Κατά τη διάρκεια της Κλασικής περιόδου, στους Ολυμπιακούς Αγώνες μπορούσαν να συμμετέχουν όλοι οι Ελληνες, αρκεί να μην είχαν διαπράξει εγκλήματα και να μην έκλεψαν κάποιο ναό. Ως Ελληνες θεωρούνταν οι ελεύθεροι κάτοικοι των πόλεων - κρατών της κυρίως Ελλάδας και των αποικιών της. Απαγορευόταν αυστηρά η συμμετοχή των «βαρβάρων» και, βέβαια, των δούλων.

Την Ελληνιστική περίοδο οι αγώνες έγιναν διεθνείς. Οι Ελληνες που συμμετείχαν ήταν κυρίως επαγγελματίες αθλητές, που μετακινούνταν από πόλη σε πόλη, στοχεύοντας στα μεγάλα χρηματικά έπαθλα.

Στη Ρωμαϊκή περίοδο άρχισε να επιτρέπεται και η συμμετοχή των δούλων, αλλά μόνο οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες αγωνίζονταν στην Ολυμπία. Οι δούλοι μπορούσαν να πάρουν μέρος στους αγώνες που γίνονταν σε άλλες πόλεις.

Εκείνες που δεν συμμετείχαν καθόλου ήταν οι γυναίκες, ούτε ως αθλήτριες ούτε ως θεατές. Σύμφωνα με έναν αυστηρότατο κανόνα, που ίσχυε για όλη τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, η είσοδός τους στο στάδιο απαγορευόταν απολύτως. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι η παραβίαση αυτού του κανόνα είχε ως αποτέλεσμα την κατακρήμνιση των γυναικών που τον αψηφούσαν από το Τυπαίο όρος! Το Τυπαίο, βραχώδες βουνό της αρχαίας Ηλείας, βρισκόταν στην αρχαία οδό προς την Ολυμπία, κοντά στον Αλφειό ποταμό.

Η μοναδική γυναίκα στην οποία επιτρεπόταν η είσοδος ήταν η ιέρεια της Δήμητρας, Χαμύνης. Το Ιερό της βρίσκεται σε απόσταση 150 μέτρων ανατολικά του αρχαίου Σταδίου στην Αρχαία Ολυμπία (ανακαλύφθηκε το 2006). Η Χαμύνη ήταν τοπική προϊστορική θεότητα της βλάστησης και της αναπαραγωγής. Το επίθετο προέρχεται από το «χαμαί+ευνή» (σημαίνει αυτός που κείτεται ή κοιμάται στο έδαφος). Αργότερα η Δήμητρα δανείστηκε το προσωνύμιο αυτό και έγινε Δήμητρα Χαμύνη. Η ιέρειά της παρακολουθούσε τους αγώνες καθισμένη στον βωμό της θεάς, απέναντι από τις θέσεις των κριτών. Στους Ρωμαϊκούς χρόνους αυτή την τιμητική θέση κατείχε η Ρήγιλλα, μακρινή συγγενής αρκετών Ρωμαίων αυτοκρατόρων και σύζυγος του μορφωμένου και πάμπλουτου Αθηναίου Ηρώδη του Αττικού.

Η Καλλιπάτειρα από τη Ρόδο ήταν η πρώτη γυναίκα που μπήκε στο στάδιο και παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες (396 π.Χ.) χωρίς να της επιβληθεί θανατική ποινή. Κόρη του Διαγόρα του Ρόδιου και χήρα του Καλλιάνακτος, ανήκε σε οικογένεια Ολυμπιονικών. Θέλοντας να δει τον γιο της να αγωνίζεται, τόλμησε την απαγορευμένη είσοδο, ντυμένη με αντρικά ρούχα γυμναστή. Ο ενθουσιασμός της για τη νίκη του Πεισίρροδου αποκάλυψε το φύλο της. Εξαιρέθηκε από την ποινή λόγω του μεγάλου αριθμού αθλητών που είχε προσφέρει η οικογένειά της (ήταν κόρη, αδελφή και μητέρα Ολυμπιονικών), μένοντας στην Ιστορία ως μοναδική περίπτωση ατιμωρησίας για την παράβαση των αυστηρότατων ολυμπιακών κανόνων. Από τότε πάντως επιβλήθηκε η γυμνότητα σε όλους όσοι εισέρχονταν στον στίβο, και όχι μόνο στους αθλητές.

