Από τις δραστηριότητες στον παιδότοπο...

Το παιδικό πρόγραμμα στο «Συρμό» αποτελεί μιαν «ανάπαυλα» από τη βιομηχανία παιχνιδιών βίας και αποβλάκωσης, από τα «παιχνίδια» που γαλουχούν τα παιδιά στον ανταγωνισμό και στο «ο θάνατός σου η ζωή μου». Αποτελεί μιαν «ανάσα» για τους νέους γονείς που ασφυκτιούν από την έλλειψη δημιουργικού χρόνου με τα παιδιά τους, πνίγονται από τις υποχρεώσεις και αγωνιούν για το πώς διαπαιδαγωγούν τα παιδιά τους.

Για την παρέμβαση της ΚΝΕ στα νέα ζευγάρια, και ειδικότερα για το πώς ξεδιπλώνεται μέσα από το παιδικό πρόγραμμα στο «Συρμό», καθώς για την εμπειρία από προηγούμενα παιδικά προγράμματα, ο «Ρ» συζήτησε με την Αλεξάνδρα Προυσανίδου, από την ομάδα του «Συρμού», την Ευτυχία Χαϊτούτη, μέλος της Επιτροπής για τις νέες γυναίκες του ΚΣ της ΚΝΕ, και την Μαρίτα Καλομοίρη, φοιτήτρια στο ΤΕΦΑΑ. Και εκείνο που τελικά μένει είναι ότι η ΚΝΕ με τη δράση και την πάλη της δίνει απάντηση και διέξοδο στις αγωνίες των νέων γονιών, καθώς, όπως υπογραμμίζεται, «η αγωνιστική στάση των γονιών διαπαιδαγωγεί τα παιδιά».

...στο Φεστιβάλ ΚΚΕ - ΚΝΕ

«Το παιδικό πρόγραμμα στο "Συρμό" είναι και συνέχεια της προσπάθειας που έχουμε κάνει τα τρία χρόνια που λειτουργεί ο "Συρμός" σαν πολιτιστικό στέκι της ΚΝΕ. Ειδικά φέτος, προσπαθούμε το παιδικό πρόγραμμα να λειτουργεί δυο φορές το μήνα, καθώς και να δημοσιοποιείται νωρίτερα, ώστε να φτάνει πιο πλατιά.

Το πρόγραμμα προσπαθούμε να αποτελείται από εκδηλώσεις πραγματικής ψυχαγωγίας, προβληματισμού, με στόχο να φέρουν το παιδί σε επαφή με έννοιες, όπως συλλογικότητα, αλληλεγγύη... Ουσιαστικά, αφορούν και τους γονείς και τα παιδιά», συμπληρώνει η Αλεξάνδρα.

Οπως εξηγεί η Ευτυχία, «η ΚΝΕ ιεραρχεί την παρέμβασή της και τη δράση της για τα νέα ζευγάρια και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Και όταν το νέο ζευγάρι αποκτά παιδί, αυτό αντικειμενικά βρίσκεται στο επίκεντρο της ζωής του. Τα προβλήματα των νέων ζευγαριών οξύνονται ειδικά από τη στιγμή που κάνουν ένα παιδί: Πολλαπλασιάζονται οι ευθύνες, ενώ σήμερα η ανατροφή του παιδιού θεωρείται υπόθεση του γονιού, της οικογένειας και πολύ λίγο της κοινωνίας. Επίσης, όλοι οι τομείς της Πρόνοιας, της Εκπαίδευσης κλπ. είναι εμπορευματοποιημένοι, οπότε προστίθεται ένα πολύ μεγάλο βάρος στους ώμους των γονιών. Αυτό δημιουργεί αλυσιδωτά ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα, γιατί αυξάνονται οι ώρες δουλειάς για τον έναν ή και για τους δυο γονείς, ενώ μειώνεται ο ελεύθερος χρόνος που θέλουν να περνούν με το παιδί τους και να είναι δημιουργικός, όχι απλά να συνυπάρχουν, για παράδειγμα να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού και το παιδί να είναι κολλημένο στην τηλεόραση...

