Στο κέντρο του χάρτη της Ελλάδας, η Καρδίτσα. Κι όμως, είναι ένας από τους πιο απομονωμένους νομούς της χώρας. Οδικά και αναπτυξιακά. Και, βεβαίως, στις πρώτες θέσεις της κατάταξης όσον αφορά στη φτώχεια των κατοίκων του.

Ο αγροτικός χαρακτήρας του νομού, αντί ν' αποτελεί πλεονέκτημα - σε μια χώρα που, λόγω εδαφικών και κλιματολογικών συνθηκών, έχει όλες τις δυνατότητες ν' αναπτύξει τον αγροτικό τομέα της οικονομίας της, εξασφαλίζοντας δουλιά και εισόδημα στο έμπειρο αγροτικό δυναμικό της - αποτελεί μειονέκτημα. Και δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, με δεδομένη την αντιαγροτική πολιτική της ΕΕ που εφαρμόζουν οι ελληνικές κυβερνήσεις. Μια πολιτική, που τα τελευταία χρόνια, μειώνει, συνεχώς, το αγροτικό εισόδημα και ξεκληρίζει από τη γη της χιλιάδες αγροτικά νοικοκυριά σ' όλη την Ελλάδα. Ιδιαίτερα πλήττεται η Καρδίτσα, όπου ήδη παρατηρούνται φαινόμενα τραγικά. Παραδείγματος χάριν, το φαινόμενο της μετανάστευσης αγροτών προς τη Γερμανία και άλλες χώρες έχει μεγάλες διαστάσεις. Ο λόγος, γνωστός. Οι Καρδιτσιώτες ξωμάχοι, που ξεκληρίζονται από τα χωράφια τους, ψάχνουν αλλού να βρουν την τύχη τους. Κι επειδή, δεν είναι εύκολο στις ελληνικές μεγαλουπόλεις να βρουν δουλιά - η ανεργία στις πόλεις δεν αφήνει πολλά περιθώρια για εσωτερική αγροτική μετανάστευση στις μέρες μας - αναγκάζονται να ξενιτευτούν, αναζητώντας εργασία στα σκλαβοπάζαρα της Δυτικής Ευρώπης, της Αυστραλίας και της Αμερικής.

Μεγάλες διαστάσεις έχει πάρει, επίσης, στην Καρδίτσα και η ληστρική επίθεση της Αγροτικής Τράπεζας εναντίον της περιουσίας των αγροτών. Η ΑΤΕ, αφού πρώτα με την τοκογλυφική πολιτική της χρεοκοπεί χιλιάδες μικρομεσαίους παραγωγούς, στη συνέχεια, εκμεταλλευόμενη την αδυναμία των χρεοκοπημένων να πληρώσουν τα χρέη τους, αρπάζει τα χωράφια τους, ακόμα και τα σπίτια τους.

Δεν είναι, όμως, μόνο οι αγρότες της Καρδίτσας που «πληρώνουν ακριβά» την αντιαγροτική πολιτική των κυβερνήσεων και ιδιαίτερα της εκσυγχρονιστικής κυβέρνησης Σημίτη. Η δραστική μείωση του αγροτικού εισοδήματος δημιουργεί προβλήματα στην αγορά του νομού, με αποτέλεσμα να πλήττεται καίρια ο τζίρος των καταστημάτων των μικρεμπόρων και να μειώνονται οι δουλιές των επαγγελματοβιοτεχνών. Κι αυτό με τη σειρά του δημιουργεί πρόβλημα στους εργαζόμενους του νομού καθώς μειώνονται οι δυνατότητες απασχόλησης. Φυσικά, τραγική είναι η κατάσταση την οποία βιώνουν οι συνταξιούχοι και ιδίως του ΟΓΑ, με τις 40.000 δρχ. το μήνα, ενώ οι νέοι αγωνιούν στην ανεργία κι όσοι σπουδάζουν ταλαιπωρούνται με την αντιεκπαιδευτική μεταρρύθμιση.

«Βαριά βιομηχανία» για την Καρδίτσα θα μπορούσε ν' αποτελέσει ο αγροτικός τομέας της οικονομίας - και ιδίως η βαμβακοκαλλιέργεια, η οποία, αποτελεί, σχεδόν, μονοκαλλιέργεια στο νομό και έχει τεθεί υπό διωγμό, με τα μέτρα της κυβέρνησης και της ΕΕ - αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς την κατασκευή των αναπτυξιακών έργων που απαιτούνται στη γεωργία. Αλλά τα μεγάλα και αναγκαία έργα υποδομής - όπως ο Αχελώος, το φράγμα Σμοκόβου κι άλλα αρδευτικά και εγγειοβελτιωτικά έργα - δεν προχωρούν. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι κοντά στο μισό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού του νομού απασχολείται στην αγροτική οικονομία, αφού το 41,73% του εδάφους είναι γεωργική έκταση και στην Καρδίτσα παράγεται το 34% σχεδόν της συνολικής παραγωγής βαμβακιού στη χώρα μας κι ενώ, στην πλειοψηφία τους, οι παραγωγοί είναι «μικροί», καθώς ο αγροτικός κλήρος κυμαίνεται περίπου στα 40 στρέμματα κατά μέσο όρο. Αλλες καλλιέργειες στο νομό είναι αυτές των σιτηρών, του καπνού, των τεύτλων, της βιομηχανικής τομάτας.