Τα Ηραία ήταν ειδικοί αγώνες δρόμου για τις νέες κοπέλες. Διεξάγονταν στην Ολυμπία προς τιμήν της θεάς Ηρας κάθε τέσσερα χρόνια, στο ίδιο στάδιο αλλά σε διαφορετική ημερομηνία από τις Ολυμπιάδες (συνέπιπταν με τη γιορτή των Ηραίων). Σε αυτούς έπαιρναν μέρος οι Ηλείες παρθένες, χωρισμένες ηλικιακά σε κορασίδες, νεάνιδες και γυναίκες. Φορούσαν χιτώνα κοντό και είχαν γυμνό τον δεξιό ώμο μέχρι το στήθος. Η νικήτρια στεφανωνόταν με κλαδί ελιάς, αποκτούσε το δικαίωμα να αναθέσει γλυπτή εικόνα με το όνομά της στο Ηραίο και της προσφερόταν μερίδιο από την αγελάδα που είχε θυσιαστεί στην Ηρα. Οι συγκεκριμένοι αγώνες είχαν καθιερωθεί είτε από την Ιπποδάμεια (προς τιμήν του συζύγου της Πέλοπα και της νίκης του επί του πατέρα της, Οινομάου) είτε από τις δεκαέξι γυναίκες της Ηλιδας που ύφαιναν τον πέπλο της θεάς.

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες οι γυναίκες είχαν δικαίωμα συμμετοχής μόνο ως ιδιοκτήτριες αλόγων στα ιππικά αγωνίσματα, διότι το βραβείο δινόταν όχι στον αναβάτη, αλλά στον ιδιοκτήτη του αλόγου. Χάρη σε αυτόν τον θεσμό, πολλές γυναίκες ανακηρύχθηκαν Ολυμπιονίκες. Ως πρώτη γυναίκα Ολυμπιονίκης αναφέρεται η Κυνίσκα, κόρη του βασιλιά της Σπάρτης Aρχιδάμου, της οποίας τα άλογα νίκησαν στο τέθριππο (396 π.Χ.). Η Βελεστίχη από τη Μακεδονία, η Τιμαρέτα και η Θεοδότα από την Ηλεία νίκησαν επίσης σε ιππικά αγωνίσματα.

Το 1896 διοργανώθηκαν οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες. Η διεξαγωγή τους έγινε στην Αθήνα, αλλά δεν επιτράπηκε σε καμία γυναίκα να πάρει μέρος σε αυτούς. Ο βαρόνος Πιερ ντε Κουμπερτέν, οραματιστής της «αναβίωσής» τους και πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, έβρισκε πως η γυναικεία συμμετοχή σε αυτά τα αθλήματα ήταν «μη πρακτική, χωρίς ενδιαφέρον, αντιαισθητική και λανθασμένη...». Πίστευε πως «η επαφή με τον γυναικείο αθλητισμό είναι κακή (για τον άντρα αθλητή)» και ότι «αυτού του είδους ο αθλητισμός δεν πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στο Ολυμπιακό πρόγραμμα». Η άποψη περί κατωτερότητας των γυναικών ήταν ισχυρότατη στη Βικτωριανή εποχή. Ο βαρόνος ήταν αντίθετος στη συμμετοχή των γυναικών στον αθλητισμό γενικά, επηρεασμένος και από τον θαυμασμό του για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην αρχαία Ελλάδα, όπου μόνο οι άντρες είχαν δικαίωμα να πάρουν μέρος: «Μια αποστολή έχουν οι γυναίκες: Να στεφανώνουν τους νικητές, όπως στην αρχαία Ελλάδα»!...

