Εκτενή αποσπάσματα από το άρθρο της Σύνταξης της «Κομμουνιστικής Επιθεώρησης»
Οσον αφορά, καταρχήν, το ζήτημα των αντεργατικών παρεμβάσεων στα Εργασιακά, που βρίσκεται στον πυρήνα της δεύτερης «αξιολόγησης», η κυβέρνηση πρόβαλε και αξιοποίησε το λεγόμενο πόρισμα των «σοφών». Πρόκειται για ένα κείμενο που αναγνωρίζει ανοιχτά ότι το σύνολο των εργασιακών σχέσεων (κατώτατος μισθός, συλλογικές συμβάσεις, ομαδικές απολύσεις, συνδικαλιστική δράση) πρέπει να προσαρμόζεται κάθε φορά στις αναγκαιότητες και τα όρια που θέτει η επιδίωξη της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Επίσης, υπενθυμίζουμε ότι η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι αναμένει και ότι θα σεβαστεί την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την προσφυγή της «Lafarge» εναντίον της ελληνικής νομοθεσίας για τις ομαδικές απολύσεις (σύμφωνα με την οποία, γι' αυτές απαιτείται έγκριση από τον υπουργό Εργασίας), με τον Εισαγγελέα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να έχει τοποθετηθεί από την αρχή υπέρ της προσφυγής. Στην τελευταία συνάντηση με τους «θεσμούς», ο Γ. Κατρούγκαλος διείδε «σημεία επαφής» με το κουαρτέτο, στρώνοντας το έδαφος για τη συνέχεια της διαπραγμάτευσης στις 14 Νοέμβρη.
Το γεγονός του συγχρονισμού του περάσματος σε φάση καπιταλιστικής ανάκαμψης και της διαπραγμάτευσης για τις ανατροπές στα Εργασιακά, αποδεικνύει με τον πιο εμφατικό τρόπο πως το πρώτο προϋποθέτει το δεύτερο. Αυτό, άλλωστε, φρόντισε να υπενθυμίσει το κουαρτέτο, σημειώνοντας κατά την πρώτη συνάντηση με την κυβέρνηση, στο πλαίσιο της δεύτερης «αξιολόγησης», ότι τα μέτρα των δύο πρώτων μνημονίων είναι δεδομένα και ότι το 3ο μνημόνιο περιέχει ήδη τους κεντρικούς άξονες πάνω στους οποίους θα κινηθεί η διαπραγμάτευση για τα Εργασιακά.
Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ (οι οποίες μαζί με το ΔΝΤ προβάλλονται από την κυβέρνηση ως οι βασικοί σύμμαχοί της στο ζήτημα του χρέους): «Εκτός από την τήρηση των δεσμεύσεων από την πλευρά της Ελλάδας και την εφαρμογή σκληρών μέτρων, υπάρχει επίσης η ανάγκη μείωσης του χρέους». Στην ίδια δήλωση, ο Τζακ Λιου σημείωσε επίσης: «Είναι μεγάλη πρόοδος ότι η Ελλάδα εφαρμόζει τα μέτρα, κάποια από τα οποία είναι σκληρά και πρέπει να τα ολοκληρώσουν».
Παραβλέποντας αυτές και πολλές άλλες παρόμοιες τοποθετήσεις, η κυβέρνηση παρουσιάζει τον απερχόμενο Πρόεδρο της ηγέτιδας δύναμης του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού συστήματος ως πολέμιο της λιτότητας. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η κυβερνητική εφημερίδα «Αυγή» (26 Οκτώβρη 2016) ενημέρωσε τους αναγνώστες της για την επίσκεψη Ομπάμα στην Αθήνα στα μέσα Νοέμβρη με πρωτοσέλιδο τίτλο «Στήριξη Ομπάμα». Αντίστοιχου είδους είναι και η στήριξη που απλόχερα προσφέρει ο Ομπάμα στον Ιταλό πρωθυπουργό Α. Ρέντσι, ενόψει του δημοψηφίσματος της 4ης Δεκέμβρη για τη συνταγματική αναθεώρηση. Φυσικά, όπως θα φανεί και στη συνέχεια, η επίσκεψη Ομπάμα στην Αθήνα δεν αφορά κυρίως το χρέος.
