Με τα λόγια του ΔΝΤ, «καθώς ο κόσμος αντιμετωπίζει μια παρατεταμένη περίοδο οικονομικής αδυναμίας, δημογραφικών αλλαγών και την επείγουσα ανάγκη να πλοηγηθεί στην πράσινη μετάβαση και τις τεχνολογικές ανακατατάξεις, η επείγουσα ανάγκη για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι σαφέστερη από ποτέ. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής καλούνται να εφαρμόσουν μέτρα που ενισχύουν τον ανταγωνισμό, διευκολύνουν την κατανομή των πόρων σε αναδυόμενους τομείς και ενισχύουν την προσφορά εργασίας ενόψει της γήρανσης του πληθυσμού. Ωστόσο, παρά τη σαφή ανάγκη για δράση, η εξασφάλιση ευρείας κοινωνικής αποδοχής για τις αλλαγές πολιτικής αποτελεί συχνά σημαντικό εμπόδιο, με τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες να φθίνουν μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση εν μέσω αυξανόμενης κοινωνικής αντίστασης».
Την ίδια ώρα, με μια νέα κρίση υπερσυσσώρευσης να καραδοκεί στη γωνία, αφού, όπως έλεγε τις προάλλες η επικεφαλής του ΔΝΤ, Γ. Γκεοργκίεβα, «το ΔΝΤ παραδέχεται ότι υπάρχει αφθονία κεφαλαίων παγκοσμίως, αλλά συχνά όχι στις σωστές θέσεις ή στους σωστούς τύπους επενδύσεων», το Ταμείο δείχνει επίσης και προς το άνοιγμα νέων πεδίων κερδοφορίας για τα λιμνάζοντα κεφάλαια, που σημαίνει μεταξύ πολλών άλλων παραπέρα εμπορευματοποίηση και νέα χτυπήματα για τις λαϊκές ανάγκες: «Στις βασικές προτεραιότητες περιλαμβάνονται η χαλάρωση των φραγμών εισόδου και η ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων, ώστε να διευκολυνθεί η ανακατανομή των πόρων μεταξύ των τομέων», σημειώνει ο ιμπεριαλιστικός οργανισμός.
Σε αυτές ακριβώς τις «μεταρρυθμίσεις» αντιστέκονται οι λαοί σε όλο και περισσότερες χώρες και με αυξανόμενους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, όπως δείχνει και το διπλανό διάγραμμα του ΔΝΤ, που αποτυπώνει τον αριθμό των χωρών όπου ξεσπάνε κινητοποιήσεις για ζητήματα που σχετίζονται με τις συντάξεις, τα εργασιακά δικαιώματα, τον ηλεκτρισμό κ.ο.κ.
Ενώ το δικό της ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει και η διαπίστωση του Ταμείου ότι «η αντίσταση στις μεταρρυθμίσεις συχνά υπερβαίνει το οικονομικό συμφέρον και, αντίθετα, έχει βαθιές ρίζες σε παράγοντες συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένων των αντιλήψεων, της παραπληροφόρησης και των ελλειμμάτων εμπιστοσύνης», μια διαπίστωση που κάτω από τα περί «παραπληροφόρησης» αποτυπώνει - ως έναν τουλάχιστον βαθμό - μια τάση γενικότερης αμφισβήτησης του εκμεταλλευτικού συστήματος, όπως και την ανάγκη για ριζικότερες αλλαγές.Στο πλαίσιο αυτό, το Ταμείο δίνει σήμα για να δυναμώσουν οι μηχανισμοί χειραγώγησης και ενσωμάτωσης, τονίζοντας ότι «οι αποτελεσματικές στρατηγικές απαιτούν περισσότερα από την καλύτερη επικοινωνία. Πρέπει να υποστηρίζονται από ένα ισχυρό θεσμικό πλαίσιο που προωθεί την εμπιστοσύνη και τον αμφίδρομο διάλογο από τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού των πολιτικών», μηχανισμούς δηλαδή που θα «διπλαρώνουν» τους εργαζόμενους και την υποτιθέμενη «συναίνεσή» τους στις μεταρρυθμίσεις του κεφαλαίου, με στόχο, όπως σημειώνεται, να «αυξηθεί σημαντικά η πιθανότητα εφαρμογής και διατήρησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που είναι κρίσιμες», δείχνοντας έτσι ότι ακόμη και όταν αυτές ψηφίζονται, δεν σημαίνει ότι εφαρμόζονται, κάτω (και) από τις λαϊκές αντιδράσεις.
Δεν είναι βέβαια οι μόνοι που χτυπάνε τα «καμπανάκια» αυτά: Κάθε άλλο άλλωστε παρά άσχετη με όλα αυτά είναι η προσπάθεια να νεκραναστηθεί η σοσιαλδημοκρατία σε μια σειρά από χώρες και στην Ελλάδα, όπως και να στηθούν μια σειρά από σχηματισμοί και αναχώματα που θα μαζεύουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια.