Υπήρξε, ωστόσο, μία Ελληνίδα δρομέας, η οποία διένυσε τη μαραθώνια διαδρομή των 40 χιλιομέτρων στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Ετρεξε μία ημέρα μετά τον επίσημο αγώνα, αλλά, παρά το ότι ολοκλήρωσε τη διαδρομή σε 5 ώρες και 30 λεπτά, εξασφαλίζοντας και μάρτυρες που επιβεβαίωσαν εγγράφως τη συμμετοχή της και τον χρόνο τερματισμού, δεν της επιτράπηκε να εισέλθει στο Παναθηναϊκό Στάδιο και να τερματίσει επίσημα.

Η Σταμάτα Ρεβίθη, με καταγωγή από τη Σύρο, ήταν 30 χρονών το 1896. Πηγές αναφέρουν ότι υπήρξε μητέρα δύο παιδιών, ενός αγοριού το οποίο είχε ήδη αποβιώσει, και ενός νηπίου 17 μηνών. Η μικρή οικογένεια (κατά πάσα πιθανότητα η Ρεβίθη ήταν χήρα) ζούσε στον Πειραιά σε συνθήκες φτώχειας. Πηγαίνοντας στην Αθήνα με τα πόδια για να δουλέψει, συνάντησε έναν δρομέα που την συμβούλεψε να λάβει μέρος στον μαραθώνιο, ώστε να γίνει διάσημη και να εξασφαλίσει πιο εύκολα εργασία. Συνηθισμένη από παιδί να τρέχει μεγάλες αποστάσεις, η Ρεβίθη πήρε πράγματι αυτή την απόφαση και έφτασε στην τοποθεσία της εκκίνησης την Πέμπτη 9 Απριλίου (28 Μαρτίου με το Γρηγοριανό ημερολόγιο), όπου οι αθλητές είχαν ήδη συγκεντρωθεί για τον αγώνα της επόμενης μέρας.

Στον Μαραθώνα την υποδέχτηκε θερμά ο δήμαρχος και την φιλοξένησε στο σπίτι του. Πάντως, η οργανωτική επιτροπή αρνήθηκε τη συμμετοχή της στον αγώνα, με την επίσημη δικαιολογία ότι είχε λήξει η προθεσμία υποβολής. Αλλά το πραγματικό εμπόδιο (σύμφωνα με τους ιστορικούς David Martin και Roger Gynn) ήταν το φύλο της. Ο ιστορικός των Ολυμπιακών Αγώνων Αθανάσιος Ταρασουλέας αναφέρει πως οι διοργανωτές τής υποσχέθηκαν ότι θα αγωνιζόταν με μια ομάδα γυναικών από την Αμερική σε άλλον αγώνα στην Αθήνα, ο οποίος ουδέποτε πραγματοποιήθηκε.

Τελικά, η Ρεβίθη ξεκίνησε να διανύσει μόνη της τη μαραθώνια διαδρομή μία μέρα μετά τους επίσημους αγώνες, στις 8 το πρωί. Φτάνοντας στα Παραπήγματα (στη θέση αυτή σήμερα βρίσκεται το νοσοκομείο «Ευαγγελισμός»), την σταμάτησαν κάποιοι αξιωματικοί. Η δρομέας δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ήθελε να συναντήσει τον Τιμολέοντα Φιλήμονα, γενικό γραμματέα της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, σκοπεύοντας (κατά τους ιστορικούς) να καταθέσει τα αποδεικτικά έγγραφα στην Επιτροπή, με την ελπίδα ότι θα αναγνωριζόταν η συμμετοχή της. Δεν ανακαλύφθηκε όμως ποτέ ούτε δικό της ούτε άλλο σχετικό έγγραφο, ως επιβεβαίωση ότι υλοποίησε τα σχέδιά της. Τελείως άγνωστη είναι και η μετέπειτα ζωή της.

