ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Γιάννης Ρίτσος... ο ποιητής του κόσμου

Ο θίασος «ΣΥΝ ΚΑΤΙ» - σύνολο τέχνης θα παρουσιάζει, στο θέατρο «Εναστρον», από σήμερα τον «Ορέστη» και την «Επιστροφή της Ιφιγένειας» του Γιάννη Ρίτσου - δύο από τους κορυφαίους δραματικούς μονολόγους του ποιητή από την «Τέταρτη Διάσταση» - σε μια ενιαία παράσταση με γενικό τίτλο «Η μυστική μοναξιά των Ατρειδών». Τα δύο έργα αποτελούν μια ενότητα: την τραγική περιπέτεια των παιδιών του Αγαμέμνονα, από την ολονύχτια δοκιμασία του Ορέστη πριν αναλάβει το φόνο της μητέρας του ως το οριστικό κλείσιμο του σπιτιού του Ατρέα, χρόνια μετά, τη νύχτα της επιστροφής της Ιφιγένειας από την Ταυρίδα και το σπαρακτικό αποχαιρετισμό των δύο αδελφών. Ο Ορέστης και η Ιφιγένεια ξαναζούν τον τραγικό κύκλο των Μυκηνών μέσα στη σύγχρονη πραγματικότητα . Ο Ρίτσος μεταφέρει τις μυθικές συγκρούσεις των ηρώων στο σήμερα και έτσι υπογραμμίζει την ενότητα και τραγικότητα του Ελληνισμού μέσα στους αιώνες, με τη βοήθεια μιας γλώσσας εκρηκτικά σύγχρονης. Σκηνοθεσία Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος, μουσική Σταμάτης Σπανουδάκης, κοστούμια Καλλιόπη Κατσίπη. Ορέστης: Ορέστης Τρίκας. Πυλάδης: Κώστας Βαρσάμης. Φωνή της Ηλέκτρας: Ελένη Κωνσταντίνου. Ιφιγένεια: Χριστίνα Τασκασαπίδου.

Το μεγάλο κομμουνιστή ποιητή, με τη διεθνή ακτινοβολία, τιμά όμως και η Βαρκελώνη (στη Sala d'Actes de la Residencia d' Investigadors). Γνωρίζοντας ότι στην Ελλάδα το 2009 έχει ανακηρυχθεί «Ετος Γιάννη Ρίτσου», με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, οι φορείς Associacio Catalana de Neohellenistes, Residencia d' Investigadors CSIC-Generalitat de Catalunya και Institucio de les Lletres Catalanes, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Θερβάντες στην Αθήνα και το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ), διοργανώνουν αφιέρωμα στον ποιητή. Το αφιέρωμα, που ξεκίνησε προχτές με παρουσίαση αποσπασμάτων από την «Ελένη», θα διαρκέσει μέχρι τις 13/11. Στις 22/10 θα πραγματοποιηθεί συζήτηση στρογγυλής τραπέζης μεταξύ των μεταφραστών Ruben Montanes, Jesus Cabezas και Jaume Almirall, με θέμα «Μεταφράζοντας Ρίτσο». Η βραδιά θα κλείσει με τους Clara Vilaseca και Joan Carles Blanco, που ερμηνεύουν μελοποιημένα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου από τον Μίκη Θεοδωράκη.

Στις 30/10 θα πραγματοποιηθεί επίσης συζήτηση για τον άνθρωπο και ποιητή Ρίτσο, με συμμετέχοντες την κόρη του, Ερη Ρίτσου, τον διευθυντή του Ινστιτούτου Θερβάντες στην Αθήνα και μεταφραστή του Eusebi Ayensa, και τον Oriol Izquierd (διευθυντή του Institucio de les Lletres Catalanes). Στη συνέχεια ο στιχουργός - συνθέτης Josep Tero θα συνοδεύσει μουσικά ποιήματα του Ρίτσου, που θα διαβάσει στα καταλανικά η ηθοποιός Carme Callol. Στις 3/11 οι Sam Abrams ποιητής - κριτικός και Jordi Julia ποιητής - δοκιμιογράφος - κριτικός θα συζητήσουν για την «Πρόσληψη της ποίησης του Ρίτσου στην Ευρώπη και την Αμερική». Το αφιέρωμα θα ολοκληρωθεί στις 13/11 με απαγγελία ποιημάτων του από ανέκδοτες μεταφράσεις στα καταλανικά.

Εκδήλωση μνήμης

Εκδήλωση μνήμης και τιμής για τη μεγάλη προσφορά του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου στα ελληνικά γράμματα, με θέμα «Μήτσος Αλεξανδρόπουλος 1924-2008», θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη (21/10, 7 μ.μ.) στο Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1). Για τον πεζογράφο, δοκιμιογράφο, μεταφραστή Μ. Αλεξανδρόπουλο θα μιλήσουν οι Αλέξης Ζήρας, Ερη Σταυροπούλου, Ευγενία Κριτσέφσκαγια, Ελένη Σκάβδη, Ελένη Κεχαγιόγλου, αλλά και η συντρόφισσά του, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Σόνια Ιλίνσκαγια, με θέμα «Λίγα λόγια για τα δύο τελευταία βιβλία, της "Βιβλιοθήκης Μήτσου Αλεξανδρόπουλου"».