Καθόλου τυχαία, άλλωστε, το φετινό Νόμπελ Οικονομίας πήγε σε μερικούς ακόμη από τους διαχρονικούς κήρυκες της απάτης ότι «η αστική δημοκρατία γεννάει ανάπτυξη για όλους» ή, με πιο «ακαδημαϊκά» λόγια, της θεωρίας που «συνδέει την οικονομική ανάπτυξη με τη θεσμική επάρκεια ενός κράτους», με έναν από αυτούς να λέει πρόσφατα ότι «η δημοκρατία είναι σε κρίση και η στήριξη σε αυτή είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα στον βιομηχανικό κόσμο, όπου κανένας δεν πίστευε ότι θα καταρρεύσει».
Σε έναν κόσμο όπου τα «ταμπούρλα» ενός γενικευμένου ιμπεριαλιστικού πολέμου χτυπάνε όλο και πιο δυνατά, όπου μια νέα ακόμη βαθύτερη διεθνής καπιταλιστική κρίση κρέμεται ως «δαμόκλειος σπάθη» πάνω από τον σβέρκο των λαών, με τα αδιέξοδα του καπιταλιστικού συστήματος να μεγαλώνουν διαρκώς κι αναπόφευκτα φορτώνοντας και νέα δεινά στους λαούς, οι «δραματικές» προειδοποιήσεις του ΔΝΤ αποτυπώνουν παραπάνω από εύγλωττα το τι είναι εκείνο που φοβούνται τα αστικά επιτελεία: Την εργατική - λαϊκή δράση, σε σύγκρουση με τη στρατηγική του κεφαλαίου και τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, με στόχο ριζικές αλλαγές στην οικονομία και στην εξουσία, τον σοσιαλισμό, που αποτελεί τη μόνη διέξοδο για τους λαούς σε όλο τον κόσμο. Αυτή η προοπτική πρέπει τώρα να δυναμώσει, μέσα και από τον καθημερινό αγώνα σε συμπόρευση με το ΚΚΕ.
INTIME NEWS |
Την ίδια στιγμή τα κέρδη των ελληνικών τραπεζών εκτοξεύονται, αφού το πρώτο εξάμηνο του 2024 κατέγραψαν κέρδη μετά από φόρους και διακοπτόμενες δραστηριότητες ύψους 2,3 δισ. ευρώ, έναντι κερδών 1,9 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2023! Και μιλάμε για τις τράπεζες που από το 2010 - 2011 δεν πληρώνουν καν φόρο, αφού παραμένει η αισχρή μνημονιακή πρόβλεψη για τον λεγόμενο «αναβαλλόμενο φόρο».
Σύμφωνα λοιπόν με την Εκθεση, στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2024 το συνολικό απόθεμα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) διαμορφώθηκε σε 10,4 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 4,8% ή 476 εκατ. ευρώ σε σχέση με το τέλος του 2023 (9,9 δισ. ευρώ). Οπως αναφέρει η ΤτΕ, η επιδείνωση των ΜΕΔ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024 οφείλεται στην ενσωμάτωση, μετά από εποπτική απαίτηση, συγκεκριμένων κατηγοριών δανείων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Σημειώνεται ότι η συνολική μείωση των ΜΕΔ σε σχέση με το υψηλότερο επίπεδό τους, που καταγράφηκε τον Μάρτιο του 2016, έφθασε το 90,3% ή 96,8 δισ. ευρώ. Σε ενοποιημένη βάση το απόθεμα των ΜΕΔ διαμορφώθηκε στα 10,6 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 4,3% ή 0,4 δισ. ευρώ από τα 10,2 δισ. ευρώ που ήταν στο τέλος του 2023.
Παρ' όλα αυτά, δηλαδή παρά την επίθεση και το ξεζούμισμα στα χρεωμένα νοικοκυριά από ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ όλα τα προηγούμενα χρόνια για να πληρωθούν τόκοι, δόσεις και κεφάλαια, δημιουργούνται νέες γενιές «κόκκινων» δανείων, αφού ακόμα και για ρυθμισμένα δάνεια υπάρχει αντικειμενική αδυναμία να αποπληρωθούν τα χρέη.
Ο «Ριζοσπάστης» στο παρελθόν έχει αναδείξει τις ληστρικές ρυθμίσεις των λεγόμενων servicers, που κρατούν σε ομηρία τα νοικοκυριά. Π.χ. αυτή της εταιρείας «Cepal», που οδηγεί σε αδιέξοδο μία ακόμα οικογένεια, αυτήν τη φορά στη Μάνδρα: Η δανειολήπτρια, πρώην αυτοαπασχολούμενη που ζει στις εργατικές κατοικίες Μάνδρας, προχώρησε σε ρύθμιση του στεγαστικού δανείου που είχε λάβει για την πρώτη και μόνη κατοικία της το 2021. Η ρύθμιση που έχει επιβάλει η «Cepal» περιλαμβάνει μηνιαία δόση 216,35 ευρώ, εκ των οποίων μόνο τα 13,72 ευρώ αποτελούν κεφάλαιο και τα 202,63 αφορούν τόκους...
Ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο, για να ξελασπώσει τις τράπεζες από τα «κόκκινα» δάνεια και για να εκβιάσει ακόμα περισσότερο τα νοικοκυριά, η κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόσφατα τη χρονική επέκταση του περιβόητου προγράμματος «Ηρακλής» και των εγγυήσεων κατά 1 δισ. ευρώ. Τι είναι ο «Ηρακλής»; Ενα τεράστιο κρατικό πακέτο, ύψους 2 δισ. ευρώ (τώρα γίνονται 3 δισ.), ως εγγύηση για τη μείωση των ΜΕΔ, που αν εκπέσουν θα επιβαρύνουν το χρέος, δηλαδή τον λαό. Σε συνδυασμό με παλιότερους νόμους του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, ο «Ηρακλής» νομιμοποιεί και διευκολύνει την αγοραπωλησία Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων.
Εχει αναγνωριστεί επίσης το «δικαίωμα» των servicers να επισπεύδουν διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης έναντι «κόκκινων» δανείων, δηλαδή να προχωρούν σε πλειστηριασμούς και κατασχέσεις σε βάρος των χρεωμένων λαϊκών νοικοκυριών. Επιπλέον, οι servicers μπορούν να αξιώνουν από τους υπερχρεωμένους οφειλέτες προκαταβολή 10% προκειμένου να μπουν σε ρύθμιση μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού. Ετσι χιλιάδες χρεωμένα νοικοκυριά αποκλείονται από τη δυνατότητα ρύθμισης, αφού είναι προφανές ότι αδυνατούν να πληρώσουν ένα ποσό που φτάνει στο 10% του κεφαλαίου της οφειλής.
Η χαριστική βολή στα χρεωμένα νοικοκυριά δίνεται με την πρόβλεψη του «Ηρακλή» να πετιούνται εκτός διαδικασίας οι χρεωμένοι δανειολήπτες που μπήκαν στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού συμβιβασμού, προσπαθώντας να βρουν χρήματα για να σώσουν το σπίτι τους, αλλά στη συνέχεια δεν κατάφεραν να αποπληρώσουν τη ρύθμιση. Επιταχύνεται έτσι το ξεσπίτωμα, για να μη χάνουν χρόνο τα «κοράκια» στην «αξιοποίηση» των ακινήτων. Πρόκειται για μια Λερναία Υδρα, που πετά έξω από τα σπίτια τους ακόμα και ΑμεΑ που τους έχει φορεθεί από το πουθενά μια θηλιά στον λαιμό από τις κυβερνήσεις ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η μεταφορά των ΜΕΔ εκτός τραπεζικού τομέα δεν σημαίνει και την οριστική εξάλειψη του χρέους από την καπιταλιστική οικονομία. Το χρέος παραμένει, με τη διαχείρισή του πλέον να έχει μεταφερθεί και να πραγματοποιείται από τις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις. Και οι εγγυήσεις του κράτους βεβαιώνουν ότι αν κάτι πάει στραβά, το χρέος θα φορτωθεί και πάλι στις πλάτες του λαού. Σύμφωνα με την Εκθεση, το α' εξάμηνο του 2024 το υπόλοιπο των δανείων (εξυπηρετούμενων και μη) σε ατομική βάση ανήλθε σε 151 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μικρή αύξηση 1%, προερχόμενη κυρίως από το χαρτοφυλάκιο των επιχειρηματικών δανείων και συγκεκριμένα των δανείων προς μεγάλες επιχειρήσεις (2,6%).
Στην παραπάνω άνοδο συνέβαλε και η αύξηση του χαρτοφυλακίου των ΜΕΔ στα στεγαστικά δάνεια (ενσωμάτωση δανείων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου). Ο λόγος των ΜΕΔ προς το σύνολο των δανείων στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2024 διαμορφώθηκε σε 6,9%, έναντι 6,7% στο τέλος του 2023. Τα δάνεια σε καθυστέρηση ανήλθαν σε 400 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2024, από 440 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2023 (μειωμένα κατά 8,9%), αντιπροσωπεύοντας το 2,1% του δανειακού χαρτοφυλακίου.
Το πρώτο εξάμηνο του 2024 οι ελληνικές τράπεζες κατέγραψαν κέρδη μετά από φόρους και διακοπτόμενες δραστηριότητες ύψους 2,3 δισ. ευρώ, έναντι κερδών 1,9 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2023. Με αυτήν την αύξηση κερδών σε ποσοστό 25% οι τράπεζες πλησιάζουν τον ετήσιο στόχο για 4,5 δισ.! Η Eurobank κατέγραψε το πρώτο εξάμηνο κέρδη 721 εκατ. (+5,4%), η Εθνική 670 εκατ. (+26% ), η Alpha Bank 322,5 εκατ. (+6,5%) και η Πειραιώς 563 εκατ.
Χαρακτηριστική είναι βέβαια και η σύνθεση των εσόδων των τραπεζών. Μόνο από τους τόκους, με τους οποίους έχουν γδάρει τους «οφειλέτες» ιδιαίτερα των στεγαστικών δανείων, οι τραπεζικοί όμιλοι έφαγαν πάνω από 4,1 δισ. ευρώ, από τις προμήθειες με το «έτσι θέλω», πάνω από 1 δισ., ενώ μείωσαν παραπέρα τα «κόκκινα» δάνεια, με το πέρασμά τους στα funds, που εντείνουν τους πλειστηριασμούς και τους εκβιασμούς σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων.
