• «Ποντικοπαγίδα» της Αγκάθα Κρίστι, σε σκηνοθεσία Κίρκης Καραλή, το Σάββατο 9/1 (διαθέσιμο από 20.00 έως 00.00) και την Κυριακή 10/1 (διαθέσιμο από 18.00 έως 00.00), στο viva.gr
• «Ξυπόλυτοι στο πάρκο» του Νηλ Σάιμον, το Σάββατο 9/1 (διαθέσιμο από 20.00 έως 00.00) και την Κυριακή 10/1 (διαθέσιμο από 18.00 έως 00.00) στο viva.gr
• «Δείπνο ηλιθίων» του Φρανσίς Βεμπέρ, το Σάββατο 9/1 και την Κυριακή 10/1 (ώρες προβολών: 11.00, 17.00, 21.00) και τη Δευτέρα 11/1 (στις 20.00) στο viva.gr

Σε αυτήν τη συγκυρία ο «Ριζοσπάστης» αναζήτησε και παρουσιάζει μια σειρά παραστάσεις που προβάλλονται αυτές τις μέρες διαδικτυακά, με επιλογές για ενήλικες και για παιδιά:

• Η «Ομορφη πόλη» του Μίκη Θεοδωράκη σε απόδοση - σκηνοθεσία Γιώργου Βάλαρη, μια μεγάλη θεατρική - μουσική παραγωγή που παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών - Θεσσαλονίκης και στο Ηρώδειο, θα προβληθεί διαδικτυακά σε on line streaming worldwide από το Ηρώδειο, μόνο για δύο μέρες, 9 και 10 Γενάρη, μέσω της πλατφόρμας του viva.gr, ώστε να την απολαύσει όλος ο κόσμος τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Με άξονα - μύθο τις γνωστές μελωδίες του μεγάλου μας μουσουργού και την ποίησή του για πρώτη φορά σε θεατρική σκηνή, ο σκηνοθέτης Γιώργος Βάλαρης δημιουργεί και παρουσιάζει μια σύγχρονη «Ομορφη πόλη» του 2020, μια ωδή στον μεγάλο μας συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη. Μέσα από τα ποιητικά κείμενα που υπογράφει ο Μίκης Θεοδωράκης και πεζά κείμενα του Γιώργου Βάλαρη, τα οποία πραγματεύονται κυρίαρχα θέματα της ανθρώπινης ύπαρξης και της ελληνικής κοινωνίας - ο έρωτας, η ξενιτιά, ο θάνατος, η ρωμιοσύνη - και με τα γνήσια λαϊκά και διαχρονικά τραγούδια του μεγάλου μας συνθέτη που γαλούχησαν γενιές και γενιές («Ομορφη πόλη», «Φεγγάρι μάγια μου 'κανες», «Της δικαιοσύνης», «Ενα το χελιδόνι», «Στρώσε το στρώμα σου», «Βρέχει στη φτωχογειτονιά» κ.ά.), παρουσιάζεται ένα μοντέρνο εικαστικό - οπτικοακουστικό θέαμα, με σύγχρονη χορογραφία και video art.

Συντελεστές:

Μουσική - ποίηση: Μίκης Θεοδωράκης. Σύνθεση έργου - σκηνοθεσία: Γιώργος Βάλαρης. Πεζά κείμενα: Γιώργος Βάλαρης, Στέλιος Παπαδόπουλος. Μουσική διεύθυνση - ενορχήστρωση: Θανάσης Βασιλάς. Χορογραφία: Φώτης Νικολάου.

Τα τραγούδια ερμηνεύουν: Δημήτρης Μπάσης, Μίλτος Πασχαλίδης, Φωτεινή Βελεσιώτου, Σαλίνα Γαβαλά.

Πρωταγωνιστούν: Γιώργος Κιμούλης, Πέγκυ Σταθακοπούλου, Κωνσταντίνος Καζάκος, Ελισάβετ Μουτάφη, Γιώργος Βάλαρης, Αιμίλιος Ράφτης, Ακης Σιδέρης, Λήδα Πρωτοψάλτη. Βίντεο - συμμετοχή: Κώστας Καζάκος.

Χορεύουν (αλφαβητικά): Ιωάννα Θεοδώρου, Αλέξανδρος Κεϊβανάι, Ηλίας Μπαγεώργος, Φαίδρα Νταϊόγλου, Αλέξανδρος Σταυρόπουλος, Στεφανία Σωτηροπούλου.

• Το Εθνικό Θέατρο εγκαινιάζει την Ερευνητική Σκηνή παρουσιάζοντας σε live streaming, από το Θέατρο Rex - Σκηνή «Κατίνα Παξινού», τη Μήδεια του Ευριπίδη [Medea's Son(g)s], σε σκηνοθεσία Μάρθας Φριντζήλα, την Κυριακή 10 Γενάρη στις 19.00.