Βεβαίως, εκτός του αγροτικού τομέα, η Καρδίτσα έχει τη δυνατότητα ν' αναπτυχθεί και σ' άλλους πολλούς τομείς. Π.χ. διαθέτει σπάνιες ομορφιές που μπορούν ν' αξιοποιηθούν τουριστικά. Κι όμως, τίποτα το ουσιαστικό δε γίνεται και προς αυτή την κατεύθυνση. Η μόνη τουριστική «κίνηση» παρατηρείται στη Λίμνη Πλαστήρα, κι αυτό είναι, κυρίως, αποτέλεσμα των προσπαθειών που καταβάλλουν οι κάτοικοι της περιοχής για την προβολή της. Ωστόσο, με τη δημογραφική απογύμνωση των περιοχών αυτών δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική ανάπτυξη. Είναι χαρακτηριστικό ότι την περίοδο 1961-1991 ο πληθυσμός των Αγράφων και της Λίμνης Πλαστήρα μειώθηκε κατά 32,5%.

«Ο νομός, αυτή τη στιγμή, βρίσκεται στην τελευταία θέση σε επίπεδο περιφέρειας. Δε βλέπω ότι υπάρχει ανέλιξη και εκείνες οι προϋποθέσεις, ώστε να δρομολογηθούν κάποια ταχύτερα βήματα, για να μπορέσει να βγει απ' την πορεία της υπανάπτυξης». Μ' αυτά τα χαρακτηριστικά λόγια ξεκίνησε τη συζήτηση με το «Ρ», ο νομάρχης Καρδίτσας Β. Αναγνωστόπουλος.

- Κύριε Νομάρχη, ποιος είναι ο ρόλος που πρέπει να διαδραματίσει η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση για να βγει ο νομός από την πορεία υπανάπτυξης;

- Ανάμεσα στο «πρέπει» με το «είναι», υπάρχει μεγάλη απόσταση. Ο νομάρχης έχει, ήδη, υποστεί περιορισμό των αρμοδιοτήτων. Κάθε μέρα διαπιστώνει ότι όλο και κάποια αρμοδιότητα του στερείται. Πιστεύω ότι το κράτος γίνεται περισσότερο κεντρικό, ελέγχει όλες περίπου τις καταστάσεις και ο νομάρχης, λυπούμαι που το λέω, γίνεται περισσότερο «τελετάρχης» και δεν έχει την ουσιαστική παρέμβαση, που θα 'πρεπε να έχει στα δρώμενα του νομού. Ζητάμε, λοιπόν, να ισχύσει η αρχή της επικουρικότητας, να είναι η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση κοντά στον πολίτη, η οποία πρέπει να έχει αρμοδιότητες σε βασικά θέματα που αφορούν το νομό. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει, όμως, αυτή η εκδοχή. Κι όταν έχεις την απομόνωση, στην οποία βρίσκεται ο Νομός Καρδίτσας, κι όταν έχεις σαν μόνο επίπεδο ανάπτυξης το αγροτικό εισόδημα και δεν έχεις έργα υποδομής για να μπορέσεις να διατηρήσεις και να συντηρήσεις τον αγροτικό πληθυσμό, τότε είναι επόμενο ο νομός να πορεύεται προς τα «Τάρταρα» και όχι προς τον «παράδεισο».

- Πιστεύετε στο διεκδικητικό ρόλο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης;

- Διεκδίκηση χωρίς τον κόσμο δεν μπορεί να υπάρξει. Ο νομάρχης, ωστόσο, οφείλει να είναι με τον κόσμο, κοντά στον κόσμο, μπροστά απ' τον κόσμο. Κι ο κόσμος είναι εκείνη η δύναμη που θα του δώσει την ευχέρεια να διεκδικήσει σωστότερα και πιο ορθολογικά, αυτά τα οποία πρέπει. Θέλουμε να συντηρήσουμε τον κόσμο που έχουμε, διαπιστώνουμε όμως ότι φυλλορροεί ο αγροτικός κόσμος από την περιοχή μας, διότι δεν έχει δυνατότητες επιβίωσης. Είναι τραγικό αυτό, αλλά πραγματικότητα.

