«... στις συνθήκες του καπιταλισμού δεν μπορεί να υπάρχει ισόμετρη ανάπτυξη των χωριστών επιχειρήσεων, τραστ, κλάδων της βιομηχανίας και χωρών».(Λένιν Απαντα, τ. 27, σελ.424)
Στην εποχή του ιμπεριαλισμού, αυτή η διαδικασία συντελείται πολλαπλάσια πιο γοργά και σε μεγαλύτερες διαστάσεις λόγω του μονοπωλίου. Τα μονοπώλια, δρώντας σε συνθήκες ανταγωνισμού, και ιδιαίτερα στη διεθνή αγορά, ο οποίος μάλιστα οξύνεται, επιδιώκουν διαρκώς την αύξηση των κεφαλαίων τους και έχουν την τάση για κυριαρχία. Κυριαρχούν στην αγορά, τη διαμοιράζουν μεταξύ τους, ανάλογα με τη δύναμη καθενός, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για τη σύναψη διαφόρων μορφών συμφωνιών μεταξύ των καπιταλιστών, αλλά αυτές οι συμφωνίες είναι προσωρινοί συμβιβασμοί, αφού κάθε μονοπώλιο επιδιώκει πάντα μεγαλύτερο μερίδιο. Πάντα πίσω από τις συμφωνίες υπάρχουν οι ανταγωνισμοί, δεν καταργούνται. Γι' αυτό και οι συμφωνίες σπάνε, για να ξαναδημιουργηθούν άλλες, αλλάζουν οι μεταξύ τους συμμαχίες, οι συσχετισμοί ομίλων κλπ. Ανάλογη είναι και η διαδικασία ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη την εποχή του ιμπεριαλισμού.
Οσο μεγαλώνουν οι διαστάσεις των μονοπωλίων, τόσο διεκδικούν μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά, αλλά αυτή η τάση μεταβάλλει τη δύναμη ανάμεσά τους. Εδώ βρίσκεται και η ουσία του νόμου της ανισόμετρης οικονομικής ανάπτυξης.
Μέχρι την εποχή του ιμπεριαλισμού το ξεπέρασμα ορισμένων καπιταλιστικών κρατών από άλλα καπιταλιστικά κράτη, συντελούνταν μέσα σε μια πολύ μεγάλη χρονική περίοδο. Στον ιμπεριαλισμό η πορεία αυτή συντελείται με άλματα.
Η αλλαγή του συσχετισμού των καπιταλιστικών οικονομιών στην εποχή του ιμπεριαλισμού οξύνει τις αντιθέσεις ανάμεσά τους για το μοίρασμα των αγορών. Τα μονοπώλια των ισχυρών κρατών επιδιώκουν με κάθε τρόπο να εξοστρακίσουν τους ανταγωνιστές τους. Οι ανταγωνιστές επιδιώκουν τη διατήρηση των θέσεών τους. Η πάλη απ' αυτή την αντίθεση αν δεν οδηγήσει σε συμβιβασμό οδηγεί σε πολέμους. Οι πόλεμοι ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις είναι, συνεπώς, αποτέλεσμα της ανισόμετρης ανάπτυξής τους.
Βεβαίως, η εκμετάλλευση και καταπίεση της εργατικής τάξης και των λαών των χωρών που βρίσκονται σε υποδεέστερη θέση είναι σε μεγαλύτερο βαθμό εντεινόμενη και πιο οξεία. Αντικειμενικά ο νόμος της ανισόμετρης οικονομικής και πολιτικής ανάπτυξης οξύνει στο έπακρο και τις ταξικές αντιθέσεις, με μεγαλύτερη όξυνση στις χώρες που βρίσκονται σε υποδεέστερη θέση στο άρμα του ιμπεριαλισμού. Επίσης, οι οικονομικές κρίσεις εκδηλώνονται οξύτερα σ' αυτές τις χώρες. Αυτές οι συνθήκες είναι που τις προσδιορίζουν και ως αδύνατους κρίκους του ιμπεριαλισμού. Και ως αδύνατοι, είναι ευκολότερο να αποσπαστούν απ' αυτόν, άρα με δεδομένες τις υλικές προϋποθέσεις και τη δράση για την ωρίμανση του υποκειμενικού παράγοντα για τη σοσιαλιστική επανάσταση, στον αδύνατο κρίκο του ιμπεριαλισμού, οι αντικειμενικές προϋποθέσεις, (πανεθνική κρίση, επαναστατική κατάσταση), μπορούν να οδηγήσουν στη σοσιαλιστική επανάσταση. Για παράδειγμα, το 1917, η Ρωσία αποδείχτηκε ο πιο αδύνατος κρίκος της αλυσίδας του ιμπεριαλισμού και αποσπάστηκε απ' αυτόν, με τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση. Ο Λένιν, μελετώντας τον ιμπεριαλισμό και λόγω της δράσης του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης, επεξεργάστηκε τη θεωρία του αδύνατου κρίκου σύμφωνα, με την οποία είναι δυνατή η νίκη του σοσιαλισμού σε μερικές χώρες ή ακόμα και σε μία μονάχα χώρα.