Στη δεκαετία του '80, μου είχαν κάνει πρόταση, αν μπορούσα να ακολουθήσω το «καραβάνι». Ηταν μια σειρά από αυτοκίνητα που θα ξεκινούσαμε από την Αθήνα και θα σταματούσαμε σε διάφορες πόλεις, όπου θα μιλούσαμε για την ειρήνη και θα μοιράζαμε διάφορα φυλλάδια. Σ' ένα από τα αυτοκίνητα φιλοξενούνταν μια Γιαπωνέζα, κάποιας ηλικίας, με γκρίζα μαλλιά, και όλοι κάναμε το καλύτερο, για να επικοινωνούμε μαζί της. Να μη νιώθει μόνη. Διασχίζαμε την Εύβοια. Βρεθήκαμε σ' ένα σημείο απ' όπου βλέπαμε τη θάλασσα, που έλαμπε μέσα στο κατακαλόκαιρο. Γαλάζια σαν τον ουρανό ή ο ουρανός έπεφτε πάνω της και την έκανε γαλάζια. Ο ήλιος έσπαγε στην επιφάνειά της σε αμέτρητα διαμάντια.

Σταματήσαμε να ξεκουραστούν οι οδηγοί, να απολαύσουμε τη φυσική ομορφιά του τοπίου. Η Γιαπωνέζα δεν μπορούσε να τραβήξει τα μάτια της από αυτό που έβλεπε. Το θαύμαζε. Το ρουφούσε μέσα της για πάντα. Για να μην το ξεχάσει. Ξαφνικά, μας παρακάλεσε να σταθούμε όλοι μαζί, ενώ αυτή πήρε μια θέση απέναντί μας. Υστερα γύρισε την πλάτη της και σήκωσε την μπλούζα της. Βουβαθήκαμε όλοι. Η πλάτη της ήταν ένας ανάγλυφος χάρτης. Περίμενε κάποια δευτερόλεπτα, κατέβασε την μπλούζα της και γύρισε προς το μέρος μας. Είμαι ένα θύμα της Χιροσίμα, είπε.

Από τότε μέχρι τώρα δεν την ξέχασα, όπως και αυτή, αν ζει, δε θα ξέχασε εκείνη τη συγκινητική μέρα στο καραβάνι. Πριν λίγα βράδια, τη θυμήθηκα ακόμα πιο έντονα, μπροστά στην τηλεόραση. Υστερα από εξήντα χρόνια, που η Ιαπωνία, εξαιτίας της σχέσης της με το ναζισμό στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είχε στερηθεί του δικαιώματος να έχει και να διατηρεί στρατό, να εξοπλίζεται και να επιτίθεται, ωθείται να καταργήσει το παλιό Σύνταγμα, να συγγράψει καινούριο που θα της επιτρέπει να αποκτήσει στρατό και να εξοπλιστεί. Οι υπερασπιστές της ιδέας έχουν έρθει σε συνεννόηση με Αμερικανούς στρατιωτικούς για την εκπαίδευση των στρατιωτών, βρίσκονται κιόλας εκεί, για τη χρήση των όπλων, για τον κίνδυνο της Β. Κορέας, για την ιδέα πως δεν κατέχεις αυτό που έχεις, αν δεν έχεις εξοπλισμό να το υπερασπιστείς.

Οι στρατιώτες εκπαιδεύονται, φορώντας μάσκα, αρχίζοντας από την καθαριότητα των στρατώνων, που λάμπουν σαν καθρέφτες, από τη λαβή των όπλων, από γυμνάσια και όλα αυτά που συνιστούν τη σύσταση του στρατού. Οι Γιαπωνέζοι, σε μεγάλο αριθμό, αντιδρούν στην κατάργηση του παρόντος Συντάγματος, περπατάνε ώρες, μέρες, βδομάδες, σε ατέλειωτες γραμμές, από τα χωριά και τις πόλεις τους, για να φτάσουν στην πρωτεύουσα της πατρίδας τους και να διαδηλώσουν την αντίθεσή τους. Οι υποστηρικτές του εξοπλισμού της Ιαπωνίας φαίνονταν να έχουν στρατιωτικό κεφάλι, να διψάνε για αίμα, έμοιαζαν με βιομήχανους που οραματίζονταν κέρδη, είχαν το ύφος των κοσμικών κυρίων που τους αρέσουν οι ανταλλαγές επισκέψεων, από πρωτεύουσα σε πρωτεύουσα, που επιθυμούν να δημιουργήσουν διαφορετικές σχέσεις σε υψηλά επίπεδα. Οι εξοπλισμοί είναι και κοσμικοί.