Από τις πρώτες γραμμές του σχεδίου τονίζεται ότι σκοπός του είναι η διασύνδεση των πανεπιστημίων με τις αναπτυξιακές ανάγκες της χώρας. Τα πανεπιστήμια καλούνται να παρέχουν πρόσθετα εργαλεία για την υλοποίηση του στρατηγικού σχεδίου (τίνος και για ποιον;), της Εθνικής Στρατηγικής για την Ανώτατη Εκπαίδευση (άρ. 14 του Ν. 4653/2020) και της Εθνικής Στρατηγικής Ερευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (άρθρο 4 του Ν. 4310/2014). Τον νόμο 4310 ψήφισε η ΝΔ αλλά διατήρησε ο ΣΥΡΙΖΑ κατά τη δική του κυβερνητική θητεία και αφορά στην ενίσχυση του ανταγωνισμού, στην ανάπτυξη εταιρικών και εμπορικών σχέσεων μεταξύ της βιομηχανίας και των δημόσιων ερευνητικών υποδομών (πανεπιστήμια και ερευνητικά ινστιτούτα), στην προσέγγιση του ευρωπαϊκού στόχου συμβολής του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα στην ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας.

Από το 1ο άρθρο αυτό το νομοσχέδιο ενημερώνει ότι αφορά την όξυνση του εξαναγκασμού των δημόσιων πανεπιστημίων να συνεισφέρουν ακόμη πιο ενεργά ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων μέσω εταιρικών και εμπορικών σχέσεων με τα δημόσια πανεπιστήμια. Η δημιουργία τέτοιου είδους σχέσεων απαιτεί το δημόσιο πανεπιστήμιο να αποκτήσει χαρακτήρα εταιρείας - επιχείρησης δηλαδή, να προχωρήσει σε εμπορική εκμετάλλευση προϊόντων ή υπηρεσιών και να αποκτήσει μετρήσιμους στόχους εσόδων και κερδών. Αλλωστε, η κερδοφορία αποτελεί τον θεμέλιο λίθο του οικονομικο-κοινωνικού συστήματος της χώρας μας, η οποία όμως απαιτεί εκμετάλλευση των εργαζομένων.

Στο 2ο άρθρο αναφέρει καθαρά ότι επιχειρείται να οργανωθεί και να λειτουργήσει καλύτερα το δημόσιο πανεπιστήμιο με τρόπο τέτοιο ώστε να μεγιστοποιήσει τη συμβολή του στην ανάπτυξη της χώρας. Ποιας ανάπτυξης αλήθεια; Αυτής του 2018 όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ανακοίνωνε την έξοδο από τα μνημόνια; Αυτής που ανακοινώθηκε το 2019 όταν μοιραζόταν τα ματωμένα πλεονάσματα; Της ανάπτυξης του 8,3% το 2021 μετά από τον θάνατο χιλιάδων Ελλήνων εξαιτίας της διαχείρισης της πανδημίας; `Η της ανάπτυξης του 2022 που συνοδεύεται με πληθωρισμό 10,7% μόνο τον μήνα Μάη; Ποια από όλες αυτές αφορούσε το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο; Ποια αφορούσε τους φοιτητές και τις οικογένειές τους; Ποια αφορούσε τους εργαζόμενους στα πανεπιστήμια; Καμία!

Από την ανάπτυξη των τελευταίων χρόνων επί ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ το δημόσιο πανεπιστήμιο δεν είδε τίποτα. Ούτε αύξηση στη δημόσια χρηματοδότηση ούτε αύξηση στον αριθμό των μελών ΔΕΠ ή άλλου μόνιμου προσωπικού ούτε αύξηση στη φοιτητική μέριμνα ούτε βέβαια αύξηση στους μισθούς των εργαζομένων. Αυτό που αυξήθηκε τα χρόνια της ανάπτυξης ήταν η παροχή διαφόρων εκπαιδευτικών και ερευνητικών υπηρεσιών επί πληρωμή σε φοιτητές και άλλους ιδιώτες. Αυξήθηκαν οι διάφορες κατηγορίες έκτακτων διδασκόντων με «ελαστικές» σχέσεις εργασίας. Αυξήθηκαν οι ώρες που εργάζονται λιγότερα μέλη ΔΕΠ για να παράγουν τις ίδιες (ή περισσότερες) υπηρεσίες που παρήγε σχεδόν διπλάσιος αριθμός μελών ΔΕΠ πριν από 10 - 12 χρόνια. Αυξήθηκαν επίσης οι υπερωρίες σε μεταπτυχιακά και ερευνητικά για να συμπληρωθούν οι απώλειες των μισθών και να πληρωθούν επιπλέον φόροι, αυξημένα ενοίκια και πρόσφατα οι συνεχώς αυξανόμενοι λογαριασμοί Ενέργειας και καυσίμων. Αυξήθηκε η καταστολή των όποιων αντιδράσεων.