Η Violet Piercy (Ηνωμένο Βασίλειο) ήταν η πρώτη γυναίκα που τερμάτισε σε επίσημα χρονομετρημένη μαραθώνια διαδρομή (3 Οκτωβρίου 1926, Μεγάλη Βρετανία), με χρόνο 3 ώρες και 40 λεπτά. Ομως η επίσημη συμμετοχή γυναικών σε Ολυμπιακό Μαραθώνιο επιτράπηκε μόλις στους Αγώνες του 1984, με νικήτρια την Joan Benoit (2 ώρες και 24 λεπτά).

Ο δρόμος για την ολοκλήρωση της γυναικείας συμμετοχής στους Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν μακρύς και δύσκολος.

Οι γυναίκες μπήκαν στα αγωνίσματα στίβου μόλις το 1928 (Αμστερνταμ). Είχαν ήδη πάρει μέρος σε όλα τα άλλα αθλήματα εκτός από τον στίβο (η Βρετανίδα Σάρλοτ Κούπερ έγινε η πρώτη γυναίκα στην Ιστορία που κατέκτησε χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο στο τένις το 1900). Μετά από ψηφοφορία της ΔΟΕ (15 ψήφοι υπέρ, 6 κατά) τα αθλήματα του στίβου επιτράπηκαν και για τις γυναίκες. Στο Αμστερνταμ, η Αμερικανίδα Μπέτι Ρόμπινσον, σε ηλικία 17 ετών, ήταν η πρώτη γυναίκα Ολυμπιονίκης που κατέκτησε χρυσό μετάλλιο στον στίβο, στην κούρσα των 100 μέτρων, με χρόνο 12.2'. Εκτός από τα 100 μ., οι γυναίκες πήραν μέρος στα 4x100 μ., στα 800 μ., στο ύψος, στη δισκοβολία. Το γεγονός αυτό ήταν η αιτία για την παραίτηση του Πιέρ Ντε Κουμπερτέν από τη θέση του Προέδρου της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής. Επειδή παρατηρήθηκαν αρκετά λιποθυμικά επεισόδια των αθλητριών που συμμετείχαν στον δρόμο των 800 μ., πάρθηκε η απόφαση να μην επαναληφθεί για τις γυναίκες το συγκεκριμένο αγώνισμα. Η απόφαση αυτή ακυρώθηκε μόλις το 1960.

Από τα μέσα του '90 και μέσα σε μία δεκαετία, στον στίβο οι γυναίκες μπήκαν σταδιακά στο τριπλούν, στο επί κοντώ, στη σφυροβολία και στο στιπλ. Στο βάδην συμμετέχουν (ύστερα από την τροποποίηση του 2022) στο κοινό - για άντρες και γυναίκες - αγώνισμα των 35 χιλιομέτρων. Στα σύνθετα αγωνίσματα, οι γυναίκες αγωνίζονται στο έπταθλο, ενώ οι άντρες στο δέκαθλο.

Τη δική τους ...γιορτή στήνουν οι πολυεθνικές σε κάθε διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων

1896 - Αθήνα: Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων συνοδεύεται από μεγάλες οικονομικές δυσκολίες. Η Οργανωτική Επιτροπή αναζητά τη στήριξη από τον ...«ευεργέτη» Γ. Αβέρωφ, ο οποίος καλύπτει το κόστος για τα έργα διαμόρφωσης του Παναθηναϊκού Σταδίου. Εταιρείες έχουν έσοδα από τη διαφήμιση στα σουβενίρ. Μία από τις διαφημιζόμενες στο πρόγραμμα των Αγώνων ήταν η εταιρεία «Kodak».

1920 - Αντβέρπ: Το επίσημο βιβλίο του προγράμματος των Αγώνων ήταν γεμάτο από διαφήμιση. Τόσο που ο αναγνώστης έπρεπε να εξετάσει πολύ προσεκτικά το βιβλίο, για να βρει κάτι που να αφορά τους Αγώνες.