Η οξύτητα των αντιθέσεων είναι ακόμα μεγαλύτερη αν συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι αυτές διαπερνούν και το εσωτερικό του καθενός από τα παραπάνω κράτη - μέλη. Οσο ενιαία είναι (και όσο ενιαία εκφράζονται σε πολιτικό επίπεδο) τα συμφέροντα της αστικής τάξης όσον αφορά το τσάκισμα των εργασιακών - λαϊκών δικαιωμάτων, τόσο διαφορετικά μπορεί να είναι στον ανταγωνισμό μεταξύ τους.
Οι αντιθέσεις μεταξύ των κρατών - μελών εκφράζονται και στις σχέσεις τους με τους θεσμούς της ΕΕ και της Ευρωζώνης. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κόντρα ΕΚΤ, από τη μία, και γερμανικής κυβέρνησης και Γερμανικής Ενωσης Τραπεζών, από την άλλη, για την ασκούμενη επεκτατική νομισματική πολιτική. Η κόντρα αυτή, η οποία κρατά αρκετό καιρό, πέρασε σε νέα φάση μετά την πρόσφατη επίσκεψη Ντράγκι στο Βερολίνο και την ανοιχτή αμοιβαία ανταλλαγή κατηγοριών και απειλών.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζ. Κ. Γιούνκερ, περιέγραψε την παραπάνω κατάσταση, στη χαρακτηριστική για τον τίτλο της «Ομιλία για την κατάσταση της Ενωσης»: «Η Ευρωπαϊκή μας Ενωση βρίσκεται, τουλάχιστον εν μέρει, σε υπαρξιακή κρίση (...) Ποτέ στο παρελθόν δεν είχα δει τόσο μικρό κοινό έδαφος μεταξύ των κρατών - μελών μας, τόσο λίγους τομείς στους οποίους συμφωνούν να δουλέψουν μαζί». Στην ίδια ομιλία ανακοίνωσε (προκαλώντας την έντονη αντίδραση του αντιπροέδρου της Κομισιόν, Ντομπρόβσκις) το διπλασιασμό του λεγόμενου «πακέτου Γιούνκερ» και την «ευφυή ευελιξία» στην εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας, προς όφελος της μεγαλύτερης στήριξης της (καπιταλιστικής) ανάπτυξης. Πρόκειται για μέτρα που κινούνται σαφώς στην κατεύθυνση των κελευσμάτων της τελευταίας Συνόδου των G-20 περί της αναγκαιότητας πιο επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής. Οπως είναι αναμενόμενο, αυτά τα μέτρα προκαλούν αμηχανία στη Γερμανία, η οποία, μετά τις διαφωνίες της με την ασκούμενη νομισματική πολιτική, φαίνεται να πιέζεται και στο πεδίο της δημοσιονομικής πολιτικής.
Χαρακτηριστική είναι, όμως, η αντίδραση στις δηλώσεις Γιούνκερ από μεριάς της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία βρήκε «εξαιρετικά θετικά σημεία» στην ομιλία Γιούνκερ (υπενθυμίζουμε ότι ο Γιούνκερ ανήκει μαζί με τον Κ. Μητσοτάκη στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα). Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δ. Παπαδημούλης, από την πλευρά του, δήλωσε ότι «αν συγκρίνει κανείς την ομιλία Γιούνκερ με την κοινή διακήρυξη της Αθήνας, θα βρει κοινά σημεία».