Από τη χριστουγεννιάτικη παιδική γιορτή στο «Συρμό»

Αλλωστε, σήμερα, η διαπαιδαγώγηση του παιδιού μπορεί να θεωρείται αποκλειστική ευθύνη των γονιών, καθώς δεν υπάρχει καμία κρατική μέριμνα προς το νέο ζευγάρι, ωστόσο δεν είναι οι γονείς οι μόνοι που παρεμβαίνουν στη συνείδηση του παιδιού. Η κυρίαρχη ιδεολογία παρεμβαίνει ποικιλότροπα, διαρκώς και καθοριστικά στην ψυχή του παιδιού τόσο μέσα από τις δομές της Εκπαίδευσης και της Πρόνοιας, όσο και μέσα από τα παιχνίδια, τις ίδιες τις δυνατότητες για παιχνίδι που έχει ένα παιδί (σε κλειστούς χώρους, σε ιδιωτικούς παιδότοπους, μπροστά σε οθόνες τηλεόρασης και ηλεκτρονικά παιχνίδια...).

«Μέσα και από το παιδικό πρόγραμμα, προσφέροντας αυτήν την εναλλακτική, ακούγοντας και περισσότερες ιδέες, τον προβληματισμό που έχουν οι γονείς για το παιδί και την οικογένειά τους, πρέπει με έναν τρόπο να γίνεται και πιο κατανοητό σε όλους μας ότι τελικά και η αγωνιστική στάση του κάθε γονιού διαπαιδαγωγεί το παιδί του και ότι πρέπει να αλλάξει και συνολικά ο τρόπος που λειτουργεί η κοινωνία, προκειμένου να διαπαιδαγωγούνται άνθρωποι διαφορετικού τύπου, με άλλες αξίες. Δε φτάνει προφανώς ούτε ο παιδότοπος στο Φεστιβάλ, ούτε ο "Συρμός" για όλο αυτό, αλλά δεν παύει να είναι μια αφετηρία για κάτι που θέλουμε ασφαλώς να αγγίζει ευρύτερο κόσμο, να δίνει στα παιδιά ένα έρεισμα για κάτι διαφορετικό και στους γονείς να δημιουργεί αυτήν τη διάθεση», σημειώνει η Ευτυχία.

Το «γαϊτανάκι της ειρήνης» από το περσινό παιδικό πρόγραμμα

Σε σχέση με την ανταπόκριση γονιών και παιδιών σε ανάλογες πρωτοβουλίες της ΚΝΕ, η Ευτυχία τονίζει πως «υπάρχει ανταπόκριση που ακριβώς πατάει στην ανάγκη για δημιουργικό χρόνο, καθώς και στην έλλειψη τέτοιων επιλογών. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι πέρσι σε ένα κομμάτι του προγράμματος είχαμε διαβάσει κάποια παραμύθια και υπήρχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από τους γονείς, να μάθουν ποιο παραμύθι είναι, να το αναζητήσουν, να το έχει το παιδί και στο σπίτι... Χαρακτηριστικό είναι ακόμα ότι είχαμε και κάποιους πιο σταθερούς "θαμώνες" - παιδιά που έρχονταν σε κάθε παιδικό πρόγραμμα.

Ο προσανατολισμός που έχουμε είναι γενικά να παίζουμε παιχνίδια που θα προωθούν την ιδέα της συνεργασίας, της ομαδικότητας, της συλλογικότητας και όχι του ανταγωνισμού. Να είναι, δηλαδή, μια ομάδα που συνεργάζεται με την άλλη, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος και όχι μια ομάδα ή κάποιος παίχτης που ανταγωνίζεται τους άλλους προκειμένου να κερδίσει ο ίδιος».

Το παιδικό πρόγραμμα στο «Συρμό» είναι μια προσπάθεια ουσιαστικής παρέμβασης μέσα από το παιχνίδι, τόσο το παιχνίδι ως αντικείμενο, όσο και με την ενίσχυση του ομαδικού/συλλογικού, κόντρα στο ατομικό ή ανταγωνιστικό παιχνίδι.