1924 - Παρίσι: Επιτρέπεται η υπογραφή συμβάσεων για τα διαφημιστικά έσοδα των Αγώνων για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες.

1928 - Αμστερνταμ: Η «Coca-Cola» αρχίζει τη συνεργασία της με τη ΔΟΕ. Επιτρέπεται επίσημα η διαφήμιση στα προγράμματα, αλλά η ΔΟΕ δεν επιτρέπει να αναρτώνται αφίσες σε στάδια και κτίρια.

1932 - Λος Αντζελες:«Οι αγώνες ήταν προσανατολισμένοι στο χρήμα», αναφέρει η επίσημη αναφορά των Αγώνων. Οι διοργανωτές πούλησαν ακόμα και το Ολυμπιακό Χωριό. Οταν οι Αγώνες τέλειωσαν, τα σπίτια, στα οποία έμεναν οι αθλητές, διαλύθηκαν. Αλλα πουλήθηκαν ως καταλύματα σε ιδιώτες και άλλα σε κατασκευαστικές εταιρείες.

1936 - Βερολίνο: Οι πρώτοι Αγώνες που καλύπτονται τηλεοπτικά εντός και εκτός της διοργανώτριας πόλης με κοινό 162.000 τηλεθεατές.

1948 - Λονδίνο: Η Οργανωτική Επιτροπή κλείνει συμφωνία με το τηλεοπτικό δίκτυο BBC αντί του κολοσσιαίου ποσού των 3.000 αμερικανικών δολαρίων για τα δικαιώματα της μετάδοσης. Το BBC μετά τους Αγώνες κήρυξε πτώχευση και οι διοργανωτές δεν εξαργύρωσαν την επιταγή... 500.000 άνθρωποι παρακολουθούν τηλεοπτικά τους Αγώνες.

Copyright 2020 The Associated

1958: Στον Ολυμπιακό Χάρτη προστίθεται το άρθρο 49: «Τα τηλεοπτικά δικαιώματα θα πωλούνται από την Οργανωτική Επιτροπή με την έγκριση της ΔΟΕ και τα έσοδα θα μοιράζονται σύμφωνα με τις οδηγίες της ΔΟΕ».

1960 - Ρώμη: Οι Αγώνες καλύφθηκαν σε ζωντανή μετάδοση για πρώτη φορά σε 18 ευρωπαϊκές πόλεις και λίγες ώρες αργότερα προβάλλονταν στις ΗΠΑ, στον Καναδά και στην Ιαπωνία. Υλοποιείται ένα εκτεταμένο πρόγραμμα χορηγιών. 46 εταιρείες παρέχουν την υποστήριξή τους. Το Ολυμπιακό σήμα τοποθετείται σε είδη όπως αρώματα, σοκολάτες, οδοντόπαστες και σαπούνια.

1964 - Τόκιο: Ο αριθμός των εταιρειών που σχετίζονται με τους Αγώνες αυξάνεται σε 250, ενώ συγκεκριμένη μάρκα τσιγάρων που χρησιμοποιεί το όνομα «ΟΛΥΜΠΙΑ», αγορασμένο από τη ΔΟΕ, αποφέρει τεράστια έσοδα στην Οργανωτική Επιτροπή των Αγώνων, άνω του 1 εκατομμυρίου δολαρίων. Μετά από μερικά χρόνια, τα προϊόντα καπνού απαγορεύτηκαν νομικά για τη χρήση σε διαφημιστικές δουλειές της ΔΟΕ. Η υποστήριξη από εταιρείες αποκτά σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των Αγώνων. Η εταιρεία «Seiko» δημιουργεί την τεχνολογία μέτρησης χρόνου κουάρτζ (λίθος χαλαζία) που παρέχει το πιο ακριβές σύστημα μέτρησης του χρόνου μέχρι σήμερα.

1968 - Μεξικό: Η τηλεοπτική προβολή των Αγώνων είναι έγχρωμη και το τηλεοπτικό κοινό αυξάνεται.