Παράλληλα με την ενίσχυση της τάσης δημοσιονομικής στήριξης της καπιταλιστικής κερδοφορίας σε μια σειρά χώρες, έδαφος κερδίζει και η υπεράσπιση της ανάγκης ενίσχυσης του προστατευτισμού σε ορισμένες από αυτές, ως αποτέλεσμα των δυσκολιών γρήγορης καπιταλιστικής ανάπτυξης, αλλά και της ανταγωνιστικής πίεσης από άλλες χώρες. Εδώ ξεχωρίζουν οι αποφάσεις των Αρχών σε Γερμανία, Αυστραλία, ΗΠΑ και Ολλανδία να βάλουν εμπόδια στην κινεζική επέλαση εξαγορών επιχειρήσεων στις χώρες τους, προκαλώντας την αντίδραση της Κίνας που τις κατηγορεί για προστατευτισμό. Ιδιαίτερα έντονα εκφράστηκαν οι τάσεις προστατευτισμού και στην προεκλογική καμπάνια του Ντ. Τραμπ στις ΗΠΑ. (...)
Ιδιαίτερα στοιχεία της τελευταίας περιόδου είναι η προσπάθεια διακριτού στρατιωτικού και διπλωματικού ρόλου της Τουρκίας, σε συνδυασμό με τη μερική προσέγγισή της με τη Ρωσία και η ύφεση των ρωσικών - συριακών επιχειρήσεων στο Χαλέπι μετά τις πιέσεις των ΗΠΑ - ΕΕ - ΝΑΤΟ. Με τους ευρύτερους σχεδιασμούς της Τουρκίας στην περιοχή συνδέονται και οι πρόσφατες δηλώσεις Ερντογάν, με τις οποίες αμφισβήτησε τη Συνθήκη της Λοζάνης, που καθόρισε τα σημερινά σύνορα του τουρκικού κράτους, αλλά και οι δηλώσεις του περί ευθύνης και δικαιώματος αυτοδίκαιης παρέμβασης της Τουρκίας σε μια περιοχή που εκτείνεται από την Ανατολική Ευρώπη έως τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και περιλαμβάνει μέχρι και τη ...Θεσσαλονίκη.
Σε επίπεδο ΕΕ, ο Γιούνκερ ανακοίνωσε τη δημιουργία Ενιαίου Ανώτατου Στρατηγείου της ΕΕ με μόνιμες στρατιωτικές δομές. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ενίσχυση της αυτόνομης στρατιωτικής παρουσίας της ΕΕ αποτελεί ίσως το μοναδικό πεδίο στο οποίο συνεχίζει να δρα ενιαία ο λεγόμενος άξονας Βερολίνου - Παρισιού κόντρα στη Βρετανία και χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που δεν στηρίζουν αυτή την προοπτική, θεωρώντας την ανταγωνιστική και υπονομευτική προς το ΝΑΤΟ.
Η ελληνική κυβέρνηση, από την πλευρά της, προσπαθεί να αναβαθμίσει τη συμβολή της στα πλαίσια της δράσης του ΝΑΤΟ, όπως φάνηκε και από την υπογραφή της στην πρόσφατη Σύνοδο των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, ενώ σε περιφερειακό επίπεδο συνεχίζει να ιεραρχεί τη συνεργασία με την Κύπρο και την Αίγυπτο, όπως έδειξε και η 4η Τριμερής Σύνοδος των χωρών αυτών, που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβρη στο Κάιρο. Η κυβέρνηση σκοπεύει να αξιοποιήσει την επίσκεψη Ομπάμα - πέρα από το ζήτημα του κρατικού χρέους - και για την ανάδειξη της Ελλάδας σε κομβική χώρα για τις εξελίξεις στην περιοχή της Ν/Α Μεσογείου. Από την πλευρά του, ο Ομπάμα επιδιώκει με τη συγκεκριμένη επίσκεψη την προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων σε μια σειρά ζητήματα (Κυπριακό, αξιοποίηση ενεργειακών κοιτασμάτων, κυριαρχικά δικαιώματα ΑΟΖ των κρατών της περιοχής, αναβάθμιση των ελληνικών βάσεων σε συνδυασμό με τη σχετική επιδείνωση των σχέσεών τους με την Τουρκία κ.λπ.). Οσον αφορά συγκεκριμένα το Κυπριακό, αυξάνουν οι πιέσεις για λύση τύπου «Σχεδίου Ανάν», κάτι που αναδεικνύει και την επικαιρότητα της θέσης του ΚΚΕ για Κύπρο ενιαία, ανεξάρτητη, με μία και μόνη κυριαρχία, μία ιθαγένεια και διεθνή προσωπικότητα, χωρίς ξένες βάσεις και στρατεύματα, χωρίς ξένους εγγυητές και προστάτες. (...)