Η δημιουργία της Ερευνητικής Σκηνής έχει ως κύριο στόχο τη θεατρική σπουδή της αρχαίας ελληνικής δραματουργίας μέσα από τη μελέτη πάνω στους κώδικές της, τη διερεύνηση σύγχρονων τρόπων προσέγγισης και την ανάδειξη των δυναμικών της στη σκηνική πρακτική και το παραστασιακό δημιούργημα. Της παράστασης θα προηγηθεί σύντομη ομιλία του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου για την Ερευνητική Σκηνή και θα ακολουθήσει συζήτηση με τους συντελεστές, κατά την οποία οι θεατές μπορούν να διατυπώνουν ερωτήματα μέσω γραπτού ηλεκτρονικού μηνύματος.

Πλασμένη από το πάθος του έρωτα και της εκδίκησης, η Μήδεια - μία από τις πιο αντιφατικές τραγικές ηρωίδες του Ευριπίδη - αποτελεί έναν δυσεπίλυτο «δραματικό γρίφο», καθώς επιζεί της συντριβής της έχοντας διαπράξει το αδιανόητο: Τον φόνο των παιδιών της. Πρόσωπο αινιγματικό, πολυδιάστατο, αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στα ανθρώπινα μητρικά αισθήματα και τα ηρωικά προτάγματα της τιμής και της δίκης.

«Μελετώ τη "Μήδεια" ήδη τέσσερα χρόνια, θα μπορούσα να ασχολούμαι αποκλειστικά με τη "Μήδεια" όσο ζω, κι όμως νιώθω πως δεν έχω να προσθέσω τίποτα. Ο,τι και να γράψω έχει ξαναειπωθεί καλύτερα. Δεν θα πω κάτι καινούργιο. Ισως αυτό είναι για μένα η "Μήδεια": Οι ατέλειωτες αναγνώσεις της, οι μεταφράσεις της, οι αναλύσεις, οι ξαναειπωμένες σκέψεις που γεννά, οι κοπιώδεις προσπάθειες σκηνοθετών, ηθοποιών, σκηνογράφων, συνθετών για πάνω από δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Η παράστασή μας έρχεται σαν αντίδωρο στο σπουδαίο δώρο του Ευριπίδη αλλά και σε όσους με αγωνία και δέος προσπάθησαν να συνομιλήσουν με το ποιητικό αριστούργημα», σημειώνει μεταξύ άλλων στο σημείωμά της η σκηνοθέτρια.

Η απευθείας μετάδοση θα είναι διαθέσιμη στη σελίδα livestream.n-t.gr με αγορά ηλεκτρονικού εισιτηρίου των 8 ευρώ.

Συντελεστές:

Μετάφραση: Νικολέττα Φριντζήλα. Σκηνοθεσία: Μάρθα Φριντζήλα. Μουσική: Βασίλης Μαντζούκης. Σκηνικά - κοστούμια: Αγγελος Μέντης. Φωτισμοί: Felice Ross. Βοηθός σκηνοθεσίας: Θεανώ Μεταξά. Β' βοηθός σκηνοθέτη: Μαριέλλα Παναγιώτου. Πρωταγωνιστούν: Ανδρέας Κωνσταντίνου, Θάνος Τοκάκης, Μάρθα Φριντζήλα. Μουσικοί επί σκηνής: Παναγιώτης Μανουηλίδης, Βασίλης Μαντζούκης, Νίκος Παπαϊωάννου.

• Η «Erofili Productions» παρουσιάζει την Κατερίνα Διδασκάλου στο αστείο και ταυτόχρονα σοβαρό έργο του Αντώνη Τσιπιανίτη, «Απολυμένη». Η παράσταση, που ανέβηκε με μεγάλη επιτυχία πριν από μερικά χρόνια, παρουσιάζεται σε on line streaming στις 8, 9, 10, 16 και 17 Γενάρη στο viva.gr

Η Μαριέτα εργάζεται ως κοσμικογράφος σε μεγάλο γυναικείο περιοδικό. Η στήλη της θεωρείται κορυφαία στο είδος της. Πλούσιοι και διάσημοι κάνουν το παν για να δημοσιεύσει φωτογραφία τους. Η ζωή της είναι γεμάτη λάμψη, πάρτι, ταξίδια. Και μια μέρα, ξαφνικά απολύεται... Ολες οι «πόρτες» κλείνουν, το τηλέφωνο σιωπά, τα καλέσματα ακυρώνονται, οι επώνυμες φίλες «εξαφανίζονται». Ολομόναχη, χωρίς στήριξη από πουθενά, η Μαριέτα αγωνίζεται να επιβιώσει.