Ετσι τίθεται το βασικό ερώτημα: Ποιος θα επωφεληθεί από το πανεπιστήμιο των νέων (όχι και τόσο) οριζόντων που παρουσίασε η κυβέρνηση της ΝΔ; Η απάντηση αυτού του ερωτήματος αποτελεί την ουσία της «ιδεολογικής μάχης».

Ούτε αύξηση του μόνιμου προσωπικού ούτε αυξήσεις μισθών υπάρχουν στο σχέδιο νόμου. Αυτό που φέρνει το νομοσχέδιο είναι περισσότερη υπερωριακή εργασία για να αυξηθούν οι αμοιβές των μελών ΔΕΠ, ΕΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ. Πού θα βρεθούν αυτές οι επιπλέον ώρες για υπερωριακή απασχόληση; Ηδη πολλά μέλη ΔΕΠ δουλεύουν απογεύματα και Σαββατοκύριακα στα μεταπτυχιακά με δίδακτρα και στα ερευνητικά για να καλύψουν τις απώλειες μισθών που έγιναν το 2012 επί ΝΔ και νομιμοποιήθηκαν το 2017 στο νέο μισθολόγιο του ΣΥΡΙΖΑ. Ισως η απάντηση βρίσκεται στο ότι αυτό δεν το κάνουν όλα τα μέλη ΔΕΠ. Ο νόμος αυτός έρχεται με διάφορους τρόπους (εξελίξεις, πειθαρχικά κ.ά.) να εξαναγκάσει να κάνουν το ίδιο και τα μέλη ΔΕΠ που δεν βλέπουν τον εαυτό τους ως μάνατζερ. Αυτούς που θεωρούν ότι ο ρόλος του μέλους ΔΕΠ είναι να παράγει νέα γνώση και να τη μεταφέρει ΔΩΡΕΑΝ με ολόπλευρο και ολοκληρωμένο τρόπο στα παιδιά του λαού για να μπορέσουν να ασκήσουν το επάγγελμα του επιστημονικού αντικειμένου που σπουδάζουν.

Δεν υπάρχει καμία διάταξη για τη φοιτητική μέριμνα, για δωρεάν σίτιση, για δωρεάν μεταφορά, για δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια σε φοιτητικά σπίτια, για δωρεάν βιβλία ή για δωρεάν πρόσβαση στις ηλεκτρονικές επιστημονικές βιβλιοθήκες (η οποία καταργείται).

Το μόνο που υπάρχει είναι η επιβολή ενοικίου στις φοιτητικές εστίες, η κατάργηση των δωρεάν έντυπων βιβλίων, η απελευθέρωση των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά, η δημιουργία διαφόρων προγραμμάτων σπουδών με δίδακτρα (ξενόγλωσσα, θερινά, διά βίου μάθησης).

Υπάρχει και η εφαρμογή της ΕΒΕ για τη μείωση των συνολικών εισακτέων, αλλά παράλληλα και η αύξηση των εισακτέων στα περιφερειακά ιδρύματα (δηλαδή μακριά από τον τόπο καταγωγής των περισσότερων φοιτητών).