Στο μεταξύ είναι σε εξέλιξη ένα νέο μπαράζ πλειστηριασμών, με δηλωμένη την πρόθεση να βγουν στο σφυρί τουλάχιστον 10.000 ακίνητα το β' εξάμηνο του 2024. Δεν είναι τυχαίο ότι το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν οι καταγγελίες σε σωματεία και μαζικούς φορείς για καθημερινή διενέργεια ηλεκτρονικών πλειστηριασμών αλλά και βιομηχανία εξώσεων σε εργατικές - λαϊκές οικογένειες, ακόμα και με μέλη ΑμεΑ.
Είναι γνωστό ότι η παραπέρα μείωση των «κόκκινων» δανείων με την ένταση των πλειστηριασμών αποτελεί ένα από τα σταθερά αντιλαϊκά προαπαιτούμενα του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ πλέον αφορά και τη «μεταμνημονιακή εποπτεία». Την ίδια ώρα οι «ματωμένοι» στόχοι που περιγράφονται στο νέο Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2025 - 2028 απαιτούν κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης σε όλους τους τομείς, όπως και στο λαϊκό εισόδημα, και θα φέρουν νέα βάρη για τις λαϊκές οικογένειες, διογκώνοντας το «ιδιωτικό» χρέος και «κοκκινίζοντας» κι άλλα δάνεια. Θυμίζουμε ότι το ύψος των «κόκκινων» δανείων φτάνει τα 70 δισ. ευρώ, ενώ στη «μέγγενη» βρίσκονται περίπου 700.000 ακίνητα. Στελέχη της αγοράς και των εταιρειών διαχείρισης, μάλιστα, εκτιμούν ότι το 20% - 25%, δηλαδή 150.000 με 175.000 ακίνητα, πρέπει να πάνε σε πλειστηριασμό, εκ των οποίων οι κατοικίες θα είναι 60.000 με 70.000.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε έκθεσή της για τη λεγόμενη «μεταπρογραμματική εποπτεία» (το μεταμνημονιακό μνημόνιο δηλαδή) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «τραβάει το αυτί» στην Ελλάδα, διότι παρατηρούνται προβλήματα στην επιτάχυνση και ομαλή εξέλιξη των πλειστηριασμών. Αυτό που προβληματίζει την ΕΕ είναι ότι μόνο το 34% των πλειστηριασμών ολοκληρώνονται, παρά τη θωράκιση του αντιλαϊκού θεσμικού πλαισίου η οποία έχει γίνει τα τελευταία χρόνια.
INTIME NEWS |
Παραθέτουμε μερικά στοιχεία από το συνέδριο για να γίνει κατανοητό τι εννοούμε.
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση, διά στόματος υπουργού Εθν. Οικονομίας και Οικονομικών, Κ. Χατζηδάκη, περιέγραψε τον τρόπο με τον οποίο θα παραχωρηθούν «πακέτο» σε επιχειρηματικούς ομίλους χιλιάδες δημόσια ακίνητα μέσω της ΕΤΑΔ. Οπως είπε, μεταξύ άλλων, με επίκεντρο την ΕΤΑΔ, γίνονται συντονισμένες ενέργειες, προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες. Και πρόσθεσε: «Ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός για τον συντονισμό του έργου της χαρτογράφησης 36.000 ακινήτων της ΕΤΑΔ και σταδιακά έως 1.000 από αυτά θα μπουν σε άμεσο πλάνο ωρίμανσης. Θα αλλάξουμε όμως τη διαδικασία, δεν θα έχουμε 1.000 διαγωνισμούς, θα κάνουμε εταιρείες holding, μετά από σχετικές μελέτες που θα γίνουν. Θα ομαδοποιηθούν πολλά από αυτά τα ακίνητα, το Δημόσιο θα κρατήσει μειοψηφική συμμετοχή και οι ιδιώτες, αφού κερδίσουν τους διαγωνισμούς, θα αναλάβουν την αξιοποίησή τους. Αυτό είναι ένα μεγάλο στοίχημα. Με αυτό τον τρόπο θα είναι πιο γρήγορες οι διαδικασίες από το να προσπαθήσουμε ένα ένα να τα αξιοποιήσουμε».
Για το ζήτημα αυτό, ο Δ. Ρούσσης, από την «Bernitsas Law», ανέφερε ότι ένα από τα βασικά προβλήματα για την αξιοποίηση των κρατικών ακινήτων είναι το καθεστώς ωρίμανσης των ακινήτων του Δημοσίου. «Υπάρχουν ιδιαιτερότητες στα δημόσια ακίνητα, που έχουν να κάνουν με το ότι δεν υπάρχει σαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς, έχουν γίνει καταπατήσεις κ.τ.λ. Υπάρχουν ελλείψεις στα επενδυτικά σχέδια και παρά το γεγονός πως είναι κάπως έτοιμες οι υποδομές δεν παύουν να υπάρχουν προβλήματα αδειοδοτικά. Το βλέπουμε σε αεροδρόμια, λιμάνια, μαρίνες, ακόμα και στις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις».