Καθώς η μοναξιά την κυκλώνει και η πείνα την απειλεί, συνειδητοποιεί ότι πριν ακόμη απολυθεί από τη δουλειά της είχε απολυθεί από τον ίδιο της τον εαυτό, από την ίδια της τη ζωή, που τη διέσχισε σαν υπνοβάτρια, χωρίς να γνωρίζει ποια είναι, τι θέλει, τι πραγματικά έχει ανάγκη. Και τότε όλα αλλάζουν...

Συντελεστές:

Κείμενο: Αντώνης Τσιπιανίτης. Σκηνοθεσία: Κώστας Γάκης. Τηλεσκηνοθεσία: Κώστας Κιμούλης. Πρωταγωνιστεί: Κατερίνα Διδασκάλου. Φωτισμοί: Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου. Σκηνικά - κοστούμια: Ματίνα Μέγκλα. Μουσική Επιμέλεια: Κώστας Γάκης.

• Για τους μικρούς μας φίλους, έρχεται διαδικτυακά ο «Ψαροτρομάρας»! Μια συναρπαστική κουκλοθεατρική παράσταση, με την τεχνική του μαύρου θεάτρου, εντυπωσιακά σκηνικά και χρώματα, από το ΚουκλοΘέατρο Κρήτης.

Ενα έργο γραμμένο από την Φρόσω Χατόγλου τη εκαετία του '80, που δίνει το μήνυμα της αλληλεγγύης και της συνεργασίας! Τα ίδια τα παιδιά κατά τη διάρκεια της παράστασης «νιώθουν» την αδικία και ουσιαστικά βοηθούν να επαναστατήσουν τα ψαράκια ενάντια στον Ψαροτρομάρα και στα σχέδιά του να φτιάξει ένα μεγάλο παλάτι, γκρεμίζοντας τα σπίτια τους στο βυθό της Ψαροχώρας. Το λυθρίνι, το μπαρμπούνι και η γόπα μαθαίνουν τα σχέδια του Ψαροτρομάρα. Μόνα τους ψάχνουν να βρουν μία λύση, αλλά ο φόβος ότι θα τους κάνει μια χαψιά τα απογοητεύει ακόμα περισσότερο. Ομως οι μικροί μας φίλοι του βυθού, μέσα από την πλοκή του έργου, καταφέρνουν να σπάσουν το φόβο τους και να ψαρέψουν τον Ψαροτρομάρα!

Διάρκεια: 60'. Κατάλληλο από 3 έως 103 ετών!

Εισιτήρια 6 ευρώ στο ticketservices.gr

• Το θεατρικό έργο «Ο Θησέας και ο Μινώταυρος» της Κάρμεν Ρουγγέρη είναι διαθέσιμο on demand έως τις 10 Γενάρη στο ticketservices.gr, με εισιτήριο στα 6 ευρώ.

Ακολουθώντας τα βήματα του μυθολογικού ήρωα, το έργο χωρίζεται σε δύο μέρη: Στο πρώτο, όπου περιλαμβάνεται η πορεία του Θησέα από την Τροιζήνα στην Αθήνα, αποφασίστηκε να δοθεί, σκηνοθετικά και εικαστικά, αριστοφανικός χαρακτήρας, αποφεύγοντας έτσι τις δύσκολες εικόνες για τους μικρούς θεατές. Στο δεύτερο μέρος περιλαμβάνονται: Το ταξίδι του Θησέα προς την Κρήτη, που θα αποδοθεί εικαστικά με εντυπωσιακό τρόπο, μέσα από τη δημιουργία ενός θαλάσσιου κόσμου πάνω στη σκηνή. Το παλάτι του Μίνωα και ο περίφημος λαβύρινθος, μέσα στον οποίο ο Θησέας, παίρνοντας τον μίτο από την βασιλοπούλα Αριάδνη, θα βοηθηθεί ώστε να φτάσει στον Μινώταυρο και να πετύχει τον σπουδαιότερο άθλο του. Ολα αυτά με κρητική λύρα, μαντινάδες, χορό και παραδοσιακά τραγούδια της Κρήτης.

Συντελεστές:

Κείμενο: Κάρμεν Ρουγγέρη. Σκηνοθεσία: Κάρμεν Ρουγγέρη - Χριστίνα Κουλουμπή. Σκηνικά - κοστούμια: Χριστίνα Κουλουμπή. Κίνηση - χορογραφίες - φωτισμοί: Πέτρος Γάλλιας. Μουσική επεξεργασία - video art: Αντώνης Δελαπόρτας. Προσαρμογή - διδασκαλία: Αγάπη Διαγγελάκη. Στίχοι: Ανδρέας Κουλουμπής. Βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Γεωργάκη. Βοηθός ενδυματολόγου: Ερρικα Αλαμάνου. Παίζουν και τραγουδούν οι ηθοποιοί: Κατερίνα Γεωργάκη, Μάιρα Γεωργάρου, Αρης Δελαγραμμάτικας, Χριστίνα Κουλουμπή, Μανώλης Κλωνάρης, Γιώργος Μπανταδάκης, Στέλιος Νίνης, Σωτήρης Σουριανός, Βασίλης Τσιγκριστάρης.