-- «Σοκόλη»: Αθανάσιος Γ. Μπλέσιος «Κράτος, κοινωνία και έθνος στη νεοελληνική λογοτεχνία (Από τη δεκαετία του 1890 ως το 1930)» (δοκίμιο του λέκτορα στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου για τα κοινωνικο-ιδεολογικά στοιχεία λογοτεχνικών έργων στο διάστημα 1890-1930, σε σχέση με τα ιστορικά γεγονότα, τα κοινωνικά προβλήματα και αιτήματα που απασχόλησαν δημιουργούς όπως οι Παλαμάς, Ξενόπουλος, Θεοτόκης, Παπαδιαμάντης, Κονδυλάκης, Πικρός, Βάρναλης, Καρκαβίτσας, Χατζόπουλος, Καμπύσης, Δραγούμης, Μυριβήλης, Μόδης). Νίκος Μαυρέλος «Το ψηλαφητό παλίμψηστο της ροϊδικής γραφής (ζητήματα λογοτεχνικής και πολιτισμικής θεωρίας)» (μελέτη του λέκτορα Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Θράκης για τις επιδράσεις των Αριστοτέλη, Πλάτανα, Χέγκελ και Μποντλέρ στο έργο του Ροΐδη). Ελένη Σκοτεινιώτη «Φώτης Κόντογλου (Η γραφή του ως διακείμενο)» (μελέτη για τα «δάνεια» του Φ. Κόντογλου από άλλα κείμενα, συνεχίζοντας τη λαϊκή και βυζαντινή κοσμοθεωρητική και αισθητική παράδοση, ως «απάντηση» στις δυτικότροπες αισθητικές και ηθικές τάσεις της εποχής του). Οσκαρ Ουάιλντ «Η ψυχή του ανθρώπου στο σοσιαλισμό» (εισαγωγή - μετάφραση Ολυμπία Καράγιωργα. Αρθρο του Ουάιλντ, δημοσιευμένο το 1890 σε αγγλικό περιοδικό). Στη σειρά «Θέατρο» των εκδόσεων κυκλοφόρησαν τα έργα: Αλέξη Σταμάτη «Γένεση» (παίχθηκε πέρσι στο θέατρο «Χώρα»), Χρύσας Σπηλιώτη «Ποιος ανακάλυψε την Αμερική» (παίχθηκε 19 φορές). Γιώργου Ηλιόπουλου «Το μαύρο κουτί» (παίχθηκε πέρσι στο θέατρο «Τζένη Καρέζη»).

-- «Printa»: Στη σειρά «Στις πηγές της γνώσης» κυκλοφόρησε το έργο του Φραντς Μπόας «Η σκέψη του πρωτόγονου ανθρώπου και η πρόοδος του πολιτισμού» (μετάφραση Βασιλική Κοκοντίνη, επίμετρο - επιμέλεια Δημήτρης Νταβέας. Το έργο, που απαγόρευσαν οι ναζί, άλλαξε τον τρόπο κατανόησης της ανθρώπινης φύσης και συμπεριφοράς, θεωρώντας ότι παντού οι άνθρωποι έχουν τις ίδιες πνευματικές ιδιότητες και ικανότητες και ότι οι πολιτισμοί όλων των λαών είναι αποτέλεσμα των ιστορικο-κοινωνικών συνθηκών και γεγονότων και όχι ενστίκτου ή κληρονομικότητας).

-- «Μεταίχμιο»: Κάρολ Ντόναχιου «Η ιστορία της γραφής» (μετάφραση Μαρίζα Ντεκάστρο. Καλαίσθητη έκδοση για παιδιά, εικονογραφημένη με 100 αρχαιολογικά και νεότερα τεκμήρια, για την ιστορία και εξέλιξη της γραφής, από τα πρώτα γραφήματα μέχρι το σημερινό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο). Στη σειρά της παιδικής εγκυκλοπαίδειας «Larousse» κυκλοφόρησαν τα εξής βιβλία: Βαλερί Βιντό «Το ανθρώπινο σώμα», Ερίκ Ματιβέ «Η Γη», Φρανσουάζ ντε Γκιμπέρ «Οι πειρατές» (μετάφραση Εφη Μακροζάνε). Στη σειρά «Καλοί τρόποι» κυκλοφόρησαν τα βιβλία για νήπια: Κριστίν Κουαρό «Το μικρό βιβλίο της καλής υγείας» και «Το μικρό βιβλίο του περιβάλλοντος» (μετάφραση Ειρήνη Χριστοπούλου). Στη σειρά «Διαβάζω ιστορίες», κυκλοφόρησαν: Χρήστος Μπουλιώτης «Ο Αζόρ και ο Κωστάκης στο σχολείο» (εικονογράφηση Λήδα Βαρβαρούση). Ιωάννα Μπαμπέτα «Η Μελίνα ντέτεκτιβ» (εικονογράφηση Ναταλία Καπατσούλα). Επίσης κυκλοφόρησαν: Ελένη Χαρατσή - Γιωτάκη «Το φαγητό δεν είναι μόνο για να χορταίνουμε» (εικονογράφος Σπύρος Κόντης). Ζαν-Βιτάλ ντε Μονλεόν «Οι δυο μαμάδες του Μελένιου» (μετάφραση Βάσω Βασιλιού).

