«Αυτοί που μας κλέβουν το βιβλίο από το χέρι, μας κατηγορούν ότι μείναμε αδιάβαστοι». Αυτός ο στίχος του Μπέρτολντ Μπρεχτ αποτέλεσε κεντρικό σύνθημα του μαθητικού κινήματος και περιέγραψε «με δυο λέξεις» το κύριο αίτημα για ολόπλευρη μόρφωση χωρίς ταξικούς φραγμούς, που θα έχει στο επίκεντρό της στην καλλιέργεια της προσωπικότητας και τις ανάγκες της κοινωνίας. Ενέπνευσε, γιατί περιγράφει εύστοχα και περιεκτικά την πραγματικότητα που ζουν «από πρώτο χέρι» χιλιάδες μαθητές και οι οικογένειές τους.

Και η πραγματικότητα που ισχύει στην εκπαίδευση - όλων των βαθμίδων - είναι η εξής: Πλήρης εμπορευματοποίησή της, οι ταξικοί φραγμοί υψώνονται όλο και πιο επιβλητικοί, η ουσιαστική ολόπλευρη μόρφωση δίνει τη θέση της στην ημιμάθεια, στην αποσπασματική, επιφανειακή και ασύνδετη γνώση. Η υποχρεωτική μόρφωση αντικαθιστάται από την κατάρτιση. Ολο και περισσότεροι είναι οι μαθητές, που από τα 15 χρόνια τους «σπρώχνονται» προς την κατάρτιση των ΤΕΕ, ενώ τα παιδιά των πιο εξαθλιωμένων λαϊκών στρωμάτων σταματούν το σχολείο με την ολοκλήρωση του Γυμνασίου, προκειμένου να μπουν από νωρίς στην παραγωγή.

Σύμφωνα με την ΟΛΜΕ το ποσοστό των μαθητών που ωθήθηκαν στην Τεχνολογική Εκπαίδευση αυξήθηκε τη σχολική χρονιά 2001 - 2002 (μετά τη μεταρρύθμιση του Αρσένη) από 29% στο 37,3%. Κι αυτό γιατί η μετατροπή του λυκείου σε εξεταστικό κέντρο για την εισαγωγή στη Γ' βάθμια εκπαίδευση, προκάλεσε έξαρση της ιδιωτικής εκπαίδευσης, δηλαδή την όξυνση της ταξικότητας της εκπαίδευσης. Από την άλλη, όλο και πιο έντονα, το σχολείο ξεκόβει από το ρόλο που θα έπρεπε να έχει. Να παρέχει, δηλαδή ολόπλευρη μόρφωση και τα απαραίτητα εφόδια που χρειάζεται ένας άνθρωπος για τη ζωή του, ανεξάρτητα από το τι επάγγελμα θα ακολουθήσει.

Σύμφωνα με παλιότερα στοιχεία του ΕΚΕΒΙ (Εθνικό Κέντρο Βιβλίου) ο λειτουργικός αναλφαβητισμός δε φαίνεται να υποχωρεί. Αντίθετα, πολλοί είναι οι άνθρωποι που δεν μπορούν να ερμηνεύσουν και να κατανοήσουν ζητήματα που αφορούν την καθημερινότητά τους. Από το να κατανοήσουν εύκολα ένα λογαριασμό της ΔΕΗ, μέχρι να γνωρίζουν πού μπορούν να απευθυνθούν για το αν δικαιούνται αύξηση, σύνταξη κλπ. Κι αυτό δεν έχει να κάνει με τις παλαιότερες γενιές ή με ανθρώπους που δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση. Ολο και λιγότεροι νέοι διαβάζουν. Ερευνα του ΕΚΕΒΙ το 2004 έδειξε ότι το 61% των νέων μεταξύ 18 - 24 χρονών και το 57% των νέων από 25 - 34 χρονών δε διαβάζουν ποτέ ή διαβάζουν σπάνια. Ούτε βιβλία, ούτε εφημερίδες ή άλλα έντυπα. Και επιπλέον, περισσότεροι από τους μισούς νέους ανθρώπους δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν ούτε τις ειδήσεις που βλέπουν στην τηλεόραση.

Αυτό αντιπαλεύουν μέσα από τους πολύμορφους αγώνες τους οι μαθητές, από κοινού με τους δασκάλους τους. Να τους αρπάζουν τη γνώση απ' τα χέρια. Να τους καταδικάζουν σε μια ζωή μέσα στο σκοτάδι και την καθυστέρηση, όπου οι λέξεις «δικαίωμα», «κοινωνική πρόοδος», «συλλογικότητα» και «αξιοπρέπεια» θα έχουν χάσει το νόημά τους.