ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Οι ανεξέλεγκτοι... «αξιολογητές»

Γρηγοριάδης Κώστας

«Trio inferno», δηλαδή «τρίο της κόλασης», είναι η έκφραση που συναντά κανείς σε δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, τα οποία αναφέρονται στις τρεις εταιρείες αξιολόγησης, τη Standard & Poor's, τη Moody' s και τη Fitch.

Αυτές οι τρεις εταιρείες «αξιολογούν» τη φερεγγυότητα και την πιστοληπτική ικανότητα επιχειρήσεων, τραπεζών και χωρών. Δηλαδή, αξιολογούν το βαθμό διακινδύνευσης ενός δανεισμού σ' αυτές. Ετσι αν μια χώρα, ή μια επιχείρηση αξιολογηθεί με το βαθμό ΑΑΑ (τον υψηλότερο βαθμό στην κλίμακα που καθιέρωσαν οι εταιρείες «αξιολόγησης») σημαίνει ότι ο δανειστής αναλαμβάνει το μικρότερο δυνατό ρίσκο. Αντιθέτως, όποιος δανείσει μια επιχείρηση, ή μια χώρα που έχει πάρει βαθμό CA- (από τους χαμηλότερους βαθμούς της κλίμακας) τότε σύμφωνα με τις εταιρείες κινδυνεύει σοβαρά να χάσει τα λεφτά του.

Απ' το γεγονός ότι οι τρεις προαναφερόμενες εταιρείες ελέγχουν σήμερα το 95% της παγκόσμιας αγοράς γίνεται σαφές ότι από την αξιολόγησή τους κρίνεται η τύχη επιχειρήσεων, αλλά και ολόκληρων χωρών. Μια χαμηλή βαθμολογία σημαίνει ότι ο δανειζόμενος θα πρέπει να πληρώσει πολύ μεγαλύτερα επιτόκια για να εξασφαλίσει τα απαραίτητα δάνεια, ενώ αντιθέτως μια υψηλή βαθμολογία δίνει τη δυνατότητα στο δανειζόμενο να έχει εύκολη πρόσβαση στις διεθνείς χρηματαγορές και πολύ ευνοϊκότερους όρους δανεισμού. Για να περιγράψει αυτήν την κατάσταση ο οικονομολόγος, Τόμας Φρίντμαν έγραφε το 1996: «Υπάρχουν δύο υπερδυνάμεις: οι ΗΠΑ και η εταιρεία αξιολόγησης Moody's. Πιστέψτε με, δεν είναι πάντοτε ξεκάθαρο, ποια από τις δύο διαθέτει τη μεγαλύτερη ισχύ».

Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος αυτών των εταιρειών σημειώνουμε ότι το 2007 η Standard & Poor's είχε τζίρο 2,7 δισ. δολάρια και καθαρά κέρδη 1,1 δισ. δολάρια, η Moody's είχε τζίρο 1,2 δισ. δολάρια και καθαρά κέρδη 537 εκατομμύρια δολάρια, ενώ η Fitch είχε τζίρο 727 εκατομμύρια δολάρια και καθαρά κέρδη 286 εκατομμύρια δολάρια.

Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι και οι τρεις εταιρείες δεν ελέγχονται ούτε από την αμερικανική κυβέρνηση, ούτε από κάποιο διεθνή οργανισμό ως προς τις μεθόδους που χρησιμοποιούν για τις «αξιολογήσεις» τους. Ενα άλλο χαρακτηριστικό αυτής της λειτουργίας είναι ότι χρηματοδοτούνται από τους δανειζόμενους και όχι από τους δανειστές...

Ετσι κάθε επιχείρηση, ή χώρα, που θέλει να εκδώσει ένα ομόλογο, ή ένα χρεόγραφο είναι υποχρεωμένη να ζητήσει την «αξιολόγηση» των τριών εταιρειών για να απευθυνθεί στη συνέχεια στους υποψήφιους δανειστές.

Η πιο καραμπινάτη περίπτωση παραπλάνησης από τις εταιρείες «αξιολόγησης», οι οποίες βαθμολογούσαν το 2008 με ΑΑΑ τα προϊόντα του αμερικανικού κολοσού Leihman Brothers, ο οποίος σε λίγους μήνες κατέρρευσε συμπαρασύροντας και το όποιο κύρος της Moody's, της Stantdard & Poor' s και της Fitch.

Oσον αφορά στη διασύνδεσή τους με το μεγάλο κεφάλαιο και τα «παιχνίδια» πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων στα διεθνή χρηματιστήρια αξίζει να σημειώσουμε ότι βασικός μέτοχος της Moody's είναι ο περιβόητος Ουόρεν Μπάφετ, ο επονομαζόμενος «γκουρού των αγορών».