Ενα τέτοιο παράδειγμα παιχνιδιού είναι τα «μουσικά στεφάνια» που είναι «απάντηση» στις «μουσικές καρέκλες». Στις «μουσικές καρέκλες», τα παιδιά τρέχουν γύρω από καρέκλες και μόλις σταματήσει η μουσική κάθονται, όμως ένα παιδί πάντα «περισσεύει» και φεύγει από το παιχνίδι, μέχρι που στο τέλος μένει ένας «νικητής». Οπως εξηγεί η Μαρίτα, στα «μουσικά στεφάνια», «στην αρχή ξεκινάμε με στεφάνια ισάριθμα με τα παιδιά και μόλις σταματήσει η μουσική τα παιδιά μπαίνουν μέσα στα στεφάνια. Στη συνέχεια, αφαιρούμε ένα ένα τα στεφάνια, χωρίς όμως να αφαιρούμε παιδιά. Στόχος είναι να χωρέσουν όλα μαζί σε ένα στεφάνι. Ετσι, παίζει το άγγιγμα, η αφή, η επικοινωνία με τον άλλο, η συνεργασία...».

Μουσικά παιχνίδια...

Στον αντίποδα τέτοιων δραστηριοτήτων δημιουργικής ψυχαγωγίας και συλλογικότητας, στέκεται η βιομηχανία παιχνιδιών, που προβάλλει μέσα από βομβαρδισμό διαφημίσεων παιχνίδια που προάγουν τις αξίες του κεφαλαίου και διαμορφώνουν την αντίληψη ότι η κυριαρχία του είναι δεδομένη. Στα ράφια των καταστημάτων παιδικών παιχνιδιών κυριαρχούν παιχνίδια που έχουν στην καρδιά τους τη βία, πολεμικά, που προάγουν τον ατομικισμό και τον ανταγωνισμό, επιτραπέζια παιχνίδια με στόχο πώς θα γίνεις καλός επιχειρηματίας κλπ., παραμύθια με βασιλιάδες και φτωχούς χωρικούς και εργάτες, κούκλες - λουσάτα πρότυπα, που όμως καμία σχέση δεν έχουν με την εργαζόμενη γυναίκα, με το μέλλον, δηλαδή, των περισσοτέρων κοριτσιών... Ο ίδιος ο καπιταλισμός αξιοποιεί το παιχνίδι για να γαλουχήσει τις ψυχούλες των παιδιών με τις πιο σκληρές αξίες του, να εμπεδώσουν τα παιδιά ότι η εξουσία των μονοπωλίων είναι αέναη, ότι «πάντα έτσι θα είναι».

...από το περσινό πρόγραμμα

Δηλαδή, και μέσα από τις διαφημίσεις, τους παιδότοπους και το σχολείο, προσπαθούν, αξιοποιώντας το "παιχνίδι", να φέρουν τα παιδιά σε επαφή με μια τέτοια πραγματικότητα, όπως θέλουν να την περάσουν. Και είναι και δικό μας χρέος όσο μπορούμε πιο πολύ και με τέτοιες πρωτοβουλίες να προβάλλουμε τη διαφορετική αντίληψη που έχουμε για το πώς πρέπει να ζούμε, να αγωνιζόμαστε, να παλεύουμε για τα δικαιώματά μας κλπ.».

Το παιδικό πρόγραμμα της ΚΝΕ στο «Συρμό» (Κολωνού και Οδυσσέως, πλατεία Καραϊσκάκη, Μεταξουργείο) απλώνεται στις παρακάτω Κυριακές ως εξής:

Σήμερα 1 Φλεβάρη: Δημιουργικό παιχνίδι - Κινητική δημιουργικότητα, από φοιτητές των ΤΕΦΑΑ.

15 Φλεβάρη: Χοροθεατρική διαδραστική παράσταση «Ο Γαργαληστής» από την ομάδα χορού της ΚΝΕ.

15 Μάρτη: Προβολή της παιδικής ταινίας «Τα ζουζούνια».

5 Απρίλη: Παράσταση Καραγκιόζη.

3 Μάη: Γνωριμία με τα μουσικά όργανα, αυτοσχεδιασμοί, κατασκευή μουσικών οργάνων.

17 Μάη: «Τραγουδοπαιχνίδια» - μουσικοκινητικές δραστηριότητες, παραμύθια με συγκεκριμένες κινήσεις και μουσική.

Το παιδικό πρόγραμμα ξεκινάει στις 11 το πρωί. Η είσοδος για παιδιά και γονείς είναι ελεύθερη.