Ο Δ. Ανδριόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της κατασκευαστικής «Dimand», σημείωσε ότι μια σημαντική κίνηση για το «ξεκλείδωμα» των αποθεμάτων κτιρίων θα ήταν η σύνδεση με αποκομμένες περιοχές της Αθήνας. «Υπάρχουν ολόκληρες γειτονιές και περιοχές, που είναι αποκομμένες από τη λειτουργία της πόλης. Πιστεύουμε ότι αν ενταχθούν οι γειτονιές όπως Αγιοι Ανάργυροι, Μενίδι, Ζεφύρι, Θρακομακεδόνες, αν με κάποια μέσα σταθερής τροχιάς αποκτήσουν εγγύτητα με την πόλη, εκεί μπορεί να βρει κανείς μεγάλο στοκ».
Τόσο απλά, τα σπίτια που χάνει ο λαός από τους πλειστηριασμούς είναι το ...στοκ των «κορακιών».
Ενδεικτικό είναι και ότι όσο «μακριά» και «αισιόδοξα» κι αν δει το μάτι του ιμπεριαλιστικού οργανισμού, δεν φαίνεται φως στο τούνελ: «Σε πέντε χρόνια από τώρα η παγκόσμια ανάπτυξη αναμένεται να φτάσει το 3,1% - μια μέτρια επίδοση σε σύγκριση με τον προ πανδημίας μέσο όρο», λένε οι συντάκτες της έκθεσης, αποτυπώνοντας εμμέσως πλην σαφώς ότι δεν υπάρχει γιατρειά στο πρόβλημα της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου.
Την ίδια ώρα τα στοιχεία αποτυπώνουν ότι «κάτω από την επιφάνεια» των μέσων όρων πραγματοποιούνται σημαντικές ανακατατάξεις δυνάμεων και διαφοροποιήσεις, γεγονός που τροφοδοτεί παραπέρα τους ανταγωνισμούς - πρώτα απ' όλα ανάμεσα σε ΗΠΑ, ΕΕ και Κίνα - και αποτυπώνεται ακριβώς στους «γεωπολιτικούς» και άλλους κινδύνους που εντοπίζει το ΔΝΤ.
Οπως σημειώνεται στην έκθεση, «αξιοσημείωτες αναθεωρήσεις έχουν πραγματοποιηθεί κάτω από την επιφάνεια από τον Απρίλιο του 2024, με τις αναβαθμίσεις των προβλέψεων για τις Ηνωμένες Πολιτείες να αντισταθμίζουν τις υποβαθμίσεις των προβλέψεων για άλλες προηγμένες οικονομίες, ιδίως για τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές χώρες.
Ομοίως, στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες οι διαταραχές στην παραγωγή και μεταφορά εμπορευμάτων, ιδίως του πετρελαίου, οι συγκρούσεις, οι εμφύλιες ταραχές και τα ακραία καιρικά φαινόμενα οδήγησαν σε αναθεωρήσεις προς τα κάτω των προοπτικών για τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία και εκείνων για την υποσαχάρια Αφρική.
Αυτές αντισταθμίστηκαν από τις αναβαθμίσεις των προβλέψεων για την αναδυόμενη Ασία, όπου η αυξανόμενη ζήτηση για ημιαγωγούς και ηλεκτρονικά προϊόντα, που καθοδηγείται από σημαντικές επενδύσεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη, έχει ενισχύσει την ανάπτυξη, μια τάση που υποστηρίζεται από σημαντικές δημόσιες επενδύσεις στην Κίνα και στην Ινδία».
Με νούμερα τα παραπάνω αποτυπώνονται στις προβλέψεις του ΔΝΤ, που:
Ολα τα παραπάνω ρίχνουν κι άλλο «λάδι στη φωτιά» των τριβών και των ανταγωνισμών, με τον ιμπεριαλιστικό οργανισμό να σημειώνει μια σειρά συμπτώματα αυτών ακριβώς των ανταγωνισμών ως κινδύνους για την «παγκόσμια ανάπτυξη», περιγράφοντας μια «κουρελού» όπου αστικά κράτη και κυβερνήσεις ένα «μπαλώνουν» και δυο «ξηλώνονται», αφού το «γιατρικό» για τη μία ασθένεια του καπιταλιστικού συστήματος είναι «φαρμάκι» για την άλλη.
«Οι κίνδυνοι για τις παγκόσμιες προοπτικές κλίνουν προς τα κάτω εν μέσω αυξανόμενης πολιτικής αβεβαιότητας», σημειώνεται στην έκθεση, η οποία ξεχωρίζει:
Εξέφρασε βεβαιότητα ότι η Τουρκία «θα συνεχίσει να το κάνει, καθώς επιπλέον δυναμικότητα διατίθεται εδώ στη χώρα», ενώ υπογράμμισε ειδικά ότι «Τουρκία και ΗΠΑ μοιράζονται τον στόχο να βοηθήσουν την περιοχή της Κεντρικής Ασίας να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές της», αλλά και «την έντονη επιθυμία να δουν και πάλι ροή πετρελαίου από το Ιράκ μέσω του αγωγού Ιράκ - Τουρκία».