Eurokinissi

Η υπουργός Πολιτισμού δεν χάνει ευκαιρία να τονίζει ότι ο Πολιτισμός είναι παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης. Μάλιστα, διακηρύσσει πως «η μη αξιοποίηση του Πολιτισμού μας ως δημοσίου κεφαλαίου» οφείλεται σε παρωχημένες αντιλήψεις, οι οποίες συνιστούν «...εγκληματική αμέλεια, που στερεί τη χώρα από πολύτιμους πόρους...».

Βεβαίως, για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις δίνονται και οι απαραίτητες διευκρινίσεις για το χαρακτήρα της ανάπτυξης που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση: «Είναι πλέον σκόπιμο να εξαλειφθεί η διάκριση μεταξύ υψηλής και μαζικής κουλτούρας...». Τι εννοεί η υπουργός; Μα είναι απλό. Εννοεί πως καθόλου δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει αν ένα «πολιτιστικό» προϊόν έχει ή δεν έχει μορφωτική χρησιμότητα και αισθητική αξία. Ωφέλιμο, καλό και λαϊκό είναι ό,τι πουλάει. Ακόμη κι αν πρόκειται για χυδαία ριάλιτι τύπου «Bachelor» και «Big Brother».

Το πρόβλημα εντοπίζεται, λοιπόν, στο χαρακτήρα της ανάπτυξης σε συνθήκες καπιταλιστικής οικονομίας.

Η προσέλκυση περισσότερων επισκεπτών στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία, που περιγράφεται και με τον όρο «εξωστρέφεια», από μόνη της σίγουρα δεν είναι αρνητική. Το πρόβλημα ξεκινά από τη στιγμή που αυτό το άνοιγμα η κυβέρνηση σκοπεύει να το πραγματοποιήσει με τη συρροή κοινού για οποιονδήποτε λόγο, εκτός από αυτόν για τον οποίο οι χώροι αυτοί προορίζονται: Να προωθούν και να διευρύνουν την ιστορική γνώση, να ανεβάζουν το πολιτιστικό επίπεδο πλατιών λαϊκών στρωμάτων.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι το πρώην Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και τα αρχαιολογικά μουσεία μετατρέπονται σε επιχειρήσεις «αξιοποίησης» των μνημείων και του αρχαίου πολιτιστικού πλούτου ως ντεκόρ για πάρτι και φόντο για διαφημίσεις! Σύμφωνα με τον πρόσφατο νόμο, οι αρχαιολογικοί χώροι «απελευθερώνονται» και παραδίνονται σε ιδιώτες για εκδηλώσεις, όχι μόνο πολιτιστικές αλλά κάθε είδους, από «δράσεις προβολής και προώθησης της τοπικής γαστρονομίας», δεξιώσεις, διαφημιστικές καμπάνιες, έως και επιδείξεις μόδας, όπως συνέβη πρόσφατα στο ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Κάποιοι ίσως θα θυμούνται μάλιστα την παλιότερη απόπειρα να τοποθετηθεί διαφήμιση της «Coca - Cola» στην Ακρόπολη.

Γίνεται από τα παραπάνω φανερό ότι η λειτουργία του ΟΔΑΠ με επιχειρηματικά κριτήρια, και στη συνέχεια των μουσείων - γι' αυτόν το λόγο άλλωστε η κυβέρνηση σπεύδει να τα μετατρέψει σε ΝΠΔΔ, αυτονομημένα από το ΥΠΠΟΑ¹ - δεν αφορά μόνο τη διεύρυνση των δικών τους εσόδων. Πάνω απ' όλα αφορά τη μεγιστοποίηση της κερδοφορίας των συνδεόμενων με τους αρχαιολογικούς θησαυρούς κλάδων της οικονομίας, είτε παραδοσιακών, όπως ο τουρισμός, η αγορά ακινήτων, το εμπόριο, οι κατασκευές, είτε νεότερων, όπως η αποκαλούμενη «πολιτιστική βιομηχανία» και η «δημιουργική οικονομία», που κάτω από τη σκέπη της φιλοξενεί από τις γκαλερί μέχρι τους οίκους μόδας και τις επιχειρήσεις της διαφήμισης.