-- «Σάκκουλας»: Αθανάσιος - Ευστράτιος Ψύγκας «Η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στην παραγωγή κανόνων Δικαίου από τη Διοίκηση» (μελέτη για την υποβαθμισμένη, από τις ελληνικές κυβερνήσεις, συμμετοχή των πολιτών στην παραγωγή κανόνων δικαίου στην Ελλάδα). «Πολιτικές για την ενίσχυση της απασχόλησης και ασφαλιστική κάλυψη της ανεργίας» (τα πρακτικά ημερίδας του «Συνήγορου του πολίτη» στις 22/11/2007. Επιμέλεια Καλλιόπη Σπανού).

-- «Ιωλκός»: Σίντεϊ Ρόγκερσον «Στα χαρακώματα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (Αναμνήσεις από τη μάχη του Σομ - 1919)» (μετάφραση Σωτήρης Αγάπιος. Αφήγηση για την βρετανογαλλική επίθεση κατά των Γερμανών στο Σομ, που κόστισε σχεδόν 1 εκατομμύριο νεκρούς). Ντέιβιντ Ιρβινγκ «Αποκαλύψεις του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (Η καταστροφή της νηοπομπής PQ. 17, 1942)» (μετάφραση Σωτήρης Αγάπιος, ιστορική έρευνα). Φοίβος Οικονομίδης «Οι προστάτες (Η αληθινή ιστορία της Αντίστασης)» (ιστορική μελέτη - τέταρτη έκδοση συμπληρωμένη με νέα ντοκουμέντα και φωτογραφίες). Νίκος Κ. Κυριαγής «Η ασπίδα των Θερμοπυλών» (μυθιστόρημα). Κώστας Αποσκίτης «Μου έλεγε... ο Δαρείος...» (μυθιστόρημα).

Αποκλεισμένοι οι Δελφοί

Το σημαντικότερο τμήμα του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών (ιερό του Απόλλωνα, αρχαίο θέατρο και αρχαίο στάδιο) αποκλείστηκε για τους επισκέπτες, «εξαιτίας» των χτεσινών βραχοπτώσεων και για την «ασφάλεια των επισκεπτών», σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού - Τουρισμού.

Το υπουργείο σημειώνει ότι γι' αυτό το λόγο «η επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο γίνεται ελεύθερα, χωρίς έκδοση εισιτηρίου» και ότι «το πρόβλημα του αρχαιολογικού χώρου εξετάζεται άμεσα από αρμόδια στελέχη του ΥΠΠΟ με τη σύμπραξη ειδικών επιστημόνων σε σειρά συναντήσεων».

Η ανακοίνωση δεν διαφωτίζει περισσότερο ούτε για το μέγεθος του προβλήματος από τις βροχοπτώσεις ούτε για «το πρόβλημα» γενικά του αρχαιολογικού χώρου. Η «λιτότητα» της ανακοίνωσης προκαλεί ερωτήματα, αφού είναι αναντίστοιχη με την απόφαση για αποκλεισμό όλου του άνω τμήματος, ενός από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, αλλά και για το ποιο είναι το πραγματικό μέγεθος των κινδύνων για ανθρώπους και μνημεία.

Ολοκληρώνεται σήμερα το διαγωνιστικό 5ο Διεθνές Χορωδιακό Φεστιβάλ Ναυπάκτου «Μίκης Θεοδωράκης». Στο πλαίσιό του, η Μεικτή Χορωδία Ναυπάκτου θα ερμηνεύσει τραγούδια του Μ. Θεοδωράκη από τους κύκλους «Αξιον Εστι», «Ζορμπάς» και «Πνευματικό Εμβατήριο». Συμμετέχουν οι σολίστες Σοφία Μιχαηλίδη, Δημήτρης Μπάσης, Δώρος Δημοσθένους και η ορχήστρα Μίκης Θεοδωράκης. Διευθύνει ο μαέστρος Todor Kabakchiev. Στο φεστιβάλ συμμετέχουν και αξιόλογες ερασιτεχνικές χορωδίες, διεκδικώντας το Α΄ βραβείο (με χρηματικό έπαθλο).

Μετά από δέκα χρόνια απουσίας επιστρέφει στη σκηνή ο Σάββας Αξιώτης, με τα μονόπρακτα του Ιονέσκο «Παραλήρημα για δύο» (για πρώτη φορά στην Ελλάδα) και «Μάθημα», που θα ανεβάσει τον ερχόμενο Δεκέμβρη στο Δημοτικό Θέατρο Καισαριανής. Μετάφραση - σκηνοθεσία: Σάββας Αξιώτης. Μουσική επιμέλεια: Ιάκωβος Δρόσος. Παίζουν: Σάββας Αξιώτης, Ελένη Βουτυρά, Μαρία Μαλούχου.