Μήπως καλύπτεται η ανάγκη τους για ολοκληρωμένη γνώση εντός των βασικών πτυχίων τους ώστε να μπορούν να ασκήσουν όταν αποφοιτήσουν επαγγέλματα του επιστημονικού αντικειμένου που σπούδασαν; ΟΥΤΕ ΑΥΤΟ! Η ατομική ευθύνη και η προσωπική «ελευθερία» για απόκτηση όσων και όποιων γνώσεων, από όποιο πρόγραμμα ή ίδρυμα, ακόμη και με μετακίνηση με εσωτερικά ERASMUS, υποβαθμίζουν περαιτέρω τους βασικούς τίτλους σπουδών, ώστε οι κάτοχοί τους να μην έχουν κανένα επαγγελματικό ή εργασιακό δικαίωμα. Ετσι θα αναγκάζονται να πληρώσουν δίδακτρα σε μεταπτυχιακά και κέντρα διά βίου μάθησης για να προσθέτουν πιστοποιήσεις και βεβαιώσεις στο βιογραφικό τους, με την ελπίδα ότι κάποτε θα βρουν δουλειά με αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας.

Ο ελληνικός λαός υπερφορολογείται με άμεσους και έμμεσους φόρους υποτίθεται για να απολαμβάνει κοινωνικά αγαθά, δηλαδή για δωρεάν Υγεία και Παιδεία (αυτά έμειναν). Παρά το ότι οι φόροι αυξάνονται τα κοινωνικά αγαθά δεν παρέχονται πλέον δωρεάν στον λαό. Πληρώνουν για την υγεία τους με συμμετοχή στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Πληρώνουν για την παιδεία που παρέχεται στα παιδιά τους με φροντιστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα κατά τη διάρκεια των 12 χρόνων του σχολείου...

Πληρώνουν - και μάλιστα ακόμη περισσότερα μετά την ψήφιση αυτού του νόμου - στα δημόσια πανεπιστήμια. Θα πληρώνουν περισσότερα για τα βιβλία και τη συνδρομή σε βιβλιοθήκες, για ενοίκια στις φοιτητικές εστίες, για τη διαβίωση των παιδιών τους μακριά από τον τόπο της οικογένειας, αλλά ακόμη και για την απόκτηση επιπλέον του βασικού πτυχίου πιστοποιήσεων. Γιατί το βασικό πτυχίο δεν θα εξασφαλίζει τίποτα. Θα χρειάζεται να πληρώσουν για μεταπτυχιακά, πιστοποιήσεις, σεμινάρια, επιπλέον γνώσεις και δεξιότητες που αφαιρούνται από το βασικό πτυχίο, αλλά θα απαιτούνται για να βρεθεί μια αξιοπρεπής δουλειά για τα παιδιά τους.

Οι επιχειρήσεις θα επωφεληθούν από την έρευνα στα δημόσια πανεπιστήμια. Το κόστος παραγωγής νέας τεχνολογίας, νέων προϊόντων, νέων διαδικασιών είναι μεγάλο. Φυσικά οι επιχειρήσεις αυτό που επιδιώκουν είναι να μειώνουν τα κόστη τους. Εξυπηρετεί τη μείωση κόστους το να έχουν ένα τμήμα έρευνας και ανάπτυξης (έτσι λέγονται τα τμήματα που παράγουν νέα προϊόντα και υπηρεσίες) όταν το θελήσουν και για όσο διάστημα το χρειάζονται. Χωρίς να πληρώνουν υποδομές, πάγιο εξοπλισμό και μισθούς. Το δημόσιο πανεπιστήμιο με τις υποδομές του, τον εξοπλισμό του και το επιστημονικό προσωπικό του θα είναι εκεί έτοιμο, εν δυνάμει να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε ανάγκη της κάθε επιχείρησης. Οταν υπάρξει αυτή η ανάγκη οι επιχειρήσεις θα επενδύσουν (ή και όχι όταν εξασφαλίζεται άλλη χρηματοδότηση από διάφορους οργανισμούς) για να παραχθούν η πατέντα, το προϊόν, η τεχνολογία που θα εξυπηρετούν τη συγκεκριμένη ανάγκη για κερδοφορία και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Αφού πάρουν αυτό που χρειάζονται και χωρίς να έχουν καμία άλλη υποχρέωση, απλά θα εκμεταλλεύονται το αποτέλεσμα της έρευνας (το οποίο παράχθηκε κατά παραγγελία), όσο αυτό είναι κερδοφόρο για την επιχείρηση.

