Στο θέμα του εξεταστικού συστήματος, στην έκκληση διαλόγου που απηύθυνε ο πρωθυπουργός και στις πολιτικές της ΕΕ για την Παιδεία, αναφέρθηκε στη δευτερολογία της η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα. Συγκεκριμένα, είπε τα εξής:

«Αν θέλουμε να καταργηθεί ο εφιάλτης των εξετάσεων, τότε πρέπει να συμβούν δύο πράγματα: Να εξαλειφθεί η ανεργία και να είναι βέβαιοι αυτοί που θα αποφοιτήσουν, είτε είναι λύκειο είτε είναι μεταλυκειακά είτε είναι πανεπιστήμιο, ότι θα βρουν σίγουρη και σταθερή δουλειά. Να δείτε τότε, εάν συμβεί αυτό, πράγμα που δεν είναι εύκολο στις σημερινές συνθήκες, πώς απελευθερώνεται η επιλογή των παιδιών. Γιατί σήμερα, σε ένα μεγάλο μέρος έχει διαστρεβλωθεί πλήρως η επιλογή. Ανοίγουν τα χαρτιά και λένε «Πού βρίσκεις δουλειά; Πώς κινείται η αγορά;»

Εμείς δεν προτείνουμε ένα σχέδιο Παιδείας και κοινωνίας όπου αποσυνδέεται η Παιδεία από την οικονομία και γίνεται αυτοσκοπός, για την ελευθερία του ατόμου, «η μόρφωση για τη μόρφωση» κ.λπ. Βεβαίως, και τότε η Παιδεία έχει άμεση και έμμεση σχέση με ολόκληρη την οργάνωση της κοινωνίας και της οικονομίας. Ομως, εδώ η επιλογή και το άγχος λειτουργούν όχι μόνο γιατί υπάρχει εξεταστικό σύστημα, αλλά γιατί η κοινωνική ένταξη σε μεγάλο βαθμό καθορίζει πόσο εύκολα - με ή χωρίς φροντιστήρια - θα προχωρήσεις, αν θέλεις εναλλακτικές λύσεις και, τέλος, υπάρχει το μεγάλο ερώτημα «πού θα βρω δουλειά». Με αυτήν την έννοια, δεν είναι μόνο θέμα το εξεταστικό.

Ας δούμε και μια άλλη πλευρά. Γέμισαν παιδιά οι σχολές διοίκησης επιχειρήσεων. Τι φαντάζονται οι γονείς που ενθαρρύνουν τα παιδιά να πηγαίνουν σε σχολές που είναι άμεσα συνδεδεμένες με την αγορά; Οτι θα πάρουν μέρος στη διοίκηση των επιχειρήσεων; Το ίδιο και με την πληροφορική. Τι είναι η πληροφορική; Ενα πράγμα αποδεσμευμένο από την επιστήμη γενικά; Εν πάση περιπτώσει, δε θέλω να επεκταθώ.

Το ζήτημα το εξεταστικό δεν είναι απλό. Και θέλω να ξεκαθαρίσω πως εμείς δεν είμαστε υπέρ της κατάργησης των εξετάσεων. Ομως, το θέμα δεν είναι ποιο κόμμα είναι υπέρ ή κατά. Το θέμα είναι πώς βλέπει την πρόσβαση στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, πώς βλέπει την αξιολόγηση, τις ενδοσχολικές εξετάσεις και, σε τελευταία ανάλυση, ποιος είναι ο ίδιος ο σκοπός της μόρφωσης.

Και με την ευκαιρία να ρωτήσω: Γιατί αυτή η τάση που έχει αποκτηθεί τα τελευταία χρόνια - και επί ΠΑΣΟΚ υπήρχε - έξω από τη Βουλή να στήνονται διάφορες επιτροπές διαλόγου; Θα μου πείτε: Αυτό ενοχλεί το ΚΚΕ; Οχι, δεν είναι μόνο αυτό. Είναι, όμως, κι αυτό. Διότι κατά αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται μια σειρά αυταπάτες και αναμονές στο λαό ή στα αντίστοιχα τμήματα των εργαζομένων και της νεολαίας, η αναμονή του διαλόγου. Για να μην πω τώρα ότι και όσοι προσέρχονται στο διάλογο, ψάχνουν να βρουν με ποιο τρόπο θα ξεφύγουν. Στο κάτω - κάτω όταν προσέρχεσαι, κάτσε μέχρι τέλους. Τι φεύγεις; Να σας πω και κάτι άλλο; Τι σημαίνει "προσέρχομαι στο διάλογο και βάζω όρους"; Οχι ότι είναι θέμα αρχής ή ότι είναι καταδικαστέο εντελώς, αλλά τώρα από τη στιγμή που ξέρεις την πολιτική, ας πούμε, μιας κυβέρνησης σε ζητήματα που είναι στρατηγικής σημασίας για την ίδια κι όχι επιμέρους, να βάζεις όρους είναι πρόσχημα μη συμμετοχής.