Τα παραπάνω είναι ορισμένα μόνο από τα σχέδια μεταφοράς Ενέργειας και εμπορευμάτων στα οποία εμπλέκεται ενεργά η Τουρκία, επιδιώκοντας να αξιοποιήσει για λογαριασμό του τουρκικού κεφαλαίου τη γεωστρατηγική θέση της χώρας, τον ρόλο της ως «κρίσιμου συμμάχου» του ευρωατλαντικού μπλοκ αλλά και στρατηγικές συμφωνίες με Κίνα και Ρωσία, προωθώντας σχέδια για ανάδειξη της Τουρκίας σε μεγάλο ενεργειακό κόμβο Ανατολής - Δύσης.
Ενδεικτικός ως προς τα παραπάνω είναι ο λεγόμενος «Δρόμος Ανάπτυξης» («Development Road Project» - DRP, που ορισμένοι αποκαλούν και «νέο Δρόμο του Μεταξιού»), που βρέθηκε στο επίκεντρο της επίσημης επίσκεψης που έκανε ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τον περασμένο Απρίλη στο Ιράκ.
Να σημειωθεί ότι η εν λόγω επίσημη επίσκεψη στο Ιράκ πραγματοποιήθηκε μετά από 12 ολόκληρα χρόνια, καθώς στις διμερείς σχέσεις βάραιναν διαφωνίες, μεταξύ άλλων για τις τουρκικές επιχειρήσεις κατά του κουρδικού ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ. Τέτοιες επιχειρήσεις πραγματοποιήθηκαν άλλωστε από την Αγκυρα κι αυτήν την εβδομάδα, μετά την προχτεσινή επίθεση ενόπλων στην τουρκική στρατιωτική βιομηχανία TUSAS, από δράστες που φέρονται να συνδέονται με το ΡΚΚ.
Εκτιμάται πως όταν ολοκληρωθεί ο DPR θα περιλαμβάνει περίπου 1.200 χιλιόμετρα οδικών αξόνων και άλλα τόσα χιλιόμετρα σιδηροδρομικής σύνδεσης, ενώνοντας το λιμάνι Αλ Φάου (στην πολύ μικρή, αλλά πολύ μεγάλης σημασίας, ακτογραμμή στο νότιο Ιράκ, που «βρέχει» ο Περσικός Κόλπος) με τη μεθόριο Τουρκίας - Ιράκ κι από εκεί με την Ευρώπη.
Σημειωτέον ότι στο πλαίσιο εκείνης της επίσκεψης Ερντογάν στη Βαγδάτη, Τουρκία και Ιράκ, μαζί με Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), υπέγραψαν τετραμερές Μνημόνιο Συνεργασίας για να προχωρήσουν επενδύσεις καταρχάς για τη μεταφορά εμπορευμάτων από τον Περσικό Κόλπο μέχρι την Ευρώπη, παρακάμπτοντας τη Διώρυγα του Σουέζ.
Σχετικό ρεπορτάζ του τουρκικού πρακτορείου «Αναντολού» παρέθετε εκτιμήσεις, σύμφωνα με τις οποίες αποστολές εμπορευμάτων, οι οποίες σήμερα διαρκούν 45 μέρες όταν διεκπεραιώνονται μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας (στο νοτιότερο άκρο της αφρικανικής ηπείρου) ή 35 μέρες όταν γίνονται μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, με τον DRP θα γίνονται σε μόλις 25 ημέρες.
Οι λιμενικές υποδομές που υπάρχει στόχος να αναπτυχθούν στο ιρακινό λιμάνι Αλ Φάου (90 θέσεων) υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσουν αυτές του Τζεμπέλ Αλι (67 θέσεων) που βρίσκεται στη νότια έξοδο του Περσικού και σήμερα θεωρείται το πιο πολυσύχναστο εμπορικό λιμάνι της Μέσης Ανατολής.
Ορισμένοι εκτιμούν ότι έως το 2025 το Αλ Φάου θα ανοίξει, καθώς σήμερα φέρεται να είναι σχεδόν έτοιμο το μεγαλύτερο μέρος των βασικών εγκαταστάσεων που θα επιτρέψουν αρχικά στο λιμάνι να εξυπηρετεί τη μεταφορά 3,5 εκατομμυρίων τόνων εμπορευμάτων ετησίως. Σε επόμενη φάση, τα μεταφερόμενα εμπορεύματα εκτιμάται ότι ίσως φτάσουν τους 7,5 εκατομμύρια τόνους. Τα επόμενα χρόνια υπάρχουν σχέδια επίσης για να γίνει στην περιοχή διυλιστήριο, εργοστάσιο επεξεργασίας και παραγωγής προϊόντων μετάλλου, όπως και διάφορες άλλες βιομηχανικές μονάδες.
