το κείμενο με τις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 19ο Συνέδριό του. Ετσι το Κόμμα μας βρίσκεται μπροστά σε μία πρώτης τάξης ευκαιρία για την ανανέωση και οργάνωσή του. Ομως το Κόμμα μας πρέπει να προσέξει, πρέπει να χτυπήσουν τα προειδοποιητικά καμπανάκια, διότι πάντα «θα το περιμένει στη γωνία» ο αστικός και οπορτουνιστικός Τύπος για να αλλοιώσει τις αποφάσεις και τα συμπεράσματά του, και να τις προβάλλει κατά το δοκούν στο λαό.

Ετσι, λοιπόν, πρώτη ευθύνη της ΚΕ είναι να φτάσουν οι αποφάσεις της, οι εκπορευόμενες από τη συνεδριακή διαδικασία, αυτούσιες και διατυπωμένες ορθά και απλά για να γίνουν κατανοητές από τον καθένα. Επιπροσθέτως, είναι καθοριστικής σημασίας για την επιτυχία του Συνεδρίου, ο λαός να μένει συνεχώς ενημερωμένος για τις διεργασίες που συμβαίνουν στην αίθουσα στον Περισσό. Δεν είναι δηλαδή, το Συνέδριο του ΚΚΕ ανάλογο με τα συνέδρια των άλλων αστικών - καπιταλιστικών κομμάτων, στα οποία τα συνέδρια και τέτοιου είδους συζητήσεις είναι καθαρά εσωκομματικές διαδικασίες. Τα συνέδρια του ΚΚΕ και κάθε Κομμουνιστικού Κόμματος αφορούν ολόκληρη την εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Ακόμα, υπάρχει πάντα το θέμα της επικαιροποίησης και ανανέωσης των θέσεων του Συνεδρίου, κάτι που η ΚΕ έχει καταφέρει περίφημα ήδη, καθιστώντας το κείμενο των Θέσεων επίκαιρο και ουσιαστικό.

Ενα άλλο θέμα που θεωρώ σημαντικό είναι η στρατολόγηση νέων μελών τόσο από το ΚΚΕ όσο και από την ΚΝΕ. Ας γίνει το επερχόμενο συνέδριο αφορμή για το ευρύτερο άνοιγμα του Κόμματός μας σε περισσότερο κόσμο. Ετσι θα πλησιάσουμε κοντά στον ιστορικό στόχο και σκοπό της εργατικής τάξης, την ανατροπή του βάρβαρου καπιταλιστικού συστήματος και την εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Οσον αφορά την ΚΝΕ, είναι πολύ σημαντικό που υπάρχει, και έτσι το ΚΚΕ μπορεί να απευθυνθεί στη νεολαία, στα παιδιά της εργατικής τάξης. Τα μέλη της ΚΝΕ πρέπει να διαπαιδαγωγούνται, ώστε να προορίζονται να γίνουν μέλη του ΚΚΕ. Ουσιαστικά είναι αναγκαία η στενή σχέση ΚΟΒ - ΟΒ. Μεγάλη επιμέλεια θα πρέπει να δοθεί στην κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση των νεολαίων της ΚΝΕ. Αυτοί θα είναι η εργατική τάξη που θα ζήσει ή θα πραγματοποιήσει τη σοσιαλιστική επανάσταση, θα είναι οι μπροστάρηδες αυτής της προσπάθειας. Εντέλει, το κάθε μέλος της ΚΝΕ οφείλει να διαδίδει παντού το «δίκιο του εργάτη».

Για το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, είναι πολύ σημαντικό το Κόμμα μας να αναλάβει πρωτοβουλίες για την ανασύνταξή του. Το ΚΚΕ είναι ένα από τα πιο ισχυρά ΚΚ από υλικής και ιδεολογικής απόψεως, ώστε να ηγηθεί μιας τέτοιας προσπάθειας. Είναι αναγκαίο να ορθοποδήσει το παγκόσμιο κίνημα, ώστε να ενδυναμωθεί το ΚΚ κάθε χώρας και να μπορεί να αντιπαλεύει το ρεφορμισμό - οπορτουνισμό. Γι' αυτό είναι σπουδαίο κάθε ΚΚ να κινείται στον άξονα του μαρξισμού - λενινισμού. Το Κόμμα μας μπορεί να διατελέσει καταλυτικός παράγοντας γι' αυτό.