Εμείς λέμε από την αρχή ότι δεν έχει νόημα αυτός ο διάλογος. Υπάρχει η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων. Συμμετέχουν εκπρόσωποι των κομμάτων. Από τη δική μας Κοινοβουλευτική Ομάδα έχουν οριστεί δύο πανεπιστημιακοί και δύο καλλιτέχνες. Και μην πείτε, τι θέλουν οι καλλιτέχνες στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, γιατί το ζήτημα της αισθητικής αγωγής, των καλλιτεχνικών μαθημάτων, είναι πάρα πολύ σοβαρό. Δε λέμε ότι εμείς για όλα τα θέματα, για πλευρές, για λεπτομέρειες τα ξέρουμε όλα ή ότι εμείς δε μελετάμε τις θέσεις των άλλων κομμάτων ή ότι δεν μπορούμε να δανειστούμε ή να χρησιμοποιήσουμε μια ιδέα. Αλλά εδώ τώρα μιλάμε για διάλογο πάνω σε ζητήματα γενικής σημασίας. Κι αυτή η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων προβλέπεται ότι μπορεί να καλέσει επιστήμονες. Θα μου πείτε, στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων η Κυβέρνηση πρέπει να φέρει μια πρόταση. Ας τη φέρει υπό ζύμωση. Αλλωστε η κυβέρνηση ξέρει τι λέει με τα κόμματα. Και όταν λέει "δε φέρνω και σας ακούω", ξέρει τι λέμε. Δεν πρόκειται για ένα εντελώς καινούργιο θέμα. Δε συναντιόμαστε πρώτη φορά.

Εμείς ξέρουμε πολύ καλά. Μελετάμε τις θέσεις της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ, των άλλων κομμάτων. Δηλαδή, δεν έχουμε ανάγκη από το να κάτσουμε απέναντι σε ένα τραπέζι και να τα ξαναλέμε και να επαναλαμβάνουμε τα ίδια μεταξύ μας.

Υπάρχει αυτή η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων. Γιατί δε χρησιμοποιείται; Χωρίς βαρυσήμαντες ανακοινώσεις έρχεται το θέμα. Αν καταλήξουμε, καταλήξαμε. Ή όπου η κυβέρνηση θέλει να πάρει σε ένα επιμέρους θέμα τη γνώμη ενός κόμματος, ας την πάρει. Εμείς τουλάχιστον δεν πρόκειται να πούμε "μας αντιγράψατε", "σας αντιγράψαμε" κ.λπ.

Εμείς δεν το κρύβουμε. Ιδιαίτερα στο εξεταστικό σύστημα, εξετάσαμε πάρα πολύ τι λένε όλα τα κόμματα. Για να μη σας πω ότι ταλαντευτήκαμε ανάμεσα στην ελεύθερη πρόσβαση, αφού είμαστε κατά των ταξικών φραγμών, και στις εξετάσεις. Καταλήξαμε σε μια πρόταση. Την έχουμε δημοσιοποιήσει. Να υπάρχουν εξετάσεις σε ένα μικρό αριθμό μαθημάτων. Αλλά αν το δει κανείς ως «ναι ή όχι» στις εξετάσεις, το παιχνίδι για τη νεολαία είναι χαμένο, γιατί δε λύνει το πρόβλημα αυτό.