Ετσι, δεν αποτελεί καθόλου μεμονωμένη περίπτωση η τροποποίηση των πολεοδομικών διατάξεων με αύξηση του επιτρεπόμενου ύψους των κτιρίων γύρω από την Ακρόπολη, αφού με τον τρόπο αυτό θα δοθεί ώθηση τόσο στους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους όσο και στους τουριστικούς, υποβαθμίζοντας τη ζωή των κατοίκων της περιοχής και πνίγοντας το κορυφαίο και άλλοτε περίοπτο αυτό μνημείο της χώρας μέσα στα 5άστερα ξενοδοχεία με τη μαγευτική θέα στο roof garden τους.

Με την πρόβλεψη δε του νόμου για σύσταση ΝΠΙΔ από τον ΟΠΑΔ με σκοπό την εκμετάλλευση της ακίνητης περιουσίας του ΥΠΠΟΑ, δεν αποκλείεται ιστορικά κτίρια ανεκτίμητης αξίας, όπως είναι ολόκληρη η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου, ακίνητα στην Πλάκα και τα αρχαιολογικά μουσεία, να τα δούμε να λειτουργούν κυρίως ως εστιατόρια και καφέ.

Ακόμη και η πρόκληση ανεπανόρθωτων ζημιών σε αρχαιολογικά μνημεία είναι επιτρεπτή, αν έτσι επιτάσσει η καπιταλιστική ανάπτυξη. Αυτό επιβεβαιώνει η εκτεταμένη τσιμεντόστρωση στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, που έγινε σε μια νύχτα με αμφίβολα αποτελέσματα ποιότητας και αισθητικής. Προπαντός, όμως, η - παρά τη διεθνή κατακραυγή - καταστροφική απόφαση για απόσπαση και επανατοποθέτηση, στο σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης, του συγκλονιστικού μνημειακού συγκροτήματος της ρωμαϊκής λεωφόρου Decumanus maximus με τα γύρω εργαστήρια και τα καταστήματα και το εντυπωσιακό τετράπυλο, καθώς και των άλλων ευρημάτων που στα στρώματά τους συμπυκνώνουν έξι αιώνες ιστορίας της βυζαντινής Θεσσαλονίκης.

Με βάση την εμπορευματική αυτή λογική, όσοι επιθυμούν να επισκεφτούν τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία για τον σκοπό που πραγματικά προορίζονται, για τον πλουτισμό δηλαδή της ιστορικής γνώσης και την αισθητική απόλαυση που προσφέρουν, θα πληρώνουν πανάκριβα, με νέες αυξήσεις στις τιμές των εισιτηρίων. Ηδη την περίοδο 2015 - 2019, ενώ η επισκεψιμότητα των αρχαιολογικών χώρων αυξήθηκε κατά 30%, τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 120%! Σήμερα, μια τετραμελής λαϊκή οικογένεια θέλει ένα βδομαδιάτικο για να επισκεφτεί ένα μουσείο. Στο ίδιο πλαίσιο, απειλείται και το καθεστώς της ελεύθερης εισόδου ορισμένες μέρες το χρόνο. Το πρώτο, μάλιστα, μουσείο που ιδρύθηκε ως ΝΠΔΔ, το Μουσείο Ακρόπολης, έχει ελεύθερη είσοδο μόνο 4 φορές το χρόνο!

Ακόμα και τα εκπαιδευτικά και επιμορφωτικά προγράμματα - αλήθεια μήπως περιλαμβάνονται και επισκέψεις των σχολείων; - που αναπτύσσονται στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μουσεία κοστολογούνται και αποτελούν έσοδα και πόρους για τον νέο οργανισμό.

Φυσικά η πολιτική της κυβέρνησης για την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς προς όφελος των επιχειρηματικών ομίλων δεν έπεσε από τον ουρανό. Συντονίζεται απόλυτα με τις κατευθύνσεις της ΕΕ, όπως προσδιορίζονται στην Οδηγία της Κομισιόν «προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της πολιτιστικής κληρονομιάς». Σύμφωνα με αυτήν, το καλύτερα προσαρμοσμένο μοντέλο για τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς στη σύγχρονη Ευρώπη όπου οι δημόσιοι προϋπολογισμοί μειώνονται, είναι η μεγαλύτερη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα και της «κοινωνίας των πολιτών».