Ξεχωρίζει η ενότητα για την Οικονομία και την Πολιτική
Οσον αφορά τα περιεχόμενα του τεύχους, η ενότητα «Οικονομία - Πολιτική» περιλαμβάνει δύο κείμενα. Το κείμενο με τίτλο «Εκτιμήσεις για την πορεία της διεθνούς και εγχώριας οικονομίας» κωδικοποιεί τις εξελίξεις σχετικά με την επιβράδυνση της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας, την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, τη σημερινή κατάσταση και τις προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Στη συνέχεια, επιχειρεί μία επισκόπηση της αστικής οικονομικής πολιτικής της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, που τεκμηριώνει τον αντιλαϊκό χαρακτήρα της και αναδεικνύει τις στοχεύσεις και το ρόλο της για την προώθηση των στρατηγικών συμφερόντων της αστικής τάξης.
Το κείμενο με τίτλο «Ο κλάδος του Επισιτισμού σήμερα» παρουσιάζει την τάση συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης κεφαλαίου, την ταξική διάρθρωση και την αστική πολιτική στον συγκεκριμένο κλάδο. Εστιάζει σε ζητήματα πολιτικής διαπάλης που αφορούν τους μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους στον κλάδο.
Στην ενότητα «Ιστορία» δημοσιεύεται το κείμενο με τίτλο «Σχετικά με το λαϊκό κίνημα στο Βυζάντιο» - το οποίο αποτελεί εισαγωγικό μιας σειράς άρθρων που θα ακολουθήσουν και σε επόμενα τεύχη της ΚΟΜΕΠ - που επιχειρεί την περιοδολόγηση της βυζαντινής εποχής, ξεχωρίζοντας πέντε βασικές περιόδους και παραθέτοντας τις βασικές εξελίξεις σε κάθε μία από αυτές.
Το κείμενο με τίτλο «Ο Λένιν και τα φιλοσοφικά προβλήματα της σύγχρονης φυσικής» αποτελεί παρέμβαση του Σεργκέι Ιβάνοβιτς Βαβίλοφ, προέδρου της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ, με αφορμή την παρουσίαση του έργου του Λένιν «Υλισμός και Εμπειριοκριτικισμός». Παρουσιάζεται ο ρόλος της επιστήμης της Φυσικής στην ανάπτυξη της φιλοσοφίας και της τεχνολογίας, κάποια βασικά μεθοδολογικά ζητήματα, που σχετίζονται με την ανάπτυξη της συγκεκριμένης επιστήμης, ενώ ιδιαίτερο βάρος ρίχνεται στην αμηχανία που δημιουργούν πολλές φορές οι νέες ανακαλύψεις σε εκείνους τους επιστήμονες που δεν έχουν εμβαθύνει και υιοθετήσει τη μέθοδο του διαλεκτικού υλισμού.
Στην ενότητα «Κομματική οικοδόμηση και δράση» περιλαμβάνεται το κείμενο, με τίτλο «Για την εκδήλωση της ΚΕ του ΚΚΕ στο Τρίκερι», το οποίο αποτελεί έκθεση του Γραφείου Περιοχής Θεσσαλίας του ΚΚΕ. Το κείμενο παρουσιάζει την πείρα που προκύπτει από τη διοργάνωση των πολύμορφων δραστηριοτήτων της συγκεκριμένης εκδήλωσης, ενώ ιδιαίτερο βάρος δίνει στα πολιτικά, οργανωτικά και τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με τη θεατρική παράσταση της εκδήλωσης.
Τέλος, στο παρόν τεύχος δημοσιεύονται τα Κομματικά Ντοκουμέντα της περιόδου από 9.9.2016 έως 2.11.2016.