Με την ευκαιρία να προσθέσω το εξής: Και το ΠΑΣΟΚ, αν κατάλαβα καλά, και ο ΣΥΡΙΖΑ, προτείνουν ένα χρόνο φοίτησης στο πανεπιστήμιο. Και μετά να αρχίσει η ταξική επιλογή; λέμε εμείς. Δεν ξέρω πώς το εννοούν οι ίδιοι. Δηλαδή τελικά τα χρόνια της πανεπιστημιακής μόρφωσης είναι μείον ένα; Θα προστεθεί ένας χρόνος και θα γίνουν έξι; Εγώ απ' όσο ξέρω αυτός ο προκαταρκτικός χρόνος και όχι μέσα στο πανεπιστήμιο, αλλά εκτός - πιθανώς σε ορισμένες χώρες να είναι εντός - υπάρχει κυρίως για τους φοιτητές, τους σπουδαστές που πάνε σε ένα ξένο πανεπιστήμιο και δεν ξέρουν καθόλου τη γλώσσα. Και εκεί θα χρειαστούν ένα χρόνο, όχι να μάθουν τη γλώσσα από ένα ψευτοϊνστιτούτο, αλλά ενδεχομένως μέσα σε επίπεδο πανεπιστημίου. Αλλά αυτό είναι άλλο. Και τα χρόνια φοίτησης είναι κανονικά. Ετσι έχει συμβεί με πολλούς - σύμφωνα με την πρόσφατη μνήμη μας - φοιτητές, σπουδαστές που πήγαν στο Βελιγράδι σε άλλες χώρες.

Τι θα πει "πάω ένα χρόνο"; Να κάνω τι; Περιπατητική σχολή είναι; Αυτό δεν μπορούμε να το καταλάβουμε. Κατά τη γνώμη μας είναι κάτι που πιθανόν να φαίνεται αρεστό στη νεολαία, αλλά πίσω έχει η αχλάδα την ουρά.

Μια ακόμη παρατήρηση. Είπε ο κ. Αλαβάνος ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση δίνει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να έχει ή δημόσια ή ιδιωτική εκπαίδευση, δημόσια και ιδιωτική, ή μάλιστα, λέει, να μην αναγνωρίζει αυτά τα Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών. Βεβαίως έχει το δικαίωμα η ελληνική κυβέρνηση το υπουργείο να πει "έχω εκατόν πενήντα κέντρα ελευθέρων σπουδών, κάποια δεν εκπληρώνουν τους όρους". Αν και οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης δε μιλάνε για ζητήματα περιεχομένου σπουδών και στάθμης, για άλλα πράγματα μιλάνε. Καθαρά, να το πω, τυπικά, λειτουργίες όπως είναι για μια επιχείρηση που παίρνει άδεια λειτουργίας ή ένα σωματείο που παίρνει την άδεια του Πρωτοδικείου.

Αυτό είναι το θέμα; Αν μπορούμε δηλαδή να κλείσουμε κάποιες σχολές; Δεν μπορεί τώρα να παίρνουμε "Αζαξ" και να θέλουμε να κάνουμε άσπρη την Ευρωπαϊκή Ενωση! Εκατό φορές έχω ακούσει, εδώ δεν επιβάλλει εκεί δεν επιβάλλει. Τότε γιατί εδώ πέρα το Πρωτοδικείο δικαίωσε στο θέμα αυτό το παράρτημα των κολεγίων; Να μην πω τώρα για την Ολυμπιακή, τα πρόστιμα και όλα αυτά. Μεταξύ μας, ας μην θεωρούμε ότι κανένας δεν καταλαβαίνει ή δεν έχει καταλάβει τι είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση! Εμείς βεβαίως και όταν λέμε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση "επιβάλλει" εννοούμε με τη συμμετοχή των κυβερνήσεων.

Να σας πω και κάτι άλλο. Εμείς υποστηρίζουμε την ανυπακοή και την απειθαρχία. Εμείς υποστηρίζουμε και την αποδέσμευση, αλλά ταυτόχρονα στηρίζουμε την οποιαδήποτε κυβέρνηση σε ζητήματα στα οποία θα έχει σωστή επιλογή και παράλληλα απειθαρχία στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Και με την ευκαιρία εμείς προτείνουμε 15% για την Παιδεία και όχι 5% από τον κρατικό προϋπολογισμό, γιατί είναι ένας κουβάς και ανακατεύονται όλα - και οι ιδιωτικές δαπάνες. Θέλουμε να ξέρουμε τι δίνει το κράτος. Δεύτερον, τα ΕΟΚικά ποσά όσο αυτά έρχονται στην Ελλάδα να μπουν στον κρατικό κορβανά. Δεν μπορεί να πηγαίνουν εκεί και ο κάθε καθηγητής, το κάθε ίδρυμα να τα διαχειρίζεται όπως θέλει. Να το δούμε, γιατί και αυτά είναι τεράστια ποσά. Να δούμε πού πάνε, πού προσανατολίζονται, σε ποια έρευνα. Γιατί δε γίνεται αυτό;