1972 - Μόναχο: Για πρώτη φορά ένα ιδιωτικό διαφημιστικό πρακτορείο αναλαμβάνει το εμπορικό πρόγραμμα των Αγώνων. Τα δικαιώματα χρήσης του Ολυμπιακού σήματος πουλήθηκαν και υλοποιούνται διάφοροι τύποι εμπορικής εκμετάλλευσης. Δημιουργείται η πρώτη μασκότ, ο «Βάλντι», που αξιοποιείται εμπορικά από εταιρείες.

1976 - Μόντρεαλ: Εξακόσιοι είκοσι οκτώ χορηγοί συμμετέχουν στο επίσημο πρόγραμμα χορηγιών, που αποφέρει έσοδα στην Οργανωτική Επιτροπή 7 εκατομμυρίων δολαρίων.

1984 - Λος Αντζελες: Για πρώτη φορά, η Οργανωτική Επιτροπή χωρίζει τους χορηγούς σε τρεις κατηγορίες. Τριάντα τέσσερις εταιρείες υπογράφουν ως επίσημοι χορηγοί. Αλλες 64 έχουν δικαιώματα χορηγών και 65 εταιρείες ήταν στην κατηγορία του εμπορικού προγράμματος.

1988 - Κάλγκαρι (Χειμερινοί) - Σεούλ: Υπό τις οδηγίες της ΔΟΕ, υλοποιείται ένα παγκόσμιο πρόγραμμα μάρκετινγκ (ΤΟΡ - The Olympic Program). Για πρώτη φορά, η ΔΟΕ ανάγκασε τη διοργανώτρια πόλη να φτιάξει ένα μεικτό πρόγραμμα μάρκετινγκ. Αποφασίστηκε ότι όσο μικρότερος είναι ο αριθμός των συνεταιρισμών που εμπλέκονται, τόσο μεγαλύτερη αξία θα είχε η ιδιωτική χορηγία.

1992 - Βαρκελώνη: Το πρόγραμμα ΤΟΡ συνέχισε με 12 παγκόσμιους χορηγούς. Στις ΗΠΑ, στην Ισπανία και τη Μεγάλη Βρετανία 9 στους 10 τηλεθεατές παρακολούθησαν τους Αγώνες.

1996 - Ατλάντα: Οι Αγώνες του αιώνα (1896 - 1996) χρηματοδοτήθηκαν ολοκληρωτικά από ιδιωτικές πηγές. Τα δικαιώματα μετάδοσης, οι χορηγίες και η πώληση εισιτηρίων αποτελούν τις μοναδικές πηγές εσόδων. Η ΔΟΕ ασφαλίζει το κόστος προβολής στην Αφρική. 3,2 δισεκατομμύρια τηλεθεατές παρακολούθησαν τους Αγώνες σε 214 χώρες.

2000 - Σίδνεϊ: Θεωρούνται οι Ολυμπιακοί της τεχνολογίας, όπου για πρώτη φορά δαπανώνται τεράστια ποσά σε αυτόν τον τομέα, με κύριο εκφραστή το ίντερνετ, όπου τα έσοδα ανήλθαν στα 400 εκατ. δολάρια.

2004 - Αθήνα: Τα πράγματα αλλάζουν, αφού εκτός των εσόδων των χορηγών που συνεχίζουν να εκτοξεύονται στα ύψη (570 εκατ. δολάρια επίσημα αναφέρει η Οργανωτική Επιτροπή) εξίσου σημαντικά ποσά δαπανώνται, με αφορμή τους Αγώνες, σε άλλους τομείς όπως τα μέτρα ασφάλειας, με κερδισμένες φυσικά τις ανάλογες πολυεθνικές.

2008 - Πεκίνο: Παρότι η κινεζική κυβέρνηση διαφήμισε τους Αγώνες με το μότο «Πράσινοι - ασφαλείς - απλοί», εντούτοις σε πρακτικό μέρος δαπάνησε ένα ποσό κοντά στα 32 δισ. λίρες για τις ανάγκες της διοργάνωσης. Ενώ οι Αγώνες αποτέλεσαν το πρόσφορο έδαφος να στηθεί ένας τεράστιος πόλεμος ανταγωνισμών μεταξύ των εγχώριων πολυεθνικών και των αντίστοιχων βασικών χορηγών της ΔΟΕ.