Το ιρλανδικό ... δράμα

«Ακολουθήστε το παράδειγμα της Ιρλανδίας», προτρέπουν οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης την ελληνική κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της κρίσης . Ποιο είναι, λοιπόν, το «παράδειγμα της Ιρλανδίας»;

Την περασμένη Τρίτη, πήραμε ένα επαρκές δείγμα αυτού του «παραδείγματος», δηλαδή αυτού που πρέπει να εφαρμόσει και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.

Στον προϋπολογισμό της Ιρλανδίας για το 2010, μεταξύ άλλων, προβλέπεται η περικοπή 1 δισ. ευρώ στις αμοιβές των εργαζομένων του Δημοσίου (5%- 10% μείωση), ένα ακόμη δισ. στις δημόσιες δαπάνες και 760 εκατ. στις δαπάνες Πρόνοιας, συμπεριλαμβανομένων των επιδομάτων παιδιού και περίθαλψης.

Προβλέπει ακόμη μείωση 4% στα επιδόματα ανεργίας και πάγωμα των συντάξεων.

Πρόκειται για έναν προϋπολογισμό πρωτοφανούς σκληρότητας για τους εργαζόμενους. Ενώ, αντιθέτως, είναι προϋπολογισμός διατήρησης και ενίσχυσης των προνομίων του μεγάλου κεφαλαίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι διατηρεί το ΦΠΑ στο ύψος του 21%, διατηρεί το φόρο των επιχειρηματικών κερδών στο 12,5%...

Σημειωτέον ότι πρόκειται για το δεύτερο προϋπολογισμό που ψηφίζει η Ιρλανδία μέσα σε ένα χρόνο, για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των Βρυξελλών και των «αγορών». Με τον προηγούμενο προϋπολογισμό, οι αμοιβές των εργαζομένων στο Δημόσιο είχαν μειωθεί κατά 7%.

Στα «δρακόντεια», όπως χαρακτηρίστηκαν από την αντιπολίτευση, μέτρα του προϋπολογισμού, συγκαταλέγεται η μείωση - περισσότερο από 50% - του επιδόματος ανεργίας για νέους ηλικίας 20 - 21 ετών χωρίς παιδιά, από 204 στα 100 ευρώ τη βδομάδα. Για τα άτομα ηλικίας 22 - 24 ετών, το επίδομα μειώνεται στα 150 ευρώ τη βδομάδα. Οσοι αρνούνται προσφορές για εργασία, θα παύουν να δικαιούνται επιδόματος. Παράλληλα, μειώνεται το επίδομα παιδιού κατά 16 ευρώ μηνιαίως για το πρώτο παιδί.

ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ - ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ Η μεγαλύτερη συμμαχία στην αυτοκινητοβιομηχανία είναι γεγονός, μετά την απόφαση της γερμανικής «Volkswagen» να καταβάλει 2,5 δισ. δολάρια για την εξαγορά μεριδίου 20% στην ιαπωνική «Suzuki Motor». Μόλις πρόσφατα η «Suzuki» αποχώρησε από την τριακονταετή συνεργασία της με την GM. Οι κινήσεις αυτές παρατηρούνται μόλις μια βδομάδα μετά τη δήλωση της γαλλικής «Peugeot - Citroen» ότι εξετάζει το ενδεχόμενο να αποκτήσει μερίδιο στην ιαπωνική «Mitsubishi», επεκτείνοντας τη συνεργασία τους.

ΗΠΑ - ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙΣ Ρεκόρ για δεύτερο έτος αναμένεται να καταγράψουν οι εξώσεις και οι κατασχέσεις κατοικιών στις ΗΠΑ το 2009, καθώς 3,9 εκατ. ιδιοκτήτες κατοικιών έχουν λάβει ειδοποίηση κατάσχεσης λόγω αθέτησης αποπληρωμής δανείων. Οι φετινές κατασχέσεις θα υπερβούν τις 3,2 εκατ. του 2008, έχοντας διογκωθεί από την υψηλή ανεργία, στο 10%, αλλά και τη «διάβρωση» των τιμών στο στεγαστικό κλάδο, σύμφωνα με την εταιρεία «RealtyTrac Inc» που εδρεύει στην Καλιφόρνια.

ΗΠΑ - ΑΝΕΡΓΙΑ Μικρή άνοδο σημείωσε ο αριθμός των νέων ανέργων στις ΗΠΑ την προηγούμενη βδομάδα. Οι αρχικές αιτήσεις ανεργίας αυξήθηκαν απρόσμενα κατά 17.000, στις 474.000. Οι οικονομολόγοι προέβλεπαν πτώση του αριθμού στις 455.000. Γενικά, ωστόσο, η έκθεση του υπουργείου Εργασίας υποδεικνύει βελτίωση της σταθερότητας της αγοράς εργασίας, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρές επιπτώσεις από την ύφεση.