Σημειωτέον ότι Αγκυρα και Βαγδάτη διακήρυξαν ότι θα ενισχύσουν τη συνεργασία τους και ειδικά στη λεγόμενη «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας», συγκροτώντας και «τακτικούς μηχανισμούς διασύνδεσης», στο πλαίσιο ενός «στρατηγικού πλαισίου σχέσεων, σύμφωνα με το οποίο οι αρχές των δύο χωρών θα εργάζονται συντονισμένα, σε τακτά χρονικά διαστήματα, και με προσέγγιση προσανατολισμένη προς επιδιωκόμενα αποτελέσματα». Συμφώνησαν μάλιστα και στο ότι το PKK «αντιπροσωπεύει απειλή για την ασφάλεια τόσο για την Τουρκία όσο και για το Ιράκ»...
Τα «ανοίγματα» της τουρκικής κυβέρνησης προς τον φυλακισμένο ηγέτη του ΡΚΚ, Αμπντ. Οτσαλάν, για έναν ενδεχόμενο «συμβιβασμό» και για αποφυλάκισή του, εφόσον διακηρύξει το «τέλος της τρομοκρατίας» και τη διάλυση του ΡΚΚ, υπηρετούν και τη «σταθερότητα» τέτοιων μεγαλεπήβολων επενδυτικών σχεδίων. Οπως «υπενθύμισε», βέβαια, και η επίθεση στην τουρκική στρατιωτική βιομηχανία TUSAS, οι απόπειρες αυτές δεν θα είναι χωρίς εμπόδια.
Τα σχέδια της Αγκυρας να επιταχύνει το σχέδιο του δρόμου DPR προωθούνται ενώ παράλληλα «τρέχει» ο ανταγωνιστικός σχεδιασμός για τον «Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας - Μέσης Ανατολής - Ευρώπης» (IMEC) που ανακοινώθηκε το φθινόπωρο του 2023, στην Ινδία, με στόχο να συνδέσει την Ινδία με την Ευρώπη, μέσω Σαουδικής Αραβίας, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ), Ιορδανίας και Ισραήλ. Ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, χαρακτήρισε τον IMEC «ορόσημο», εκφράζοντας εμμέσως πλην σαφώς τις προσδοκίες της Ουάσιγκτον να βρεθεί ένα αξιόπιστο αντίβαρο στον κινεζικό «Δρόμο του Μεταξιού».
Ωστόσο, ο IMEC παρακάμπτει την Τουρκία, τουλάχιστον με τα υπάρχοντα σχέδια.
Επιστρέφοντας από τη Σύνοδο των G20 (στο Νέο Δελχί), στο περιθώριο της οποίας ανακοινώθηκαν τα σχέδια για τον IMEC, ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρ. Τ. Ερντογάν, είχε επιμείνει δημόσια ότι «η Τουρκία είναι μια σημαντική παραγωγική και εμπορική βάση. Η πιο βολική γραμμή για τη μεταφορά από Ανατολή προς Δύση πρέπει να διέρχεται από την Τουρκία».
Κληθείς να σχολιάσει τυχόν επιπτώσεις που θα έχει ο IMEC ειδικά για τον κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού (Belt and Road Initiative - BRI), ο Ερντογάν μίλησε για την «πρόοδο» που έχει κάνει το Πεκίνο στην ανάπτυξη του BRI, προσθέτοντας μάλιστα ότι και η Αγκυρα έχει λάβει μέτρα για συμμετοχή στην κινεζική πρωτοβουλία, καταρχάς με την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού της δικτύου.
Κατέληξε δε ότι «οι χώρες προσπαθούν να επεκτείνουν τις εμπορικές τους διαδρομές και να διευρύνουν την περιφερειακή τους επιρροή. Εμείς από την πλευρά μας λέμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει διάδρομος χωρίς την Τουρκία. Η καταλληλότερη διαδρομή για κυκλοφορία από ανατολή προς δύση πρέπει να περνάει από την Τουρκία».
Από τη πλευρά του, μιλώντας λίγο καιρό μετά στο 10ο παγκόσμιο συνέδριο το οποίο οργάνωσε το Τουρκικό Επιχειρηματικό Συμβούλιο, στην Κωνσταντινούπολη και σχολιάζοντας τις ανακοινώσεις για τον IMEC, ο ΥΠΕΞ, X. Φιντάν, είπε: «Λαμβάνοντας υπόψη τη στρατηγική μας θέση στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, παραμένουμε δεκτικοί σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία προωθεί τη συνεργασία», σπεύδοντας ταυτόχρονα να προσθέσει: «Ωστόσο, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι στην περιοχή μας, η αποτελεσματική και βιώσιμη λειτουργία των διαδρόμων Ενέργειας και μεταφορών χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας δεν είναι δυνατή».
Την αποφασιστικότητα με την οποία πρέπει να δράσει το τουρκικό κεφάλαιο περιέγραψε πολύ καθαρά ο Αλπέρ Οζέλ, μεγαλοεπενδυτής στον κλάδο των Μεταφορών και στέλεχος της Διεθνούς Ενωσης Μεταφορέων, που, παρεμβαίνοντας σε επιχειρηματική συνάντηση τον Σεπτέμβρη, λίγο μετά τις ανακοινώσεις για τον IMEC, τόνισε: «Βλέπουμε άλλους να βγαίνουν και να ονομάζουν νέους Διαδρόμους, οπότε πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα. Ενας από τους λόγους για την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν η εγκατάλειψη του (κινεζικού) "Δρόμου του Μεταξιού" μετά το άνοιγμα της διώρυγας του Σουέζ».