Οι επιχειρήσεις θα επωφεληθούν για την εκπαίδευση του προσωπικού τους. Το υπάρχον προσωπικό των επιχειρήσεων θα εξαναγκάζεται με δικούς του πόρους να αποκτήσει τις δεξιότητες που απαιτεί η επιχείρηση και θα έχει φροντίσει να παρέχονται σε διάφορα προγράμματα του δημόσιου πανεπιστημίου. Αρα ο εργαζόμενος θα πληρώσει σε θερινό ή σε διά βίου μάθησης, ή σε μεταπτυχιακό για να αποκτήσει την πιστοποίηση που απαιτεί ο εργοδότης. Οι επιχειρήσεις θα μπορούν να εκπαιδεύουν και το προσωπικό που θα προσλαμβάνουν στο μέλλον. Οι ίδιες οι επιχειρήσεις θα επεμβαίνουν στα προγράμματα σπουδών είτε συμμετέχοντας ευθέως στη διαμόρφωση του περιεχομένου τους είτε με τα κατά παραγγελία επαγγελματικά μεταπτυχιακά τα οποία θα παρακολουθούν οι φοιτητές - μελλοντικοί εργαζόμενοι πληρώνοντας οι ίδιοι δίδακτρα. Παρ' όλα αυτά, τα πτυχία που θα δίνονται δεν θα εξασφαλίζουν κανένα επαγγελματικό ή εργασιακό δικαίωμα και το προσωπικό που θα αντλείται από το δημόσιο πανεπιστήμιο θα φέρει μόνο την εξειδίκευση που έχει ανάγκη η συγκεκριμένη επιχείρηση. Ετσι ο εργαζόμενος δεν θα μπορεί να διαπραγματευθεί (αυτόνομα με βάση τον νόμο Χατζηδάκη) τα εργασιακά του δικαιώματα όπως μισθό, Ασφάλιση, ωράριο κ.ά. Πολύ απλά γιατί δεν θα μπορεί (δεν θα έχει τις γνώσεις) για να απασχοληθεί σε άλλη επιχείρηση η οποία απαιτεί άλλου είδους δεξιότητες ή εξειδικεύσεις.

Ετσι εξηγείται λοιπόν η «ιδεολογική μάχη» που κήρυξε ο πρωθυπουργός. Η εξήγηση βρίσκεται στο ποιους εξυπηρετεί και ποιους θα ωφελήσει και αυτός ο νόμος. Εξυπηρετεί και ωφελεί τις επιχειρήσεις οι οποίες αποτελούν το μεγάλο κεφάλαιο και καταδικάζει στην εκμετάλλευση τους φοιτητές, τις οικογένειές τους, τους εργαζόμενους στα πανεπιστήμια, οι οποίοι αποτελούν τον εργαζόμενο λαό!

Ας σηκώσουμε λοιπόν το γάντι της «ιδεολογικής μάχης»... Θα μπορούσαν να γραφτούν όχι 400 σελίδες (όσες του νομοσχεδίου), αλλά 1.400 για το πόσο κακό είναι αυτό το σχέδιο νόμου, όπως όλοι οι προηγούμενοι νόμοι και η πολιτική που εξυπηρετούν. Το «φρένο» στην πολιτική που εξυπηρετούν όλες οι κυβερνήσεις μπορεί να μπει μόνο με την ανυπακοή και την αντίσταση των εργαζομένων στα πανεπιστήμια, σε συντονισμό με το φοιτητικό και συμπόρευση με το εργατικό κίνημα. Υπάρχουν τέτοιες ενδείξεις στο ΔΙΠΑΕ και στο ΑΠΘ. Η ελπίδα ενός οργανωμένου και διεκδικητικού φοιτητικού κινήματος δημιουργήθηκε με την πρωτιά της «Πανσπουδαστικής ΚΣ» μετά από 35 χρόνια στις φοιτητικές εκλογές του Μάη. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις μπορεί όχι μόνο να ανατραπεί αυτός ο νόμος αλλά να μπει στη διεκδίκηση και το πανεπιστήμιο των σύγχρονων αναγκών.