Και τέλος, δωρεάν συγγράμματα, δωρεάν μεταπτυχιακά. Δίνουν εξετάσεις αυτή τη στιγμή τα παιδιά, όσα δε βρίσκονται σε κινητοποίηση. Δίνουν εξετάσεις και δεν έχουν συγγράμματα. Τι θα γίνει; Εμένα μου άρεσε αυτό που έφερε ο κ. Παπανδρέου και τον ζήλεψα που το είχε. Αλλά, καλά είναι όλα αυτά να τα έχω στην τσέπη μου. Συγγράμματα θα μοιράζονται; Θα είναι δωρεάν να μπορεί να τα έχει ο φοιτητής, ο σπουδαστής για να έχει να διαβάζει όσο γίνεται περισσότερα, να κάνει την επιλογή του; Γιατί τώρα υπάρχει το δικαίωμα επιλογής αλλά επιλέγει αυτό του καθηγητή της έδρας, γιατί σου λέει θα μου βάλει αυτά και δεν επιλέγει τα άλλα. Και για να μην αγοράζει το άλλο προτιμάει να επιλέγει το δωρεάν του καθηγητή».

Ενδεικτικά, ο πρωθυπουργός ζήτησε «να δρομολογήσουμε έναν ουσιαστικό, έναν αποδοτικό διάλογο με διττό στόχο, να αναμορφώσουμε το Λύκειο και να αλλάξουμε το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι μια μεταρρύθμιση, μια καίριας σημασίας μεταρρύθμιση, που αφορά τα παιδιά μας, αφορά ολόκληρη την κοινωνία, αφορά σε τελική ανάλυση όλες τις κυβερνήσεις των επόμενων δεκαετιών. Γι' αυτό ακριβώς θέλουμε να προέλθει μέσα από κοινή συμφωνία». Κάνοντας σαφέστερο τον ...τύπο της πρότασης, ο Κ. Καραμανλής ζήτησε «να αναλάβουμε την ευθύνη του διαλόγου όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί. Να ορίσουμε ο καθένας ένα συνάδελφο βουλευτή και να συγκροτήσουμε για το σκοπό αυτό μια πολιτική επιτροπή υψηλού επιπέδου, τα μέλη της οποίας να είναι σε διαρκή αμφίδρομη επικοινωνία με τον υπουργό Παιδείας». Πρόσθεσε τέλος ότι «ο διάλογος αρχίζει από μηδενική βάση. Δεν έχουμε λόγο να προκαταλάβουμε κανέναν. Δε ζητούμε από κανέναν να επικυρώσει προηγμένες αποφάσεις».

Πάντως, στη συνέχεια ο πρωθυπουργός αποσαφήνισε ότι η πολιτική της κυβέρνησης κινείται στο πλαίσιο των κατευθύνσεων της ΕΕ, σημειώνοντας ότι «δίνουμε ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στον άξονα εκπαίδευση - ανάπτυξη - απασχόληση», ως μέτρο ξεπεράσματος της λεγόμενης κρίσης, αφού «τελευταίες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαιώνουν την αβεβαιότητα και το απρόβλεπτο των εξελίξεων. Εμφανίζουν ολόκληρη την ευρωζώνη να κλυδωνίζεται από το τσουνάμι της κρίσης. Προειδοποιούν για ολική επιδείνωση με σοβαρές επιπτώσεις σε όλες τις χώρες της κοινότητας».

Οσον αφορά το θέμα των δαπανών για την Παιδεία, ο πρωθυπουργός παραδέχτηκε πως «δεν μπορέσαμε να ανταποκριθούμε στον προγραμματικό στόχο για αύξηση των δημόσιων δαπανών στο 5% του ΑΕΠ. Θέλω να θυμίσω ωστόσο ότι στην τελευταία πενταετία οι αυξήσεις ήταν διπλάσιες απ' ό,τι στην προηγούμενη», σημειώνοντας ότι η όποια αύξηση των δαπανών είναι «δεμένη» με την ανάπτυξη της οικονομίας.