Ετσι, την ίδια ακριβώς πολιτική ακολούθησε και ο ΣΥΡΙΖΑ, τα χρόνια της δικής του διακυβέρνησης, και είναι εξωφρενικά υποκριτικό να εμφανίζεται σήμερα ως τιμητής της πολιτικής που ο ίδιος άσκησε. Θυμίζουμε, για παράδειγμα, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, που σήμερα διαρρηγνύει τα ιμάτιά του για την καταστροφή των αρχαιοτήτων στο Μετρό της Θεσσαλονίκης, για δύο ολόκληρα χρόνια δεν πήρε κανένα μέτρο για να κατοχυρωθεί η τότε απόφαση του ΚΑΣ περί διατήρησης κατά χώραν (in situ) του μοναδικού αυτού μνημειακού συνόλου, διευκολύνοντας τη ΝΔ να επαναφέρει το ζήτημα στο ΚΑΣ, το οποίο αυτήν τη φορά γνωμοδότησε υπέρ της αντιεπιστημονικής απόσπασης και επανατοποθέτησής του. Επί κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο διατηρήθηκε αλλά διευρύνθηκε η εμπλοκή ιδιωτών, όπως του ιδιωτικού σωματείου ΔΙΑΖΩΜΑ, στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, η δωρεάν παραχώρηση σε αυτό και τις συνεργαζόμενες μαζί του ιδιωτικές εταιρείες υλικού του ΤΑΠΑ, όπως οι ψηφιακές απεικονίσεις μνημείων. Θυμίζουμε ακόμη ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ προωθούσε το σχέδιο για ίδρυση καζίνο μέσα στον αρχαιολογικό χώρο του Ελληνικού έχοντας αναθέσει στην Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων τη διενέργεια διαγωνισμού για την ανέγερσή του στις αρχές του 2018, ενώ μόνο μετά από το σάλο που προκλήθηκε για τη μεταβίβαση αρχαιολογικών χώρων και μνημείων στο Υπερταμείο εξαίρεσε από αυτό τα πιο εμβληματικά.

Ετσι εξηγείται και η πλήρης αφωνία του κατά τη συζήτηση στη Βουλή των άρθρων του νομοσχεδίου για τον ΟΔΑΠ που αφορούσαν την επιχειρηματική εκμετάλλευση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Με άλλα λόγια, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΚΙΝΑΛ, που συμφώνησε στο νομοσχέδιο, ταυτίζονται πλήρως με την κυβέρνηση στη μετατροπή της πολιτιστικής κληρονομιάς σε πεδίο επιχειρηματικών συμφερόντων.

Στον αντίποδα της κυρίαρχης πολιτικής για την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς προς όφελος των λίγων βρίσκεται η πολιτική που θεωρεί ότι στον τομέα αυτό η λογική του επιχειρηματικού κέρδους δεν έχει καμία θέση. Υπάρχει η πολιτική που θεωρεί πως η φροντίδα για τη λειτουργία των αρχαιολογικών χώρων, των μουσείων και των μνημείων είναι πάνω από τα οικονομικά οφέλη, καθώς η αξία τους είναι ανυπολόγιστη ως πολύτιμη παρακαταθήκη για τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές.

Μπροστά στις επικίνδυνες εξελίξεις και την προοπτική η πολιτιστική κληρονομιά να γίνει βορά των ιδιωτικών συμφερόντων χρειάζεται να ενταθεί ο αγώνας για την αποτροπή της χυδαίας εμπορευματοποίησής της. Ενας αγώνας που θα γίνεται πιο αποτελεσματικός όσο θα συνειδητοποιείται περισσότερο η αναγκαιότητα για μια πολιτική που κριτήριο για την πρόοδό της θα έχει την καθολική υλική και πνευματική ανάπτυξη, και όχι την ευημερία των λίγων. Μια πολιτική που θα αντιμετωπίζει την πολιτιστική κληρονομιά ως πολύτιμη πηγή για τη γνώση και την κατανόηση της εξέλιξης της ανθρώπινης κοινωνίας και θα τη θεωρεί συλλογική δημιουργία και ιδιοκτησία, στην οποία θα έχει ανεμπόδιστη πρόσβαση όλος ο λαός.

Σημείωση:

1. Αλλωστε, υπάρχει και προηγούμενο ως προς τη μεταβίβαση της ευθύνης από το ΥΠΠΟΑ σε αποκεντρωμένους φορείς. Ενδεικτικά είναι τα μνημόνια συνεργασίας του ΥΠΠΟΑ με τον δήμο Αθηναίων για την ιδιωτικοποίηση του Εθνικού Κήπου και του Λόφου του Φιλοπάππου, με τη σύσταση της «ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΑΕ» καθώς και η δημιουργία της εταιρείας «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΕ» για την «ανάδειξη» του Αρχαιολογικού Χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνος όπου προβλέπεται και η κατασκευή δεύτερου αρχαιολογικού μουσείου στην Αθήνα, του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών.