Εν κατακλείδι, το Συνέδριο που έχουμε μπροστά μας είναι μια ιστορική ευκαιρία να οργανώσουμε το εργατικό κίνημα, και τα συμμαχικά του, ώστε να επιτύχουμε τους πολυπόθητους σοσιαλιστικούς σκοπούς της τάξης μας. Πρέπει πάντα να είμαστε έτοιμοι γι' αυτό ώστε να μη βρεθούμε προ εκπλήξεων. Να θυμόμαστε πάντα ότι η πιο μικρή πρωτοβουλία κάνει τη διαφορά.

ΖΗΤΩ ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΜΑΣ! ΕΜΠΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ!


Φίλιππος Πόλος
ΟΒ Γκράβας της ΚΝΕ

Συμβολή στον προσυνεδριακό διάλογο

Αγαπητοί σύντροφοι,

Ως φίλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας θεωρώ καθήκον μου να συμβάλω και εγώ με αυτό το σύντομο κείμενο στον προσυνεδριακό διάλογο που γίνεται για τις Θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής για το 19ο Συνέδριο.

Οι Θέσεις ενσωματώνοντας τα συμπεράσματα από τις αποφάσεις για τις αιτίες ανατροπής του σοσιαλισμού στην πρώην Σοβιετική Ενωση καθώς και τα συμπεράσματα από τη μελέτη της ιστορίας και δράσης του Κόμματος στα χρόνια 1949-1968, αναμφισβήτητα αναπτύσσονται και εξελίσσονται περισσότερο, γεγονός που έχει και πρακτική σημασία όσο αφορά τη δράση του ΚΚΕ στο λαϊκό κίνημα.

Μετά τη δύσκολη διπλή εκλογική μάχη που δόθηκε από το ΚΚΕ και την εκλογική του υποχώρηση, οι αστοί και οι οπορτουνιστές νόμιζαν ότι βρήκαν την ευκαιρία να ξεμπερδέψουν με αυτό. Το κείμενο των Θέσεων αποτελεί ξεκάθαρη απάντηση σε αυτούς, αφού το ΚΚΕ όχι μόνο δεν παραιτήθηκε αλλά συνεχίζει πιο σταθερό και σίγουρο για την εκπλήρωση της ιστορικής του αποστολής. Η ορθότητα της πολιτικής ή στρατηγικής ενός κόμματος δεν κρίνεται από το ποσοστό που παίρνει στις εκλογές, αλλά από το κατά πόσο οι θέσεις του επαληθεύονται από την πορεία εξέλιξης της κοινωνικής πραγματικότητας, της ίδιας της ζωής.

Είναι μεγάλη η συνεισφορά του ΚΚΕ στον ελληνικό λαό που κατάφερε να αντέξει στην πολύ μεγάλη πίεση που δέχθηκε τότε από τους οπορτουνιστές του ΣΥΡΙΖΑ και άλλους, για συμμετοχή του σε μια κυβέρνηση διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος, η οποία αντικειμενικά στο τέλος θα άφηνε μόνο απογοήτευση και μοιρολατρία στο λαό, όπως δείχνουν άλλωστε αρκετά παραδείγματα ανά τον κόσμο, όπου Κομμουνιστικά Κόμματα συμμετείχαν στην διαχείριση του καπιταλισμού στη χώρα τους. Προσδοκούσαν να αλλοιώσουν το μαρξιστικό - λενινιστικό χαρακτήρα του Κόμματος, που μέχρι χτες ήταν γι' αυτούς «σεχταριστικό», «αυτιστικό» και διαχώριζαν προβοκατόρικα την απόφασή του για μη συμμετοχή σε αστική κυβέρνηση από τη θέληση και επιθυμία των μελών του. Ακόμη και τις απολύσεις που υποχρεώθηκε να κάνει ο «Ριζοσπάστης» για να συνεχίσει τη λειτουργία του, έφτασαν στο σημείο -χυδαία- να τις εκμεταλλευτούν και να τις αναδείξουν ως ένδειξη της αποτυχημένης στρατηγικής του ΚΚΕ!

