Αυτός ο εργασιακός μεσαίωνας, όμως, που χρόνο με το χρόνο εγκαθιδρύεται μέσα στον ευρωπαϊκό χώρο, δεν προέκυψε όπως η Αθηνά από το κεφάλι του Δία. Αποτελεί τον πυρήνα της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δηλαδή των πολυεθνικών ευρωπαϊκών μονοπωλίων, και των εθνικών κυβερνήσεών τους. Από τη Λευκή Βίβλο, προς την ΟΝΕ και στο Σύμφωνο Σταθερότητας, από Σύνοδο Κορυφής σε Σύνοδο Κορυφής, η μείωση του εργατικού κόστους, η αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης ολόκληρης της Ευρώπης και η εξασφάλιση κερδών και υπερκερδών για το κεφάλαιο είναι η πεμπτουσία αυτής της πολιτικής.

Στυλοβάτες όμως σε αυτή την επιχείρηση, υπάρχουν και μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα. Είναι οι ηγεσίες των παρατάξεων της ΠΑΣΚΕ, της ΔΑΚΕ και της «Αυτόνομης Παρέμβασης», είναι οι πλειοψηφίες σε ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ. Είναι αυτές που πότε απροκάλυπτα, πότε συγκαλυμμένα, τουλάχιστον τα τελευταία δέκα χρόνια, στήριξαν όλες αυτές τις ανατροπές. Αυτοί έγιναν οι τελάληδες του «κοινωνικού διαλόγου». Εβαλαν πλάτη για να νομοθετηθούν όλες αυτές οι «εκσυγχρονιστικές» μορφές απασχόλησης. Η εποχή του «απασχολήσιμου» φέρνει και τις δικές τους υπογραφές. Μετά την επίθεση στο εργατικό εισόδημα, τη νομοθέτηση του αντιασφαλιστικού νόμου, τα εργασιακά δικαιώματα ξαναμπαίνουν στο χειρουργικό τραπέζι. Και εδώ, κυβέρνηση, ΣΕΒ και οι εκπρόσωποι του κυβερνητικού και εργοδοτικού συνδικαλισμού αναλαμβάνουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Οπως πάντα.