Φυσικά οι συντελεστές της σειράς κινηματογραφικών ταινιών χρησιμοποίησαν καλλιτεχνική άδεια για να δραματοποιήσουν την ιστορία που παρουσίαζαν. Το ζώο που απείχε περισσότερο από την πραγματικότητα που περιγράφουν τα απολιθώματα ήταν ο διλοφόσαυρος. Στην ταινία είναι ένα ζώο σε μέγεθος μεγάλου σκύλου, με παλλόμενο και πτυσσόμενο διακοσμητικό υμένα γύρω από το λαιμό, που επιπλέον μπορεί να φτύσει μέτρα μακριά θανατηφόρο δηλητήριο.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι ο διλοφόσαυρος ήταν ένας δίποδος κρεατοφάγος δεινόσαυρος με μήκος πάνω από 7 μέτρα, ο οποίος έφερε δύο χαρακτηριστικά παράλληλα λοφία από πολύ λεπτό οστό κατά μήκος του κεφαλιού του. Η μορφή του ζώου στην ταινία είχε στηριχτεί σε μεγάλο βαθμό στην ανατομική περιγραφή του από τον Σάμιουελ Γουέλες το 1984, που βασιζόταν στους δύο γνωστούς μέχρι τότε απολιθωμένους σκελετούς διλοφόσαυρου, αλλά στην ταινία εμφανιζόταν με το μισό μέγεθος απ' ό,τι στην περιγραφή του Γουέλες, ώστε να μην τον μπερδέψουν οι θεατές με τον βελοσιράπτορα. Ο πτυσσόμενος υμένας ήταν ιδέα του Κράιτον εμπνευσμένη από μια σαύρα που ζει στην Αυστραλία και τη Νέα Γουινέα και διαθέτει τέτοιο σωματικό εξάρτημα, ενώ την ιδέα για το φτύσιμο δηλητηρίου την έδωσαν μερικά είδη κόμπρας που έχουν αυτήν την ικανότητα, και μάλιστα σε απόσταση μέχρι δύο μέτρα.

Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1980 οι παλαιοντολόγοι μόλις άρχιζαν να φτάνουν σε συμφωνία ότι τα πουλιά κατάγονται από τους δεινόσαυρους. Γι' αυτό και στην ταινία απεικονίζεται η σημερινή αντίληψη για τους δεινόσαυρους, ότι ήταν γρήγορα, έξυπνα ζώα και όχι τα βραδυκίνητα, πιο σαυρόμορφα όντα που περιέγραφαν οι παλαιοντολόγοι του 19ου αιώνα.

Τη δεκαετία του 1990 η πρόοδος στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και την πληροφορική έφερε ραγδαία ανάπτυξη στη μελέτη των απολιθωμάτων, επιτρέποντας στους ερευνητές να επεξεργαστούν μεγάλο όγκο δεδομένων απολιθωμάτων με τρόπους που ήταν ασύλληπτοι όταν ανακαλύφθηκε ο διλοφόσαυρος. Για παράδειγμα η κλαδιστική ανάλυση, που αναγνωρίζει διακριτά, κληρονομικά ανατομικά χαρακτηριστικά μεταξύ ζώων και δίνει στατιστική βάση στον έλεγχο υποθέσεων για τη μεταξύ τους συγγένεια. Η αυξημένη υπολογιστική δύναμη, σε συνδυασμό με εξελίξεις στην ιατρική και τη διάδοση της αξονικής τομογραφίας, προσέφερε έναν μη καταστροφικό τρόπο στη μελέτη των απολιθωμάτων και στην αποκάλυψη της κρυφής τους ανατομίας.

Τα απολιθώματα διλοφόσαυρου, που ανακαλύφθηκαν μετά την αρχική περιγραφή του ζώου από τον Γουέλες, έδειξαν ότι με βάση τη δομή και την άρθρωση των σαγονιών του το ζώο πρέπει να είχε πολύ πιο ισχυρό δάγκωμα. Απολιθώματα του φυτοφάγου σαράσαυρου, που βρέθηκαν στο ίδιο πεδίο με εκείνα του διλοφόσαυρου, έχουν σημάδια από δόντια πάνω στα οστά, πράγμα που κάνει πολύ πιθανό ο διλοφόσαυρος να ήταν ο κορυφαίος θηρευτής στην περιοχή, παρά ένα ζώο που τρεφόταν με ψοφίμια ή χρησιμοποιούσε τα νύχια του για να σκοτώνει, όπως είχε υποθέσει ο Γουέλες.

Μόλις 20 εκατομμύρια χρόνια πριν από τον διλοφόσαυρο οι δεινόσαυροι είχαν το πολύ μέγεθος γαλοπούλας ή αετού, αλλά ο διλοφόσαυρος ήταν ψηλότερος από τον μέσο άνθρωπο και είχε πιο μακριά και δυνατά μπροστινά άκρα από άλλους κρεατοφάγους δεινόσαυρους, όπως ο αλλόσαυρος και ο κερατόσαυρος. Οπως όλοι οι πρώιμοι δεινόσαυροι, αλλά και τα πουλιά, ο διλοφόσαυρος διέθετε θαλάμους αέρα κατά μήκος της σπονδυλικής του στήλης, που αποτελούσαν μέρος του αναπνευστικού του συστήματος. Αυτοί οι σάκοι επέτρεπαν τη μονόδρομη αναπνοή, όπως των πουλιών, όπου από τους πνεύμονες περνά συνεχώς αέρας πλούσιος σε οξυγόνο, και όχι μόνο στη φάση της εισπνοής, όπως στα θηλαστικά. Ετσι, το ζώο είχε στη διάθεσή του περισσότερο οξυγόνο, στοιχείο που δείχνει ότι πρέπει να είχε και αυξημένο ρυθμό μεταβολισμού και δραστηριότητας, άρα πρέπει να ήταν ένας γρήγορος και ευέλικτος θηρευτής. Ασυνήθιστες τρύπες στο κρανίο του συγκεκριμένου είδους δεινοσαύρου δείχνουν ότι και τα λοφία του πρέπει να περιείχαν αερόσακους.