Είναι πάρα πολύ σημαντική, κομβική, η θέση που διατυπώνεται στο σημείο 67 ότι το ΚΚΕ δεν πρόκειται να κάνει καμία πολιτική συνεργασία με οπορτουνιστικά κόμματα και ομάδες σε καμία φάση της ταξικής πάλης. Αλλωστε και ο ίδιος ο Λένιν συνέδεε τον αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλισμό με τον αγώνα ενάντια στον οπορτουνισμό και τόνιζε ότι χωρίς την ήττα του δεύτερου, τότε και ο ιμπεριαλισμός θα παραμένει αήττητος. Αυτή η θέση που διατυπώνεται στο σημείο 67, θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να προστεθεί και στο προτεινόμενο σχέδιο Προγράμματος.

Η θέση που διατυπώνεται στο σχέδιο Προγράμματος για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και τυχόν εμπλοκή της Ελλάδας σε αυτόν, επίσης είναι πολύ σωστή και τοποθετεί το ζήτημα στα σωστά πλαίσια εξυπηρέτησης των συμφερόντων της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Το ίδιο και η κριτική της θέσης περί κατοχής της Ελλάδας από τη Γερμανία όπως και της θέσης που διατυπώνεται κυρίως από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ περί εξόδου από την Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ενωση, αποσυνδέοντάς την από το ζήτημα της εξουσίας και οικονομίας.

Πιστεύω ότι χρειάζεται περισσότερη διευκρίνιση η δεύτερη παράγραφος στο σημείο 90 η οποία αναφέρεται στην πρόσβαση του κοινωνικού προϊόντος που κατανέμεται ανάλογα με την εργασία στο σοσιαλισμό. Εάν μέτρο της ατομικής προσφοράς θα είναι μόνο ο χρόνος εργασίας, χωρίς να διαχωρίζεται η εργασία σε σύνθετη ή απλή, αυτό δεν θα οδηγήσει σε κάποιας μορφής εξίσωση;

Είμαι σίγουρος ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας θα βγει και από αυτό το Συνέδριο πιο δυνατό και ισχυρό και αυτό θα αποτελεί την καλύτερη συνεισφορά στην υπόθεση της εργατικής τάξης όχι μόνο της Ελλάδας αλλά όλου του κόσμου, για κοινωνικοποίηση των βασικών μέσων παραγωγής και κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.


Σάββας Μιχαήλ
Λευκωσία, Κύπρος

Για τις Θέσεις της ΚΕ

Το Κόμμα μας, μέσω και των Θέσεων της ΚΕ, με συνέπεια λόγων και έργων προχωρά με σταθερά βήματα μπροστά, εκσυγχρονίζεται και προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες, ωριμάζει την αντίληψή του για το Σοσιαλισμό, για την Εργατική-Λαϊκή Εξουσία μετά και το 18ο Συνέδριό του. Βάζει σε συζήτηση σχέδιο Προγράμματος και Καταστατικό που γεμίζει με επαναστατική αισιοδοξία, αλλά μπολιάζει και όλα τα μέλη του και τα μέλη της ΚΝΕ, με την τεράστια ευθύνη να ανταποκριθούμε στα καθήκοντά μας, να πρωτοστατήσουμε το επόμενο διάστημα στη γραμμή ανασύνταξης του κινήματος, ο καθένας από το μετερίζι του, στην οικοδόμηση γερών οργανώσεων στους χώρους δουλειάς, με σταθερό προσανατολισμό στους στρατηγικούς τομείς όπως μπαίνουν στις Θέσεις.