Η σημερινή δραστηριότητα είναι το δημιουργικό παιχνίδι - κινητική δημιουργικότητα, που «έχει ως στόχο να μπουν τα παιδιά σε μια διαδικασία σε σχέση με την κίνηση με διαφορετικό τρόπο από τον συνηθισμένο», εξηγεί η Μαρίτα, η οποία μαζί με άλλον ένα φοιτητή του ΤΕΦΑΑ θα κάνουν το μάθημα στα παιδιά. Οπως σημειώνει, «ο δάσκαλος δίνει μια κατεύθυνση στα παιδιά και από εκεί και πέρα τα παιδιά επιλέγουν πώς θα εκτελέσουν την κάθε οδηγία και πώς θα την εκφράσουν, χωρίς να υπάρχει το σωστό και το λάθος. Για παράδειγμα, μπορεί να ακούσουν έναν ήχο μικρό, λεπτό και να πάρουν ένα σωματικό σχήμα ανάλογα με αυτό που ακούν».

Με αυτές τις δραστηριότητες, προσθέτει, «αναπτύσσεται η αντίληψη στο χώρο και στο χρόνο, η έννοια του ρυθμού, η φαντασία και οι δυνατότητες του σώματος. Ο καθένας ανακαλύπτει κομμάτια του δικού του σώματος, του εαυτού του. Απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, από παιδιά προσχολικής ηλικίας μέχρι και παιδιά Λυκείου, που μπορούν να συμμετέχουν και μπορούν να προσαρμοστούν όλα μαζί».

Ο «Γαργαληστής», το μουσικό παραμύθι του Δημήτρη Μπασλάμ, θα παρουσιαστεί σε μια χοροθεατρική διαδραστική παράσταση από την ομάδα χορού της ΚΝΕ. Οπως εξηγεί η Βαγγελιώ Κυριαζίδου, που συμμετέχει στην ομάδα χορού της ΚΝΕ, το έργο ξετυλίγεται γύρω από ένα ληστή, τον Γαργαληστή, ο οποίος κλέβει λίγο από το γέλιο των παιδιών που τους περισσεύει και φτιάχνει ένα άρωμα του γέλιου για τα παιδιά που τους λείπει το γέλιο και η χαρά. Οταν «κλέβει» λίγο από το γέλιο ενός παιδιού, του αφήνει ένα γράμμα εξηγώντας του ότι σε εσένα δεν κοστίζει τίποτα, αλλά θα βοηθήσει κάποιον άλλον...

Οπως σημειώνει η Βαγγελιώ, στην παράσταση θα γίνει προσπάθεια να συμμετέχουν και τα παιδιά, ιδιαίτερα στα μέρη εκείνα του τραγουδιού που έχει πιο πολύ χορό. Είναι μια προσπάθεια από την ομάδα χορού της ΚΝΕ, δηλαδή από ερασιτέχνες νέους προς τα παιδιά, ενώ είναι η πρώτη φορά που η ομάδα χορού της ΚΝΕ ασχολείται με το παιδικό χοροθέατρο. Απευθύνεται σε παιδιά από νηπιακή ηλικία και μεγαλύτερα.

Οσο για την παιδική ταινία «Τα ζουζούνια», είναι μια παραγωγή της «Disney» και έχει ως «πρωταγωνιστή» μια ομάδα μυρμηγκιών που δουλεύει όλο το χρόνο για να έχουν τροφή, όμως οι ακρίδες τους κλέβουν τα τρόφιμα. Κάποια στιγμή τα μυρμήγκια καταλαβαίνουν ότι οι ίδιοι παράγουν και άρα πρέπει να τρώνε και όχι οι άλλοι που τους κλέβουν. Ετσι οργανώνουν τον αγώνα τους μαζί με άλλα «ζουζούνια»!

Στις δυο τελευταίες δραστηριότητες, την κατασκευή μουσικών οργάνων και τα «τραγουδοπαιχνίδια», «τα παιδιά θα φτιάξουν με πολύ απλά υλικά που θα έχουμε εκεί τα δικά τους μουσικά όργανα. Θα είναι μια πρώτη γνωριμία με τη μουσική, τη μελωδία, τον ήχο και θα έχει ως συνέχεια την επόμενη εκδήλωση, με τα "τραγουδοπαιχνίδια" όπου και με τα όργανα που θα έχουν φτιάξει τα ίδια τα παιδιά καθώς και μέσα από διάφορα τραγουδάκια και μελωδίες θα μπορούν τα παιδιά να φτιάξουν και τη δική τους "μουσική"», εξηγεί η Αλεξάνδρα.