Ο Γουέλες υπέθετε ότι τα απολιθώματα διλοφόσαυρου που γνώριζε ανήκαν σε διαφορετικά γένη δεινοσαύρων. Η ανάλυση όλων των απολιθωμάτων διλοφόσαυρου, που έγινε με κλαδιστικά εργαλεία, έδειξε ότι στην πραγματικότητα όλα τα απολιθώματα προέρχονταν από άτομα του ίδιου βιολογικού είδους. Επιπλέον, σήμερα γνωρίζουμε ότι η εξελικτική απόσταση ανάμεσα στον διλοφόσαυρο και τους κοντινότερους συγγενείς του είναι αξιόλογη, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί στο μέλλον να ανακαλυφθούν άλλοι, πιο κοντινοί συγγενείς του.

Τα περισσότερα απολιθώματα διλοφόσαυρου βρέθηκαν στο σημερινό Κολοράντο, που όταν ζούσαν οι διλοφόσαυροι αποτελούσε σχεδόν παράκτιο τμήμα της υπερηπείρου Παγγαία. Σε αυτήν την περιοχή, σε μια κοιλάδα που διέτρεχε ένα ποτάμι ευημέρησαν οι διλοφόσαυροι μόλις 15 εκατομμύρια χρόνια μετά τη μαζική εξαφάνιση ειδών του τέλους της Τριάσιας περιόδου, δηλαδή περίπου 183 εκατομμύρια χρόνια πριν από την εποχή μας.

Τη δεύτερη δοκιμή του νέου της βαρέος πυραύλου με το όνομα «Angara-A5» πραγματοποίησε η Ρωσία στις 14 Δεκέμβρη, από το στρατιωτικό κοσμοδρόμιο στο Πλεσέτσκ, στη βόρεια περιοχή του Αρχαγγέλου, της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Το κοσμοδρόμιο του Πλεσέτσκ είναι ιδανικό για τοποθέτηση δορυφόρων σε πολική τροχιά και έχει χρησιμοποιηθεί τόσο για στρατιωτικές πτήσεις όσο και για αποστολές του διαστημικού προγράμματος της Ρωσίας. «Angara» ήταν το αρχικό όνομα που δόθηκε στο κοσμοδρόμιο του Πλεσέτσκ από τη Σοβιετική Ενωση, όταν ακόμη χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για συστοιχίες διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων.

Οι πύραυλοι «Angara» είναι μια οικογένεια νέας γενιάς ρωσικών διαστημικών πυραύλων. Εχουν τρεις παραλλαγές (και σύντομα θα αποκτήσουν και μια τέταρτη), από τις οποίες η ισχυρότερη έχει ανυψωτική δύναμη 37,5 τόνων, διπλάσια από τον προκάτοχό της πύραυλο «Πρότον», που είναι βασισμένος σε μοντέλο κατασκευασμένο από τη Σοβιετική Ενωση.

Οι πύραυλοι «Angara» χρησιμοποιούν αποκλειστικά φιλικά προς το περιβάλλον προωθητικά (υδρογόνο ως καύσιμο και οξυγόνο ως οξειδωτικό) εγκαταλείποντας τη χρήση υδραζίνης και τετροξειδίου του αζώτου, υπεργολικά καύσιμα (αυταναφλέγονται μόλις έρθουν σε επαφή), που χρησιμοποιούνταν στον «Πρότον», όπως και σε πολλούς πυραύλους της αμερικανικής NASA, του ευρωπαϊκού ESA και της Κίνας.

Δύο νέες δοκιμαστικές πτήσεις πυραύλων «Angara» (η μία με χρήση και του νέου βοηθητικού πυραύλου «Περσέας») προβλέπεται να γίνουν μέσα στο 2021, πριν οι «Angara» μπουν σε κανονική χρήση για να καλύψουν μεσοπρόθεσμα τις ανάγκες της Ρωσίας έως το 2032, όπως δήλωσε ο Ντμίτρι Ρογκόζιν, επικεφαλής της κρατικής εταιρείας αεροδιαστημικής «Ροσκόσμος».