Είναι βασικό ζήτημα να κατανοήσουμε τις αντικειμενικές συνθήκες που δρα το Κόμμα καθημερινά, ότι δεν «παίζουμε μπάλα» μόνοι μας. Επιδρά καταλυτικά η καπιταλιστική κρίση, η κατάσταση του εργατικού κινήματος, η χρόνια κρίση στο ΔΚΚ. Μάλιστα, και με βάση την καπιταλιστική κρίση, τους ενδοαστικούς ανταγωνισμούς που αυτή γεννά, τη δυσκολία διαχείρισής της από το Κεφάλαιο ώστε να βγει με τη λιγότερη δυνατή ζημιά από αυτή, η επίθεση στο Κόμμα εντείνεται, παίρνει πολλές μορφές, εκφράζεται συντονισμένα. Από ανοιχτή συκοφαντική επίθεση και διαστρέβλωση στις Θέσεις του και την πολιτική του, την προβοκάτσια (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, «Marfin», κ.ά.), την ευθεία επέμβαση κράτους και παρακράτους (48ωρη, υπ. Εργασίας), την επίθεση στα οικονομικά του («Τυποεκδοτική», «902», «Ριζοσπάστης»), τις «επιθέσεις φιλίας» για μια «Αριστερή Κυβέρνηση», το διαχωρισμό βάσης-ηγεσίας, το «έλλειμμα δημοκρατίας» στο Κόμμα, τη «σεχταριστική» γραμμή. Ο στόχος τους είναι ένας, να πληγεί το κύρος του ΚΚΕ, η αναγνώριση στα μέλη του, στην ηγεσία του της πρωτοπορίας στην οργάνωση του λαού, της ιστορικής πείρας, που και με αφορμή την αντεπανάσταση και την κρίση στο ΔΚΚ, θέλουν να αποκόψουν, να διαστρεβλώσουν. Να κοπεί η άμεση σύνδεση του ΚΚΕ και του λαού, της εργατικής τάξης. Να μας εμφανίσουν ότι «δεν ακούμε», δεν «βλέπουμε» τι θέλει ο λαός, είμαστε «αποκομμένοι».

Γιατί όμως τους μπαίνει «αγκάθι» στο μάτι ένα «απομονωμένο» Κόμμα, «μακριά και έξω» από το λαό; Γιατί ξαφνικά γέμισε ο τόπος τιμητές και υπερασπιστές του ΚΚΕ, ακόμα κι αν αυτοί ανέντιμα και -όπως αποδείχτηκε από τη μετέπειτα πορεία τους με δόλο- το πολέμησαν, μίλησαν για «μη ανάγκη ύπαρξής του ΚΚΕ» μετά και το 1991; Γιατί αστικά επιτελεία χτυπούν το Κόμμα όποτε ωριμάζουν συνθήκες για όξυνση της ταξικής πάλης; (π.χ. 48ωρη 2011), ή οργανώνουν και υποστηρίζουν «κινήματα» θέτοντας τα εξαρχής απέναντι στο οργανωμένο ταξικό εργατικό κίνημα (πλατείες: «έξω τα κόμματα», «έξω τα συνδικάτα»);. Γιατί, αφού σε όλη την Ευρώπη ανατράπηκαν τα σοσιαλιστικά καθεστώτα ο αντικομμουνισμός εξακολουθεί να είναι επίσημη πολιτική της ΕΕ και απαγορεύονται κομμουνιστικά κόμματα και σύμβολα, ταυτίζεται η πάλη ενάντια στον καπιταλισμό με τους κάθε λογής φασίστες και παρακρατικούς μηχανισμούς;

Γιατί αυτό που ενοχλεί είναι η στρατηγική μας, ο σταθερός προσανατολισμός του Κόμματος στη συγκέντρωση δυνάμεων για την Εργατική - Λαϊκή Εξουσία, ο επιστημονικός σοσιαλισμός - κομμουνισμός, η σταθερή προσήλωσή του σε Μαρξιστικές - Λενινιστικές Αρχές, τόσο θεωρητικά, όσο και οργανωτικά ως Κόμμα Νέου Τύπου. Το «δέσιμο» αυτής της στρατηγικής με την τακτική όπως περιγράφεται στις Θέσεις και η ανάγκη εξειδίκευσης κάθε φορά. Αρα, γι' αυτό λυσσάνε αστοί και οπορτουνιστές, με το Πρόγραμμά μας και το Καταστατικό μας, γιατί δεν υποστείλαμε και δε θα το κάνουμε τη σημαία της ταξικής πάλης. Η μακρόχρονη πορεία εμπλουτισμού της στρατηγικής αντίληψης που ενοποιείται στο παρόν Σχέδιο, το ότι το Κόμμα δε λύγισε το 1991, δεν υποχώρησε το 2012 στις εκλογές, αφήνει στα μέλη του και στην εργατική τάξη τεράστια παρακαταθήκη για το μέλλον.