- Τα τελευταία χρόνια στο νομό έχουν αναπτυχθεί αγροτικοί και άλλοι λαϊκοί αγώνες. Πιστεύετε ότι αυτοί οι αγώνες στέλνουν ελπιδοφόρο μήνυμα για την Καρδίτσα;

- Ναι, εκτιμώ ότι στέλνουν ελπιδοφόρο μήνυμα. Πιστεύω ότι η καλύτερη περίοδος για τους αγώνες ήταν τότε την εποχή του '95 και του '96, στις μεγάλες κινητοποιήσεις, διότι τότε ο αγροτικός κόσμος είχε μια αντοχή αγώνων. Τώρα είναι τόσο μεγάλη η εξάντληση που έχει υποστεί και πραγματικά ο εξαντλημένος και ο ταπεινωμένος, πολλές φορές, δεν έχει την ευχέρεια της αγωνιστικής παρέμβασης, όπως την έχει τη στιγμή που στηρίζεται κάπως γερά στα πόδια του. Βλέπω, όμως, ότι θα υπάρξει έκρηξη, την οποία δε θα μπορεί να ελέγχει κανείς. Θα είναι έκρηξη απελπισίας, απόγνωσης, θα είναι έκρηξη αδικίας που έχει υποστεί αυτός ο κόσμος.

Αμεσος «δέκτης» της τραγικής κατάστασης, στην οποία έχει περιέλθει ο Νομός Καρδίτσας, είναι ο δήμος της πρωτεύουσας. Ο Δήμος Καρδίτσας είναι «καποδιστριακός» - η μοναδική πρωτεύουσα σε θεσσαλικό νομό που συμπεριέλαβε στο δήμο και πέντε κοινότητες - και αύξησε τον πληθυσμό του κατά 25% περίπου. Ομως, παρά τις μεγάλες υποσχέσεις ότι θα υπάρξουν κίνητρα με τη μεταρρύθμιση για αναγκαστική κατάργηση των κοινοτήτων, δημιουργήθηκε μια επιπρόσθετη ευθύνη, με τα ίδια οικονομικά μέσα και με το ίδιο προσωπικό.

Ο δήμαρχος Καρδίτσας, Χρήστος Τέγος, μιλάει γι' αυτά στο «Ρ».

- Ποια είναι, σε γενικές γραμμές, η κατάσταση που καλείται ν' αντιμετωπίσει η Δημοτική Αρχή της Καρδίτσας;

- Είναι γεγονός ότι ο Δήμος Καρδίτσας, ως πρωτεύουσα ενός νομού με σοβαρά και οξυμένα προβλήματα, επηρεάζεται απ' αυτή την κατάσταση. Στην περιοχή μας, υπάρχει έντονο το αγροτικό πρόβλημα, και αυτό αντανακλά σε ζητήματα που έχουν σχέση με τις οικονομικές δραστηριότητες στην πόλη. Φυσικά έχουμε δεσμευτεί προεκλογικά ότι ο δήμος δε θα λύσει τα οικονομικά προβλήματα μέσω της φορολογίας. Παρά την οξύτητα των προβλημάτων αισιοδοξούμε ότι μέσα από μια συστηματική διεκδικητική πολιτική, θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε σ' αυτό, για το οποίο μας εμπιστεύτηκε ο καρδιτσιώτικος λαός στις τελευταίες εκλογές.

- Ποιος είναι ο χαρακτήρας των διεκδικήσεων;

- Το πρώτο είναι η απόδοση των θεσμοθετημένων πόρων που οφείλει η κυβέρνηση. Το δεύτερο που πρέπει να σημειώσω είναι ότι, το τελευταίο διάστημα, παρατηρείται μια μόνιμη τάση να δίνονται ευθύνες και αρμοδιότητες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση χωρίς να συνοδεύονται και από τους αναγκαίους πόρους, που αφορούν, για παράδειγμα, παιδικούς σταθμούς, γυμναστήρια κ.ά. Εμείς, ως δημοτική αρχή, δεν αποδεχόμαστε με κανέναν τρόπο αυτή τη λογική και γι' αυτό τέτοιες προτάσεις, όποτε συζητήθηκαν στο Δημοτικό Συμβούλιο απορρίφθηκαν. To τρίτο είναι να μπορέσουμε, καθώς η τεχνολογία τρέχει, να παρέχουμε καλές υπηρεσίες στον κόσμο, μέσα από έναν εκσυγχρονισμό που χρειάζεται σε όλα τα μέσα η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Αυτά είναι τα βασικότερα σημεία πάνω στα οποία εδράζονται οι διεκδικήσεις μας. Δυστυχώς, όμως, περνούμε μια εποχή που υπάρχει μια πλατιά συναίνεση και στα πλαίσια των εκπροσώπων της Αυτοδιοίκησης. Εννοώ της ΚΕΔΚΕ και της ΕΝΑΕ, σε σχέση με τη στάση της στην κυβέρνηση.