Ο Τούρκος υπουργός Μεταφορών, Αμπντ. Ουράλογλου, μιλώντας στο ασιατικό δίκτυο «Nikkei», περιέγραψε τον DRP ως «σοβαρή εναλλακτική» στον IMEC και επιχειρηματολογώντας για τα πλεονεκτήματά του, σημείωσε:
-- Το Ιράκ είναι σήμερα μια χώρα «πολύ πιο ασφαλής από ό,τι ήταν πριν από μια δεκαετία και σε πέντε χρόνια δεν θα υπάρχουν προβλήματα ασφάλειας, επειδή η διέλευση αυτού του διαδρόμου είναι επωφελής για όλους».
-- Η ασφάλεια θα παραμείνει «ζήτημα» για τη διάνοιξη του IMEC, δεδομένου του πολέμου μεταξύ Ισραήλ - Χαμάς και των φόβων «ότι θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια περιφερειακή σύγκρουση».
-- Η Σαουδική Αραβία μπορεί να σταματήσει τη συζήτηση για εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ, κάτι που θα περιπλέξει κι άλλο την υλοποίηση του IMEC.
-- Επέμεινε δε ότι ο IMEC περιλαμβάνει πολλές εναλλαγές μεταξύ θαλάσσιων και χερσαίων οδών μεταφοράς, έναντι ενός «Ξηρού Καναλιού» (Dry Canal) όπως πολλοί περιγράφουν τον DRP.
-- Πρόσθεσε ακόμα ότι απαιτούνται πολλαπλές διαδρομές για τη διαχείριση του αυξανόμενου όγκου εμπορίου, σε μια περίοδο που «ο βόρειος διάδρομος (μέσω Ρωσίας) είναι προβληματικός λόγω του πολέμου (στην Ουκρανία)» και ενώ «στη νότια θαλάσσια οδό, είδαμε πώς το παγκόσμιο εμπόριο διαταράχθηκε όταν συνέβη ένα ατύχημα στη Διώρυγα του Σουέζ. Τις χρειαζόμαστε όλες και πρέπει να τις συντηρήσουμε όλες...».
Το πώς θα εξελιχθούν βέβαια τα πράγματα είναι δύσκολο να προβλεφθεί, δεδομένης και της ρευστότητας σε κρίσιμα παζάρια, της έντασης ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και συγκρούσεων.
Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ - και συνολικά ο ευρωατλαντικός άξονας - δεν παραγνωρίζουν ότι μια τουρκική «δυσαρέσκεια» μπορεί να αναζωπυρώσει το αλισβερίσι της Αγκυρας με το Πεκίνο, με τις δύο πλευρές να συζητούν ήδη από το 2015 πώς ο κινεζικός «Δρόμος του Μεταξιού» μπορεί να συνδεθεί με άξονες που διασχίζουν την τουρκική ενδοχώρα.
Δεν λείπουν, άλλωστε, και μελέτες που σημειώνουν τα προτερήματα από μια ένταξη της Τουρκίας στον IMEC, όπως αυτή που έχει δημοσιεύσει ο Michael Tanchum για τον «Αραβομεσογειακό Διάδρομο της Ινδίας», υποστηρίζοντας ότι «υπάρχει αρκετός χώρος για άλλες χώρες να ενταχθούν στο IMEC και οι δύο κορυφαίοι υποψήφιοι είναι Τουρκία και Αίγυπτος».
Ο συντάκτης της μελέτης τονίζει μάλιστα ότι τα διαμετακομιστικά σχέδια της Τουρκίας θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν «συμπληρωματικά» στον IMEC, παρατηρώντας ότι η τουρκική ηγεσία όλα τα τελευταία χρόνια έχει αναθερμάνει τις σχέσεις της με πολλά αραβικά κράτη.
Σημειωτέον ότι η διαδρομή που σήμερα έχει χαραχτεί για τον IMEC περιλαμβάνει ως πιθανούς «σταθμούς» και ελληνικά λιμάνια, με πρώτο τον Πειραιά, για τον οποίο βέβαια προκαλεί προβληματισμό στη «Δύση» η παρουσία της κινεζικής COSCO.
Τον Φλεβάρη, στη διάρκεια επίσημης επίσκεψης του Ελληνα πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη στην Ινδία, η κυβέρνηση διαμήνυε ότι οι εταίροι της Αθήνας «έχουν καταλάβει πως είμαστε για την Ινδία το "check in point" για την Ευρώπη»...
Ανεξάρτητα από την εξέλιξη των παραπάνω βέβαια, οι λαοί δεν έχουν να κερδίσουν τίποτα από τους διάφορους «δρόμους» και «διαδρόμους» του κεφαλαίου. Ισα ίσα η προώθησή τους εμπλέκει τους λαούς σε επικίνδυνους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και βάφεται με το αίμα πολεμικών συγκρούσεων.