Παράλληλα, ο Κώστας Καραμανλής έθεσε θέμα αλλαγής της νομοθεσίας για το πανεπιστημιακό άσυλο, σημειώνοντας πως «είναι πρώτα απ' όλα ανάγκη να ξέρουμε όλοι τι ακριβώς εννοούμε ως πανεπιστημιακό άσυλο και τι ακριβώς προστατεύει. Σε καμιά περίπτωση πάντως το πανεπιστήμιο δεν είναι χώρος για τον οποίο κανένας δεν ευθύνεται. Δεν είναι χώρος καταφύγιο και ορμητήριο βίας». Προχώρησε όμως ακόμη περισσότερο, αφήνοντας αιχμές και για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, μιλώντας για «αντιδημοκρατικές πρακτικές στις καταλήψεις σχολείων της μέσης εκπαίδευσης».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο νέος υπουργός Παιδείας, Αρης Σπηλιωτόπουλος, ο οποίος ήταν σαφής ως προς τις κατευθύνσεις της κυβερνητικής πολιτικής, λέγοντας ότι «ο ρόλος του πανεπιστημίου οφείλει να υπηρετεί τις ανάγκες της αγοράς και κυρίως της επαγγελματικής αντιστοίχισης. Το πανεπιστήμιο από την πλευρά του πρέπει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις, αλλά πάνω από όλα θα πρέπει να διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον».

Με την επίδειξη μιας συσκευής ηλεκτρονικού βιβλίου και «ατάκες» επικοινωνιακού χαρακτήρα προσπάθησε χτες, από το βήμα της Βουλής, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπανδρέου να καλύψει τη σύμπλευση του ΠΑΣΟΚ με τους βασικούς άξονες της εκπαιδευτικής πολιτικής που ακολουθεί η ΝΔ. Δεν παρέλειψε επίσης να δώσει προεκλογικό τόνο στην παρέμβασή του, ζητώντας την προκήρυξη εκλογών.

Ενδεικτική των πολιτικών θέσεων του ΠΑΣΟΚ ήταν και η αναφορά του Γ. Παπανδρέου: «Εμείς, σε αντίθεση με την κυβέρνηση, δε φυγομαχούμε με τα προβλήματα του τόπου. Γι' αυτό και είχα ζητήσει αξιολόγηση του εκπαιδευτικού μας συστήματος από τον ΟΟΣΑ, για να υπάρξει η πιο αντικειμενική τότε βάση, να μιλήσουμε καθαρά και χωρίς προκαταλήψεις με την εκπαιδευτική κοινότητα για όλα τα προβλήματα».

Ο Γ. Παπανδρέου διασαφήνισε ότι η πολιτική του ΠΑΣΟΚ κινείται στη λογική της ενσωμάτωσης της Παιδείας στους στόχους και τις ανάγκες του κεφαλαίου, λέγοντας ότι «το πρόγραμμα σπουδών από το σχολείο μέχρι τα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ θα το συνδέσουμε με νέο μοντέλο ανάπτυξης, της πράσινης ανάπτυξης, της οικονομίας της γνώσης και της πληροφορίας, με νέο χωροταξικό σχεδιασμό της ανώτατης εκπαίδευσης που θα συμβάλλει στη σύνδεση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με την περιφερειακή ανάπτυξη».

Ειδικά για το εξεταστικό σύστημα ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ τάχθηκε υπέρ της ελεύθερης εισαγωγής στα πανεπιστήμια και όσον αφορά το πανεπιστημιακό άσυλο το σκεπτικό του προέδρου του ΠΑΣΟΚ ...συνέπεσε με αυτό του πρωθυπουργού. Οπως είπε, οφείλουμε να «προστατεύσουμε την πραγματική έννοια του ασύλου, που είναι η προάσπιση της ελευθερίας του λόγου, της ελευθερίας της έκφρασης, της ελευθερίας της έρευνας, του σεβασμού τελικά της διαφορετικής άποψης. Και σε αυτήν την υπόθεση έχουμε όλοι μας ευθύνη, πρώτα το κράτος, πρώτα η εκάστοτε κυβέρνηση».