2012 - Λονδίνο: Εμειναν στην ιστορία ως η διοργάνωση που έσπασε κάθε ρεκόρ στο ξεπέρασμα του αρχικού προϋπολογισμού. Είχαν αρχικά προϋπολογιστεί σε 16,8 δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά τελικά υπήρξε υπέρβαση κατά 76%. Παράγοντες όπως ο πληθωρισμός, τα αυξημένα μέτρα ασφαλείας και η οικονομική ύφεση συνέβαλαν στην υπέρβαση.

2016 - Ρίο Ντε Τζανέιρο: Η διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων του Ρίο ντε Τζανέιρο κόστισε 13,7 δισ. δολάρια, ένα ποσό που χρηματοδοτήθηκε με δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια, ωστόσο το δημόσιο χρήμα που ξοδεύτηκε έδωσε καίριο πλήγμα στην οικονομία της χώρας, ειδικά από τη στιγμή που δυο χρόνια πριν είχε διοργανώσει το επίσης πολυέξοδο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου (Μουντιάλ 2014).

2021 - Τόκιο: Θεωρούνται από τους πιο ακριβούς Αγώνες όλων των εποχών με το κόστος να ξεπερνάει το ποσό των 27 δισ. δολαρίων, με σημαντικό ρόλο στα έξοδα να έχει και η αναβολή τους κατά έναν χρόνο (αφού ήταν να διεξαχθούν το 2020) εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού. Μάλιστα, η απουσία εσόδων (καθώς τελικά η διοργάνωση πραγματοποιήθηκε υπό αυστηρά περιοριστικά μέτρα) εκτοξεύει ακόμα περισσότερο το πραγματικό κόστος της διοργάνωσης σύμφωνα με τους ειδικούς.

Με το κράτος της ΕΣΣΔ να περιορίζει το ανεξέλεγκτο των πολυεθνικών - χορηγών, όπως συνέβαινε σε άλλες διοργανώσεις μέχρι τότε, γι' αυτό και η συγκεκριμένη θεωρείται η λιγότερο εμπορευματοποιημένη μέχρι σήμερα. Ενδεικτικό είναι ότι το κόστος ανήλθε στα 862,7 δισεκατομμύρια ρούβλια, με τις εισπράξεις να υπολογίζονται σε 744,8 δισεκατομμύρια ρούβλια, καθιστώντας τον προϋπολογισμό της διοργάνωσης έναν από τους πλέον ισορροπημένους στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Είναι χαρακτηριστικό ότι για τους Αγώνες της Μόσχας κόπηκαν 5.268.163 εισιτήρια, 2.000.000 περισσότερα από τους προηγούμενους Ολυμπιακούς, του Μόντρεαλ (1976).

Στα οικονομικά οφέλη της διοργάνωσης της Μόσχας συμπεριλαμβάνεται και η αξιοποίηση των εγκαταστάσεων που φτιάχτηκαν ή ανακαινίστηκαν για τις ανάγκες της διοργάνωσης είτε στον αθλητικό τομέα (στάδιο, χώροι άθλησης κ.τ.λ.) είτε σε άλλους τομείς (π.χ. μεταφορές) για τις ανάγκες και τη βελτίωση της καθημερινότητας του λαού και της νεολαίας της ΕΣΣΔ.

Μετά την αποτυχία ανάληψης της ξεχωριστής διοργάνωσης των 100 χρόνων το 1996, που κατέληξε στην Ατλάντα, η Ολυμπιάδα στην Ελλάδα είχε τη δική της σημειολογική σημασία και επενδύθηκε με διακηρύξεις περί «εθνικού στόχου» και «εθνικής επιτυχίας», αλλά και ως «ορόσημο» για την ανάπτυξη της οικονομίας.