- Ποιος ο ρόλος που πρέπει να έχει ο Δήμος Καρδίτσας σχετικά με τους αγώνες που αναπτύσσονται στο νομό;

- Ο δήμος πρέπει να έχει μόνιμα στον προσανατολισμό του, και πιστεύω ότι η σημερινή Δημοτική Αρχή ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες των δημοτών, τη στήριξη των αγροτικών και των άλλων λαϊκών κινητοποιήσεων. Γιατί μόνο με τους αγώνες μπορεί ο αγροτικός κόσμος να μείνει στα χωράφια του. Και αυτό θα συνεχίσουμε να πράττουμε, γιατί είναι αναγκαίο. Οι αγώνες είναι η μόνη ελπίδα για να υπάρξει μια ανάκαμψη στην περιοχή μας και για να παραμείνει ο αγροτικός κόσμος στα χωράφια του.

Ο λαός της Καρδίτσας βρίσκεται σε κάθε προεκλογική περίοδο στο επίκεντρο των προεκλογικών υποσχέσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, προς άγραν ψήφων. Και μετεκλογικά εισπράττει κοροϊδία. Ποιος δε θυμάται τις περιοδείες και τις επισκέψεις πρωτοκλασάτων στελεχών του δικομματισμού στο νομό, την τελευταία προεκλογική περίοδο; Ο λαός της Καρδίτσας, όμως, δεν το βάζει κάτω. Ξέρει ότι η διέξοδος, στο αδιέξοδο που αντιμετωπίζει, βρίσκεται στον αγώνα. Εκεί όπου έχει δώσει δυναμικό «παρών» τα τελευταία, ιδιαίτερα, χρόνια.

Οι αγρότες του νομού αναδείχτηκαν πρωτοπόροι των μεγάλων αγροτικών κινητοποιήσεων των τελευταίων χρόνων, για την ανατροπή της αντιαγροτικής πολιτικής της κυβέρνησης και της ΕΕ και η μαζική συμμετοχή τους σ' αυτές ήταν ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες και για την εξάπλωση του αγροτικού αγώνα και σε άλλες περιοχές της χώρας. Δεν μπορεί κανείς να ξεχάσει τα ηρωικά μπλόκα που είχαν στήσει στον κόμβο της ΒΙΟΚΑΡΠΕΤ, που έγιναν σύμβολα πάλης και αντίστασης. Με τον ανυποχώρητο αγώνα πέτυχαν την ικανοποίηση κάποιων αιτημάτων, συνειδητοποίησαν τις αιτίες που δημιουργούν τα προβλήματα, ξεσκέπασαν τον αντιαγροτικό χαρακτήρα της πολιτικής της ΕΕ που εφαρμόζεται στη χώρα μας.

Οι αγρότες της Καρδίτσας δεν ήταν μόνοι τους στις αγροτικές κινητοποιήσεις. Είχαν στο πλευρό τους συμπαραστάτες τ' άλλα λαϊκά στρώματα του νομού. Είχαν τους εργαζόμενους, τους επαγγελματοβιοτέχνες και εμπόρους, τους νέους, τους συνταξιούχους, εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και άλλων μαζικών φορέων, με τους οποίους συντόνιζαν τη δράση τους, συγκροτώντας κοινό αγωνιστικό μέτωπο. Κατά τη διάρκεια των αγροτικών κινητοποιήσεων, στο νομό πραγματοποιούνταν παλλαϊκά συλλαλητήρια, οι έμποροι έκλειναν τα καταστήματά τους, οι μαθητές απείχαν από τα μαθήματά τους κ.ά.

Ο συντονισμός δράσης των λαϊκών στρωμάτων της Καρδίτσας είχε πάρει σάρκα και οστά και στις κινητοποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο νομό, ενάντια στις μαζικές απολύσεις εργαζομένων από την Ενωση Γεωργικών Συνεταιρισμών - που είχε προχωρήσει η πλειοψηφία της διοίκησης - και στις μεθοδεύσεις συρρίκνωσης και οριστικού κλεισίματος της Ενωσης.

Η παλλαϊκή δράση εναντίον της αντιλαϊκής πολιτικής της κυβέρνησης και της ΕΕ που αναπτύχθηκε στην Καρδίτσα, ανέδειξε την αναγκαιότητα συγκρότησης ενός Παλλαϊκού Μετώπου Πάλης, που στόχο θα έχει την ανατροπή αυτής της πολιτικής και την εφαρμογή μιας άλλης σε φιλοαγροτική - φιλολαϊκή κατεύθυνση.