Είμαστε περήφανοι και δικαιωθήκαμε γιατί δεν υπογράψαμε το Μάαστριχτ, γιατί δε γίναμε ένα με το «χυλό» της πλατείας απ' όπου (και όχι μόνο) ξεπήδησε και η ναζιστική Χρυσή Αυγή, δεν αναποδογυρίσαμε τη σχέση πολιτικής-οικονομίας, δεν μπαίνουμε και δε θα μπούμε ποτέ στο παιχνίδι της αστικής διαχείρισης. Είμαστε διπλά υπερήφανοι που έχουμε το Π.Α.ΜΕ. που συνεχώς διευρύνεται σε νέους χώρους, που σηκώνει απεργίες μόνο του, που έχει συμβάλλει τα μέγιστα στην οργάνωση των μεγαλύτερων απεργιακών κινητοποιήσεων τα τελευταία χρόνια, που αναγνωρίζεται ως «αποκούμπι» από όλο και περισσότερους εργάτες. Η ζωή επιβεβαίωσε και τη δημιουργία του ΜΑΣ, των Επιτροπών Αγώνα σε όλες σχεδόν τις σχολές. Είναι η μεγαλύτερη κατάκτηση του φοιτητικού κινήματος, κι ας δεν αρέσει σε μερικούς. Η πιο άμεση συμπόρευση με το εργατικό ταξικό κίνημα μπολιάζει τους αυριανούς εργαζόμενους, τη νεολαία με ταξική συνείδηση. Το ΜΑΣ παλεύει στο αστικό Πανεπιστήμιο να σπάει τη λογική του ατομικού δρόμου, συναντώντας τοίχους και δυσκολίες, μιας και ο ταξικός αντίπαλος εξειδικεύει τη δράση του και όχι πλέον μόνο με παρατάξεις δορυφόρους των αστικών κομμάτων, αλλά με συντονισμένη ιδεολογική παρέμβαση (καθ' έδρας, εκπρόσωποι πολυεθνικών κάνουν μαθήματα), με συγκεκριμένα σχέδια αναμόρφωσης των ΑΕΙ-ΤΕΙ (νόμος-πλάισιο, «Σχέδιο Αθηνά») για να γίνουν τα Πανεπιστήμια Επιχειρήσεις εξολοκλήρου, με αξιοποίηση και του διαδικτύου απέναντι στη συλλογική δράση. Παρ' όλα αυτά, με εκατοντάδες κινητοποιήσεις συσπειρώνει χιλιάδες φοιτητές και σπουδαστές, καταφέρνει νίκες αλλού μικρές (βιβλία, σίτιση, πρακτικές) και αλλού μεγαλύτερες (ΑΣΠΑΙΤΕ) στην κατεύθυνση ανατροπής των συσχετισμών στο φοιτητικό κίνημα. Ομως, η επιβεβαίωση αυτή δεν πρέπει να μας αφήνει εφησυχασμένους και με το κακό κουσούρι «καλά τα λέμε, κάποια στιγμή θα δικαιωθούμε, δε χρειάζεται να κουραστούμε και πολύ». Πρέπει να γίνουμε ικανότεροι στην εξειδίκευση αυτής της γραμμής, στο πώς αποτελεσματικότερα θα συσπειρώνουμε κόσμο στο πλάι μας, τι μας μένει από οργανωμένες δυνάμεις. Εκεί θα κριθούμε όλο το επόμενο διάστημα.

Οι Θέσεις είναι στη σωστή κατεύθυνση, δίνουν τη δυνατότητα στο Κόμμα μας να βγει πιο ικανό και ισχυρό μετά το Συνέδριο, να προχωρήσει αποφασιστικά στον καλύτερο προσανατολισμό της δουλειάς του, να αντιμετωπίσει αδυναμίες και καθυστερήσεις. Θα πιεστούμε το επόμενο διάστημα, θα «ματώσουμε» υπερασπιζόμενοι το Κόμμα μας και τη γραμμή του, αλλά με σταθερή προσήλωση στο Πρόγραμμα και το Καταστατικό, με ταξική σκοπιά θα φτάσουμε μέχρι τέλους, θα τα καταφέρουμε.


Γιάννης Ανανιάδης
Φοιτητής, ΚΟΒ ΕΜΠ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