Η διοργάνωση προσφερόταν ταυτόχρονα και για επικοινωνιακή εξιλέωση στη ΔΟΕ και των «αθανάτων», 8 χρόνια μετά το... φιάσκο της Ατλάντα (όπου η εμπορευματοποίηση ξεπέρασε κάθε όριο μέχρι τότε), διαφημίζοντας την «επιστροφή στα αθλητικά ιδεώδη» και τους πιο «καθαρούς Αγώνες».

Αν και το τελευταίο πολύ γρήγορα αποδείχθηκε... μύθος με βάση τα περιστατικά ντόπινγκ Ελλήνων αθλητών που αποκαλύφθηκαν ακόμα και πριν από την επίσημη έναρξη.

Την Κυριακή 26 Αυγούστου τα φώτα έσβησαν. Για πολλά χρόνια μετά, ακολούθησε μια μεγάλη αντιπαράθεση για το οικονομικό κόστος και το όφελος από τους Αγώνες. Η ουσία όμως κρύφτηκε για άλλη μια φορά: Οπως σε κάθε τέτοια μεγάλη αθλητική διοργάνωση, ο λαός παίρνει το κόστος και οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι το όποιο όφελος.

Το ίδιο ισχύει και με τη λεγόμενη Ολυμπιακή περιουσία, τα στάδια και τις άλλες εγκαταστάσεις, που πλήρωσε από την τσέπη του ο λαός. Η αξιοποίησή τους, με παράδοση στην ιδιωτική επιχειρηματικότητα, ή με ανταποδοτικότητα στο κράτος, έδωσε το σύνθημα για να ξεκινήσει ένα μεγάλο φαγοπότι.

Eurokinissi

Οταν τα φώτα των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας έσβησαν, ο λαός κλήθηκε να πληρώσει τον λογαριασμό των σχεδιασμών της αστικής τάξης

Με τον δρόμο ανοιχτό, την επόμενη μέρα της διοργάνωσης και όλα τα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι σήμερα, οι Ολυμπιακές εγκαταστάσεις παραδόθηκαν στην πλειοψηφία τους (είτε κομμάτι κομμάτι, είτε εξολοκλήρου) σε επιχειρηματικούς ομίλους, με διάφορα άλλοθι και σχεδιασμούς (π.χ. πολυδάπανη συντήρηση, συνειδητή εγκατάλειψη κ.τ.λ.).

Ετσι μέχρι σήμερα οι εργαζόμενοι, η νεολαία και τα λαϊκά στρώματα είτε παραμένουν αποκλεισμένοι από τη χρήση της δικής τους αθλητικής περιουσίας, είτε αναγκάζονται να πληρώσουν για να τις χρησιμοποιήσουν για τις ανάγκες άθλησης και ψυχαγωγίας.

Φρούδες για τον λαό αποδείχθηκαν και οι μεγαλοστομίες περί «ευκαιρίας για αναβάθμιση του ελληνικού αθλητισμού». Μεγαλοστομίες που κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης αλλά και τον πρώτο καιρό μετά φάνηκε να ενισχύονται και από το γεγονός της κατάκτησης των 16 μεταλλίων από Ελληνες αθλητές/τριες στη διοργάνωση.

Χρόνια πριν από την επίσημη έναρξη είχε σχεδιαστεί το ξεπούλημα των αθλητικών εγκαταστάσεων

Και όλα αυτά, την ώρα που όσες εγκαταστάσεις έχουν απομείνει, με ευθύνη του ίδιου του κράτους, έχουν αφεθεί στη μοίρα τους αποτελώντας πηγή κινδύνων για αθλητές και αθλούμενους, περιμένοντας φυσικά και αυτές να ακολουθήσουν τον δρόμο του ξεπουλήματος.

Με χρήματα του λαού και το αίμα των εργαζομένων φτιάχτηκαν οι Ολυμπιακές εγκαταστάσεις για τη διοργάνωση του 2004

RIZOSPASTIS